Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ၂. အတ္ထင္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

    2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ၁၅၃. ဒုတိယေ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သာတစ္စကိရိယာယာတိ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပတ္တိဝသေန ဝုတ္တံ။ မုနာတီတိ ဇာနာတိ။ တေန ဉာဏေနာတိ တေန အရဟတ္တဖလပညာသင္ခာတေန ဉာဏေန။ ပထေသူတိ ဥပာယမဂ္ဂေသု။ အရဟတော ပရိနိဋ္ဌိတသိက္ခတ္တာ အာဟ ‘‘ဣဒဉ္စ။ပေ.။ ဝုတ္တ’’န္တိ။ အထ ဝာ ‘‘အပ္ပမဇ္ဇတော သိက္ခတော’’တိ ဣမေသံ ပဒာနံ ဟေတုအတ္ထတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, တသ္မာ အပ္ပမဇ္ဇနဟေတု သိက္ခနဟေတု စ အဓိစေတသောတိ အတ္ထော။ သောကာတိ စိတ္တသန္တာပာ။ ဧတ္ထ စ အဓိစေတသောတိ ဣမိနာ အဓိစိတ္တသိက္ခာ, အပ္ပမဇ္ဇတောတိ ဣမိနာ အဓိသီလသိက္ခာ, မုနိနော မောနပထေသု သိက္ခတောတိ ဧတေဟိ အဓိပညာသိက္ခာ, မုနိနောတိ ဝာ ဧတေန အဓိပညာသိက္ခာ, မောနပထေသု သိက္ခတောတိ ဧတေန တာသံ လောကုတ္တရသိက္ခာနံ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပဒာ, သောကာ န ဘဝန္တီတိအာဒီဟိ သိက္ခာပာရိပူရိယာ အာနိသံသာ ပကာသိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

    153. Dutiye kusalānaṃ dhammānaṃ sātaccakiriyāyāti pubbabhāgappaṭipattivasena vuttaṃ. Munātīti jānāti. Tena ñāṇenāti tena arahattaphalapaññāsaṅkhātena ñāṇena. Pathesūti upāyamaggesu. Arahato pariniṭṭhitasikkhattā āha ‘‘idañca…pe… vutta’’nti. Atha vā ‘‘appamajjato sikkhato’’ti imesaṃ padānaṃ hetuatthatā daṭṭhabbā, tasmā appamajjanahetu sikkhanahetu ca adhicetasoti attho. Sokāti cittasantāpā. Ettha ca adhicetasoti iminā adhicittasikkhā, appamajjatoti iminā adhisīlasikkhā, munino monapathesu sikkhatoti etehi adhipaññāsikkhā, muninoti vā etena adhipaññāsikkhā, monapathesu sikkhatoti etena tāsaṃ lokuttarasikkhānaṃ pubbabhāgappaṭipadā, sokā na bhavantītiādīhi sikkhāpāripūriyā ānisaṃsā pakāsitāti veditabbaṃ.

    ကောကနုဒန္တိ ပဒုမဝိသေသနံ ယထာ ‘‘ကောကာသယ’’န္တိ, တံ ကိရ ဗဟုပတ္တံ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နံ အတိဝိယ သုဂန္ဓဉ္စ ဟောတိ။ ‘‘ကောကနုဒံ နာမ သေတပဒုမ’’န္တိပိ ဝဒန္တိ။ ပာတောတိ ပဂေဝ။ အယဉ္ဟေတ္ထ အတ္ထော – ယထာ ကောကနုဒသင္ခာတံ ပဒုမံ ပာတော သူရိယုဂ္ဂမနဝေလာယံ ဖုလ္လံ ဝိကသိတံ အဝီတဂန္ဓံ သိယာ ဝိရောစမာနံ, ဧဝံ သရီရဂန္ဓေန ဂုဏဂန္ဓေန စ သုဂန္ဓံ သရဒကာလေ အန္တလိက္ခေ အာဒိစ္စမိဝ အတ္တနော တေဇသာ တပန္တံ အင္ဂေဟိ နိစ္ဆရဏဇုတိတာယ အင္ဂီရသံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ပသ္သာတိ။

    Kokanudanti padumavisesanaṃ yathā ‘‘kokāsaya’’nti, taṃ kira bahupattaṃ vaṇṇasampannaṃ ativiya sugandhañca hoti. ‘‘Kokanudaṃ nāma setapaduma’’ntipi vadanti. Pātoti pageva. Ayañhettha attho – yathā kokanudasaṅkhātaṃ padumaṃ pāto sūriyuggamanavelāyaṃ phullaṃ vikasitaṃ avītagandhaṃ siyā virocamānaṃ, evaṃ sarīragandhena guṇagandhena ca sugandhaṃ saradakāle antalikkhe ādiccamiva attano tejasā tapantaṃ aṅgehi niccharaṇajutitāya aṅgīrasaṃ sammāsambuddhaṃ passāti.

    အဘဗ္ဗောတိ ပဋိပတ္တိသာရမိဒံ သာသနံ, ပဋိပတ္တိ စ ပရိယတ္တိမူလိကာ, တ္ဝဉ္စ ပရိယတ္တိံ ဥဂ္ဂဟေတုံ အသမတ္ထော, တသ္မာ အဘဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပာယော။ သုဒ္ဓံ ပိလောတိကခဏ္ဍန္တိ ဣဒ္ဓိယာ အဘိသင္ခတံ ပရိသုဒ္ဓံ စောဠခဏ္ဍံ။ တဒာ ကိရ ဘဂဝာ ‘‘န သဇ္ဈာယံ ကာတုံ အသက္ကောန္တော မမ သာသနေ အဘဗ္ဗော နာမ ဟောတိ, မာ သောစိ ဘိက္ခူ’’တိ တံ ဗာဟာယံ ဂဟေတ္ဝာ ဝိဟာရံ ပဝိသိတ္ဝာ ဣဒ္ဓိယာ ပိလောတိကခဏ္ဍံ အဘိနိမ္မိနိတ္ဝာ ‘‘ဟန္ဒ, ဘိက္ခု, ဣမံ ပရိမဇ္ဇန္တော ‘ရဇောဟရဏံ ရဇောဟရဏ’န္တိ ပုနပ္ပုနံ သဇ္ဈာယံ ကရောဟီ’’တိ ဝတ္ဝာ အဒာသိ တတ္ထ ပုဗ္ဗေကတာဓိကာရတ္တာ။

    Abhabboti paṭipattisāramidaṃ sāsanaṃ, paṭipatti ca pariyattimūlikā, tvañca pariyattiṃ uggahetuṃ asamattho, tasmā abhabboti adhippāyo. Suddhaṃ pilotikakhaṇḍanti iddhiyā abhisaṅkhataṃ parisuddhaṃ coḷakhaṇḍaṃ. Tadā kira bhagavā ‘‘na sajjhāyaṃ kātuṃ asakkonto mama sāsane abhabbo nāma hoti, mā soci bhikkhū’’ti taṃ bāhāyaṃ gahetvā vihāraṃ pavisitvā iddhiyā pilotikakhaṇḍaṃ abhinimminitvā ‘‘handa, bhikkhu, imaṃ parimajjanto ‘rajoharaṇaṃ rajoharaṇa’nti punappunaṃ sajjhāyaṃ karohī’’ti vatvā adāsi tattha pubbekatādhikārattā.

    သော ကိရ ပုဗ္ဗေ ရာဇာ ဟုတ္ဝာ နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကရောန္တော နလာဋတော သေဒေ မုစ္စန္တေ ပရိသုဒ္ဓေန သာဋကေန နလာဋံ ပုဉ္ဆိ, သာဋကော ကိလိဋ္ဌော အဟောသိ ။ သော ‘‘ဣမံ သရီရံ နိသ္သာယ ဧဝရူပော ပရိသုဒ္ဓသာဋကော ပကတိံ ဇဟိတ္ဝာ ကိလိဋ္ဌော ဇာတော, အနိစ္စာ ဝတ သင္ခာရာ’’တိ အနိစ္စသညံ ပဋိလဘတိ, တေန ကာရဏေနသ္သ ရဇောဟရဏမေဝ ပစ္စယော ဇာတော။ ရဇံ ဟရတီတိ ရဇောဟရဏံ။ သံဝေဂံ ပဋိလဘိတ္ဝာတိ အသုဘသညံ အနိစ္စသညဉ္စ ဥပဋ္ဌပေန္တော သံဝေဂံ ပဋိလဘိတ္ဝာ။ သော ဟိ ယောနိသော ဥမ္မဇ္ဇန္တော ‘‘ပရိသုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ, နတ္ထေတ္ထ ဒောသော, အတ္တဘာဝသ္သ ပနာယံ ဒောသော’’တိ အသုဘသညံ အနိစ္စသညဉ္စ ပဋိလဘိတ္ဝာ နာမရူပပရိဂ္ဂဟာဒိနာ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ဉာဏံ ဩတာရေတ္ဝာ ကလာပသမ္မသနာဒိက္ကမေန ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒိပအပာဋိယာ ဝိပသ္သနံ အနုလောမဂောတ္ရဘုသမီပံ ပာပေသိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိပသ္သနံ အာရဘီ’’တိ။ ဩဘာသဂာထံ အဘာသီတိ ဩဘာသဝိသ္သဇ္ဇနပုဗ္ဗကဘာသိတဂာထာ ဩဘာသဂာထာ, တံ အဘာသီတိ အတ္ထော။

    So kira pubbe rājā hutvā nagaraṃ padakkhiṇaṃ karonto nalāṭato sede muccante parisuddhena sāṭakena nalāṭaṃ puñchi, sāṭako kiliṭṭho ahosi . So ‘‘imaṃ sarīraṃ nissāya evarūpo parisuddhasāṭako pakatiṃ jahitvā kiliṭṭho jāto, aniccā vata saṅkhārā’’ti aniccasaññaṃ paṭilabhati, tena kāraṇenassa rajoharaṇameva paccayo jāto. Rajaṃ haratīti rajoharaṇaṃ. Saṃvegaṃ paṭilabhitvāti asubhasaññaṃ aniccasaññañca upaṭṭhapento saṃvegaṃ paṭilabhitvā. So hi yoniso ummajjanto ‘‘parisuddhaṃ vatthaṃ, natthettha doso, attabhāvassa panāyaṃ doso’’ti asubhasaññaṃ aniccasaññañca paṭilabhitvā nāmarūpapariggahādinā pañcasu khandhesu ñāṇaṃ otāretvā kalāpasammasanādikkamena vipassanaṃ vaḍḍhetvā udayabbayañāṇādipaapāṭiyā vipassanaṃ anulomagotrabhusamīpaṃ pāpesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘vipassanaṃ ārabhī’’ti. Obhāsagāthaṃ abhāsīti obhāsavissajjanapubbakabhāsitagāthā obhāsagāthā, taṃ abhāsīti attho.

    ဧတ္ထ စ ‘‘အဓိစေတသောတိ ဣမံ ဩဘာသဂာထံ အဘာသီ’’တိ ဣဓေဝ ဝုတ္တံ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ (ဝိသုဒ္ဓိ. ၂.၃၈၆) ပန ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာယံ (ဓ. ပ. အဋ္ဌ. ၁.စူဠပန္ထကတ္ထေရဝတ္ထု) ထေရဂာထာသံဝဏ္ဏနာယဉ္စ (ထေရဂာ. အဋ္ဌ. ၂.၅၆၆) –

    Ettha ca ‘‘adhicetasoti imaṃ obhāsagāthaṃ abhāsī’’ti idheva vuttaṃ. Visuddhimagge (visuddhi. 2.386) pana dhammapadaṭṭhakathāyaṃ (dha. pa. aṭṭha. 1.cūḷapanthakattheravatthu) theragāthāsaṃvaṇṇanāyañca (theragā. aṭṭha. 2.566) –

    ‘‘ရာဂော ရဇော န စ ပန ရေဏု ဝုစ္စတိ။

    ‘‘Rāgo rajo na ca pana reṇu vuccati;

    ရာဂသ္သေတံ အဓိဝစနံ ရဇောတိ။

    Rāgassetaṃ adhivacanaṃ rajoti;

    ဧတံ ရဇံ ဝိပ္ပဇဟိတ္ဝာ ပဏ္ဍိတာ။

    Etaṃ rajaṃ vippajahitvā paṇḍitā;

    ဝိဟရန္တိ တေ ဝိဂတရဇသ္သ သာသနေ။

    Viharanti te vigatarajassa sāsane.

    ‘‘ဒောသော။ပေ.။ သာသနေ။

    ‘‘Doso…pe… sāsane.

    ‘‘မောဟော ရဇော န စ ပန ရေဏု ဝုစ္စတိ။

    ‘‘Moho rajo na ca pana reṇu vuccati;

    မောဟသ္သေတံ အဓိဝစနံ ရဇောတိ။

    Mohassetaṃ adhivacanaṃ rajoti;

    ဧတံ ရဇံ ဝိပ္ပဇဟိတ္ဝာ ပဏ္ဍိတာ။

    Etaṃ rajaṃ vippajahitvā paṇḍitā;

    ဝိဟရန္တိ တေ ဝိဂတရဇသ္သ သာသနေတိ။ –

    Viharanti te vigatarajassa sāsaneti. –

    ဣမာ တိသ္သော ဩဘာသဂာထာ အဘာသီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဓိစေတသောတိ စ အယံ စူဠပန္ထကတ္ထေရသ္သ ဥဒာနဂာထာတိ ဣမိသ္သာယေဝ ပာဠိယာ အာဂတံ။ ထေရဂာထာယံ ပန စူဠပန္ထကတ္ထေရသ္သ ဥဒာနဂာထာသု အယံ အနာရုဠ္ဟာ, ‘‘ဧကုဒာနိယတ္ထေရသ္သ ပန အယံ ဥဒာနဂာထာ’’တိ (ထေရဂာ. အဋ္ဌ. ၁.ဧကုဒာနိယတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ) တတ္ထ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဣမိသ္သာ ပာဠိယာ အဋ္ဌကထာယ စ ဧဝမာဂတတ္တာ စူဠပန္ထကတ္ထေရသ္သပိ အယံ ဥဒာနဂာထာ ဩဘာသဂာထာဝသေန စ ဘဂဝတာ ဘာသိတာတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အရဟတ္တံ ပာပုဏီတိ အဘိညာပဋိသမ္ဘိဒာပရိဝာရံ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ အဘဗ္ဗော တ္ဝန္တိအာဒိဝစနတော အနုကမ္ပာဝသေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒိံ သင္ဃိကဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎာပေန္တသ္သ အနာပတ္တိ ဝိယ ဒိသ္သတိ။ အဘဗ္ဗော ဟိ ထေရော သဉ္စိစ္စ တံ ကာတုံ, နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာပဒေ ဝာ အပညတ္တေ ထေရေန ဧဝံ ကတန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

    Imā tisso obhāsagāthā abhāsī’’ti vuttaṃ. Adhicetasoti ca ayaṃ cūḷapanthakattherassa udānagāthāti imissāyeva pāḷiyā āgataṃ. Theragāthāyaṃ pana cūḷapanthakattherassa udānagāthāsu ayaṃ anāruḷhā, ‘‘ekudāniyattherassa pana ayaṃ udānagāthā’’ti (theragā. aṭṭha. 1.ekudāniyattheragāthāvaṇṇanā) tattha vuttaṃ. Evaṃ santepi imissā pāḷiyā aṭṭhakathāya ca evamāgatattā cūḷapanthakattherassapi ayaṃ udānagāthā obhāsagāthāvasena ca bhagavatā bhāsitāti gahetabbaṃ. Arahattaṃ pāpuṇīti abhiññāpaṭisambhidāparivāraṃ arahattaṃ pāpuṇi. Abhabbo tvantiādivacanato anukampāvasena saddhivihārikādiṃ saṅghikavihārā nikkaḍḍhāpentassa anāpatti viya dissati. Abhabbo hi thero sañcicca taṃ kātuṃ, nikkaḍḍhanasikkhāpade vā apaññatte therena evaṃ katanti gahetabbaṃ.

    ၁၅၆. ဩဝဒန္တသ္သ ပာစိတ္တိယန္တိ အတ္ထင္ဂတေ သူရိယေ ဂရုဓမ္မေဟိ ဝာ အညေန ဝာ ဓမ္မေနေဝ ဩဝဒန္တသ္သ သမ္မတသ္သပိ ပာစိတ္တိယံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ အတ္ထင္ဂတသူရိယတာ, ပရိပုဏ္ဏူပသမ္ပန္နတာ, ဩဝဒနန္တိ ဣမာနိ ပနေတ္ထ တီဏိ အင္ဂာနိ။

    156.Ovadantassa pācittiyanti atthaṅgate sūriye garudhammehi vā aññena vā dhammeneva ovadantassa sammatassapi pācittiyaṃ. Sesamettha uttānameva. Atthaṅgatasūriyatā, paripuṇṇūpasampannatā, ovadananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.

    အတ္ထင္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၃. ဩဝာဒဝဂ္ဂော • 3. Ovādavaggo

    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၂. အတ္ထင္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၂. အတ္ထင္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၂. အတ္ထင္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၂. အတ္ထင္ဂတသိက္ခာပဒံ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact