Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā

    ਅਟ੍ਠਮਹਾવਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā

    ੪੯੮. ਅਲੋਭੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖੇ ਤਾવ ਅਲੋਭਾਦੋਸਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ‘‘ਯੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਲੋਭੋ ਅਲੁਬ੍ਭਨਾ…ਪੇ॰… ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੩੨), ‘‘ਯੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਦੋਸੋ ਅਦੁਸ੍ਸਨਾ…ਪੇ॰… ਅਦੋਸੋ ਕੁਸਲਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੩੩) ਚ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ‘‘ਅਲੋਭੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਦੋਸੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਂ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਰਤਨਂ ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੩੪, ੩੭) ਏવਂ ਤਤ੍ਥਪਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਮੋਹੋ ਕੁਸਲਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਧਾਪਿ ‘‘ਅਮੋਹੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੇਨ ਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ। ਅਲੋਭਾਦੋਸਾਨਂ વਿਯ ਅਮੋਹਸ੍ਸਪਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੂਲਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਕਤੋਤਿ ਕਾਯવਚੀਕਮ੍ਮਦ੍વਾਰਨਿવਾਰਣਂ ਕਰੋਤਿ। ਅવਿਪਾਕਧਮ੍ਮਤੋਤਿ ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍વਾਰਨਿવਾਰਣਞ੍ਚ। વਿਪਾਕਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਦ੍વਾਰਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਥਾ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਦਾਨਾਦਿਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਭਾવੇਨ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਤੋ। ਏਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁਭੇਦਮੇવ ਨਿવਾਰੇਤਿ।

    498. Alobhoabyākatamūlantiādīsu kusalapakkhe tāva alobhādosānaṃ niddesesu ‘‘yo tasmiṃ samaye alobho alubbhanā…pe… alobho kusalamūla’’nti (dha. sa. 32), ‘‘yo tasmiṃ samaye adoso adussanā…pe… adoso kusalamūla’’nti (dha. sa. 33) ca vuttattā idhāpi taṃniddesesu ‘‘alobho abyākatamūla’’nti ‘‘adoso abyākatamūla’’nti vacanaṃ yujjeyya. Paññindriyādiniddesesu pana ‘‘paññāratanaṃ amoho dhammavicayo sammādiṭṭhī’’ti (dha. sa. 34, 37) evaṃ tatthapi vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘amoho kusalamūla’’nti. Tasmā idhāpi ‘‘amoho abyākatamūla’’nti pāṭhena na bhavitabbaṃ siyā. Alobhādosānaṃ viya amohassapi abyākatamūladassanatthaṃ panetaṃ vuttanti veditabbaṃ. Aviññattijanakatoti kāyavacīkammadvāranivāraṇaṃ karoti. Avipākadhammatoti manokammadvāranivāraṇañca. Vipākadhammānañhi kammadvāraṃ vuttanti. Tathā appavattitoti dānādipuññakiriyabhāvena appavattito. Etena puññakiriyavatthubhedameva nivāreti.

    ਬਲવਪਚ੍ਚਯੇਹੀਤਿ ਪਯੋਗੇਨ વਿਨਾ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇਹਿ। ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਾਦੀਸੁ ਹਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇ ਆਯੂਹਿਤੇ ਅਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਅਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਕਮ੍ਮਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਸਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਕਮ੍ਮਾਦਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਾ। ਭવਙ੍ਗਚੁਤਿਯੋ ਪਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸਦਿਸਾવ। ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਿ વਿਯ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਞ੍ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ। ਏਤੇਸੁ ਬਲવਂ ਦੁਬ੍ਬਲਞ੍ਚ વਿਚਾਰੇਤੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਕਾਲવਸੇਨ ਪਨ ਪਰਿਣਮਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਕਮ੍ਮਬਹੁਲੇ ਕਾਲੇ ਤਂਕਮ੍ਮਸਹਿਤਸਨ੍ਤਾਨਜਨਿਤਸੁਕ੍ਕਸੋਣਿਤਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਤਂਮੂਲਕਾਨਂ ਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯવਿਸਮਪਰਿવਤ੍ਤਾਦਿਜਨਿਤਉਤਾਹਾਰਾਦਿવਿਸਮਪਚ੍ਚਯਾਨਞ੍ਚ વਸੇਨ ਪਰਿਣਮਤਿ।

    Balavapaccayehīti payogena vinā nipphannehi ārammaṇādipaccayehi. Asaṅkhārikādīsu hi yena kenaci cittena kamme āyūhite asaṅkhārena appayogena kammakammanimittagatinimittapaccupaṭṭhāne paṭisandhi uppajjamānā asaṅkhārikā hoti, sasaṅkhārena sappayogena kammādipaccupaṭṭhāne sasaṅkhārikā. Bhavaṅgacutiyo pana paṭisandhisadisāva. Tadārammaṇañca kusalākusalāni viya asaṅkhārikaṃ sasaṅkhārikañca daṭṭhabbanti. Etesu balavaṃ dubbalañca vicāretuṃ ‘‘tattha sabbepi sabbaññubodhisattā’’tiādimāha. Kālavasena pana pariṇamatīti appāyukasaṃvattanikakammabahule kāle taṃkammasahitasantānajanitasukkasoṇitapaccayānaṃ taṃmūlakānaṃ candasūriyavisamaparivattādijanitautāhārādivisamapaccayānañca vasena pariṇamati.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਅਬ੍ਯਾਕਤવਿਪਾਕੋ • Abyākatavipāko

    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ਅਟ੍ਠਮਹਾવਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਅਟ੍ਠਮਹਾવਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact