Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൮. അത്ഥിനുഖോപരിയായസുത്തം
8. Atthinukhopariyāyasuttaṃ
൧൫൩. ‘‘അത്ഥി നു ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പരിയായോ യം പരിയായം ആഗമ്മ ഭിക്ഖു അഞ്ഞത്രേവ സദ്ധായ, അഞ്ഞത്ര രുചിയാ, അഞ്ഞത്ര അനുസ്സവാ, അഞ്ഞത്ര ആകാരപരിവിതക്കാ, അഞ്ഞത്ര ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ അഞ്ഞം ബ്യാകരേയ്യ – ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാമീ’’തി 1? ‘‘ഭഗവംമൂലകാ നോ, ഭന്തേ, ധമ്മാ, ഭഗവംനേത്തികാ ഭഗവംപടിസരണാ. സാധു വത, ഭന്തേ, ഭഗവന്തംയേവ പടിഭാതു ഏതസ്സ ഭാസിതസ്സ അത്ഥോ. ഭഗവതോ സുത്വാ ഭിക്ഖൂ ധാരേസ്സന്തീ’’തി. ‘‘തേന ഹി, ഭിക്ഖവേ, സുണാഥ, സാധുകം മനസി കരോഥ; ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘അത്ഥി, ഭിക്ഖവേ, പരിയായോ യം പരിയായം ആഗമ്മ ഭിക്ഖു അഞ്ഞത്രേവ സദ്ധായ, അഞ്ഞത്ര രുചിയാ, അഞ്ഞത്ര അനുസ്സവാ, അഞ്ഞത്ര ആകാരപരിവിതക്കാ, അഞ്ഞത്ര ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ അഞ്ഞം ബ്യാകരേയ്യ – ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാമീ’’തി.
153. ‘‘Atthi nu kho, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākareyya – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti 2? ‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā, bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā. Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘atthi, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākareyya – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti.
‘‘കതമോ ച, ഭിക്ഖവേ, പരിയായോ, യം പരിയായം ആഗമ്മ ഭിക്ഖു അഞ്ഞത്രേവ സദ്ധായ…പേ॰… അഞ്ഞത്ര ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ അഞ്ഞം ബ്യാകരോതി – ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാമീ’തി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ചക്ഖുനാ രൂപം ദിസ്വാ സന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, അത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി ; അസന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, നത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി. യം തം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ചക്ഖുനാ രൂപം ദിസ്വാ സന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, അത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി; അസന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, നത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി. അപി നുമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ സദ്ധായ വാ വേദിതബ്ബാ, രുചിയാ വാ വേദിതബ്ബാ, അനുസ്സവേന വാ വേദിതബ്ബാ, ആകാരപരിവിതക്കേന വാ വേദിതബ്ബാ, ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ വാ വേദിതബ്ബാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം , ഭന്തേ’’. ‘‘നനുമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ പഞ്ഞായ ദിസ്വാ വേദിതബ്ബാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘അയം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പരിയായോ യം പരിയായം ആഗമ്മ ഭിക്ഖു അഞ്ഞത്രേവ സദ്ധായ, അഞ്ഞത്ര രുചിയാ, അഞ്ഞത്ര അനുസ്സവാ, അഞ്ഞത്ര ആകാരപരിവിതക്കാ, അഞ്ഞത്ര ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ അഞ്ഞം ബ്യാകരോതി – ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാമീ’’തി…പേ॰….
‘‘Katamo ca, bhikkhave, pariyāyo, yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya…pe… aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti? Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti ; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti. Yaṃ taṃ, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti. Api nume, bhikkhave, dhammā saddhāya vā veditabbā, ruciyā vā veditabbā, anussavena vā veditabbā, ākāraparivitakkena vā veditabbā, diṭṭhinijjhānakkhantiyā vā veditabbā’’ti? ‘‘No hetaṃ , bhante’’. ‘‘Nanume, bhikkhave, dhammā paññāya disvā veditabbā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Ayaṃ kho, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti…pe….
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ജിവ്ഹായ രസം സായിത്വാ സന്തം വാ അജ്ഝത്തം…പേ॰… രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി; അസന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, നത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി . യം തം, ഭിക്ഖവേ, ജിവ്ഹായ രസം സായിത്വാ സന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, അത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി; അസന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, നത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി; അപി നുമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ സദ്ധായ വാ വേദിതബ്ബാ, രുചിയാ വാ വേദിതബ്ബാ, അനുസ്സവേന വാ വേദിതബ്ബാ, ആകാരപരിവിതക്കേന വാ വേദിതബ്ബാ, ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ വാ വേദിതബ്ബാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘നനുമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ പഞ്ഞായ ദിസ്വാ വേദിതബ്ബാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘അയമ്പി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പരിയായോ യം പരിയായം ആഗമ്മ ഭിക്ഖു അഞ്ഞത്രേവ സദ്ധായ, അഞ്ഞത്ര രുചിയാ, അഞ്ഞത്ര അനുസ്സവാ, അഞ്ഞത്ര ആകാരപരിവിതക്കാ, അഞ്ഞത്ര ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ അഞ്ഞം ബ്യാകരോതി – ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാമീ’’തി 3 …പേ॰….
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu jivhāya rasaṃ sāyitvā santaṃ vā ajjhattaṃ…pe… rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti . Yaṃ taṃ, bhikkhave, jivhāya rasaṃ sāyitvā santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; api nume, bhikkhave, dhammā saddhāya vā veditabbā, ruciyā vā veditabbā, anussavena vā veditabbā, ākāraparivitakkena vā veditabbā, diṭṭhinijjhānakkhantiyā vā veditabbā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Nanume, bhikkhave, dhammā paññāya disvā veditabbā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Ayampi kho, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti 4 …pe….
‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു മനസാ ധമ്മം വിഞ്ഞായ സന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, അത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി; അസന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, നത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി. യം തം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു മനസാ ധമ്മം വിഞ്ഞായ സന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, അത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി; അസന്തം വാ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹം, നത്ഥി മേ അജ്ഝത്തം രാഗദോസമോഹോതി പജാനാതി; അപി നുമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ സദ്ധായ വാ വേദിതബ്ബാ, രുചിയാ വാ വേദിതബ്ബാ, അനുസ്സവേന വാ വേദിതബ്ബാ, ആകാരപരിവിതക്കേന വാ വേദിതബ്ബാ, ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ വാ വേദിതബ്ബാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘നനുമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ പഞ്ഞായ ദിസ്വാ വേദിതബ്ബാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘അയമ്പി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പരിയായോ യം പരിയായം ആഗമ്മ ഭിക്ഖു അഞ്ഞത്രേവ സദ്ധായ, അഞ്ഞത്ര രുചിയാ, അഞ്ഞത്ര അനുസ്സവാ, അഞ്ഞത്ര ആകാരപരിവിതക്കാ, അഞ്ഞത്ര ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തിയാ അഞ്ഞം ബ്യാകരോതി – ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാമീ’’തി. അട്ഠമം.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu manasā dhammaṃ viññāya santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti. Yaṃ taṃ, bhikkhave, bhikkhu manasā dhammaṃ viññāya santaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, atthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; asantaṃ vā ajjhattaṃ rāgadosamohaṃ, natthi me ajjhattaṃ rāgadosamohoti pajānāti; api nume, bhikkhave, dhammā saddhāya vā veditabbā, ruciyā vā veditabbā, anussavena vā veditabbā, ākāraparivitakkena vā veditabbā, diṭṭhinijjhānakkhantiyā vā veditabbā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Nanume, bhikkhave, dhammā paññāya disvā veditabbā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Ayampi kho, bhikkhave, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma bhikkhu aññatreva saddhāya, aññatra ruciyā, aññatra anussavā, aññatra ākāraparivitakkā, aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmī’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൮. അത്ഥിനുഖോപരിയായസുത്തവണ്ണനാ • 8. Atthinukhopariyāyasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൮. അത്ഥിനുഖോപരിയായസുത്തവണ്ണനാ • 8. Atthinukhopariyāyasuttavaṇṇanā