Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    ੨. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ

    2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ੧੫੩. ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ – ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ વਾਰੇਨ, ਪਟਿਪਾਟਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਧਿਚੇਤਸੋਤਿ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤવਤੋ , ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਕੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤੋਤਿ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤੋ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਮੁਨਿਨੋਤਿ ‘‘ਯੋ ਮੁਨਾਤਿ ਉਭੋ ਲੋਕੇ, ਮੁਨਿ ਤੇਨ ਪવੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਧ॰ ਪ॰ ੨੬੯) ਏવਂ ਉਭਯਲੋਕਮੁਨਨੇਨ વਾ, ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ, ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ વਾ ਖੀਣਾਸવੋ ਮੁਨਿ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮੁਨਿਨੋ। ਮੋਨਪਥੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਤੋਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮੋਨਸ੍ਸ ਪਥੇਸੁ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਤੀਸੁ વਾ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਸਿਕ੍ਖਤੋ। ਇਦਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਸਿਕ੍ਖਤੋ ਇਮਾਯ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਮੁਨਿਭਾવਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੁਨਿਨੋਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਸੋਕਾ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਨੋਤਿ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸવਮੁਨਿਨੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਇਟ੍ਠવਿਯੋਗਾਦਿવਤ੍ਥੁਕਾ ਸੋਕਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ। ਅਥ વਾ ਤਾਦਿਨੋਤਿ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਮੁਨਿਨੋ ਸੋਕਾ ਨ ਭવਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਉਪਸਮੇਨ ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਸਦਾ ਸਤੀਮਤੋਤਿ ਸਤਿવੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਸਤਿਯਾ ਅવਿਰਹਿਤਸ੍ਸ । ਆਕਾਸੇ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇਤਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤੇ ਆਕਾਸੇ, ਨ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮੇ, ਨ ਪਨ ਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ। ਚਙ੍ਕਮਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿਪੀਤਿ ਤਾਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਮਂ ‘ਏਤ੍ਤਕਮੇવ ਅਯਂ ਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ ਅવਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ ਏਤਾਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਮੀ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਬਹੁਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਾਯ ਏવਰੂਪਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ – ‘‘ਆਕਾਸੇ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਚਙ੍ਕਮਤਿਪਿ…ਪੇ॰… ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿਪੀ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿਪੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿਪਿ ਅਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਞ੍ਚੇવ ਉਦਾਨਂ ਭਣਤਿ ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਬਹੁਂ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਨ੍ਤਿ ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਤੁਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ –

    153. Dutiyasikkhāpade – pariyāyenāti vārena, paṭipāṭiyāti attho. Adhicetasoti adhicittavato , sabbacittānaṃ adhikena arahattaphalacittena samannāgatassāti attho. Appamajjatoti nappamajjato, appamādena kusalānaṃ dhammānaṃ sātaccakiriyāya samannāgatassāti vuttaṃ hoti. Muninoti ‘‘yo munāti ubho loke, muni tena pavuccatī’’ti (dha. pa. 269) evaṃ ubhayalokamunanena vā, monaṃ vuccati ñāṇaṃ, tena ñāṇena samannāgatattā vā khīṇāsavo muni nāma vuccati, tassa munino. Monapathesu sikkhatoti arahattañāṇasaṅkhātassa monassa pathesu sattatiṃsabodhipakkhiyadhammesu tīsu vā sikkhāsu sikkhato. Idañca pubbabhāgapaṭipadaṃ gahetvā vuttaṃ, tasmā evaṃ pubbabhāge sikkhato imāya sikkhāya munibhāvaṃ pattassa muninoti evamettha attho daṭṭhabbo. Sokā na bhavanti tādinoti tādisassa khīṇāsavamunino abbhantare iṭṭhaviyogādivatthukā sokā na santi. Atha vā tādinoti tādilakkhaṇasamannāgatassa evarūpassa munino sokā na bhavantīti ayamettha attho. Upasantassāti rāgādīnaṃ upasamena upasantassa. Sadā satīmatoti sativepullappattattā niccakālaṃ satiyā avirahitassa . Ākāse antalikkheti antalikkhasaṅkhāte ākāse, na kasiṇugghāṭime, na pana rūpaparicchede. Caṅkamatipi tiṭṭhatipīti tāsaṃ bhikkhunīnaṃ kathaṃ sutvā ‘‘imā bhikkhuniyo maṃ ‘ettakameva ayaṃ jānātī’ti avamaññanti, handa dāni etāsaṃ attano ānubhāvaṃ dassemī’’ti dhammabahumānaṃ uppādetvā abhiññāpādakaṃ catutthajjhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya evarūpaṃ iddhipāṭihāriyaṃ dassesi – ‘‘ākāse antalikkhe caṅkamatipi…pe… antaradhāyatipī’’ti. Tattha antaradhāyatipīti antaradhāyatipi adassanampi gacchatīti attho. Tañceva udānaṃ bhaṇati aññañca bahuṃ buddhavacananti thero kira attano bhātutherassa santike –

    ‘‘ਪਦੁਮਂ ਯਥਾ ਕੋਕਨੁਦਂ ਸੁਗਨ੍ਧਂ,

    ‘‘Padumaṃ yathā kokanudaṃ sugandhaṃ,

    ਪਾਤੋ ਸਿਯਾ ਫੁਲ੍ਲਮવੀਤਗਨ੍ਧਂ।

    Pāto siyā phullamavītagandhaṃ;

    ਅਙ੍ਗੀਰਸਂ ਪਸ੍ਸ વਿਰੋਚਮਾਨਂ,

    Aṅgīrasaṃ passa virocamānaṃ,

    ਤਪਨ੍ਤਮਾਦਿਚ੍ਚਮਿવਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ॥ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੨੩)।

    Tapantamādiccamivantalikkhe’’ti. (saṃ. ni. 1.123);

    ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤ੍વਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਸਜ੍ਝਾਯਿ। ਨ ਚ ਪਗੁਣਂ ਕਤ੍ਤੁਮਸਕ੍ਖਿ। ਤਤੋ ਨਂ ਥੇਰੋ ‘‘ਅਭਬ੍ਬੋ ਤ੍વਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ’’ਤਿ વਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਪੇਸਿ, ਸੋ ਰੋਦਮਾਨੋ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਅਥ ਭਗવਾ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ વੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ વਿਹਾਰਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ વਿਯ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕ, ਕਸ੍ਮਾ ਰੋਦਸੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ਦਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਂ ‘ਰਜੋਹਰਣਂ ਰਜੋਹਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਮਜ੍ਜਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿવਾਸਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਪਰਿਮਜ੍ਜਿ, ਪਰਿਮਜ੍ਜਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਲ਼ਕਮਹੋਸਿ। ਸੋ ‘‘ਏવਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਨਾਮ વਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਾਲ਼ਕਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਅਧਿਚੇਤਸੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਓਭਾਸਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ। ਥੇਰੋ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਥੇਰੋ ਪਕਤਿਯਾવ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਮਮਾਯਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਮਮਾਯਨਭਾવਂ ਜਾਨਾਪੇਤੁਂ ਤਂਯੇવ ਭਣਤਿ। ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਬਹੁਂ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤਞ੍ਚੇવ ਉਦਾਨਂ ਭਣਤਿ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਬਹੁਂ ਬੁਦ੍ਧવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ।

    Imaṃ gāthaṃ uddisāpetvā cattāro māse sajjhāyi. Na ca paguṇaṃ kattumasakkhi. Tato naṃ thero ‘‘abhabbo tvaṃ imasmiṃ sāsane’’ti vihārā nikkaḍḍhāpesi, so rodamāno dvārakoṭṭhake aṭṭhāsi. Atha bhagavā buddhacakkhunā veneyyasatte olokento taṃ disvā vihāracārikaṃ caramāno viya tassa santikaṃ gantvā ‘‘cūḷapanthaka, kasmā rodasī’’ti āha. So tamatthaṃ ārocesi. Athassa bhagavā suddhaṃ pilotikakhaṇḍaṃ datvā ‘‘idaṃ ‘rajoharaṇaṃ rajoharaṇa’nti parimajjāhī’’ti āha. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā attano nivāsaṭṭhāne nisīditvā tassa ekamantaṃ parimajji, parimajjitaṭṭhānaṃ kāḷakamahosi. So ‘‘evaṃ parisuddhampi nāma vatthaṃ imaṃ attabhāvaṃ nissāya kāḷakaṃ jāta’’nti saṃvegaṃ paṭilabhitvā vipassanaṃ ārabhi. Athassa bhagavā āraddhavīriyabhāvaṃ ñatvā ‘‘adhicetaso’’ti imaṃ obhāsagāthaṃ abhāsi. Thero gāthāpariyosāne arahattaṃ pāpuṇi. Tasmā thero pakatiyāva imaṃ gāthaṃ mamāyati, so taṃ imissā gāthāya mamāyanabhāvaṃ jānāpetuṃ taṃyeva bhaṇati. Aññañca antarantarā āharitvā bahuṃ buddhavacanaṃ. Tena vuttaṃ – ‘‘tañceva udānaṃ bhaṇati, aññañca bahuṃ buddhavacana’’nti.

    ੧੫੬. ਏਕਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਪਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਓવਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ। ਇਦਮ੍ਪਿ ਚ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਮੇવ।

    156.Ekato upasampannāyāti bhikkhunisaṅghe upasampannāya, bhikkhusaṅghe pana upasampannaṃ ovadantassa pācittiyaṃ. Sesamettha uttānameva. Idampi ca padasodhammasamuṭṭhānameva.

    ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਦੁਤਿਯਂ।

    Atthaṅgatasikkhāpadaṃ dutiyaṃ.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੩. ਓવਾਦવਗ੍ਗੋ • 3. Ovādavaggo

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੨. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੨. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੨. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੨. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 2. Atthaṅgatasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact