| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-அட்ட²கதா² • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
21. அத்தி²பச்சயனித்³தே³ஸவண்ணனா
21. Atthipaccayaniddesavaṇṇanā
21. அத்தி²பச்சயனித்³தே³ஸே சத்தாரோ க²ந்தா⁴திஆதீ³ஹி ஸஹஜாதவஸேன அத்தி²பச்சயோ நித்³தி³ட்டோ². சக்கா²யதனந்திஆதீ³ஹி புரேஜாதவஸேன. யங் ரூபங் நிஸ்ஸாயாதி எத்த² ஸஹஜாதபுரேஜாதவஸேன அத்தி²பச்சயோ நித்³தி³ட்டோ². ஏவமயங் பாளி ஸஹஜாதபுரேஜாதானஞ்ஞேவ அத்தி²பச்சயானங் வஸேன ஆக³தா. பஞ்ஹாவாரே பன ஸஹஜாதங், புரேஜாதங், பச்சா²ஜாதங், ஆஹாரங், இந்த்³ரியந்தி இமேஸங் வஸேன ஆக³தத்தா பச்சா²ஜாதஆஹாரிந்த்³ரியவஸேனாபி அத்தி²பச்சயோ லப்³ப⁴தி. இத⁴ பன ஸாவஸேஸவஸேன தே³ஸனா கதாதி அயங் தாவெத்த² பாளிவண்ணனா.
21. Atthipaccayaniddese cattāro khandhātiādīhi sahajātavasena atthipaccayo niddiṭṭho. Cakkhāyatanantiādīhi purejātavasena. Yaṃ rūpaṃ nissāyāti ettha sahajātapurejātavasena atthipaccayo niddiṭṭho. Evamayaṃ pāḷi sahajātapurejātānaññeva atthipaccayānaṃ vasena āgatā. Pañhāvāre pana sahajātaṃ, purejātaṃ, pacchājātaṃ, āhāraṃ, indriyanti imesaṃ vasena āgatattā pacchājātaāhārindriyavasenāpi atthipaccayo labbhati. Idha pana sāvasesavasena desanā katāti ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā.
அயங் பன அத்தி²பச்சயோ நாம து³விதோ⁴ – அஞ்ஞமஞ்ஞதோ, ந அஞ்ஞமஞ்ஞதோ. தத்த² அஞ்ஞமஞ்ஞங் திவித⁴ங் – அரூபங் அரூபேன, ரூபங் ரூபேன, ரூபாரூபங் ரூபாரூபேன. ‘‘சத்தாரோ க²ந்தா⁴ அரூபினோ’’தி எத்த² ஹி ஸப்³ப³சித்துப்பத்திவஸேன அரூபங் அரூபேன வுத்தங். ‘‘சத்தாரோ மஹாபூ⁴தா’’தி எத்த² ஸப்³ப³ஸந்ததிவஸேன ரூபங் ரூபேன. ‘‘ஓக்கந்திக்க²ணே நாமரூப’’ந்தி எத்த² படிஸந்தி⁴க²ந்தா⁴னஞ்சேவ வத்து²னோ ச வஸேன ரூபாரூபங் ரூபாரூபேன வுத்தங். ந அஞ்ஞமஞ்ஞம்பி திவித⁴ங் – ‘‘அரூபங் ரூபஸ்ஸ, ரூபங் ரூபஸ்ஸ, ரூபங் அரூபஸ்ஸ சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா’’தி எத்த² ஹி பஞ்சவோகாரவஸேன அரூபங் ரூபஸ்ஸ வுத்தங். ‘‘மஹாபூ⁴தா உபாதா³ரூபான’’ந்தி எத்த² ஸப்³ப³ஸந்ததிவஸேன ரூபங் ரூபஸ்ஸ. ‘‘சக்கா²யதனங் சக்கு²விஞ்ஞாணதா⁴துயா’’திஆதீ³ஸு வத்தா²ரம்மணவஸேன ரூபங் அரூபஸ்ஸ அத்தி²பச்சயோதி வுத்தங்.
Ayaṃ pana atthipaccayo nāma duvidho – aññamaññato, na aññamaññato. Tattha aññamaññaṃ tividhaṃ – arūpaṃ arūpena, rūpaṃ rūpena, rūpārūpaṃ rūpārūpena. ‘‘Cattāro khandhā arūpino’’ti ettha hi sabbacittuppattivasena arūpaṃ arūpena vuttaṃ. ‘‘Cattāro mahābhūtā’’ti ettha sabbasantativasena rūpaṃ rūpena. ‘‘Okkantikkhaṇe nāmarūpa’’nti ettha paṭisandhikhandhānañceva vatthuno ca vasena rūpārūpaṃ rūpārūpena vuttaṃ. Na aññamaññampi tividhaṃ – ‘‘arūpaṃ rūpassa, rūpaṃ rūpassa, rūpaṃ arūpassa cittacetasikā dhammā’’ti ettha hi pañcavokāravasena arūpaṃ rūpassa vuttaṃ. ‘‘Mahābhūtā upādārūpāna’’nti ettha sabbasantativasena rūpaṃ rūpassa. ‘‘Cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇadhātuyā’’tiādīsu vatthārammaṇavasena rūpaṃ arūpassa atthipaccayoti vuttaṃ.
அபிசேஸ அத்தி²பச்சயோ நாம ஸங்கே²பதோ க²ணத்தயப்பத்தங் நாமஞ்சேவ ரூபஞ்ச, வத்தமானா பஞ்சக்க²ந்தா⁴திபி வத்துங் வட்டதி. ஸோ ஜாதிபே⁴த³தோ குஸலாகுஸலவிபாககிரியரூபவஸேன பஞ்சதா⁴ பி⁴ஜ்ஜதி . தத்த² குஸலோ ஸஹஜாதபச்சா²ஜாதவஸேன து³விதோ⁴ ஹோதி, ததா² அகுஸலோ விபாககிரியஸங்கா²தோ ச. தேஸு குஸலோ காமாவசராதி³பே⁴தே³ன சதுதா⁴ பி⁴ஜ்ஜதி, அகுஸலோ காமாவசரோவ விபாகோ சதுபூ⁴மகோ, கிரியாஸங்கா²தோ திபூ⁴மகோ. ரூபஸங்கா²தோ அத்தி²பச்சயோ காமாவசரோவ. ஸோ பன ஸஹஜாதபுரேஜாதவஸேன து³விதோ⁴. தத்த² பஞ்ச வத்தூ²னி ஆரம்மணானி ச புரேஜாதானேவ, ஹத³யவத்து² ஸஹஜாதங் வா ஹோதி புரேஜாதங் வா. பஞ்ஹாவாரே பன ஆக³தோ ஆஹாரோ இந்த்³ரியஞ்ச ஸஹஜாதாதி³பே⁴த³ங் ந லப⁴தீதி ஏவமெத்த² நானப்பகாரபே⁴த³தோ விஞ்ஞாதப்³போ³ வினிச்ச²யோ.
Apicesa atthipaccayo nāma saṅkhepato khaṇattayappattaṃ nāmañceva rūpañca, vattamānā pañcakkhandhātipi vattuṃ vaṭṭati. So jātibhedato kusalākusalavipākakiriyarūpavasena pañcadhā bhijjati . Tattha kusalo sahajātapacchājātavasena duvidho hoti, tathā akusalo vipākakiriyasaṅkhāto ca. Tesu kusalo kāmāvacarādibhedena catudhā bhijjati, akusalo kāmāvacarova vipāko catubhūmako, kiriyāsaṅkhāto tibhūmako. Rūpasaṅkhāto atthipaccayo kāmāvacarova. So pana sahajātapurejātavasena duvidho. Tattha pañca vatthūni ārammaṇāni ca purejātāneva, hadayavatthu sahajātaṃ vā hoti purejātaṃ vā. Pañhāvāre pana āgato āhāro indriyañca sahajātādibhedaṃ na labhatīti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
ஏவங் பி⁴ன்னே பனெத்த² சதுபூ⁴மககுஸலோபி ஸஹஜாதோ அத்தி²பச்சயோ பஞ்சவோகாரே ‘‘ஏகோ க²ந்தோ⁴ திண்ணன்னங் க²ந்தா⁴ன’’ந்திஆதி³னா நயேன அஞ்ஞமஞ்ஞங் க²ந்தா⁴னஞ்சேவ சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ ச ட²பெத்வா பன ரூபாவசரகுஸலங் அவஸேஸோ ஆருப்பே ஸம்பயுத்தக்க²ந்தா⁴னஞ்ஞேவ ஸஹஜாதகுஸலோ அத்தி²பச்சயேன பச்சயோ ஹோதி. சதுபூ⁴மகோ பனேஸ பஞ்சவோகாரே சதுஸமுட்டா²னிகதிஸமுட்டா²னிககாயஸ்ஸ பச்சா²ஜாதோ குஸலோ அத்தி²பச்சயேன பச்சயோ ஹோதி. அகுஸலேபி ஏஸேவ நயோ. ஸோபி ஹி பஞ்சவோகாரே ஸம்பயுத்தக்க²ந்தா⁴னஞ்சேவ சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ ச, சதுவோகாரே ஸம்பயுத்தக்க²ந்தா⁴னஞ்ஞேவ ஸஹஜாதாகுஸலோ அத்தி²பச்சயேன பச்சயோ. பஞ்சவோகாரே சதுஸமுட்டா²னிகதிஸமுட்டா²னிககாயஸ்ஸ பச்சா²ஜாதாகுஸலோ அத்தி²பச்சயேன பச்சயோ.
Evaṃ bhinne panettha catubhūmakakusalopi sahajāto atthipaccayo pañcavokāre ‘‘eko khandho tiṇṇannaṃ khandhāna’’ntiādinā nayena aññamaññaṃ khandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca ṭhapetvā pana rūpāvacarakusalaṃ avaseso āruppe sampayuttakkhandhānaññeva sahajātakusalo atthipaccayena paccayo hoti. Catubhūmako panesa pañcavokāre catusamuṭṭhānikatisamuṭṭhānikakāyassa pacchājāto kusalo atthipaccayena paccayo hoti. Akusalepi eseva nayo. Sopi hi pañcavokāre sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva sahajātākusalo atthipaccayena paccayo. Pañcavokāre catusamuṭṭhānikatisamuṭṭhānikakāyassa pacchājātākusalo atthipaccayena paccayo.
விபாகதோ பன காமாவசரரூபாவசரோ அத்தி²பச்சயோ நியமேனேவ படிஸந்தி⁴க்க²ணே க²ந்தா⁴னஞ்சேவ கடத்தாரூபஸ்ஸ ச ஸஹஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ. பவத்தே பன ஸம்பயுத்தக்க²ந்தா⁴னஞ்சேவ சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ ச ஸஹஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ, டி²திப்பத்தஸ்ஸ சதுஸமுட்டா²னிகதிஸமுட்டா²னிககாயஸ்ஸ பச்சா²ஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ. அரூபாவசரவிபாகோ பன ஆருப்பே உப்பன்னலோகுத்தரவிபாகோ ச அத்தனா ஸம்பயுத்தக்க²ந்தா⁴னஞ்ஞேவ ஸஹஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ. பஞ்சவோகாரே லோகுத்தரவிபாகோ ஸம்பயுத்தக்க²ந்தா⁴னஞ்சேவ சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ ச ஸஹஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ, சதுஸமுட்டா²னிகதிஸமுட்டா²னிககாயஸ்ஸ பச்சா²ஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ. கிரியதோ ரூபாவசரோ அத்தி²பச்சயோ ஸம்பயுத்தக்க²ந்தா⁴னஞ்சேவ சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸ ச ஸஹஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ, சதுஸமுட்டா²னிகதிஸமுட்டா²னிககாயஸ்ஸ பச்சா²ஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ. காமாவசராரூபாவசரோ பன ஆருப்பே ஸம்பயுத்தக்க²ந்தா⁴னஞ்ஞேவ, பஞ்சவோகாரே சித்தஸமுட்டா²னரூபஸ்ஸாபி ஸஹஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ, சதுஸமுட்டா²னிகதிஸமுட்டா²னிககாயஸ்ஸ பச்சா²ஜாதத்தி² பச்சயேன பச்சயோ.
Vipākato pana kāmāvacararūpāvacaro atthipaccayo niyameneva paṭisandhikkhaṇe khandhānañceva kaṭattārūpassa ca sahajātatthipaccayena paccayo. Pavatte pana sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca sahajātatthipaccayena paccayo, ṭhitippattassa catusamuṭṭhānikatisamuṭṭhānikakāyassa pacchājātatthipaccayena paccayo. Arūpāvacaravipāko pana āruppe uppannalokuttaravipāko ca attanā sampayuttakkhandhānaññeva sahajātatthipaccayena paccayo. Pañcavokāre lokuttaravipāko sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca sahajātatthipaccayena paccayo, catusamuṭṭhānikatisamuṭṭhānikakāyassa pacchājātatthipaccayena paccayo. Kiriyato rūpāvacaro atthipaccayo sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca sahajātatthipaccayena paccayo, catusamuṭṭhānikatisamuṭṭhānikakāyassa pacchājātatthipaccayena paccayo. Kāmāvacarārūpāvacaro pana āruppe sampayuttakkhandhānaññeva, pañcavokāre cittasamuṭṭhānarūpassāpi sahajātatthipaccayena paccayo, catusamuṭṭhānikatisamuṭṭhānikakāyassa pacchājātatthi paccayena paccayo.
ரூபஸங்கா²தோ பன அத்தி²பச்சயோ ஸஹஜாதோ, புரேஜாதோ, ஆஹாரோ, இந்த்³ரியந்தி சதுப்³பி³தோ⁴. தத்த² ஸஹஜாதரூபத்தி²பச்சயோ சதுஸமுட்டா²னவஸேன சதுதா⁴ டி²தோ. தத்த² கம்மஸமுட்டா²னோ ஏகங் மஹாபூ⁴தங் திண்ணன்னங் மஹாபூ⁴தானங், தீணி ஏகஸ்ஸ, த்³வே த்³வின்னங், மஹாபூ⁴தா உபாதா³ரூபானந்தி ஏவங் ஸஹஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ ஹோதி. படிஸந்தி⁴க்க²ணே வத்து²ரூபங் காமாவசரரூபாவசரவிபாகக்க²ந்தா⁴னங் ஸஹஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ ஹோதி. தேஸம்பி திஸமுட்டா²னிகரூபங் ஏகங் மஹாபூ⁴தங் திண்ணன்னங் மஹாபூ⁴தானங், தீணி ஏகஸ்ஸ, த்³வே த்³வின்னங், மஹாபூ⁴தா உபாதா³ரூபானந்தி ஏவங் ஸஹஜாதத்தி²பச்சயேன பச்சயோ ஹோதி. புரேஜாதத்தி²பச்சயோ பன வத்து²புரேஜாதஆரம்மணபுரேஜாதவஸேன து³விதோ⁴ ஹோதி. ஸோ து³விதோ⁴பி ஹெட்டா² புரேஜாதபச்சயே வுத்தனயேனேவ யோஜெத்வா க³ஹேதப்³போ³. ஆஹாரத்தி²பச்சயோபி ஹெட்டா² கப³ளீகாராஹாரபச்சயே யோஜிதனயேனேவ யோஜேதப்³போ³. இத⁴ பனேஸ அத்தனோ அனிருத்³த⁴க்க²ணே பச்சயபா⁴வேன அத்தி²பச்சயோதி வுத்தோ. ரூபஜீவிதிந்த்³ரியம்பி ஹெட்டா² இந்த்³ரியபச்சயே ரூபஜீவிதிந்த்³ரியயோஜனாயங் வுத்தனயேனேவ யோஜேதப்³ப³ங். இத⁴ பனேதம்பி அத்தனோ அனிருத்³த⁴க்க²ணேயேவ பச்சயபா⁴வேன அத்தி²பச்சயோதி வுத்தந்தி ஏவமெத்த² பச்சயுப்பன்னதோபி விஞ்ஞாதப்³போ³ வினிச்ச²யோதி.
Rūpasaṅkhāto pana atthipaccayo sahajāto, purejāto, āhāro, indriyanti catubbidho. Tattha sahajātarūpatthipaccayo catusamuṭṭhānavasena catudhā ṭhito. Tattha kammasamuṭṭhāno ekaṃ mahābhūtaṃ tiṇṇannaṃ mahābhūtānaṃ, tīṇi ekassa, dve dvinnaṃ, mahābhūtā upādārūpānanti evaṃ sahajātatthipaccayena paccayo hoti. Paṭisandhikkhaṇe vatthurūpaṃ kāmāvacararūpāvacaravipākakkhandhānaṃ sahajātatthipaccayena paccayo hoti. Tesampi tisamuṭṭhānikarūpaṃ ekaṃ mahābhūtaṃ tiṇṇannaṃ mahābhūtānaṃ, tīṇi ekassa, dve dvinnaṃ, mahābhūtā upādārūpānanti evaṃ sahajātatthipaccayena paccayo hoti. Purejātatthipaccayo pana vatthupurejātaārammaṇapurejātavasena duvidho hoti. So duvidhopi heṭṭhā purejātapaccaye vuttanayeneva yojetvā gahetabbo. Āhāratthipaccayopi heṭṭhā kabaḷīkārāhārapaccaye yojitanayeneva yojetabbo. Idha panesa attano aniruddhakkhaṇe paccayabhāvena atthipaccayoti vutto. Rūpajīvitindriyampi heṭṭhā indriyapaccaye rūpajīvitindriyayojanāyaṃ vuttanayeneva yojetabbaṃ. Idha panetampi attano aniruddhakkhaṇeyeva paccayabhāvena atthipaccayoti vuttanti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
அத்தி²பச்சயனித்³தே³ஸவண்ணனா.
Atthipaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / பட்டா²னபாளி • Paṭṭhānapāḷi / (2) பச்சயனித்³தே³ஸோ • (2) Paccayaniddeso
