| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
அட்ட²மஹாவிபாகசித்தவண்ணனா
Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā
498. அலோபோ⁴ அப்³யாகதமூலந்திஆதீ³ஸு குஸலபக்கே² தாவ அலோபா⁴தோ³ஸானங் நித்³தே³ஸேஸு ‘‘யோ தஸ்மிங் ஸமயே அலோபோ⁴ அலுப்³ப⁴னா…பே॰… அலோபோ⁴ குஸலமூல’’ந்தி (த⁴॰ ஸ॰ 32), ‘‘யோ தஸ்மிங் ஸமயே அதோ³ஸோ அது³ஸ்ஸனா…பே॰… அதோ³ஸோ குஸலமூல’’ந்தி (த⁴॰ ஸ॰ 33) ச வுத்தத்தா இதா⁴பி தங்னித்³தே³ஸேஸு ‘‘அலோபோ⁴ அப்³யாகதமூல’’ந்தி ‘‘அதோ³ஸோ அப்³யாகதமூல’’ந்தி வசனங் யுஜ்ஜெய்ய. பஞ்ஞிந்த்³ரியாதி³னித்³தே³ஸேஸு பன ‘‘பஞ்ஞாரதனங் அமோஹோ த⁴ம்மவிசயோ ஸம்மாதி³ட்டீ²’’தி (த⁴॰ ஸ॰ 34, 37) ஏவங் தத்த²பி வுத்தங், ந வுத்தங் ‘‘அமோஹோ குஸலமூல’’ந்தி. தஸ்மா இதா⁴பி ‘‘அமோஹோ அப்³யாகதமூல’’ந்தி பாடே²ன ந ப⁴விதப்³ப³ங் ஸியா. அலோபா⁴தோ³ஸானங் விய அமோஹஸ்ஸபி அப்³யாகதமூலத³ஸ்ஸனத்த²ங் பனேதங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அவிஞ்ஞத்திஜனகதோதி காயவசீகம்மத்³வாரனிவாரணங் கரோதி. அவிபாகத⁴ம்மதோதி மனோகம்மத்³வாரனிவாரணஞ்ச. விபாகத⁴ம்மானஞ்ஹி கம்மத்³வாரங் வுத்தந்தி. ததா² அப்பவத்திதோதி தா³னாதி³புஞ்ஞகிரியபா⁴வேன அப்பவத்திதோ. ஏதேன புஞ்ஞகிரியவத்து²பே⁴த³மேவ நிவாரேதி.
498. Alobhoabyākatamūlantiādīsu kusalapakkhe tāva alobhādosānaṃ niddesesu ‘‘yo tasmiṃ samaye alobho alubbhanā…pe… alobho kusalamūla’’nti (dha. sa. 32), ‘‘yo tasmiṃ samaye adoso adussanā…pe… adoso kusalamūla’’nti (dha. sa. 33) ca vuttattā idhāpi taṃniddesesu ‘‘alobho abyākatamūla’’nti ‘‘adoso abyākatamūla’’nti vacanaṃ yujjeyya. Paññindriyādiniddesesu pana ‘‘paññāratanaṃ amoho dhammavicayo sammādiṭṭhī’’ti (dha. sa. 34, 37) evaṃ tatthapi vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘amoho kusalamūla’’nti. Tasmā idhāpi ‘‘amoho abyākatamūla’’nti pāṭhena na bhavitabbaṃ siyā. Alobhādosānaṃ viya amohassapi abyākatamūladassanatthaṃ panetaṃ vuttanti veditabbaṃ. Aviññattijanakatoti kāyavacīkammadvāranivāraṇaṃ karoti. Avipākadhammatoti manokammadvāranivāraṇañca. Vipākadhammānañhi kammadvāraṃ vuttanti. Tathā appavattitoti dānādipuññakiriyabhāvena appavattito. Etena puññakiriyavatthubhedameva nivāreti.
ப³லவபச்சயேஹீதி பயோகே³ன வினா நிப்ப²ன்னேஹி ஆரம்மணாதி³பச்சயேஹி. அஸங்கா²ரிகாதீ³ஸு ஹி யேன கேனசி சித்தேன கம்மே ஆயூஹிதே அஸங்கா²ரேன அப்பயோகே³ன கம்மகம்மனிமித்தக³தினிமித்தபச்சுபட்டா²னே படிஸந்தி⁴ உப்பஜ்ஜமானா அஸங்கா²ரிகா ஹோதி, ஸஸங்கா²ரேன ஸப்பயோகே³ன கம்மாதி³பச்சுபட்டா²னே ஸஸங்கா²ரிகா. ப⁴வங்க³சுதியோ பன படிஸந்தி⁴ஸதி³ஸாவ. ததா³ரம்மணஞ்ச குஸலாகுஸலானி விய அஸங்கா²ரிகங் ஸஸங்கா²ரிகஞ்ச த³ட்ட²ப்³ப³ந்தி. ஏதேஸு ப³லவங் து³ப்³ப³லஞ்ச விசாரேதுங் ‘‘தத்த² ஸப்³பே³பி ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தா’’திஆதி³மாஹ. காலவஸேன பன பரிணமதீதி அப்பாயுகஸங்வத்தனிககம்மப³ஹுலே காலே தங்கம்மஸஹிதஸந்தானஜனிதஸுக்கஸோணிதபச்சயானங் தங்மூலகானங் சந்த³ஸூரியவிஸமபரிவத்தாதி³ஜனிதஉதாஹாராதி³விஸமபச்சயானஞ்ச வஸேன பரிணமதி.
Balavapaccayehīti payogena vinā nipphannehi ārammaṇādipaccayehi. Asaṅkhārikādīsu hi yena kenaci cittena kamme āyūhite asaṅkhārena appayogena kammakammanimittagatinimittapaccupaṭṭhāne paṭisandhi uppajjamānā asaṅkhārikā hoti, sasaṅkhārena sappayogena kammādipaccupaṭṭhāne sasaṅkhārikā. Bhavaṅgacutiyo pana paṭisandhisadisāva. Tadārammaṇañca kusalākusalāni viya asaṅkhārikaṃ sasaṅkhārikañca daṭṭhabbanti. Etesu balavaṃ dubbalañca vicāretuṃ ‘‘tattha sabbepi sabbaññubodhisattā’’tiādimāha. Kālavasena pana pariṇamatīti appāyukasaṃvattanikakammabahule kāle taṃkammasahitasantānajanitasukkasoṇitapaccayānaṃ taṃmūlakānaṃ candasūriyavisamaparivattādijanitautāhārādivisamapaccayānañca vasena pariṇamati.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீபாளி • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / அப்³யாகதவிபாகோ • Abyākatavipāko
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / அட்ட²மஹாவிபாகசித்தவண்ணனா • Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / அட்ட²மஹாவிபாகசித்தவண்ணனா • Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā
