| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៨. អត្ថិនុខោបរិយាយសុត្តវណ្ណនា
8. Atthinukhopariyāyasuttavaṇṇanā
១៥៣. បរិយាយតិ បរិគច្ឆតិ ផលំ ឯតស្សាតិ បរិយាយោ ហេតូតិ អាហ – ‘‘យំ បរិយាយន្តិ យំ ការណ’’ន្តិ។ បច្ចក្ខទិដ្ឋេ អវិបរីតេ អត្ថេ បវត្តសទ្ធា បច្ចក្ខសទ្ធា យថា ‘‘សម្មាសម្ពុទ្ធោ ភគវា, ស្វាខាតោ ធម្មោ’’តិ (ម. និ. ១.២៨៨) ច។ ឯវំ កិរាតិ ឥតិ កិរាយ ឧប្បន្នោ សទ្ទហនាការោ សទ្ធាបតិរូបកោ។ ឯតន្តិ ‘‘អញ្ញត្រេវ សទ្ធាយា’’តិ ឯតំ វចនំ ។ រុចាបេត្វាតិ កិញ្ចិ អត្ថំ អត្តនោ មតិយា រោចេត្វា។ ខមាបេត្វាតិ តស្សេវ វេវចនំ, ចិត្តំ តថា ខមាបេត្វា។ តេនាហ – ‘‘អត្ថេតន្តិ គហណាការោ’’តិ។ បរម្បរាគតស្ស អត្ថស្ស ឯវំ កិរស្សាតិ អនុស្សវនំ។ ការណំ ចិន្តេន្តស្សាតិ យុត្តិំ ចិន្តេន្តស្ស។ ការណំ ឧបដ្ឋាតីតិ ‘‘សាធូ’’តិ អត្តនោ ចិត្តស្ស ឧបតិដ្ឋតិ។ អត្ថេតន្តិ ‘‘ឯតំ ការណំ ឯវមយមត្ថោ យុជ្ជតី’’តិ ចិត្តេន គហណំ។ អាការបរិវិតក្កោតិ យុត្តិបរិកប្បនា។ លទ្ធីតិ និច្ឆយេន គហណំ, សា ច ខោ ទិដ្ឋិ អយាថាវគ្គហណេន អញ្ញាណមេវាតិ ទដ្ឋព្ពំ។ តន្តិ លទ្ធិំ។ អត្ថេសាតិ ឯសា លទ្ធិ មម ឧប្បន្នា អត្ថិ យុត្តរូបា ហុត្វា ឧបលព្ភតិ។ ឯវំ គហណាការោ ទិដ្ឋិនិជ្ឈានក្ខន្តិ នាម, បឋមុប្បន្នលទ្ធិសង្ខាតាយ ទិដ្ឋិយា និជ្ឈានំ ខមនាការោ ទិដ្ឋិនិជ្ឈានក្ខន្តិ នាម។ បញ្ច ឋានានីតិ យថាវុត្តានិ សទ្ធាទីនិ បញ្ច ការណានិ។ មុញ្ចិត្វា អគ្គហេត្វា។ ហេដ្ឋិមមគ្គវជ្ឈានំ រាគាទីនំ អភាវំ សន្ធាយ ‘‘នត្ថិ មេ អជ្ឈត្តំ រាគទោសមោហោ’’តិ អយំ សេក្ខានំ បច្ចវេក្ខណា, សព្ពសោ អភាវំ សន្ធាយ អសេក្ខានន្តិ អាហ – ‘‘សេក្ខាសេក្ខានំ បច្ចវេក្ខណា កថិតា’’តិ។ ‘‘សន្តំ វា អជ្ឈត្ត’’ន្តិអាទិនា សេក្ខានំ, ‘‘អសន្តំ វា អជ្ឈត្ត’’ន្តិអាទិនា អសេក្ខានំ បច្ចវេក្ខណា កថិតាតិ ទដ្ឋព្ពំ។
153. Pariyāyati parigacchati phalaṃ etassāti pariyāyo hetūti āha – ‘‘yaṃ pariyāyanti yaṃ kāraṇa’’nti. Paccakkhadiṭṭhe aviparīte atthe pavattasaddhā paccakkhasaddhā yathā ‘‘sammāsambuddho bhagavā, svākhāto dhammo’’ti (ma. ni. 1.288) ca. Evaṃ kirāti iti kirāya uppanno saddahanākāro saddhāpatirūpako. Etanti ‘‘aññatreva saddhāyā’’ti etaṃ vacanaṃ . Rucāpetvāti kiñci atthaṃ attano matiyā rocetvā. Khamāpetvāti tasseva vevacanaṃ, cittaṃ tathā khamāpetvā. Tenāha – ‘‘atthetanti gahaṇākāro’’ti. Paramparāgatassa atthassa evaṃ kirassāti anussavanaṃ. Kāraṇaṃ cintentassāti yuttiṃ cintentassa. Kāraṇaṃ upaṭṭhātīti ‘‘sādhū’’ti attano cittassa upatiṭṭhati. Atthetanti ‘‘etaṃ kāraṇaṃ evamayamattho yujjatī’’ti cittena gahaṇaṃ. Ākāraparivitakkoti yuttiparikappanā. Laddhīti nicchayena gahaṇaṃ, sā ca kho diṭṭhi ayāthāvaggahaṇena aññāṇamevāti daṭṭhabbaṃ. Tanti laddhiṃ. Atthesāti esā laddhi mama uppannā atthi yuttarūpā hutvā upalabbhati. Evaṃ gahaṇākāro diṭṭhinijjhānakkhanti nāma, paṭhamuppannaladdhisaṅkhātāya diṭṭhiyā nijjhānaṃ khamanākāro diṭṭhinijjhānakkhanti nāma. Pañca ṭhānānīti yathāvuttāni saddhādīni pañca kāraṇāni. Muñcitvā aggahetvā. Heṭṭhimamaggavajjhānaṃ rāgādīnaṃ abhāvaṃ sandhāya ‘‘natthi me ajjhattaṃ rāgadosamoho’’ti ayaṃ sekkhānaṃ paccavekkhaṇā, sabbaso abhāvaṃ sandhāya asekkhānanti āha – ‘‘sekkhāsekkhānaṃ paccavekkhaṇā kathitā’’ti. ‘‘Santaṃ vā ajjhatta’’ntiādinā sekkhānaṃ, ‘‘asantaṃ vā ajjhatta’’ntiādinā asekkhānaṃ paccavekkhaṇā kathitāti daṭṭhabbaṃ.
អត្ថិនុខោបរិយាយសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Atthinukhopariyāyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៨. អត្ថិនុខោបរិយាយសុត្តំ • 8. Atthinukhopariyāyasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៨. អត្ថិនុខោបរិយាយសុត្តវណ្ណនា • 8. Atthinukhopariyāyasuttavaṇṇanā
