| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
ਅਟ੍ਠਮਨ੍ਤવਿਨਾਸਕਪੁਗ੍ਗਲਾ
Aṭṭhamantavināsakapuggalā
‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਟ੍ਠਿਮੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਮਨ੍ਤਿਯਮਾਨਾ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ੍ਤਿ। ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਰਾਗਚਰਿਤੋ ਦੋਸਚਰਿਤੋ ਮੋਹਚਰਿਤੋ ਮਾਨਚਰਿਤੋ ਲੁਦ੍ਧੋ ਅਲਸੋ ਏਕਚਿਨ੍ਤੀ ਬਾਲੋਤਿ। ਇਮੇ ਅਟ੍ਠ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Bhante nāgasena, aṭṭhime puggalā mantiyamānā mantitaṃ atthaṃ byāpādenti. Katame aṭṭha? Rāgacarito dosacarito mohacarito mānacarito luddho alaso ekacintī bāloti. Ime aṭṭha puggalā mantitaṃ atthaṃ byāpādentī’’ti.
ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਤੇਸਂ ਕੋ ਦੋਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਰਾਗਚਰਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਰਾਗવਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਦੋਸਚਰਿਤੋ ਦੋਸવਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਮੋਹਚਰਿਤੋ ਮੋਹવਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਮਾਨਚਰਿਤੋ ਮਾਨવਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਲੁਦ੍ਧੋ ਲੋਭવਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਅਲਸੋ ਅਲਸਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਏਕਚਿਨ੍ਤੀ ਏਕਚਿਨ੍ਤਿਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਬਾਲੋ ਬਾਲਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ। ਭવਤੀਹ –
Thero āha ‘‘tesaṃ ko doso’’ti? ‘‘Rāgacarito, bhante nāgasena, rāgavasena mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, dosacarito dosavasena mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, mohacarito mohavasena mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, mānacarito mānavasena mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, luddho lobhavasena mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, alaso alasatāya mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, ekacintī ekacintitāya mantitaṃ atthaṃ byāpādeti, bālo bālatāya mantitaṃ atthaṃ byāpādeti. Bhavatīha –
‘‘‘ਰਤ੍ਤੋ ਦੁਟ੍ਠੋ ਚ ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਚ, ਮਾਨੀ ਲੁਦ੍ਧੋ ਤਥਾਲਸੋ।
‘‘‘Ratto duṭṭho ca mūḷho ca, mānī luddho tathālaso;
ਏਕਚਿਨ੍ਤੀ ਚ ਬਾਲੋ ਚ, ਏਤੇ ਅਤ੍ਥવਿਨਾਸਕਾ’’’ਤਿ॥
Ekacintī ca bālo ca, ete atthavināsakā’’’ti.
ਅਟ੍ਠ ਮਨ੍ਤવਿਨਾਸਕਪੁਗ੍ਗਲਾ।
Aṭṭha mantavināsakapuggalā.
