| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๒-๑๐. อฎฺฐสตสุตฺตาทิวณฺณนา
2-10. Aṭṭhasatasuttādivaṇṇanā
๒๗๐-๒๗๘. เวทนานํ อฎฺฐาธิกํ สตํ, ตสฺส อฎฺฐสตสฺส ตพฺภาวสฺส ปริยาโย การณํ เอตฺถ อตฺถีติ อฎฺฐสตปริยาโย, สุตฺตํฯ เตนาห ‘‘อฎฺฐสตสฺส การณภูต’’นฺติฯ ธมฺมการณนฺติ ปริยตฺติธมฺมภูตํ การณํฯ กายิกาติ ปญฺจทฺวารกายิกาฯ เตนาห ‘‘กามาวจเรเยว ลพฺภนฺตี’’ติ, กามภูมิกาติ อโตฺถฯ อรูปาวจเร นตฺถิ, ติภูมิกาติ อโตฺถฯ เตนาห – ‘‘อรูเป ติกจตุกฺกชฺฌานํ อุปฺปชฺชติ, ตญฺจ โข โลกุตฺตรํ, น โลกิย’’นฺติฯ อิตรา อุเปกฺขาเวทนาฯ อุปวิจรนฺติ อุเปจฺจ ปชฺชนฺตีติ อโตฺถฯ ตํสมฺปยุตฺตานนฺติ วิจารสมฺปยุตฺตานํฯ
270-278. Vedanānaṃ aṭṭhādhikaṃ sataṃ, tassa aṭṭhasatassa tabbhāvassa pariyāyo kāraṇaṃ ettha atthīti aṭṭhasatapariyāyo, suttaṃ. Tenāha ‘‘aṭṭhasatassa kāraṇabhūta’’nti. Dhammakāraṇanti pariyattidhammabhūtaṃ kāraṇaṃ. Kāyikāti pañcadvārakāyikā. Tenāha ‘‘kāmāvacareyeva labbhantī’’ti, kāmabhūmikāti attho. Arūpāvacare natthi, tibhūmikāti attho. Tenāha – ‘‘arūpe tikacatukkajjhānaṃ uppajjati, tañca kho lokuttaraṃ, na lokiya’’nti. Itarā upekkhāvedanā. Upavicaranti upecca pajjantīti attho. Taṃsampayuttānanti vicārasampayuttānaṃ.
ปฎิลาภโตติ ปฎิลทฺธภาวโตฯ สมนุปสฺสโตติ ปจฺจเวกฺขโต ปสฺสโตฯ อตีตํ ขณตฺตยาติกฺกเมน อติกฺกนฺตํ, นิรุทฺธปฺปตฺติยา นิรุทฺธํ, ปกติวิชหเนน วิปริณตํฯ สมนุสฺสรโตติ จินฺตยโตฯ เคหสฺสิตนฺติ กามคุณนิสฺสิตํฯ กามคุณา หิ อิธ เคหนิสฺสิตธเมฺมน เคหปริยาเยน วุตฺตาฯ
Paṭilābhatoti paṭiladdhabhāvato. Samanupassatoti paccavekkhato passato. Atītaṃ khaṇattayātikkamena atikkantaṃ, niruddhappattiyā niruddhaṃ, pakativijahanena vipariṇataṃ. Samanussaratoti cintayato. Gehassitanti kāmaguṇanissitaṃ. Kāmaguṇā hi idha gehanissitadhammena gehapariyāyena vuttā.
วิปริณามวิราคนิโรธนฺติ วิปริณามนํ วิรชฺชนลกฺขณํ นิรุชฺฌนญฺจ วิทิตฺวาฯ ปุเพฺพติ อตีเตฯ เอตรหีติ อิทานิ วตฺตมานาฯ สมฺมปฺปญฺญาย ปสฺสโตติ วิปสฺสนาปญฺญาย เจว มคฺคปญฺญาย จ ยาถาวโต ปสฺสโตฯ อุสฺสุกฺกาเปตุนฺติ วิปสฺสนํ ปฎฺฐเปตฺวา มคฺคปฎิเวธํ ปาเปตุํฯ นิพฺพานํ อุทฺทิสฺส ปวตฺติตตฺตา เนกฺขมฺมสฺสิตโสมนสฺสานิ นามฯ โลกามิสปฎิสํยุตฺตานนฺติ กามคุณนิสฺสิตานํฯ ตทายตนนฺติ ตํ อายตนํ ตํ การณํ อรหตฺตํฯ อนุตฺตเรสุ วิโมเกฺขสูติ อริยผลธเมฺมสุฯ ปิหนฺติ อธิคมิจฺฉํฯ
Vipariṇāmavirāganirodhanti vipariṇāmanaṃ virajjanalakkhaṇaṃ nirujjhanañca viditvā. Pubbeti atīte. Etarahīti idāni vattamānā. Sammappaññāya passatoti vipassanāpaññāya ceva maggapaññāya ca yāthāvato passato. Ussukkāpetunti vipassanaṃ paṭṭhapetvā maggapaṭivedhaṃ pāpetuṃ. Nibbānaṃ uddissa pavattitattā nekkhammassitasomanassāni nāma. Lokāmisapaṭisaṃyuttānanti kāmaguṇanissitānaṃ. Tadāyatananti taṃ āyatanaṃ taṃ kāraṇaṃ arahattaṃ. Anuttaresu vimokkhesūti ariyaphaladhammesu. Pihanti adhigamicchaṃ.
อุเปกฺขาติ โสมนสฺสรหิตอญฺญาณุเปกฺขาฯ พาลฺยโยคโต พาลสฺส, ตโต เอว มูฬฺหสฺส ปุถุชฺชนสฺสฯ กิเลโสธีนํ มโคฺคธีหิ อชิตตฺตา อโนธิชินสฺสฯ สตฺตมภวาทิโต อุทฺธํ ปวตฺตนวิปากสฺส อชิตตฺตา อวิปากชินสฺสฯ อเนกาทีนเว วเฎฺฎ อาทีนวสฺส อชานเนน อนาทีนวทสฺสาวิโนฯ ปฎิปตฺติปฎิเวธพาหุสจฺจาภาเวน อสฺสุตวโต ปุถุชฺชนสฺสฯ รูปํ สา นาติวตฺตติ น อติกฺกมติ ญาณสมฺปยุตฺตาภาวโตฯ สพฺพสงฺคาหโกติ สพฺพธเมฺม สงฺคณฺหนโกฯ ตติยาทีนิ ยาว ทสมา เหฎฺฐา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถาเนวฯ
Upekkhāti somanassarahitaaññāṇupekkhā. Bālyayogato bālassa, tato eva mūḷhassa puthujjanassa. Kilesodhīnaṃ maggodhīhi ajitattā anodhijinassa. Sattamabhavādito uddhaṃ pavattanavipākassa ajitattā avipākajinassa. Anekādīnave vaṭṭe ādīnavassa ajānanena anādīnavadassāvino. Paṭipattipaṭivedhabāhusaccābhāvena assutavato puthujjanassa. Rūpaṃ sā nātivattati na atikkamati ñāṇasampayuttābhāvato. Sabbasaṅgāhakoti sabbadhamme saṅgaṇhanako. Tatiyādīni yāva dasamā heṭṭhā vuttanayattā uttānatthāneva.
อฎฺฐสตสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Aṭṭhasatasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya
๒. อฎฺฐสตสุตฺตํ • 2. Aṭṭhasatasuttaṃ
๓. อญฺญตรภิกฺขุสุตฺตํ • 3. Aññatarabhikkhusuttaṃ
๔. ปุพฺพสุตฺตํ • 4. Pubbasuttaṃ
๕. ญาณสุตฺตํ • 5. Ñāṇasuttaṃ
๖. สมฺพหุลภิกฺขุสุตฺตํ • 6. Sambahulabhikkhusuttaṃ
๗. ปฐมสมณพฺราหฺมณสุตฺตํ • 7. Paṭhamasamaṇabrāhmaṇasuttaṃ
๘. ทุติยสมณพฺราหฺมณสุตฺตํ • 8. Dutiyasamaṇabrāhmaṇasuttaṃ
๙. ตติยสมณพฺราหฺมณสุตฺตํ • 9. Tatiyasamaṇabrāhmaṇasuttaṃ
๑๐. สุทฺธิกสุตฺตํ • 10. Suddhikasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๒-๑๐. อฎฺฐสตสุตฺตาทิวณฺณนา • 2-10. Aṭṭhasatasuttādivaṇṇanā
