Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౨౭౬. అట్ఠారసవత్థుకథా
276. Aṭṭhārasavatthukathā
౪౭౧. ‘‘లద్ధిగ్గహణ’’న్తి ఇమినా ఆదీయతే ఆదాయోతి వచనత్థం దస్సేతి.
471. ‘‘Laddhiggahaṇa’’nti iminā ādīyate ādāyoti vacanatthaṃ dasseti.
౪౭౫. తం దివసమేవాతి తస్మిం సఙ్ఘసామగ్గికరణదివసేయేవ.
475.Taṃ divasamevāti tasmiṃ saṅghasāmaggikaraṇadivaseyeva.
౪౭౬. న మూలా మూలం గన్త్వాతి మూలతో మూలం న గన్త్వావ. ‘‘అత్థతో అపగతా’’తి ఇమినా అత్థతో అపేతా అత్థాపేతాతి వచనత్థం దస్సేతి. ‘‘బ్యఞ్జనమత్తం ఉపేతా’’తి ఇమినా బ్యఞ్జనమత్తం ఉపేతా ఉపగతా బ్యఞ్జనూపేతాతి వచనత్థం దస్సేతి.
476.Na mūlā mūlaṃ gantvāti mūlato mūlaṃ na gantvāva. ‘‘Atthato apagatā’’ti iminā atthato apetā atthāpetāti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Byañjanamattaṃ upetā’’ti iminā byañjanamattaṃ upetā upagatā byañjanūpetāti vacanatthaṃ dasseti.
౪౭౭. అత్థేసు జాతేసూతి ఏత్థ జాతసద్దో ఉప్పన్నపరియాయోతి ఆహ ‘‘వినయఅత్థేసు ఉప్పన్నేసూ’’తి. తఞ్చ పదం ‘‘సఙ్ఘస్స కిచ్చేసూ’’తిఆదీసు సబ్బపదేసు యోజేతబ్బం. మహత్థికోతి మహన్తో ఉపకారసఙ్ఖాతో అత్థో ఇమస్సాతి మహత్థికోతి దస్సన్తో ఆహ ‘‘మహాఉపకారో’’తి.
477.Atthesu jātesūti ettha jātasaddo uppannapariyāyoti āha ‘‘vinayaatthesu uppannesū’’ti. Tañca padaṃ ‘‘saṅghassa kiccesū’’tiādīsu sabbapadesu yojetabbaṃ. Mahatthikoti mahanto upakārasaṅkhāto attho imassāti mahatthikoti dassanto āha ‘‘mahāupakāro’’ti.
అనానువజ్జో పఠమేనాతి ఏత్థ పఠమసద్దో తావపరియాయోతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘తావా’’తి. సీలతోతి సీలేన. ఉపేక్ఖితాచారోతి ఉపపత్తితో ఇక్ఖితాచారో. ‘‘అపేక్ఖితాచారో’’తిపి పాఠో. ఉపపరిక్ఖితాచారోతి ఉపపరిక్ఖితో ఆచారో ఏతస్సాతి ఉపపరిక్ఖితాచారో.
Anānuvajjo paṭhamenāti ettha paṭhamasaddo tāvapariyāyoti dassento āha ‘‘tāvā’’ti. Sīlatoti sīlena. Upekkhitācāroti upapattito ikkhitācāro. ‘‘Apekkhitācāro’’tipi pāṭho. Upaparikkhitācāroti upaparikkhito ācāro etassāti upaparikkhitācāro.
విసయ్హాతి ఏత్థ విపుబ్బో సహధాతు అభిభవనత్థో, త్వాపచ్చయో చ హోతీతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘అభిభవిత్వా’’తి. అనపగతన్తి కారణతో అనపేతం. భణన్తో భిక్ఖూతి సమ్బన్ధో. తమత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘యస్మా హీ’’తిఆది. సోతి భిక్ఖు, న హాపేతీతి సమ్బన్ధో. ‘‘ఉసూయాయా’’తి ఇమినా దోసాగతిగమనస్స గహితత్తా ‘‘అగతిగమనవసేనా’’తి ఇమినా పారిసేసనయేన అవసేసఅగతిగమనమేవాధిప్పేతం. సోతి భిక్ఖు. ఛమ్భతి చేవాతి థమ్భతి చేవ, థద్ధం కరోతి చేవాతి అత్థో. వేధతి చాతి కమ్పతి చ. యో చాతి భిక్ఖు పన. ఈదిసోతి ఉసూయాయ వా అగతిగమనేన వా భణనసఙ్ఖాతో ఏదిసో న హోతి.
Visayhāti ettha vipubbo sahadhātu abhibhavanattho, tvāpaccayo ca hotīti dassento āha ‘‘abhibhavitvā’’ti. Anapagatanti kāraṇato anapetaṃ. Bhaṇanto bhikkhūti sambandho. Tamatthaṃ dassento āha ‘‘yasmā hī’’tiādi. Soti bhikkhu, na hāpetīti sambandho. ‘‘Usūyāyā’’ti iminā dosāgatigamanassa gahitattā ‘‘agatigamanavasenā’’ti iminā pārisesanayena avasesaagatigamanamevādhippetaṃ. Soti bhikkhu. Chambhati cevāti thambhati ceva, thaddhaṃ karoti cevāti attho. Vedhati cāti kampati ca. Yo cāti bhikkhu pana. Īdisoti usūyāya vā agatigamanena vā bhaṇanasaṅkhāto ediso na hoti.
కిఞ్చ భియ్యోతి నిపాతసముదాయో, తతో వుత్తతో అతిరేకం కథేతబ్బం కిం పనాతి అత్థో. తస్సా గాథాయ అత్థో వేదితబ్బోతి యోజనా. యోతి భిక్ఖు. హీతి సచ్చం. కాలాగతన్తి ఏత్థ గహేతబ్బకాలఞ్చ సత్తమీతప్పురిససమాసఞ్చ దస్సేన్తో ఆహ ‘‘కథేతబ్బయుత్తకాలే ఆగత’’న్తి. వచోతి పదం న వచనపధానం, వచనవన్తపుగ్గలోయేవ పధానన్తి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘వదన్తో’’తి.
Kiñca bhiyyoti nipātasamudāyo, tato vuttato atirekaṃ kathetabbaṃ kiṃ panāti attho. Tassā gāthāya attho veditabboti yojanā. Yoti bhikkhu. Hīti saccaṃ. Kālāgatanti ettha gahetabbakālañca sattamītappurisasamāsañca dassento āha ‘‘kathetabbayuttakāle āgata’’nti. Vacoti padaṃ na vacanapadhānaṃ, vacanavantapuggaloyeva padhānanti dassento āha ‘‘vadanto’’ti.
ఆచేరకమ్హి చ సకేతి ఏత్థ ఆచరియస్స ఏసో ఆచేరకో, సస్స అత్తనో ఏసో సకోతి వచనత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘అత్తనో ఆచరియవాదే’’తి. గాథాభావతో ఆచరియసద్దస్స ఆచేరాదేసో కాతబ్బో. ‘‘వాదే’’తి ఇమినా ఇదమత్థే పవత్తస్స ణికపచ్చయస్స సరూపం దస్సేతి. అలం పమేతున్తి ఏత్థ అలంసద్దో సమత్థత్థో, పమసద్దోతులనత్థోతి ఆహ ‘‘తులయితుం సమత్థో’’తి. కథేతవేతి ఏత్థ తవేసద్దో అఞ్ఞత్థ యేభుయ్యేన భావవాచకో, ఇధ పన కమ్మవాచకోతి ఆహ ‘‘కథేతబ్బే’’తి. విరద్ధట్ఠానకుసలోతి విరద్ధట్ఠానే కుసలో.
Ācerakamhi ca saketi ettha ācariyassa eso ācerako, sassa attano eso sakoti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘attano ācariyavāde’’ti. Gāthābhāvato ācariyasaddassa ācerādeso kātabbo. ‘‘Vāde’’ti iminā idamatthe pavattassa ṇikapaccayassa sarūpaṃ dasseti. Alaṃ pametunti ettha alaṃsaddo samatthattho, pamasaddotulanatthoti āha ‘‘tulayituṃ samattho’’ti. Kathetaveti ettha tavesaddo aññattha yebhuyyena bhāvavācako, idha pana kammavācakoti āha ‘‘kathetabbe’’ti. Viraddhaṭṭhānakusaloti viraddhaṭṭhāne kusalo.
అయం గాథా వుత్తాతి సమ్బన్ధో. తన్తి కథేతబ్బం. అయం హేత్థత్థోతి అయం ఏవ ఏత్థ గాథాయం అత్థోతి యోజనా. ‘‘గచ్ఛన్తీ’’తి ఇమినా వజన్తీతి ఏత్థ వజధాతుయా గత్యత్థం దస్సేతి. ‘‘అత్తనో ఆచరియవాద’’న్తి ఇమినా ‘‘సకం ఆదాయ’’న్తి పదస్స అత్థం దస్సేతి. ఆచరియవాదో హి ఆదాతబ్బతో గహేతబ్బతో ఆదాయన్తి వుత్తో. తదనురూపన్తి తస్స వత్థుస్స అనురూపం. బ్యాకరమానో భిక్ఖూతి సమ్బన్ధో. అట్ఠహి దూతఙ్గేహీతి ‘‘సోతా చ హోతి, సావేతా చ, ఉగ్గహేతా చ, ధారేతా చ, విఞ్ఞాతా చ, విఞ్ఞాపేతా, చ కుసలో చ సహితాసహితస్స, నో చ కలహకారకో’’తి (చూళవ॰ ౩౪౭; అ॰ ని॰ ౮.౧౬) ఏవం వుత్తేహి అట్ఠహి దూతస్స అఙ్గేహి. కస్స దూతేయ్యకమ్మన్తి ఆహ ‘‘సఙ్ఘస్సా’’తి. దూతస్స ఏతాని దూతేయ్యాని, తానియేవ కమ్మాని దూతేయ్యకమ్మాని, తేసు. ఇదన్తి అత్థజాకం, వుత్తం హోతీతి యోజనా. అథ వా ఇదన్తి అయమత్థో. వుత్తం హోతీతి వుత్తో హోతి. పచ్ఛిమనయే లిఙ్గవిపల్లాసోతి దట్ఠబ్బో. ఆనేత్వా హవన్తి పూజేన్తీతి ఆహవో దాయకా, తేసం ఆహూనం. ఆనేత్వా హునితబ్బం పూజేతబ్బన్తి ఆహుతి, తం ఆహుతిం. సఙ్ఘస్స కిచ్చేసూతి నిద్ధారణే భుమ్మం. తేన వుత్తం ‘‘తస్స తస్స కిచ్చస్సా’’తి. కరవచోతి ఏత్థ ‘‘వచోకరో’’తి వత్తబ్బే గాథాభావతో పదవిపరియాయవసేన ‘‘కరవచో’’తి వుత్తోతి ఆహ ‘‘వచనం కరోన్తో’’తి. ‘‘వచనకరణేనా’’తి ఇమినా ‘‘న తేన మఞ్ఞతీ’’తి ఏత్థ తసద్దస్స విసయం దస్సేతి.
Ayaṃ gāthā vuttāti sambandho. Tanti kathetabbaṃ. Ayaṃ hetthatthoti ayaṃ eva ettha gāthāyaṃ atthoti yojanā. ‘‘Gacchantī’’ti iminā vajantīti ettha vajadhātuyā gatyatthaṃ dasseti. ‘‘Attano ācariyavāda’’nti iminā ‘‘sakaṃ ādāya’’nti padassa atthaṃ dasseti. Ācariyavādo hi ādātabbato gahetabbato ādāyanti vutto. Tadanurūpanti tassa vatthussa anurūpaṃ. Byākaramāno bhikkhūti sambandho. Aṭṭhahi dūtaṅgehīti ‘‘sotā ca hoti, sāvetā ca, uggahetā ca, dhāretā ca, viññātā ca, viññāpetā, ca kusalo ca sahitāsahitassa, no ca kalahakārako’’ti (cūḷava. 347; a. ni. 8.16) evaṃ vuttehi aṭṭhahi dūtassa aṅgehi. Kassa dūteyyakammanti āha ‘‘saṅghassā’’ti. Dūtassa etāni dūteyyāni, tāniyeva kammāni dūteyyakammāni, tesu. Idanti atthajākaṃ, vuttaṃ hotīti yojanā. Atha vā idanti ayamattho. Vuttaṃ hotīti vutto hoti. Pacchimanaye liṅgavipallāsoti daṭṭhabbo. Ānetvā havanti pūjentīti āhavo dāyakā, tesaṃ āhūnaṃ. Ānetvā hunitabbaṃ pūjetabbanti āhuti, taṃ āhutiṃ. Saṅghassa kiccesūti niddhāraṇe bhummaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘tassa tassa kiccassā’’ti. Karavacoti ettha ‘‘vacokaro’’ti vattabbe gāthābhāvato padavipariyāyavasena ‘‘karavaco’’ti vuttoti āha ‘‘vacanaṃ karonto’’ti. ‘‘Vacanakaraṇenā’’ti iminā ‘‘na tena maññatī’’ti ettha tasaddassa visayaṃ dasseti.
ఆపజ్జమానో భిక్ఖు ఆపత్తి హోతీతి యోజనా. తస్సా చాతి ఏత్థ స్మావచనస్స స్సాదేసో కాతబ్బో. యథాతి యేనాకారేన, వినయకమ్మాకారేనాతి అత్థో. యేసూతి యత్తకేసు వత్థూసు. ఉభయే ఏతే విభఙ్గాతి సమ్బన్ధో. అస్సాతి భిక్ఖుస్స. ఆపత్తివుట్ఠానపదస్సాతి పదసద్దో కారణత్థో, భుమ్మత్థే సామివచనో చ హోతీతి ఆహ ‘‘ఆపత్తివుట్ఠానకారణే’’తి. ‘‘కుసలో’’తి ఇమినా ఛేకో పణ్డితో, కుచ్ఛితం పాపం విదతి జానాతీతి కోవిదోతి వచనత్థేన కోవిదో నామాతి దస్సేతి.
Āpajjamāno bhikkhu āpatti hotīti yojanā. Tassā cāti ettha smāvacanassa ssādeso kātabbo. Yathāti yenākārena, vinayakammākārenāti attho. Yesūti yattakesu vatthūsu. Ubhaye ete vibhaṅgāti sambandho. Assāti bhikkhussa. Āpattivuṭṭhānapadassāti padasaddo kāraṇattho, bhummatthe sāmivacano ca hotīti āha ‘‘āpattivuṭṭhānakāraṇe’’ti. ‘‘Kusalo’’ti iminā cheko paṇḍito, kucchitaṃ pāpaṃ vidati jānātīti kovidoti vacanatthena kovido nāmāti dasseti.
ఆచరన్తో భిక్ఖు గచ్ఛతీతి యోజనా. ‘‘వత్త’’న్తి ఇమినా ఓసారణం తన్తి ఏత్థ తసద్దస్స విసయం దస్సేతి. ‘‘యా’’తి ఇమినా ఏతమ్పీతి ఏత్థ ఏతసద్దస్స అనియమనిద్దేసభావం దస్సేతి. సబ్బత్థాతి సబ్బస్మిం కోసమ్బకక్ఖన్ధకే.
Ācaranto bhikkhu gacchatīti yojanā. ‘‘Vatta’’nti iminā osāraṇaṃ tanti ettha tasaddassa visayaṃ dasseti. ‘‘Yā’’ti iminā etampīti ettha etasaddassa aniyamaniddesabhāvaṃ dasseti. Sabbatthāti sabbasmiṃ kosambakakkhandhake.
ఇతి కోసమ్బకక్ఖన్ధకవణ్ణనాయ యోజనా సమత్తా.
Iti kosambakakkhandhakavaṇṇanāya yojanā samattā.
ఇతి సమన్తపాసాదికాయ వినయసంవణ్ణనాయ
Iti samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya
మహావగ్గవణ్ణనాయ
Mahāvaggavaṇṇanāya
యోజనా సమత్తా.
Yojanā samattā.
జాదిలఞ్ఛితనామేన, నేకానం వాచితో మయా;
Jādilañchitanāmena, nekānaṃ vācito mayā;
మహావగ్గఖన్ధకస్స, సమత్తో యోజనానయోతి.
Mahāvaggakhandhakassa, samatto yojanānayoti.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi
౨౭౬. అట్ఠారసవత్థుకథా • 276. Aṭṭhārasavatthukathā
౨౭౮. సఙ్ఘసామగ్గీకథా • 278. Saṅghasāmaggīkathā
౨౭౯. ఉపాలిసఙ్ఘసామగ్గీపుచ్ఛా • 279. Upālisaṅghasāmaggīpucchā
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / అట్ఠారసవత్థుకథా • Aṭṭhārasavatthukathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ఉపాలిసఙ్ఘసామగ్గీపుచ్ఛావణ్ణనా • Upālisaṅghasāmaggīpucchāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / సఙ్ఘసామగ్గీకథావణ్ణనా • Saṅghasāmaggīkathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / అట్ఠారసవత్థుకథావణ్ణనా • Aṭṭhārasavatthukathāvaṇṇanā