Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    ೨. ಅತ್ಥಙ್ಗತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

    2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ೧೫೩. ದುತಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದೇ – ಪರಿಯಾಯೇನಾತಿ ವಾರೇನ, ಪಟಿಪಾಟಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಧಿಚೇತಸೋತಿ ಅಧಿಚಿತ್ತವತೋ , ಸಬ್ಬಚಿತ್ತಾನಂ ಅಧಿಕೇನ ಅರಹತ್ತಫಲಚಿತ್ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪ್ಪಮಜ್ಜತೋತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತೋ, ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಾತಚ್ಚಕಿರಿಯಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಮುನಿನೋತಿ ‘‘ಯೋ ಮುನಾತಿ ಉಭೋ ಲೋಕೇ, ಮುನಿ ತೇನ ಪವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ (ಧ॰ ಪ॰ ೨೬೯) ಏವಂ ಉಭಯಲೋಕಮುನನೇನ ವಾ, ಮೋನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ, ತೇನ ಞಾಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ವಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಮುನಿ ನಾಮ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಸ ಮುನಿನೋ। ಮೋನಪಥೇಸು ಸಿಕ್ಖತೋತಿ ಅರಹತ್ತಞಾಣಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಮೋನಸ್ಸ ಪಥೇಸು ಸತ್ತತಿಂಸಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮೇಸು ತೀಸು ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಸು ಸಿಕ್ಖತೋ। ಇದಞ್ಚ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಸಿಕ್ಖತೋ ಇಮಾಯ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಮುನಿಭಾವಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಮುನಿನೋತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಸೋಕಾ ನ ಭವನ್ತಿ ತಾದಿನೋತಿ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಖೀಣಾಸವಮುನಿನೋ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಇಟ್ಠವಿಯೋಗಾದಿವತ್ಥುಕಾ ಸೋಕಾ ನ ಸನ್ತಿ। ಅಥ ವಾ ತಾದಿನೋತಿ ತಾದಿಲಕ್ಖಣಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಮುನಿನೋ ಸೋಕಾ ನ ಭವನ್ತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಸನ್ತಸ್ಸಾತಿ ರಾಗಾದೀನಂ ಉಪಸಮೇನ ಉಪಸನ್ತಸ್ಸ। ಸದಾ ಸತೀಮತೋತಿ ಸತಿವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತತ್ತಾ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಸತಿಯಾ ಅವಿರಹಿತಸ್ಸ । ಆಕಾಸೇ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇತಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಸಙ್ಖಾತೇ ಆಕಾಸೇ, ನ ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮೇ, ನ ಪನ ರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ। ಚಙ್ಕಮತಿಪಿ ತಿಟ್ಠತಿಪೀತಿ ತಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಮಂ ‘ಏತ್ತಕಮೇವ ಅಯಂ ಜಾನಾತೀ’ತಿ ಅವಮಞ್ಞನ್ತಿ, ಹನ್ದ ದಾನಿ ಏತಾಸಂ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವಂ ದಸ್ಸೇಮೀ’’ತಿ ಧಮ್ಮಬಹುಮಾನಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಂ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಏವರೂಪಂ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಸ್ಸೇಸಿ – ‘‘ಆಕಾಸೇ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ಚಙ್ಕಮತಿಪಿ…ಪೇ॰… ಅನ್ತರಧಾಯತಿಪೀ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಅನ್ತರಧಾಯತಿಪೀತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿಪಿ ಅದಸ್ಸನಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಞ್ಚೇವ ಉದಾನಂ ಭಣತಿ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಬಹುಂ ಬುದ್ಧವಚನನ್ತಿ ಥೇರೋ ಕಿರ ಅತ್ತನೋ ಭಾತುಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ –

    153. Dutiyasikkhāpade – pariyāyenāti vārena, paṭipāṭiyāti attho. Adhicetasoti adhicittavato , sabbacittānaṃ adhikena arahattaphalacittena samannāgatassāti attho. Appamajjatoti nappamajjato, appamādena kusalānaṃ dhammānaṃ sātaccakiriyāya samannāgatassāti vuttaṃ hoti. Muninoti ‘‘yo munāti ubho loke, muni tena pavuccatī’’ti (dha. pa. 269) evaṃ ubhayalokamunanena vā, monaṃ vuccati ñāṇaṃ, tena ñāṇena samannāgatattā vā khīṇāsavo muni nāma vuccati, tassa munino. Monapathesu sikkhatoti arahattañāṇasaṅkhātassa monassa pathesu sattatiṃsabodhipakkhiyadhammesu tīsu vā sikkhāsu sikkhato. Idañca pubbabhāgapaṭipadaṃ gahetvā vuttaṃ, tasmā evaṃ pubbabhāge sikkhato imāya sikkhāya munibhāvaṃ pattassa muninoti evamettha attho daṭṭhabbo. Sokā na bhavanti tādinoti tādisassa khīṇāsavamunino abbhantare iṭṭhaviyogādivatthukā sokā na santi. Atha vā tādinoti tādilakkhaṇasamannāgatassa evarūpassa munino sokā na bhavantīti ayamettha attho. Upasantassāti rāgādīnaṃ upasamena upasantassa. Sadā satīmatoti sativepullappattattā niccakālaṃ satiyā avirahitassa . Ākāse antalikkheti antalikkhasaṅkhāte ākāse, na kasiṇugghāṭime, na pana rūpaparicchede. Caṅkamatipi tiṭṭhatipīti tāsaṃ bhikkhunīnaṃ kathaṃ sutvā ‘‘imā bhikkhuniyo maṃ ‘ettakameva ayaṃ jānātī’ti avamaññanti, handa dāni etāsaṃ attano ānubhāvaṃ dassemī’’ti dhammabahumānaṃ uppādetvā abhiññāpādakaṃ catutthajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya evarūpaṃ iddhipāṭihāriyaṃ dassesi – ‘‘ākāse antalikkhe caṅkamatipi…pe… antaradhāyatipī’’ti. Tattha antaradhāyatipīti antaradhāyatipi adassanampi gacchatīti attho. Tañceva udānaṃ bhaṇati aññañca bahuṃ buddhavacananti thero kira attano bhātutherassa santike –

    ‘‘ಪದುಮಂ ಯಥಾ ಕೋಕನುದಂ ಸುಗನ್ಧಂ,

    ‘‘Padumaṃ yathā kokanudaṃ sugandhaṃ,

    ಪಾತೋ ಸಿಯಾ ಫುಲ್ಲಮವೀತಗನ್ಧಂ।

    Pāto siyā phullamavītagandhaṃ;

    ಅಙ್ಗೀರಸಂ ಪಸ್ಸ ವಿರೋಚಮಾನಂ,

    Aṅgīrasaṃ passa virocamānaṃ,

    ತಪನ್ತಮಾದಿಚ್ಚಮಿವನ್ತಲಿಕ್ಖೇ’’ತಿ॥ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧೨೩)।

    Tapantamādiccamivantalikkhe’’ti. (saṃ. ni. 1.123);

    ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಸಜ್ಝಾಯಿ। ನ ಚ ಪಗುಣಂ ಕತ್ತುಮಸಕ್ಖಿ। ತತೋ ನಂ ಥೇರೋ ‘‘ಅಭಬ್ಬೋ ತ್ವಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ’’ತಿ ವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಪೇಸಿ, ಸೋ ರೋದಮಾನೋ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಅಥ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ವೇನೇಯ್ಯಸತ್ತೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಹಾರಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ವಿಯ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಚೂಳಪನ್ಥಕ, ಕಸ್ಮಾ ರೋದಸೀ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಸುದ್ಧಂ ಪಿಲೋತಿಕಖಣ್ಡಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ‘ರಜೋಹರಣಂ ರಜೋಹರಣ’ನ್ತಿ ಪರಿಮಜ್ಜಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಏಕಮನ್ತಂ ಪರಿಮಜ್ಜಿ, ಪರಿಮಜ್ಜಿತಟ್ಠಾನಂ ಕಾಳಕಮಹೋಸಿ। ಸೋ ‘‘ಏವಂ ಪರಿಸುದ್ಧಮ್ಪಿ ನಾಮ ವತ್ಥಂ ಇಮಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಾಳಕಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ಸಂವೇಗಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಆರಭಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಧಿಚೇತಸೋ’’ತಿ ಇಮಂ ಓಭಾಸಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ। ಥೇರೋ ಗಾಥಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ಪಕತಿಯಾವ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಮಮಾಯತಿ, ಸೋ ತಂ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಾಥಾಯ ಮಮಾಯನಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇತುಂ ತಂಯೇವ ಭಣತಿ। ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ಬಹುಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ತಞ್ಚೇವ ಉದಾನಂ ಭಣತಿ, ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಬಹುಂ ಬುದ್ಧವಚನ’’ನ್ತಿ।

    Imaṃ gāthaṃ uddisāpetvā cattāro māse sajjhāyi. Na ca paguṇaṃ kattumasakkhi. Tato naṃ thero ‘‘abhabbo tvaṃ imasmiṃ sāsane’’ti vihārā nikkaḍḍhāpesi, so rodamāno dvārakoṭṭhake aṭṭhāsi. Atha bhagavā buddhacakkhunā veneyyasatte olokento taṃ disvā vihāracārikaṃ caramāno viya tassa santikaṃ gantvā ‘‘cūḷapanthaka, kasmā rodasī’’ti āha. So tamatthaṃ ārocesi. Athassa bhagavā suddhaṃ pilotikakhaṇḍaṃ datvā ‘‘idaṃ ‘rajoharaṇaṃ rajoharaṇa’nti parimajjāhī’’ti āha. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā attano nivāsaṭṭhāne nisīditvā tassa ekamantaṃ parimajji, parimajjitaṭṭhānaṃ kāḷakamahosi. So ‘‘evaṃ parisuddhampi nāma vatthaṃ imaṃ attabhāvaṃ nissāya kāḷakaṃ jāta’’nti saṃvegaṃ paṭilabhitvā vipassanaṃ ārabhi. Athassa bhagavā āraddhavīriyabhāvaṃ ñatvā ‘‘adhicetaso’’ti imaṃ obhāsagāthaṃ abhāsi. Thero gāthāpariyosāne arahattaṃ pāpuṇi. Tasmā thero pakatiyāva imaṃ gāthaṃ mamāyati, so taṃ imissā gāthāya mamāyanabhāvaṃ jānāpetuṃ taṃyeva bhaṇati. Aññañca antarantarā āharitvā bahuṃ buddhavacanaṃ. Tena vuttaṃ – ‘‘tañceva udānaṃ bhaṇati, aññañca bahuṃ buddhavacana’’nti.

    ೧೫೬. ಏಕತೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಪನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಓವದನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ಇದಮ್ಪಿ ಚ ಪದಸೋಧಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಮೇವ।

    156.Ekato upasampannāyāti bhikkhunisaṅghe upasampannāya, bhikkhusaṅghe pana upasampannaṃ ovadantassa pācittiyaṃ. Sesamettha uttānameva. Idampi ca padasodhammasamuṭṭhānameva.

    ಅತ್ಥಙ್ಗತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ದುತಿಯಂ।

    Atthaṅgatasikkhāpadaṃ dutiyaṃ.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೩. ಓವಾದವಗ್ಗೋ • 3. Ovādavaggo

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೨. ಅತ್ಥಙ್ಗತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೨. ಅತ್ಥಙ್ಗತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೨. ಅತ್ಥಙ್ಗತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨. ಅತ್ಥಙ್ಗತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact