| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
៨. អដ្ឋវត្ថុកាសិក្ខាបទវណ្ណនា
8. Aṭṭhavatthukāsikkhāpadavaṇṇanā
លោកស្សាទមិត្តសន្ថវវសេនាតិ (សារត្ថ. ដី. បាចិត្តិយ ៣.៦៧៥) លោកស្សាទសង្ខាតស្ស មិត្តសន្ថវស្ស វសេន។ កិំ តន្តិ អាហ ‘‘កាយសំសគ្គរាគេនា’’តិ។ កាយសំសគ្គរាគេនេវ តិន្តា ឥធ អវស្សុតា នាម, ន មេថុនរាគេនាតិ។ កថមេតំ វិញ្ញាយតីតិ អាហ ‘‘អយមេវ ហី’’តិអាទិ។ កិំ បនេត្ថ ការណន្តិ អាហ ‘‘សមន្តបាសាទិកាយំ បនស្ស វិចារណា កតា’’តិ។ តត្ថាយំ វិចារណា – ឯត្ថ ច អសទ្ធម្មោតិ កាយសំសគ្គោវ វេទិតព្ពោ, ន មេថុនធម្មោ។ ន ហិ មេថុនស្ស សាមន្តា ថុល្លច្ចយំ ហោតិ។ ‘‘វិញ្ញូ បដិពលោ កាយសំសគ្គំ សមាបជ្ជិតុ’’ន្តិ (បាចិ. ៦៧៦) វចនម្បិ ចេត្ថ សាធកន្តិ។ យំ យេន កតំ, តំ តស្សេវ ហោតីតិ។ បុរិសបុគ្គលស្សាតិ សាមិវចនន្តិ ទស្សេតុំ ‘‘យំ បុរិសបុគ្គលេនា’’តិអាទិ វុត្តំ។ តត្ថ ហត្ថោតិ អត្តនោ ហត្ថោ។ ន កេវលញ្ចេត្ថ ហត្ថគ្គហណន្តិ ‘‘ហត្ថោ នាម កប្បរំ ឧបាទាយ យាវ អគ្គនខា’’តិ (បាចិ. ៦៧៦) វុត្តស្ស ហត្ថស្សេវ គហណំ, អថ ខោ តស្ស ច អញ្ញស្សបិ អបារាជិកខេត្តស្ស គហណំ ឯកជ្ឈំ កត្វា ‘‘ហត្ថគ្គហណ’’ន្តិ វុត្តំ។ តថា សង្ឃាដិកណ្ណគ្គហណន្តិ ន កេវលំ សង្ឃាដិកណ្ណស្សេវ គហណំ, អថ ខោ តស្ស ច អញ្ញស្សបិ យស្ស កស្សចិ ចីវរប្បទេសស្ស គហណំ វុត្តន្តិ ទស្សេតុំ ‘‘ឯត្ថ ច យស្ស កស្សចី’’តិអាទិ វុត្តំ។ ឥត្ថន្នាមំ ឋានន្តិ ឯវំនាមកំ ឋានំ។ ‘‘បដិបាដិយា វា ឧប្បដិបាដិយា វា បូរេត្វា’’តិ ឥទំ និទស្សនមត្តំ។ តស្មា បដិបាដិយា វា ឧប្បដិបាដិយា វា ឯកន្តរិកាយ វា យេន តេន នយេន បូរេត្វាតិ អត្ថោ។
Lokassādamittasanthavavasenāti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.675) lokassādasaṅkhātassa mittasanthavassa vasena. Kiṃ tanti āha ‘‘kāyasaṃsaggarāgenā’’ti. Kāyasaṃsaggarāgeneva tintā idha avassutā nāma, na methunarāgenāti. Kathametaṃ viññāyatīti āha ‘‘ayameva hī’’tiādi. Kiṃ panettha kāraṇanti āha ‘‘samantapāsādikāyaṃ panassa vicāraṇā katā’’ti. Tatthāyaṃ vicāraṇā – ettha ca asaddhammoti kāyasaṃsaggova veditabbo, na methunadhammo. Na hi methunassa sāmantā thullaccayaṃ hoti. ‘‘Viññū paṭibalo kāyasaṃsaggaṃ samāpajjitu’’nti (pāci. 676) vacanampi cettha sādhakanti. Yaṃ yena kataṃ, taṃ tasseva hotīti. Purisapuggalassāti sāmivacananti dassetuṃ ‘‘yaṃ purisapuggalenā’’tiādi vuttaṃ. Tattha hatthoti attano hattho. Na kevalañcettha hatthaggahaṇanti ‘‘hattho nāma kapparaṃ upādāya yāva agganakhā’’ti (pāci. 676) vuttassa hatthasseva gahaṇaṃ, atha kho tassa ca aññassapi apārājikakhettassa gahaṇaṃ ekajjhaṃ katvā ‘‘hatthaggahaṇa’’nti vuttaṃ. Tathā saṅghāṭikaṇṇaggahaṇanti na kevalaṃ saṅghāṭikaṇṇasseva gahaṇaṃ, atha kho tassa ca aññassapi yassa kassaci cīvarappadesassa gahaṇaṃ vuttanti dassetuṃ ‘‘ettha ca yassa kassacī’’tiādi vuttaṃ. Itthannāmaṃ ṭhānanti evaṃnāmakaṃ ṭhānaṃ. ‘‘Paṭipāṭiyā vā uppaṭipāṭiyā vā pūretvā’’ti idaṃ nidassanamattaṃ. Tasmā paṭipāṭiyā vā uppaṭipāṭiyā vā ekantarikāya vā yena tena nayena pūretvāti attho.
តា អាបត្តិយោតិ តា អាបន្នា អាបត្តិយោ។ យថា ចេកេកស្មិំ វត្ថុស្មិំ ឯវំ វិសុំ វិសុំ សត្តសុ វត្ថូសុ សតក្ខត្តុម្បិ វីតិក្កន្តេសុ តា អាបត្តិយោ ទេសេត្វា មុច្ចតិ។ គណនូបិកាតិ ទេសិតគណនំ ឧបគច្ឆតិ។ ធុរនិក្ខេបំ កត្វាតិ ‘‘អញ្ញំ វត្ថុំ អាបជ្ជិស្សាមី’’តិ ឧស្សាហំ ឋបេត្វា។
Tā āpattiyoti tā āpannā āpattiyo. Yathā cekekasmiṃ vatthusmiṃ evaṃ visuṃ visuṃ sattasu vatthūsu satakkhattumpi vītikkantesu tā āpattiyo desetvā muccati. Gaṇanūpikāti desitagaṇanaṃ upagacchati. Dhuranikkhepaṃ katvāti ‘‘aññaṃ vatthuṃ āpajjissāmī’’ti ussāhaṃ ṭhapetvā.
អដ្ឋវត្ថុកាសិក្ខាបទវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Aṭṭhavatthukāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ឥតិ កង្ខាវិតរណិយា បាតិមោក្ខវណ្ណនាយ
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
វិនយត្ថមញ្ជូសាយំ លីនត្ថប្បកាសនិយំ
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
ភិក្ខុនិបាតិមោក្ខេ បារាជិកវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Bhikkhunipātimokkhe pārājikavaṇṇanā niṭṭhitā.
