Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ਅਤ੍ਥવਸਪਕਰਣવਣ੍ਣਨਾ
Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
੩੩੪. ਦਸ ਅਤ੍ਥવਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਗੁਣવਿਸੇਸਦੀਪਨਤੋ, ਅਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਆਦੀਨવਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਸਮ੍ਭવਂ ਲੋਕવਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਪਯੋਗવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਗੁਣੋ। ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਸ੍ਸ ਪਨ ਸੇਖਿਯਸ੍ਸ ਲੋਕવਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਗੁਣੋ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਸ੍ਸ ਆਸਯવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਗੁਣੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾਦਿਗੁਣਾવਹਨਤੋ, ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਸੁਭਰਤਾਯ ਸੁਪੋਸਤਾਯ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਸਮਣਾਚਾਰવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਚਸ੍ਸ ਗੁਣੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਥ વਾ ਲੋਕવਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾ ਹੋਤਿ ਪਾਕਟਾਦੀਨવਤੋ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਸਙ੍ਘਫਾਸੁਤਾ ਹੋਤਿ ਪਾਕਟਾਨਿਸਂਸਤ੍ਤਾ। ਤਥਾ ਪਠਮੇਨ ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪੇਸਲਾਨਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰੋ, ਪਠਮੇਨ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸવਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ, ਤਥਾ ਪਠਮੇਨ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਪਸਾਦੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવੋ, ਤਥਾ ਪਠਮੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿ, ਦੁਤਿਯੇਨ વਿਨਯਾਨੁਗ੍ਗਹੋ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪਰਿવਾਰਨਯੇਨ વਾ ਪਠਮੇਨ ਪਾਪਿਚ੍ਛਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਕ੍ਖੁਪਚ੍ਛੇਦੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਗਿਹੀਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ ਹੋਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਦ੍વੇ ਅਤ੍ਥવਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਗਿਹੀਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਪਾਪਿਚ੍ਛਾਨਂ ਪਕ੍ਖੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ੪੯੮)। ਤਥਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ વੇਰਾਨਂ વਜ੍ਜਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ વਸੇਨਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਦ੍વੇ ਅਤ੍ਥવਸੇ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ વੇਰਾਨਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ વੇਰਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਰਿ॰ ੪੯੮)। ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਕਤવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਗਿਹੀਨਂ ਪੀਲ਼ਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਸਂ ਪਸਾਦਭੋਗਕ੍ਖਯਰਕ੍ਖਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਿਹੀਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਕੁਲਦੂਸਕਗਣਭੋਜਨਾਨਿ ਪਾਪਿਚ੍ਛਾਨਂ ਪਕ੍ਖੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ। ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਕવਜ੍ਜਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕવੇਰਾਦਿਪਟਿਘਾਤਾਯ , ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਂવਿਧਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕવੇਰਾਦਿਸਂવਰਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸਅਤ੍ਥવਸਪਕਰਣਮੇવ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
334.Dasa atthavase paṭiccāti ettha tassa tassa sikkhāpadassa paññāpane guṇavisesadīpanato, apaññāpane ādīnavadassanato ca saṅghasuṭṭhutā hoti. Tattha yathāsambhavaṃ lokavajjassa apaṇṇattisambhavassa paññāpane payogavisuddhi guṇo. Paṇṇattisambhavassa pana sekhiyassa lokavajjassa paññāpane paṭipattivisuddhi guṇo, paṇṇattivajjassa āsayavisuddhi guṇo appicchādiguṇāvahanato, tenevāha ‘‘subharatāya suposatāya appicchatāya appicchassa vaṇṇaṃ bhāsitvā’’ti. Samaṇācāravisuddhi cassa guṇoti veditabbaṃ. Atha vā lokavajjassa paññāpane saṅghasuṭṭhutā hoti pākaṭādīnavato, paṇṇattivajjassa paññāpane saṅghaphāsutā hoti pākaṭānisaṃsattā. Tathā paṭhamena dummaṅkūnaṃ niggaho, dutiyena pesalānaṃ phāsuvihāro, paṭhamena samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighāto, dutiyena diṭṭhadhammikānaṃ, tathā paṭhamena appasannānaṃ pasādo, dutiyena pasannānaṃ bhiyyobhāvo, tathā paṭhamena saddhammaṭṭhiti, dutiyena vinayānuggaho hotīti veditabbo. Parivāranayena vā paṭhamena pāpicchānaṃ bhikkhūnaṃ pakkhupacchedo, dutiyena gihīnaṃ anukampā hoti. Vuttañhetaṃ ‘‘dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ gihīnaṃ anukampāya pāpicchānaṃ pakkhupacchedāyā’’ti (pari. 498). Tathā diṭṭhadhammikasamparāyikānaṃ verānaṃ vajjānaṃ akusalānaṃ vasenapi yojanā kātabbā. Vuttañhetaṃ ‘‘dve atthavase…pe… paññattaṃ diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ samparāyikānaṃ verānaṃ paṭighātāyā’’tiādi (pari. 498). Apicettha sabbampi akataviññattipaṭisaṃyuttaṃ, gihīnaṃ pīḷāpaṭisaṃyuttaṃ, tesaṃ pasādabhogakkhayarakkhāpaṭisaṃyuttañca gihīnaṃ anukampāya paññattaṃ nāma, kuladūsakagaṇabhojanāni pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya paññattaṃ. Sabbaṃ lokavajjaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikaverādipaṭighātāya , mātugāmena saṃvidhānaṃ diṭṭhadhammikaverādisaṃvarāya paññattanti veditabbaṃ. Apicettha ādito paṭṭhāya dasaatthavasapakaraṇameva nissāya vinicchayo veditabbo.
વਤ੍ਥੁવੀਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਯਂ, ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਂ ਭવੇ।
Vatthuvītikkamena yaṃ, ekantākusalaṃ bhave;
ਤਂ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਭਾવਾਯ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਲੋਕવਜ੍ਜਤੋ॥
Taṃ saṅghasuṭṭhubhāvāya, paññattaṃ lokavajjato.
ਪਾਰਾਜਿਕਾਦਿਂ,
Pārājikādiṃ,
ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਾਨਨੇਨੇવ, ਯਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ।
Paññattijānaneneva, yatthāpatti na aññathā;
ਤਂ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ વਾਪਿ, ਪਸਾਦੁਪ੍ਪਾਦਬੁਦ੍ਧਿਯਾ॥
Taṃ dhammaṭṭhitiyā vāpi, pasāduppādabuddhiyā.
ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਇਤਰਞ੍ਚ ਸੇਖਿਯਂ, ਇਦਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਂ ਲੋਕવਜ੍ਜਂ ਨਾਮ। વਤ੍ਥੁਨੋ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ વਾ વੀਤਿਕ੍ਕਮਚੇਤਨਾਯਾਭਾવੇਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਰਣੇ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇ વਾ ਸਤਿ ਯਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕੋਟਨਕੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਖੀਯਨਧਮ੍ਮਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ (ਪਾਚਿ॰ ੪੭੫), ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘੇ વਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਯ વਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਅਦਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ (ਪਾਚਿ॰ ੪੮੦), ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਚੀવਰਂ ਦਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਖੀਯਨਧਮ੍ਮਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ…ਪੇ॰… ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੪੮੫) ਏવਮਾਦਿ ਸਙ੍ਘਫਾਸੁਤਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ। ‘‘ਅਞ੍ਞવਾਦਕੇ વਿਹੇਸਕੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ (ਪਾਚਿ॰ ੧੦੧), ਪਾਰਾਜਿਕਾਦੀਹਿ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸਨੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਦਿ ਚ ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯ, ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨਉਪਸ੍ਸੂਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਦਿ ਪੇਸਲਾਨਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯ, ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਕવਜ੍ਜਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸવਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਮੇવ ਸਂવਰਾਯ। ਸਬ੍ਬਂ ਗਿਹਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ વਾ ਪਸਾਦਾਯ ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ વਾ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ ਚ। વਿਸੇਸੇਨ ਅਰਿਟ੍ਠਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਮਰਿਯਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ, ‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਮਹਿਚ੍ਛਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੫੮; ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੩੦) ਆਦਿਸੁਤ੍ਤਮੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ। ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿવਣ੍ਣਕੇ (ਪਾਚਿ॰ ੪੩੯) ਮੋਹਨਕੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਪਾਚਿ॰ ੪੪੪) વਿਨਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੯੦) ਇਦਂ ਕਿਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਪਸਾਦਾਯ, ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ ਚ। ਕਥਂ?
Dhammadesanāpaṭisaṃyuttaṃ itarañca sekhiyaṃ, idaṃ paṇṇattisambhavaṃ lokavajjaṃ nāma. Vatthuno, paññattiyā vā vītikkamacetanāyābhāvepi paṭikkhittassa karaṇe, kattabbassa akaraṇe vā sati yattha āpatti pahoti, taṃ sabbaṃ ṭhapetvā surāpānaṃ paṇṇattivajjanti veditabbaṃ. Tattha ukkoṭanake pācittiyaṃ, ‘‘yo pana bhikkhu dhammikānaṃ kammānaṃ chandaṃ datvā pacchā khīyanadhammaṃ āpajjeyya, pācittiyaṃ (pāci. 475), yo pana bhikkhu saṅghe vinicchayakathāya vattamānāya chandaṃ adatvā uṭṭhāyāsanā pakkameyya, pācittiyaṃ (pāci. 480), yo pana bhikkhu samaggena saṅghena cīvaraṃ datvā pacchā khīyanadhammaṃ āpajjeyya…pe… pācittiya’’nti (pāci. 485) evamādi saṅghaphāsutāya paññattaṃ. ‘‘Aññavādake vihesake pācittiyaṃ (pāci. 101), pārājikādīhi anuddhaṃsane saṅghādisesādi ca dummaṅkūnaṃ niggahāya, anupakhajjanikkaḍḍhanaupassūtisikkhāpadādi pesalānaṃ phāsuvihārāya, sabbaṃ lokavajjaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāya, sabbaṃ paṇṇattivajjaṃ diṭṭhadhammikānameva saṃvarāya. Sabbaṃ gihipaṭisaṃyuttaṃ appasannānaṃ vā pasādāya pasannānaṃ vā bhiyyobhāvāya ca. Visesena ariṭṭhasamaṇuddesasikkhāpadaṃ, sāmaññena paccayesu mariyādapaṭisaṃyuttañca saddhammaṭṭhitiyā, ‘‘appicchassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo mahicchassā’’ti (dī. ni. 3.358; a. ni. 8.30) ādisuttamettha sādhakaṃ. ‘‘Sikkhāpadavivaṇṇake (pāci. 439) mohanake pācittiya’’ntiādi (pāci. 444) vinayānuggahāya paññattanti veditabbaṃ. ‘‘Bhūtagāmapātabyatāya pācittiya’’nti (pāci. 90) idaṃ kimatthanti ce? Appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya ca. Kathaṃ?
‘‘ਭੂਤਗਾਮੋ ਸਜੀવੋਤਿ, ਅવਿਪਲ੍ਲਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨੋ।
‘‘Bhūtagāmo sajīvoti, avipallattadiṭṭhino;
ਤਸ੍ਸ ਕੋਪਨਸਞ੍ਞਾਯ, ਪਸਾਦੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾવਕੇ॥
Tassa kopanasaññāya, pasādo buddhasāvake.
‘‘ਨਿਜ੍ਜੀવਸਞ੍ਞਿਤਂਪੇਤਂ, ਅਕੋਪੇਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਮੁਨਿ।
‘‘Nijjīvasaññitaṃpetaṃ, akopento kathaṃ muni;
ਜੀવਂ ਕੋਪੇਯ੍ਯ ਨਿਦ੍ਦੋਸੋ, ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਨੁਜਾਨਨੇ॥
Jīvaṃ kopeyya niddoso, macchamaṃsānujānane.
ਏવਮ੍ਪਿ –
Evampi –
‘‘ਤਸ੍ਸ ਕੋਪਨਸਞ੍ਞਾਯ, ਪਸਾਦੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾવਕੇ।
‘‘Tassa kopanasaññāya, pasādo buddhasāvake;
ਯਤੋ ਤਿਤ੍ਥਕਰਾવਿਮੇ, વਿਰਤਾ ਭੂਤਗਾਮਤੋ।
Yato titthakarāvime, viratā bhūtagāmato;
ਲੋਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਰਕ੍ਖਤ੍ਥਂ, ਤਤੋਪਿ વਿਰਤੋ ਮੁਨੀ’’ਤਿ॥ –
Lokassa cittarakkhatthaṃ, tatopi virato munī’’ti. –
ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવੋ ਹੋਤਿ।
Pasannānaṃ bhiyyobhāvo hoti.
વਿવਿਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨਭੋਗਤਣ੍ਹਾવਸੇਨਨਿਜ੍ਜੀવਮਿਤਾਰਕ੍ਖਂ।
Vivittasenāsanabhogataṇhāvasenanijjīvamitārakkhaṃ;
ਬੁਦ੍ਧੋਭਿਨਿਨ੍ਨਞ੍ਚ વਿવਜ੍ਜਯਨ੍ਤੋ।
Buddhobhininnañca vivajjayanto;
ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਤਤ੍ਥ ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ॥
Sikkhāpadaṃ tattha ca paññapesi.
ਨਿਜ੍ਜੀવਸ੍ਸਾਪਿ ਮਂਸਸ੍ਸ, ਖਾਦਨਕਂ ਯਤਿਂ ਪਤਿ।
Nijjīvassāpi maṃsassa, khādanakaṃ yatiṃ pati;
ਨਿਨ੍ਦਮਾਨਂ ਜਨਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਭੂਤਗਾਮਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿ॥
Nindamānaṃ janaṃ disvā, bhūtagāmaṃ pariccaji.
ਤਿਕੋਟਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਨੁਜਾਨਨੇ।
Tikoṭiparisuddhattā, macchamaṃsānujānane;
ਪਟਿਚ੍ਚ ਮਂਸਾਨੁਜਾਨਨਂ, ਕਮ੍ਮੇ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ॥
Paṭicca maṃsānujānanaṃ, kamme diṭṭhippasaṅgabhayā.
ਅਪਰਿਕ੍ਖਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯ ਚ।
Aparikkhakassa lokassa, parānuddayatāya ca;
ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ, ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ॥
Bhūtagāmapātabyatāya, pāṇātipātappasaṅgabhayā.
ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਯવਚਨਂ ਅਨੁਜਾਨਿ ਭਗવਾ, ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ ਪਰਸ੍ਸ વਾ ਪਾਪਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯੇਨ। ਇਧ ਪਨ ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ ਪਾਪਾਭਾવਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਿਕਂ વਿਹਾਰਂ, ਕੁਟਿਞ੍ਚ ਅਨੁਜਾਨੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਪਕਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੇ ਤੇ ਪਯੋਜਨવਿਸੇਸਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਤ੍ਥવਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥવਸਪਕਰਣਨ੍ਤਿ।
Tattha pariyāyavacanaṃ anujāni bhagavā, uddissa kataṃ paṭikkhipi parassa vā pāpappasaṅgabhayena. Idha pana bhūtagāmapātabyatāya pāpābhāvañāpanatthaṃ attuddesikaṃ vihāraṃ, kuṭiñca anujānīti veditabbaṃ. Pakiriyanti ettha te te payojanavisesasaṅkhātā atthavasāti atthavasapakaraṇanti.
ਮਹਾવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Mahāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਪਰਿવਾਰਪਾਲ਼ਿ • Parivārapāḷi / ਅਤ੍ਥવਸਪਕਰਣਂ • Atthavasapakaraṇaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਰਿવਾਰ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Parivāra-aṭṭhakathā / ਅਤ੍ਥવਸਪਕਰਣਾવਣ੍ਣਨਾ • Atthavasapakaraṇāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਅਤ੍ਥવਸਪਕਰਣવਣ੍ਣਨਾ • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ਅਤ੍ਥવਸਪਕਰਣવਣ੍ਣਨਾ • Atthavasapakaraṇavaṇṇanā