Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပရိဝာရ-အဋ္ဌကထာ • Parivāra-aṭṭhakathā |
ဥပောသထာဒိပုစ္ဆာဝိသ္သဇ္ဇနာ
Uposathādipucchāvissajjanā
၃၃၂. ‘‘ဥပောသထကမ္မသ္သ ကော အာဒီ’’တိအာဒီနံ ပုစ္ဆာနံ ဝိသ္သဇ္ဇနေ သာမဂ္ဂီ အာဒီတိ ‘‘ဥပောသထံ ကရိသ္သာမာ’’တိ သီမံ သောဓေတ္ဝာ ဆန္ဒပာရိသုဒ္ဓိံ အာဟရိတ္ဝာ သန္နိပတိတာနံ ကာယသာမဂ္ဂီ အာဒိ။ ကိရိယာ မဇ္ဈေတိ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကတ္ဝာ ပာတိမောက္ခဩသာရဏကိရိယာ မဇ္ဈေ။ နိဋ္ဌာနံ ပရိယောသာနန္တိ ‘‘တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သမဂ္ဂေဟိ သမ္မောဒမာနေဟိ အဝိဝဒမာနေဟိ သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ ဣဒံ ပာတိမောက္ခနိဋ္ဌာနံ ပရိယောသာနံ။ ပဝာရဏာကမ္မသ္သ သာမဂ္ဂီ အာဒီတိ ‘‘ပဝာရဏံ ကရိသ္သာမာ’’တိ သီမံ သောဓေတ္ဝာ ဆန္ဒပဝာရဏံ အာဟရိတ္ဝာ သန္နိပတိတာနံ ကာယသာမဂ္ဂီ အာဒိ။ ကိရိယာ မဇ္ဈေတိ ပဝာရဏာဉတ္တိ စ ပဝာရဏာကထာ စ မဇ္ဈေ, သင္ဃနဝကသ္သ ‘‘ပသ္သန္တော ပဋိကရိသ္သာမီ’’တိ ဝစနံ ပရိယောသာနံ။ တဇ္ဇနီယကမ္မာဒီသု ဝတ္ထု နာမ ယေန ဝတ္ထုနာ ကမ္မာရဟော ဟောတိ, တံ ဝတ္ထု။ ပုဂ္ဂလောတိ ယေန တံ ဝတ္ထု ကတံ, သော ပုဂ္ဂလော။ ကမ္မဝာစာ ပရိယောသာနန္တိ ‘‘ကတံ သင္ဃေန ဣတ္ထန္နာမသ္သ ဘိက္ခုနော တဇ္ဇနီယကမ္မံ, ခမတိ သင္ဃသ္သ, တသ္မာ တုဏ္ဟီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ ဧဝံ တသ္သာ တသ္သာ ကမ္မဝာစာယ အဝသာနဝစနံ ပရိယောသာနံ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝာတိ
332. ‘‘Uposathakammassa ko ādī’’tiādīnaṃ pucchānaṃ vissajjane sāmaggī ādīti ‘‘uposathaṃ karissāmā’’ti sīmaṃ sodhetvā chandapārisuddhiṃ āharitvā sannipatitānaṃ kāyasāmaggī ādi. Kiriyā majjheti pubbakiccaṃ katvā pātimokkhaosāraṇakiriyā majjhe. Niṭṭhānaṃ pariyosānanti ‘‘tattha sabbeheva samaggehi sammodamānehi avivadamānehi sikkhitabba’’nti idaṃ pātimokkhaniṭṭhānaṃ pariyosānaṃ. Pavāraṇākammassa sāmaggī ādīti ‘‘pavāraṇaṃ karissāmā’’ti sīmaṃ sodhetvā chandapavāraṇaṃ āharitvā sannipatitānaṃ kāyasāmaggī ādi. Kiriyā majjheti pavāraṇāñatti ca pavāraṇākathā ca majjhe, saṅghanavakassa ‘‘passanto paṭikarissāmī’’ti vacanaṃ pariyosānaṃ. Tajjanīyakammādīsu vatthu nāma yena vatthunā kammāraho hoti, taṃ vatthu. Puggaloti yena taṃ vatthu kataṃ, so puggalo. Kammavācā pariyosānanti ‘‘kataṃ saṅghena itthannāmassa bhikkhuno tajjanīyakammaṃ, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti evaṃ tassā tassā kammavācāya avasānavacanaṃ pariyosānaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti
ဥပောသထာဒိပုစ္ဆာဝိသ္သဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Uposathādipucchāvissajjanāvaṇṇanā niṭṭhitā.
အတ္ထဝသပကရဏာဝဏ္ဏနာ
Atthavasapakaraṇāvaṇṇanā
၃၃၄. အတ္ထဝသပကရဏေ – ဒသ အတ္ထဝသေတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ တံ ပဌမပာရာဇိကဝဏ္ဏနာယမေဝ ဝုတ္တံ။ ယံ သင္ဃသုဋ္ဌု တံ သင္ဃဖာသူတိအာဒီသု ဥပရိမံ ဥပရိမံ ပဒံ ဟေဋ္ဌိမသ္သ ဟေဋ္ဌိမသ္သ ပဒသ္သ အတ္ထော။
334. Atthavasapakaraṇe – dasa atthavasetiādīsu yaṃ vattabbaṃ taṃ paṭhamapārājikavaṇṇanāyameva vuttaṃ. Yaṃ saṅghasuṭṭhu taṃ saṅghaphāsūtiādīsu uparimaṃ uparimaṃ padaṃ heṭṭhimassa heṭṭhimassa padassa attho.
အတ္ထသတံ ဓမ္မသတန္တိအာဒိမ္ဟိ ပန ယဒေတံ ဒသသု ပဒေသု ဧကေကံ မူလံ ကတ္ဝာ ဒသက္ခတ္တုံ ယောဇနာယ ပဒသတံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပစ္ဆိမသ္သ ပစ္ဆိမသ္သ ပဒသ္သ ဝသေန အတ္ထသတံ ပုရိမသ္သ ပုရိမသ္သ ဝသေန ဓမ္မသတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝာ ယေ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ တထာဂတေန သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, ယေ ပုဗ္ဗေ ပဌမပာရာဇိကဝဏ္ဏနာယံ ‘‘တတ္ထ သင္ဃသုဋ္ဌုတာ နာမ သင္ဃသ္သ သုဋ္ဌုဘာဝော ‘သုဋ္ဌု ဒေဝာ’တိ အာဂတဋ္ဌာနေ ဝိယ ‘သုဋ္ဌု ဘန္တေ’တိ ဝစနသမ္ပဋိစ္ဆနဘာဝော, ယော စ တထာဂတသ္သ ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆတိ, တသ္သ တံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခာယ ဟောတိ, တသ္မာ သင္ဃသ္သ ‘သုဋ္ဌု ဘန္တေ’တိ မမ ဝစနသမ္ပဋိစ္ဆနတ္ထံ ပညပေသ္သာမိ အသမ္ပဋိစ္ဆနေ အာဒီနဝံ သမ္ပဋိစ္ဆနေ စ အာနိသံသံ ဒသ္သေတ္ဝာ န ဗလက္ကာရေန အဘိဘဝိတ္ဝာတိ ဧတမတ္ထံ အာဝိကရောန္တော အာဟ – သင္ဃသုဋ္ဌုတာယာ’’တိ ဧဝမာဒိနာ နယေန ဝဏ္ဏိတာ, တေသံ ဣဓ ဒသက္ခတ္တုံ အာဂတတ္တာ အတ္ထသတံ တဒတ္ထဇောတကာနဉ္စ ပဒာနံ ဝသေန ဓမ္မသတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒာနိ အတ္ထဇောတကာနံ နိရုတ္တီနံ ဝသေန နိရုတ္တိသတံ, ဓမ္မဘူတာနံ နိရုတ္တီနံ ဝသေန နိရုတ္တိသတန္တိ ဒ္ဝေ နိရုတ္တိသတာနိ, အတ္ထသတေ ဉာဏသတံ, ဓမ္မသတေ ဉာဏသတံ, ဒ္ဝီသု နိရုတ္တိသတေသု ဒ္ဝေ ဉာဏသတာနီတိ စတ္တာရိ ဉာဏသတာနိ စ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။
Atthasataṃdhammasatantiādimhi pana yadetaṃ dasasu padesu ekekaṃ mūlaṃ katvā dasakkhattuṃ yojanāya padasataṃ vuttaṃ. Tattha pacchimassa pacchimassa padassa vasena atthasataṃ purimassa purimassa vasena dhammasataṃ veditabbaṃ. Atha vā ye dasa atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, ye pubbe paṭhamapārājikavaṇṇanāyaṃ ‘‘tattha saṅghasuṭṭhutā nāma saṅghassa suṭṭhubhāvo ‘suṭṭhu devā’ti āgataṭṭhāne viya ‘suṭṭhu bhante’ti vacanasampaṭicchanabhāvo, yo ca tathāgatassa vacanaṃ sampaṭicchati, tassa taṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hoti, tasmā saṅghassa ‘suṭṭhu bhante’ti mama vacanasampaṭicchanatthaṃ paññapessāmi asampaṭicchane ādīnavaṃ sampaṭicchane ca ānisaṃsaṃ dassetvā na balakkārena abhibhavitvāti etamatthaṃ āvikaronto āha – saṅghasuṭṭhutāyā’’ti evamādinā nayena vaṇṇitā, tesaṃ idha dasakkhattuṃ āgatattā atthasataṃ tadatthajotakānañca padānaṃ vasena dhammasataṃ veditabbaṃ. Idāni atthajotakānaṃ niruttīnaṃ vasena niruttisataṃ, dhammabhūtānaṃ niruttīnaṃ vasena niruttisatanti dve niruttisatāni, atthasate ñāṇasataṃ, dhammasate ñāṇasataṃ, dvīsu niruttisatesu dve ñāṇasatānīti cattāri ñāṇasatāni ca veditabbāni.
‘‘အတ္ထသတံ ဓမ္မသတံ၊ ဒ္ဝေ နိရုတ္တိသတာနိ။
‘‘Atthasataṃ dhammasataṃ, dve niruttisatāni;
စတ္တာရိ ဉာဏသတာနိ၊ အတ္ထဝသေ ပကရဏေ’’တိ။
Cattāri ñāṇasatāni, atthavase pakaraṇe’’ti.
ဣတိ ဟိ ယံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တန္တိ။
Iti hi yaṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttanti.
ဣတိ သမန္တပာသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ
Iti samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya
မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Mahāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / ပရိဝာရပာဠိ • Parivārapāḷi
အာဒိမဇ္ဈန္တပုစ္ဆနံ • Ādimajjhantapucchanaṃ
အတ္ထဝသပကရဏံ • Atthavasapakaraṇaṃ
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / အတ္ထဝသပကရဏဝဏ္ဏနာ • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā
ဥပောသထာဒိပုစ္ဆာဝိသ္သဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ • Uposathādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
အတ္ထဝသပကရဏဝဏ္ဏနာ • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဥပောသထာဒိပုစ္ဆာဝိသ္သဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ • Uposathādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi
ဥပောသထာဒိပုစ္ဆာဝိသ္သဇ္ဇနာ • Uposathādipucchāvissajjanā
အတ္ထဝသပကရဏဝဏ္ဏနာ • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā