| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / भिक्खुनीविभङ्ग • Bhikkhunīvibhaṅga |
८. अट्ठमसिक्खापदं
8. Aṭṭhamasikkhāpadaṃ
८२४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो ब्राह्मणो निब्बिट्ठराजभटो ‘‘तञ्ञेव भटपथं याचिस्सामी’’ति सीसं नहायित्वा भिक्खुनुपस्सयं निस्साय राजकुलं गच्छति। अञ्ञतरा भिक्खुनी कटाहे वच्चं कत्वा तिरोकुट्टे छड्डेन्ती तस्स ब्राह्मणस्स मत्थके आसुम्भि। अथ खो सो ब्राह्मणो उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘अस्समणियो इमा मुण्डा बन्धकिनियो। कथञ्हि नाम गूथकटाहं मत्थके आसुम्भिस्सन्ति! इमासं उपस्सयं झापेस्सामी’’ति! उम्मुकं गहेत्वा उपस्सयं पविसति। अञ्ञतरो उपासको उपस्सया निक्खमन्तो अद्दस तं ब्राह्मणं उम्मुकं गहेत्वा उपस्सयं पविसन्तं। दिस्वान तं ब्राह्मणं एतदवोच – ‘‘किस्स त्वं, भो, उम्मुकं गहेत्वा उपस्सयं पविससी’’ति? ‘‘इमा मं, भो, मुण्डा बन्धकिनियो गूथकटाहं मत्थके आसुम्भिंसु। इमासं उपस्सयं झापेस्सामी’’ति। ‘‘गच्छ, भो ब्राह्मण, मङ्गलं एतं। सहस्सं लच्छसि तञ्च भटपथ’’न्ति। अथ खो सो ब्राह्मणो सीसं नहायित्वा राजकुलं गन्त्वा सहस्सं अलत्थ तञ्च भटपथं। अथ खो सो उपासको उपस्सयं पविसित्वा भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेत्वा परिभासि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो उच्चारं तिरोकुट्टे छड्डेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो उच्चारं तिरोकुट्टे छड्डेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो उच्चारं तिरोकुट्टे छड्डेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे , भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
824. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññataro brāhmaṇo nibbiṭṭharājabhaṭo ‘‘taññeva bhaṭapathaṃ yācissāmī’’ti sīsaṃ nahāyitvā bhikkhunupassayaṃ nissāya rājakulaṃ gacchati. Aññatarā bhikkhunī kaṭāhe vaccaṃ katvā tirokuṭṭe chaḍḍentī tassa brāhmaṇassa matthake āsumbhi. Atha kho so brāhmaṇo ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘assamaṇiyo imā muṇḍā bandhakiniyo. Kathañhi nāma gūthakaṭāhaṃ matthake āsumbhissanti! Imāsaṃ upassayaṃ jhāpessāmī’’ti! Ummukaṃ gahetvā upassayaṃ pavisati. Aññataro upāsako upassayā nikkhamanto addasa taṃ brāhmaṇaṃ ummukaṃ gahetvā upassayaṃ pavisantaṃ. Disvāna taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘kissa tvaṃ, bho, ummukaṃ gahetvā upassayaṃ pavisasī’’ti? ‘‘Imā maṃ, bho, muṇḍā bandhakiniyo gūthakaṭāhaṃ matthake āsumbhiṃsu. Imāsaṃ upassayaṃ jhāpessāmī’’ti. ‘‘Gaccha, bho brāhmaṇa, maṅgalaṃ etaṃ. Sahassaṃ lacchasi tañca bhaṭapatha’’nti. Atha kho so brāhmaṇo sīsaṃ nahāyitvā rājakulaṃ gantvā sahassaṃ alattha tañca bhaṭapathaṃ. Atha kho so upāsako upassayaṃ pavisitvā bhikkhunīnaṃ etamatthaṃ ārocetvā paribhāsi. Yā tā bhikkhuniyo appicchā…pe… tā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhuniyo uccāraṃ tirokuṭṭe chaḍḍessantī’’ti…pe… saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhuniyo uccāraṃ tirokuṭṭe chaḍḍentīti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma, bhikkhave, bhikkhuniyo uccāraṃ tirokuṭṭe chaḍḍessanti! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave , bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
८२५. ‘‘या पन भिक्खुनी उच्चारं वा पस्सावं वा सङ्कारं वा विघासं वा तिरोकुट्टे वा तिरोपाकारे वा छड्डेय्य वा छड्डापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
825.‘‘Yāpana bhikkhunī uccāraṃ vā passāvaṃ vā saṅkāraṃ vā vighāsaṃ vā tirokuṭṭe vā tiropākāre vā chaḍḍeyya vā chaḍḍāpeyya vā, pācittiya’’nti.
८२६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
826.Yāpanāti yā yādisā…pe… bhikkhunīti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā bhikkhunīti.
उच्चारो नाम गूथो वुच्चति। पस्सावो नाम मुत्तं वुच्चति।
Uccāro nāma gūtho vuccati. Passāvo nāma muttaṃ vuccati.
सङ्कारं नाम कचवरं वुच्चति।
Saṅkāraṃ nāma kacavaraṃ vuccati.
विघासं नाम चलकानि वा अट्ठिकानि वा उच्छिट्ठोदकं वा।
Vighāsaṃ nāma calakāni vā aṭṭhikāni vā ucchiṭṭhodakaṃ vā.
कुट्टो नाम तयो कुट्टा – इट्ठकाकुट्टो, सिलाकुट्टो, दारुकुट्टो।
Kuṭṭo nāma tayo kuṭṭā – iṭṭhakākuṭṭo, silākuṭṭo, dārukuṭṭo.
पाकारो नाम तयो पाकारा – इट्ठकापाकारो, सिलापाकारो, दारुपाकारो।
Pākāro nāma tayo pākārā – iṭṭhakāpākāro, silāpākāro, dārupākāro.
तिरोकुट्टेति कुट्टस्स परतो। तिरोपाकारेति पाकारस्स परतो।
Tirokuṭṭeti kuṭṭassa parato. Tiropākāreti pākārassa parato.
छड्डेय्याति सयं छड्डेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Chaḍḍeyyāti sayaṃ chaḍḍeti, āpatti pācittiyassa.
छड्डापेय्याति अञ्ञं आणापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। सकिं आणत्ता बहुकम्पि छड्डेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Chaḍḍāpeyyāti aññaṃ āṇāpeti, āpatti dukkaṭassa. Sakiṃ āṇattā bahukampi chaḍḍeti, āpatti pācittiyassa.
८२७. अनापत्ति ओलोकेत्वा छड्डेति, अवळञ्जे छड्डेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
827. Anāpatti oloketvā chaḍḍeti, avaḷañje chaḍḍeti, ummattikāya, ādikammikāyāti.
अट्ठमसिक्खापदं निट्ठितं।
Aṭṭhamasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / भिक्खुनीविभङ्ग-अट्ठकथा • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ८. अट्ठमसिक्खापदवण्णना • 8. Aṭṭhamasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / १. लसुणवग्गवण्णना • 1. Lasuṇavaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ८. अट्ठमसिक्खापदवण्णना • 8. Aṭṭhamasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / १. पठमलसुणादिसिक्खापदवण्णना • 1. Paṭhamalasuṇādisikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ८. अट्ठमसिक्खापदं • 8. Aṭṭhamasikkhāpadaṃ
