| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
8. අත්‌ථිනුඛොපරියායසුත්‌තං
8. Atthinukhopariyāyasuttaṃ
153. ‘‘අත්‌ථි නු ඛො, භික්‌ඛවෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම භික්‌ඛු අඤ්‌ඤත්‍රෙව සද්‌ධාය, අඤ්‌ඤත්‍ර රුචියා, අඤ්‌ඤත්‍ර අනුස්‌සවා, අඤ්‌ඤත්‍ර ආකාරපරිවිතක්‌කා, අඤ්‌ඤත්‍ර දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා අඤ්‌ඤං බ්‍යාකරෙය්‍ය – ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාමී’’ති 1? ‘‘භගවංමූලකා නො, භන්‌තෙ, ධම්‌මා, භගවංනෙත්‌තිකා භගවංපටිසරණා. සාධු වත, භන්‌තෙ, භගවන්‌තංයෙව පටිභාතු එතස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථො. භගවතො සුත්‌වා භික්‌ඛූ ධාරෙස්‌සන්‌තී’’ති. ‘‘තෙන හි, භික්‌ඛවෙ, සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘අත්‌ථි, භික්‌ඛවෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම භික්‌ඛු අඤ්‌ඤත්‍රෙව සද්‌ධාය, අඤ්‌ඤත්‍ර රුචියා, අඤ්‌ඤත්‍ර අනුස්‌සවා, අඤ්‌ඤත්‍ර ආකාරපරිවිතක්‌කා, අඤ්‌ඤත්‍ර දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා අඤ්‌ඤං බ්‍යාකරෙය්‍ය – ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාමී’’ති.
153. ‘‘Atthi nu kho, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākareyya – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti 2? ‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā, bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā. Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘atthi, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākareyya – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti.
‘‘කතමො ච, භික්‌ඛවෙ, පරියායො, යං පරියායං ආගම්‌ම භික්‌ඛු අඤ්‌ඤත්‍රෙව සද්‌ධාය…පෙ.… අඤ්‌ඤත්‍ර දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා අඤ්‌ඤං බ්‍යාකරොති – ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, අත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති ; අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, නත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති. යං තං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, අත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති; අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, නත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති. අපි නුමෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා සද්‌ධාය වා වෙදිතබ්‌බා, රුචියා වා වෙදිතබ්‌බා, අනුස්‌සවෙන වා වෙදිතබ්‌බා, ආකාරපරිවිතක්‌කෙන වා වෙදිතබ්‌බා, දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා වා වෙදිතබ්‌බා’’ති? ‘‘නො හෙතං , භන්‌තෙ’’. ‘‘නනුමෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා වෙදිතබ්‌බා’’ති? ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’. ‘‘අයං ඛො, භික්‌ඛවෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම භික්‌ඛු අඤ්‌ඤත්‍රෙව සද්‌ධාය, අඤ්‌ඤත්‍ර රුචියා, අඤ්‌ඤත්‍ර අනුස්‌සවා, අඤ්‌ඤත්‍ර ආකාරපරිවිතක්‌කා, අඤ්‌ඤත්‍ර දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා අඤ්‌ඤං බ්‍යාකරොති – ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාමී’’ති…පෙ.….
‘‘Katamo ca, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya…pe… aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti? Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti ; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti. Yaṃ taṃ, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti. Api nume, bhikkhave, dhammā saddhāya vā veditabbā, ruciyā vā veditabbā, anussavena vā veditabbā, ākāraparivitakkena vā veditabbā, diṭṭhinijjhānakkhantiyā vā veditabbā’’ti? ‘‘No hetaṃ , bhante’’. ‘‘Nanume, bhikkhave, dhammā paññāya disvā veditabbā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Ayaṃ kho, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti…pe….
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං…පෙ.… රාගදොසමොහොති පජානාති; අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, නත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති . යං තං, භික්‌ඛවෙ, ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, අත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති; අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, නත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති; අපි නුමෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා සද්‌ධාය වා වෙදිතබ්‌බා, රුචියා වා වෙදිතබ්‌බා, අනුස්‌සවෙන වා වෙදිතබ්‌බා, ආකාරපරිවිතක්‌කෙන වා වෙදිතබ්‌බා, දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා වා වෙදිතබ්‌බා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘නනුමෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා වෙදිතබ්‌බා’’ති? ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’. ‘‘අයම්‌පි ඛො, භික්‌ඛවෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම භික්‌ඛු අඤ්‌ඤත්‍රෙව සද්‌ධාය, අඤ්‌ඤත්‍ර රුචියා, අඤ්‌ඤත්‍ර අනුස්‌සවා, අඤ්‌ඤත්‍ර ආකාරපරිවිතක්‌කා, අඤ්‌ඤත්‍ර දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා අඤ්‌ඤං බ්‍යාකරොති – ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාමී’’ති 3 …පෙ.….
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu jivhāya rasaṃ sāyitvā santaṃ vā ajjhattaṃ…pe… rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti . Yaṃ taṃ, bhikkhave, jivhāya rasaṃ sāyitvā santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; api nume, bhikkhave, dhammā saddhāya vā veditabbā, ruciyā vā veditabbā, anussavena vā veditabbā, ākāraparivitakkena vā veditabbā, diṭṭhinijjhānakkhantiyā vā veditabbā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Nanume, bhikkhave, dhammā paññāya disvā veditabbā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Ayampi kho, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti 4 …pe….
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, අත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති; අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, නත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති. යං තං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය සන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, අත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති; අසන්‌තං වා අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහං, නත්‌ථි මෙ අජ්‌ඣත්‌තං රාගදොසමොහොති පජානාති; අපි නුමෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා සද්‌ධාය වා වෙදිතබ්‌බා, රුචියා වා වෙදිතබ්‌බා, අනුස්‌සවෙන වා වෙදිතබ්‌බා, ආකාරපරිවිතක්‌කෙන වා වෙදිතබ්‌බා, දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා වා වෙදිතබ්‌බා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘නනුමෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා වෙදිතබ්‌බා’’ති? ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’. ‘‘අයම්‌පි ඛො, භික්‌ඛවෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම භික්‌ඛු අඤ්‌ඤත්‍රෙව සද්‌ධාය, අඤ්‌ඤත්‍ර රුචියා, අඤ්‌ඤත්‍ර අනුස්‌සවා, අඤ්‌ඤත්‍ර ආකාරපරිවිතක්‌කා, අඤ්‌ඤත්‍ර දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා අඤ්‌ඤං බ්‍යාකරොති – ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාමී’’ති. අට්‌ඨමං.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu manasā dhammaṃ viññāya santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti. Yaṃ taṃ, bhikkhave, bhikkhu manasā dhammaṃ viññāya santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; api nume, bhikkhave, dhammā saddhāya vā veditabbā, ruciyā vā veditabbā, anussavena vā veditabbā, ākāraparivitakkena vā veditabbā, diṭṭhinijjhānakkhantiyā vā veditabbā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Nanume, bhikkhave, dhammā paññāya disvā veditabbā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Ayampi kho, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 8. අත්‌ථිනුඛොපරියායසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Atthinukhopariyāyasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 8. අත්‌ථිනුඛොපරියායසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Atthinukhopariyāyasuttavaṇṇanā
