| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā |
උපොසථාදිපුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනා
Uposathādipucchāvissajjanā
332. ‘‘උපොසථකම්‌මස්‌ස කො ආදී’’තිආදීනං පුච්‌ඡානං විස්‌සජ්‌ජනෙ සාමග්‌ගී ආදීති ‘‘උපොසථං කරිස්‌සාමා’’ති සීමං සොධෙත්‌වා ඡන්‌දපාරිසුද්‌ධිං ආහරිත්‌වා සන්‌නිපතිතානං කායසාමග්‌ගී ආදි. කිරියා මජ්‌ඣෙති පුබ්‌බකිච්‌චං කත්‌වා පාතිමොක්‌ඛඔසාරණකිරියා මජ්‌ඣෙ. නිට්‌ඨානං පරියොසානන්‌ති ‘‘තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සමග්‌ගෙහි සම්‌මොදමානෙහි අවිවදමානෙහි සික්‌ඛිතබ්‌බ’’න්‌ති ඉදං පාතිමොක්‌ඛනිට්‌ඨානං පරියොසානං. පවාරණාකම්‌මස්‌ස සාමග්‌ගී ආදීති ‘‘පවාරණං කරිස්‌සාමා’’ති සීමං සොධෙත්‌වා ඡන්‌දපවාරණං ආහරිත්‌වා සන්‌නිපතිතානං කායසාමග්‌ගී ආදි. කිරියා මජ්‌ඣෙති පවාරණාඤත්‌ති ච පවාරණාකථා ච මජ්‌ඣෙ, සඞ්‌ඝනවකස්‌ස ‘‘පස්‌සන්‌තො පටිකරිස්‌සාමී’’ති වචනං පරියොසානං. තජ්‌ජනීයකම්‌මාදීසු වත්‌ථු නාම යෙන වත්‌ථුනා කම්‌මාරහො හොති, තං වත්‌ථු. පුග්‌ගලොති යෙන තං වත්‌ථු කතං, සො පුග්‌ගලො. කම්‌මවාචා පරියොසානන්‌ති ‘‘කතං සඞ්‌ඝෙන ඉත්‌ථන්‌නාමස්‌ස භික්‌ඛුනො තජ්‌ජනීයකම්‌මං, ඛමති සඞ්‌ඝස්‌ස, තස්‌මා තුණ්‌හී, එවමෙතං ධාරයාමී’’ති එවං තස්‌සා තස්‌සා කම්‌මවාචාය අවසානවචනං පරියොසානං. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති
332. ‘‘Uposathakammassa ko ādī’’tiādīnaṃ pucchānaṃ vissajjane sāmaggī ādīti ‘‘uposathaṃ karissāmā’’ti sīmaṃ sodhetvā chandapārisuddhiṃ āharitvā sannipatitānaṃ kāyasāmaggī ādi. Kiriyā majjheti pubbakiccaṃ katvā pātimokkhaosāraṇakiriyā majjhe. Niṭṭhānaṃ pariyosānanti ‘‘tattha sabbeheva samaggehi sammodamānehi avivadamānehi sikkhitabba’’nti idaṃ pātimokkhaniṭṭhānaṃ pariyosānaṃ. Pavāraṇākammassa sāmaggī ādīti ‘‘pavāraṇaṃ karissāmā’’ti sīmaṃ sodhetvā chandapavāraṇaṃ āharitvā sannipatitānaṃ kāyasāmaggī ādi. Kiriyā majjheti pavāraṇāñatti ca pavāraṇākathā ca majjhe, saṅghanavakassa ‘‘passanto paṭikarissāmī’’ti vacanaṃ pariyosānaṃ. Tajjanīyakammādīsu vatthu nāma yena vatthunā kammāraho hoti, taṃ vatthu. Puggaloti yena taṃ vatthu kataṃ, so puggalo. Kammavācā pariyosānanti ‘‘kataṃ saṅghena itthannāmassa bhikkhuno tajjanīyakammaṃ, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti evaṃ tassā tassā kammavācāya avasānavacanaṃ pariyosānaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti
උපොසථාදිපුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Uposathādipucchāvissajjanāvaṇṇanā niṭṭhitā.
අත්‌ථවසපකරණාවණ්‌ණනා
Atthavasapakaraṇāvaṇṇanā
334. අත්‌ථවසපකරණෙ – දස අත්‌ථවසෙතිආදීසු යං වත්‌තබ්‌බං තං පඨමපාරාජිකවණ්‌ණනායමෙව වුත්‌තං. යං සඞ්‌ඝසුට්‌ඨු තං සඞ්‌ඝඵාසූතිආදීසු උපරිමං උපරිමං පදං හෙට්‌ඨිමස්‌ස හෙට්‌ඨිමස්‌ස පදස්‌ස අත්‌ථො.
334. Atthavasapakaraṇe – dasa atthavasetiādīsu yaṃ vattabbaṃ taṃ paṭhamapārājikavaṇṇanāyameva vuttaṃ. Yaṃ saṅghasuṭṭhu taṃ saṅghaphāsūtiādīsu uparimaṃ uparimaṃ padaṃ heṭṭhimassa heṭṭhimassa padassa attho.
අත්‌ථසතං ධම්‌මසතන්‌තිආදිම්‌හි පන යදෙතං දසසු පදෙසු එකෙකං මූලං කත්‌වා දසක්‌ඛත්‌තුං යොජනාය පදසතං වුත්‌තං. තත්‌ථ පච්‌ඡිමස්‌ස පච්‌ඡිමස්‌ස පදස්‌ස වසෙන අත්‌ථසතං පුරිමස්‌ස පුරිමස්‌ස වසෙන ධම්‌මසතං වෙදිතබ්‌බං. අථ වා යෙ දස අත්‌ථවසෙ පටිච්‌ච තථාගතෙන සාවකානං සික්‌ඛාපදං පඤ්‌ඤත්‌තං, යෙ පුබ්‌බෙ පඨමපාරාජිකවණ්‌ණනායං ‘‘තත්‌ථ සඞ්‌ඝසුට්‌ඨුතා නාම සඞ්‌ඝස්‌ස සුට්‌ඨුභාවො ‘සුට්‌ඨු දෙවා’ති ආගතට්‌ඨානෙ විය ‘සුට්‌ඨු භන්‌තෙ’ති වචනසම්‌පටිච්‌ඡනභාවො, යො ච තථාගතස්‌ස වචනං සම්‌පටිච්‌ඡති, තස්‌ස තං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය හොති, තස්‌මා සඞ්‌ඝස්‌ස ‘සුට්‌ඨු භන්‌තෙ’ති මම වචනසම්‌පටිච්‌ඡනත්‌ථං පඤ්‌ඤපෙස්‌සාමි අසම්‌පටිච්‌ඡනෙ ආදීනවං සම්‌පටිච්‌ඡනෙ ච ආනිසංසං දස්‌සෙත්‌වා න බලක්‌කාරෙන අභිභවිත්‌වාති එතමත්‌ථං ආවිකරොන්‌තො ආහ – සඞ්‌ඝසුට්‌ඨුතායා’’ති එවමාදිනා නයෙන වණ්‌ණිතා, තෙසං ඉධ දසක්‌ඛත්‌තුං ආගතත්‌තා අත්‌ථසතං තදත්‌ථජොතකානඤ්‌ච පදානං වසෙන ධම්‌මසතං වෙදිතබ්‌බං. ඉදානි අත්‌ථජොතකානං නිරුත්‌තීනං වසෙන නිරුත්‌තිසතං, ධම්‌මභූතානං නිරුත්‌තීනං වසෙන නිරුත්‌තිසතන්‌ති ද්‌වෙ නිරුත්‌තිසතානි, අත්‌ථසතෙ ඤාණසතං, ධම්‌මසතෙ ඤාණසතං, ද්‌වීසු නිරුත්‌තිසතෙසු ද්‌වෙ ඤාණසතානීති චත්‌තාරි ඤාණසතානි ච වෙදිතබ්‌බානි.
Atthasataṃdhammasatantiādimhi pana yadetaṃ dasasu padesu ekekaṃ mūlaṃ katvā dasakkhattuṃ yojanāya padasataṃ vuttaṃ. Tattha pacchimassa pacchimassa padassa vasena atthasataṃ purimassa purimassa vasena dhammasataṃ veditabbaṃ. Atha vā ye dasa atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, ye pubbe paṭhamapārājikavaṇṇanāyaṃ ‘‘tattha saṅghasuṭṭhutā nāma saṅghassa suṭṭhubhāvo ‘suṭṭhu devā’ti āgataṭṭhāne viya ‘suṭṭhu bhante’ti vacanasampaṭicchanabhāvo, yo ca tathāgatassa vacanaṃ sampaṭicchati, tassa taṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hoti, tasmā saṅghassa ‘suṭṭhu bhante’ti mama vacanasampaṭicchanatthaṃ paññapessāmi asampaṭicchane ādīnavaṃ sampaṭicchane ca ānisaṃsaṃ dassetvā na balakkārena abhibhavitvāti etamatthaṃ āvikaronto āha – saṅghasuṭṭhutāyā’’ti evamādinā nayena vaṇṇitā, tesaṃ idha dasakkhattuṃ āgatattā atthasataṃ tadatthajotakānañca padānaṃ vasena dhammasataṃ veditabbaṃ. Idāni atthajotakānaṃ niruttīnaṃ vasena niruttisataṃ, dhammabhūtānaṃ niruttīnaṃ vasena niruttisatanti dve niruttisatāni, atthasate ñāṇasataṃ, dhammasate ñāṇasataṃ, dvīsu niruttisatesu dve ñāṇasatānīti cattāri ñāṇasatāni ca veditabbāni.
‘‘අත්‌ථසතං ධම්‌මසතං, ද්‌වෙ නිරුත්‌තිසතානි;
‘‘Atthasataṃ dhammasataṃ, dve niruttisatāni;
චත්‌තාරි ඤාණසතානි, අත්‌ථවසෙ පකරණෙ’’ති.
Cattāri ñāṇasatāni, atthavase pakaraṇe’’ti.
ඉති හි යං වුත්‌තං, ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තන්‌ති.
Iti hi yaṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttanti.
ඉති සමන්‌තපාසාදිකාය විනයසංවණ්‌ණනාය
Iti samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya
මහාවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Mahāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi
ආදිමජ්‌ඣන්‌තපුච්‌ඡනං • Ādimajjhantapucchanaṃ
අත්‌ථවසපකරණං • Atthavasapakaraṇaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අත්‌ථවසපකරණවණ්‌ණනා • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā
උපොසථාදිපුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනාවණ්‌ණනා • Uposathādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
අත්‌ථවසපකරණවණ්‌ණනා • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / උපොසථාදිපුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනාවණ්‌ණනා • Uposathādipucchāvissajjanāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi
උපොසථාදිපුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනා • Uposathādipucchāvissajjanā
අත්‌ථවසපකරණවණ්‌ණනා • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
