Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీ-మూలటీకా • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā

    అట్ఠమహావిపాకచిత్తవణ్ణనా

    Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā

    ౪౯౮. అలోభో అబ్యాకతమూలన్తిఆదీసు కుసలపక్ఖే తావ అలోభాదోసానం నిద్దేసేసు ‘‘యో తస్మిం సమయే అలోభో అలుబ్భనా…పే॰… అలోభో కుసలమూల’’న్తి (ధ॰ స॰ ౩౨), ‘‘యో తస్మిం సమయే అదోసో అదుస్సనా…పే॰… అదోసో కుసలమూల’’న్తి (ధ॰ స॰ ౩౩) చ వుత్తత్తా ఇధాపి తంనిద్దేసేసు ‘‘అలోభో అబ్యాకతమూల’’న్తి ‘‘అదోసో అబ్యాకతమూల’’న్తి వచనం యుజ్జేయ్య. పఞ్ఞిన్ద్రియాదినిద్దేసేసు పన ‘‘పఞ్ఞారతనం అమోహో ధమ్మవిచయో సమ్మాదిట్ఠీ’’తి (ధ॰ స॰ ౩౪, ౩౭) ఏవం తత్థపి వుత్తం, న వుత్తం ‘‘అమోహో కుసలమూల’’న్తి. తస్మా ఇధాపి ‘‘అమోహో అబ్యాకతమూల’’న్తి పాఠేన న భవితబ్బం సియా. అలోభాదోసానం వియ అమోహస్సపి అబ్యాకతమూలదస్సనత్థం పనేతం వుత్తన్తి వేదితబ్బం. అవిఞ్ఞత్తిజనకతోతి కాయవచీకమ్మద్వారనివారణం కరోతి. అవిపాకధమ్మతోతి మనోకమ్మద్వారనివారణఞ్చ. విపాకధమ్మానఞ్హి కమ్మద్వారం వుత్తన్తి. తథా అప్పవత్తితోతి దానాదిపుఞ్ఞకిరియభావేన అప్పవత్తితో. ఏతేన పుఞ్ఞకిరియవత్థుభేదమేవ నివారేతి.

    498. Alobhoabyākatamūlantiādīsu kusalapakkhe tāva alobhādosānaṃ niddesesu ‘‘yo tasmiṃ samaye alobho alubbhanā…pe… alobho kusalamūla’’nti (dha. sa. 32), ‘‘yo tasmiṃ samaye adoso adussanā…pe… adoso kusalamūla’’nti (dha. sa. 33) ca vuttattā idhāpi taṃniddesesu ‘‘alobho abyākatamūla’’nti ‘‘adoso abyākatamūla’’nti vacanaṃ yujjeyya. Paññindriyādiniddesesu pana ‘‘paññāratanaṃ amoho dhammavicayo sammādiṭṭhī’’ti (dha. sa. 34, 37) evaṃ tatthapi vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘amoho kusalamūla’’nti. Tasmā idhāpi ‘‘amoho abyākatamūla’’nti pāṭhena na bhavitabbaṃ siyā. Alobhādosānaṃ viya amohassapi abyākatamūladassanatthaṃ panetaṃ vuttanti veditabbaṃ. Aviññattijanakatoti kāyavacīkammadvāranivāraṇaṃ karoti. Avipākadhammatoti manokammadvāranivāraṇañca. Vipākadhammānañhi kammadvāraṃ vuttanti. Tathā appavattitoti dānādipuññakiriyabhāvena appavattito. Etena puññakiriyavatthubhedameva nivāreti.

    బలవపచ్చయేహీతి పయోగేన వినా నిప్ఫన్నేహి ఆరమ్మణాదిపచ్చయేహి. అసఙ్ఖారికాదీసు హి యేన కేనచి చిత్తేన కమ్మే ఆయూహితే అసఙ్ఖారేన అప్పయోగేన కమ్మకమ్మనిమిత్తగతినిమిత్తపచ్చుపట్ఠానే పటిసన్ధి ఉప్పజ్జమానా అసఙ్ఖారికా హోతి, ససఙ్ఖారేన సప్పయోగేన కమ్మాదిపచ్చుపట్ఠానే ససఙ్ఖారికా. భవఙ్గచుతియో పన పటిసన్ధిసదిసావ. తదారమ్మణఞ్చ కుసలాకుసలాని వియ అసఙ్ఖారికం ససఙ్ఖారికఞ్చ దట్ఠబ్బన్తి. ఏతేసు బలవం దుబ్బలఞ్చ విచారేతుం ‘‘తత్థ సబ్బేపి సబ్బఞ్ఞుబోధిసత్తా’’తిఆదిమాహ. కాలవసేన పన పరిణమతీతి అప్పాయుకసంవత్తనికకమ్మబహులే కాలే తంకమ్మసహితసన్తానజనితసుక్కసోణితపచ్చయానం తంమూలకానం చన్దసూరియవిసమపరివత్తాదిజనితఉతాహారాదివిసమపచ్చయానఞ్చ వసేన పరిణమతి.

    Balavapaccayehīti payogena vinā nipphannehi ārammaṇādipaccayehi. Asaṅkhārikādīsu hi yena kenaci cittena kamme āyūhite asaṅkhārena appayogena kammakammanimittagatinimittapaccupaṭṭhāne paṭisandhi uppajjamānā asaṅkhārikā hoti, sasaṅkhārena sappayogena kammādipaccupaṭṭhāne sasaṅkhārikā. Bhavaṅgacutiyo pana paṭisandhisadisāva. Tadārammaṇañca kusalākusalāni viya asaṅkhārikaṃ sasaṅkhārikañca daṭṭhabbanti. Etesu balavaṃ dubbalañca vicāretuṃ ‘‘tattha sabbepi sabbaññubodhisattā’’tiādimāha. Kālavasena pana pariṇamatīti appāyukasaṃvattanikakammabahule kāle taṃkammasahitasantānajanitasukkasoṇitapaccayānaṃ taṃmūlakānaṃ candasūriyavisamaparivattādijanitautāhārādivisamapaccayānañca vasena pariṇamati.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీపాళి • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / అబ్యాకతవిపాకో • Abyākatavipāko

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ధమ్మసఙ్గణి-అట్ఠకథా • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / అట్ఠమహావిపాకచిత్తవణ్ణనా • Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-అనుటీకా • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / అట్ఠమహావిపాకచిత్తవణ్ణనా • Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact