| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
४. अट्ठिपुञ्जसुत्तवण्णना
4. Aṭṭhipuñjasuttavaṇṇanā
२४. चतुत्थे एकपुग्गलस्साति एत्थ पुग्गलोति अयं वोहारकथा। बुद्धस्स हि भगवतो दुविधा देसना सम्मुतिदेसना च परमत्थदेसना चाति। तत्थ ‘‘पुग्गलो, सत्तो, इत्थी, पुरिसो, खत्तियो, ब्राह्मणो, देवो, मारो’’ति एवरूपा सम्मुतिदेसना। ‘‘अनिच्चं, दुक्खं, अनत्ता, खन्धा, धातु, आयतना, सतिपट्ठाना’’ति एवरूपा परमत्थदेसना। तत्थ भगवा ये सम्मुतिवसेन देसनं सुत्वा विसेसमधिगन्तुं समत्था, नेसं सम्मुतिदेसनं देसेति। ये पन परमत्थवसेन देसनं सुत्वा विसेसमधिगन्तुं समत्था, तेसं परमत्थदेसनं देसेति।
24. Catutthe ekapuggalassāti ettha puggaloti ayaṃ vohārakathā. Buddhassa hi bhagavato duvidhā desanā sammutidesanā ca paramatthadesanā cāti. Tattha ‘‘puggalo, satto, itthī, puriso, khattiyo, brāhmaṇo, devo, māro’’ti evarūpā sammutidesanā. ‘‘Aniccaṃ, dukkhaṃ, anattā, khandhā, dhātu, āyatanā, satipaṭṭhānā’’ti evarūpā paramatthadesanā. Tattha bhagavā ye sammutivasena desanaṃ sutvā visesamadhigantuṃ samatthā, nesaṃ sammutidesanaṃ deseti. Ye pana paramatthavasena desanaṃ sutvā visesamadhigantuṃ samatthā, tesaṃ paramatthadesanaṃ deseti.
तत्थायं उपमा – यथा हि देसभासाकुसलो तिण्णं वेदानं अत्थसंवण्णनको आचरियो ये दमिळभासाय वुत्ते अत्थं जानन्ति, तेसं दमिळभासाय आचिक्खति। ये अन्धकभासादीसु अञ्ञतराय, तेसं ताय ताय भासाय। एवं ते माणवका छेकं ब्यत्तं आचरियमागम्म खिप्पमेव सिप्पं उग्गण्हन्ति। तत्थ आचरियो विय बुद्धो भगवा, तयो वेदा विय कथेतब्बभावे ठितानि तीणि पिटकानि, देसभासाकोसल्लमिव सम्मुतिपरमत्थकोसल्लं, नानादेसभासा माणवका विय सम्मुतिपरमत्थवसेन पटिविज्झनसमत्था वेनेय्या, आचरियस्स दमिळभासादिआचिक्खनं विय भगवतो सम्मुतिपरमत्थवसेन देसना वेदितब्बा। आह चेत्थ –
Tatthāyaṃ upamā – yathā hi desabhāsākusalo tiṇṇaṃ vedānaṃ atthasaṃvaṇṇanako ācariyo ye damiḷabhāsāya vutte atthaṃ jānanti, tesaṃ damiḷabhāsāya ācikkhati. Ye andhakabhāsādīsu aññatarāya, tesaṃ tāya tāya bhāsāya. Evaṃ te māṇavakā chekaṃ byattaṃ ācariyamāgamma khippameva sippaṃ uggaṇhanti. Tattha ācariyo viya buddho bhagavā, tayo vedā viya kathetabbabhāve ṭhitāni tīṇi piṭakāni, desabhāsākosallamiva sammutiparamatthakosallaṃ, nānādesabhāsā māṇavakā viya sammutiparamatthavasena paṭivijjhanasamatthā veneyyā, ācariyassa damiḷabhāsādiācikkhanaṃ viya bhagavato sammutiparamatthavasena desanā veditabbā. Āha cettha –
‘‘दुवे सच्चानि अक्खासि, सम्बुद्धो वदतं वरो।
‘‘Duve saccāni akkhāsi, sambuddho vadataṃ varo;
सम्मुतिं परमत्थञ्च, ततियं नूपलब्भति॥
Sammutiṃ paramatthañca, tatiyaṃ nūpalabbhati.
‘‘सङ्केतवचनं सच्चं, लोकसम्मुतिकारणा।
‘‘Saṅketavacanaṃ saccaṃ, lokasammutikāraṇā;
परमत्थवचनं सच्चं, धम्मानं भूतकारणा॥
Paramatthavacanaṃ saccaṃ, dhammānaṃ bhūtakāraṇā.
‘‘तस्मा वोहारकुसलस्स, लोकनाथस्स सत्थुनो।
‘‘Tasmā vohārakusalassa, lokanāthassa satthuno;
सम्मुतिं वोहरन्तस्स, मुसावादो न जायती’’ति॥
Sammutiṃ voharantassa, musāvādo na jāyatī’’ti.
अपिच अट्ठहि कारणेहि भगवा पुग्गलकथं कथेति – हिरोत्तप्पदीपनत्थं, कम्मस्सकतादीपनत्थं, पच्चत्तपुरिसकारदीपनत्थं, , आनन्तरियदीपनत्थं, ब्रह्मविहारदीपनत्थं, पुब्बेनिवासदीपनत्थं, दक्खिणाविसुद्धिदीपनत्थं, लोकसम्मुतिया अप्पहानत्थं, चाति। ‘‘खन्धधातुआयतनानि हिरियन्ति ओत्तप्पन्ती’’ति हि वुत्ते महाजनो न जानाति, सम्मोहं आपज्जति, पटिसत्तु वा होति – ‘‘किमिदं खन्धधातुआयतनानि हिरियन्ति ओत्तप्पन्ति नामा’’ति? ‘‘इत्थी हिरियति ओत्तप्पति, पुरिसो, खत्तियो, ब्राह्मणो, देवो, मारो’’ति पन वुत्ते जानाति, न सम्मोहं आपज्जति, न पटिसत्तु वा होति। तस्मा भगवा हिरोत्तप्पदीपनत्थं पुग्गलकथं कथेति।
Apica aṭṭhahi kāraṇehi bhagavā puggalakathaṃ katheti – hirottappadīpanatthaṃ, kammassakatādīpanatthaṃ, paccattapurisakāradīpanatthaṃ, , ānantariyadīpanatthaṃ, brahmavihāradīpanatthaṃ, pubbenivāsadīpanatthaṃ, dakkhiṇāvisuddhidīpanatthaṃ, lokasammutiyā appahānatthaṃ, cāti. ‘‘Khandhadhātuāyatanāni hiriyanti ottappantī’’ti hi vutte mahājano na jānāti, sammohaṃ āpajjati, paṭisattu vā hoti – ‘‘kimidaṃ khandhadhātuāyatanāni hiriyanti ottappanti nāmā’’ti? ‘‘Itthī hiriyati ottappati, puriso, khattiyo, brāhmaṇo, devo, māro’’ti pana vutte jānāti, na sammohaṃ āpajjati, na paṭisattu vā hoti. Tasmā bhagavā hirottappadīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.
‘‘खन्धा कम्मस्सका, धातुयो आयतनानी’’ति वुत्तेपि एसेव नयो। तस्मा कम्मस्सकतादीपनत्थम्पि पुग्गलकथं कथेति।
‘‘Khandhā kammassakā, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. Tasmā kammassakatādīpanatthampi puggalakathaṃ katheti.
‘‘वेळुवनादयो महाविहारा खन्धेहि कारापिता, धातूहि आयतनेही’’ति वुत्तेपि एसेव नयो। तथा ‘‘खन्धा मातरं जीविता वोरोपेन्ति, पितरं, अरहन्तं, रुहिरुप्पादकम्मं, सङ्घभेदकम्मं करोन्ति, धातुयो आयतनानी’’ति वुत्तेपि एसेव नयो। ‘‘खन्धा मेत्तायन्ति, धातुयो आयतनानी’’ति वुत्तेपि एसेव नयो। ‘‘खन्धा पुब्बेनिवासं अनुस्सरन्ति, धातुयो आयतनानी’’ति वुत्तेपि एसेव नयो। तस्मा भगवा पच्चत्तपुरिसकारदीपनत्थं आनन्तरियदीपनत्थं ब्रह्मविहारदीपनत्थं पुब्बेनिवासदीपनत्थञ्च पुग्गलकथं कथेति।
‘‘Veḷuvanādayo mahāvihārā khandhehi kārāpitā, dhātūhi āyatanehī’’ti vuttepi eseva nayo. Tathā ‘‘khandhā mātaraṃ jīvitā voropenti, pitaraṃ, arahantaṃ, ruhiruppādakammaṃ, saṅghabhedakammaṃ karonti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. ‘‘Khandhā mettāyanti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. ‘‘Khandhā pubbenivāsaṃ anussaranti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. Tasmā bhagavā paccattapurisakāradīpanatthaṃ ānantariyadīpanatthaṃ brahmavihāradīpanatthaṃ pubbenivāsadīpanatthañca puggalakathaṃ katheti.
‘‘खन्धा दानं पटिग्गण्हन्ति, धातुयो आयतनानी’’ति वुत्तेपि महाजनो न जानाति, सम्मोहं आपज्जति, पटिसत्तु वा होति ‘‘किमिदं खन्धा धातुयो आयतनानि पटिग्गण्हन्ति नामा’’ति? ‘‘पुग्गला पटिग्गण्हन्ती’’ति पन वुत्ते जानाति, न सम्मोहं आपज्जति, न पटिसत्तु वा होति। तस्मा भगवा दक्खिणाविसुद्धिदीपनत्थं पुग्गलकथं कथेति।
‘‘Khandhā dānaṃ paṭiggaṇhanti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi mahājano na jānāti, sammohaṃ āpajjati, paṭisattu vā hoti ‘‘kimidaṃ khandhā dhātuyo āyatanāni paṭiggaṇhanti nāmā’’ti? ‘‘Puggalā paṭiggaṇhantī’’ti pana vutte jānāti, na sammohaṃ āpajjati, na paṭisattu vā hoti. Tasmā bhagavā dakkhiṇāvisuddhidīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.
लोकसम्मुतिञ्च बुद्धा भगवन्तो न पजहन्ति, लोकसमञ्ञाय लोकनिरुत्तिया लोकाभिलापे ठितायेव धम्मं देसेन्ति। तस्मा भगवा लोकसम्मुतिया अप्पहानत्थम्पि पुग्गलकथं कथेति। सो इधापि लोकवोहारवसेन देसेतब्बमत्थं दस्सेन्तो ‘‘एकपुग्गलस्सा’’तिआदिमाह।
Lokasammutiñca buddhā bhagavanto na pajahanti, lokasamaññāya lokaniruttiyā lokābhilāpe ṭhitāyeva dhammaṃ desenti. Tasmā bhagavā lokasammutiyā appahānatthampi puggalakathaṃ katheti. So idhāpi lokavohāravasena desetabbamatthaṃ dassento ‘‘ekapuggalassā’’tiādimāha.
तत्थ एकपुग्गलस्साति एकसत्तस्स। कप्पन्ति महाकप्पं। यदिपि अच्चन्तसंयोगे इदं उपयोगवचनं, यत्थ पन सत्तानं सन्धावनं संसरणं सम्भवति, तस्स वसेन गहेतब्बं। अट्ठिकङ्कलोति अट्ठिभागो। ‘‘अट्ठिखलो’’तिपि पठन्ति, अट्ठिसञ्चयोति अत्थो। अट्ठिपुञ्जोति अट्ठिसमूहो। अट्ठिरासीति तस्सेव वेवचनं। केचि पन ‘‘कटिप्पमाणतो हेट्ठा समूहो कङ्कलो नाम, ततो उपरि याव तालप्पमाणं पुञ्जो, ततो उपरि रासी’’ति वदन्ति। तं तेसं मतिमत्तं। सब्बमेतं समूहस्सेव परियायवचनं वेपुल्लस्सेव उपमाभावेन आहटत्ता।
Tattha ekapuggalassāti ekasattassa. Kappanti mahākappaṃ. Yadipi accantasaṃyoge idaṃ upayogavacanaṃ, yattha pana sattānaṃ sandhāvanaṃ saṃsaraṇaṃ sambhavati, tassa vasena gahetabbaṃ. Aṭṭhikaṅkaloti aṭṭhibhāgo. ‘‘Aṭṭhikhalo’’tipi paṭhanti, aṭṭhisañcayoti attho. Aṭṭhipuñjoti aṭṭhisamūho. Aṭṭhirāsīti tasseva vevacanaṃ. Keci pana ‘‘kaṭippamāṇato heṭṭhā samūho kaṅkalo nāma, tato upari yāva tālappamāṇaṃ puñjo, tato upari rāsī’’ti vadanti. Taṃ tesaṃ matimattaṃ. Sabbametaṃ samūhasseva pariyāyavacanaṃ vepullasseva upamābhāvena āhaṭattā.
सचे संहारको अस्साति अविप्पकिरणवसेन संहरित्वा ठपेता कोचि यदि सियाति परिकप्पनवसेन वदति। सम्भतञ्च न विनस्सेय्याति तथा केनचि सम्भतञ्च तं अट्ठिकङ्कलं अन्तरधानाभावेन पूतिभूतं चुण्णविचुण्णञ्च अहुत्वा सचे न विनस्सेय्याति परिकप्पनवसेनेव वदति। अयञ्हेत्थ अत्थो – भिक्खवे, एकस्स सत्तस्स कम्मकिलेसेहि अपरापरुप्पत्तिवसेन एकं महाकप्पं सन्धावन्तस्स संसरन्तस्स एवं महाअट्ठिसञ्चयो भवेय्य, आरोहपरिणाहेहि यत्तकोयं वेपुल्लपब्बतो। सचे पनस्स कोचि संहरित्वा ठपेता भवेय्य, सम्भतञ्च तं सचे अविनस्सन्तं तिट्ठेय्याति। अयञ्च नयो निब्बुतप्पदीपे विय भिज्जनसभावे कळेवरनिक्खेपरहिते ओपपातिकत्तभावे सब्बेन सब्बं अनट्ठिके च खुद्दकत्तभावे वज्जेत्वा वुत्तो। केचि पन ‘‘परिकप्पनवसेन इमस्स नयस्स आहटत्ता तेसम्पि यदि सिया अट्ठिकङ्कलो, तेनापि सहेव अयं अट्ठिपुञ्जपरिमाणो वुत्तो’’ति वदन्ति। अपरे पन ‘‘नयिदमेवं लब्भमानस्सेव अट्ठिपुञ्जस्स वसेन सब्बञ्ञुतञ्ञाणेन परिच्छिन्दित्वा इमस्स परिमाणस्स वुत्तता। तस्मा वुत्तनयेनेव अत्थो गहेतब्बो’’ति।
Sace saṃhārako assāti avippakiraṇavasena saṃharitvā ṭhapetā koci yadi siyāti parikappanavasena vadati. Sambhatañca na vinasseyyāti tathā kenaci sambhatañca taṃ aṭṭhikaṅkalaṃ antaradhānābhāvena pūtibhūtaṃ cuṇṇavicuṇṇañca ahutvā sace na vinasseyyāti parikappanavaseneva vadati. Ayañhettha attho – bhikkhave, ekassa sattassa kammakilesehi aparāparuppattivasena ekaṃ mahākappaṃ sandhāvantassa saṃsarantassa evaṃ mahāaṭṭhisañcayo bhaveyya, ārohapariṇāhehi yattakoyaṃ vepullapabbato. Sace panassa koci saṃharitvā ṭhapetā bhaveyya, sambhatañca taṃ sace avinassantaṃ tiṭṭheyyāti. Ayañca nayo nibbutappadīpe viya bhijjanasabhāve kaḷevaranikkheparahite opapātikattabhāve sabbena sabbaṃ anaṭṭhike ca khuddakattabhāve vajjetvā vutto. Keci pana ‘‘parikappanavasena imassa nayassa āhaṭattā tesampi yadi siyā aṭṭhikaṅkalo, tenāpi saheva ayaṃ aṭṭhipuñjaparimāṇo vutto’’ti vadanti. Apare pana ‘‘nayidamevaṃ labbhamānasseva aṭṭhipuñjassa vasena sabbaññutaññāṇena paricchinditvā imassa parimāṇassa vuttatā. Tasmā vuttanayeneva attho gahetabbo’’ti.
गाथासु महेसिनाति महन्ते सीलक्खन्धादयो एसति गवेसतीति महेसी, सम्मासम्बुद्धो। ‘‘इति वुत्तं महेसिना’’ति च भगवा ‘‘दसबलसमन्नागतो, भिक्खवे, तथागतो’’तिआदीसु विय अत्तानं अञ्ञं विय कत्वा दस्सेति। वेपुल्लोति राजगहं परिवारेत्वा ठितेसु पञ्चसु पब्बतेसु विपुलभावतो वेपुल्लोति लद्धनामो। ततो एव महा, ठितदिसाभागवसेन उत्तरो गिज्झकूटस्स। गिरिब्बजेति गिरिब्बजपुरनामकस्स राजगहस्स समीपे।
Gāthāsu mahesināti mahante sīlakkhandhādayo esati gavesatīti mahesī, sammāsambuddho. ‘‘Iti vuttaṃ mahesinā’’ti ca bhagavā ‘‘dasabalasamannāgato, bhikkhave, tathāgato’’tiādīsu viya attānaṃ aññaṃ viya katvā dasseti. Vepulloti rājagahaṃ parivāretvā ṭhitesu pañcasu pabbatesu vipulabhāvato vepulloti laddhanāmo. Tato eva mahā, ṭhitadisābhāgavasena uttaro gijjhakūṭassa. Giribbajeti giribbajapuranāmakassa rājagahassa samīpe.
एत्तावता भगवा ‘‘एत्तकेनापि कालेन अनुपच्छिन्नभवमूलस्स अपरिञ्ञातवत्थुकस्स पुथुज्जनस्स अयमीदिसी कटसिवड्ढना’’ति वट्टे आदीनवं दस्सेत्वा इदानि येसं अरियसच्चानं अननुबोधा अप्पटिवेधा अन्धपुथुज्जनस्स एवं कटसिवड्ढना, तानि अरियसच्चानि दिट्ठवतो अरियपुग्गलस्स अयं नत्थीति दस्सेन्तो ‘‘यतो च अरियसच्चानी’’तिआदिमाह।
Ettāvatā bhagavā ‘‘ettakenāpi kālena anupacchinnabhavamūlassa apariññātavatthukassa puthujjanassa ayamīdisī kaṭasivaḍḍhanā’’ti vaṭṭe ādīnavaṃ dassetvā idāni yesaṃ ariyasaccānaṃ ananubodhā appaṭivedhā andhaputhujjanassa evaṃ kaṭasivaḍḍhanā, tāni ariyasaccāni diṭṭhavato ariyapuggalassa ayaṃ natthīti dassento ‘‘yato ca ariyasaccānī’’tiādimāha.
तत्थ यतोति यदा। अरियसच्चानीति अरणीयतो अरियानि, अवितथभावेन सच्चानि चाति अरियसच्चानि, अरियभावकरानि वा सच्चानि अरियसच्चानि, अरियेहि वा बुद्धादीहि पटिविज्झितब्बानि सच्चानि अरियसच्चानि। अथ वा अरियस्स सच्चानि अरियसच्चानि। सदेवकेन हि लोकेन सरणन्ति अरणीयतो अरियो भगवा, तेन सयम्भुञाणेन दिट्ठत्ता तस्स सच्चानीति अरियसच्चानि। सम्मप्पञ्ञाय पस्सतीति सम्मा हेतुना ञायेन विपस्सनापञ्ञासहिताय मग्गपञ्ञाय परिञ्ञापहानसच्छिकिरियाभावनाभिसमयवसेन पस्सति। दुक्खन्तिआदि अरियसच्चानं सरूपदस्सनं। तत्थ अनेकूपद्दवाधिट्ठानताय कुच्छितभावतो बालजनपरिकप्पितधुवसुभसुखत्तविरहेन तुच्छभावतो च दुक्खं। दुक्खं समुप्पज्जति एतेनाति दुक्खसमुप्पादो, दुक्खसमुदयो। दुक्खं अतिक्कमति एतेन आरम्मणप्पच्चयभूतेन, एत्थ वाति दुक्खस्स अतिक्कमो, निब्बानं। आरकत्ता किलेसेहि अरणीयतो च अरियो। सम्मादिट्ठिआदीनं अट्ठन्नं अङ्गानं वसेन अट्ठङ्गिको। मारेन्तो किलेसे गच्छति, निब्बानत्थिकेहि मग्गीयति, सयं वा निब्बानं मग्गतीति मग्गो। ततो एव दुक्खस्स उपसमं निरोधं गच्छतीति दुक्खूपसमगामी। यतो सम्मप्पञ्ञाय पस्सतीति सम्बन्धो।
Tattha yatoti yadā. Ariyasaccānīti araṇīyato ariyāni, avitathabhāvena saccāni cāti ariyasaccāni, ariyabhāvakarāni vā saccāni ariyasaccāni, ariyehi vā buddhādīhi paṭivijjhitabbāni saccāni ariyasaccāni. Atha vā ariyassa saccāni ariyasaccāni. Sadevakena hi lokena saraṇanti araṇīyato ariyo bhagavā, tena sayambhuñāṇena diṭṭhattā tassa saccānīti ariyasaccāni. Sammappaññāya passatīti sammā hetunā ñāyena vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya pariññāpahānasacchikiriyābhāvanābhisamayavasena passati. Dukkhantiādi ariyasaccānaṃ sarūpadassanaṃ. Tattha anekūpaddavādhiṭṭhānatāya kucchitabhāvato bālajanaparikappitadhuvasubhasukhattavirahena tucchabhāvato ca dukkhaṃ. Dukkhaṃ samuppajjati etenāti dukkhasamuppādo, dukkhasamudayo. Dukkhaṃ atikkamati etena ārammaṇappaccayabhūtena, ettha vāti dukkhassa atikkamo, nibbānaṃ. Ārakattā kilesehi araṇīyato ca ariyo. Sammādiṭṭhiādīnaṃ aṭṭhannaṃ aṅgānaṃ vasena aṭṭhaṅgiko. Mārento kilese gacchati, nibbānatthikehi maggīyati, sayaṃ vā nibbānaṃ maggatīti maggo. Tato eva dukkhassa upasamaṃ nirodhaṃ gacchatīti dukkhūpasamagāmī. Yato sammappaññāya passatīti sambandho.
स सत्तक्खत्तुं परमं, सन्धावित्वान पुग्गलोति सो एवं चतुसच्चदस्सावी अरियपुग्गलो सोतापन्नो सब्बमुदिन्द्रियो समानो सत्तवारपरमंयेव भवादीसु अपरापरुप्पत्तिवसेन सन्धावित्वा संसरित्वा। एकबीजी, कोलंकोलो, सत्तक्खत्तुपरमोति इन्द्रियानं तिक्खमज्झिममुदुभावेन तयो हि सोतापन्ना। तेसु सब्बमुदिन्द्रियस्स वसेनिदं वुत्तं ‘‘स सत्तक्खत्तुं परमं, सन्धावित्वाना’’ति । दुक्खस्सन्तकरो होतीति वट्टदुक्खस्स अन्तकरो परियोसानकरो होति। कथं? सब्बसंयोजनक्खया अनुपुब्बेन अग्गमग्गं अधिगन्त्वा निरवसेसानं संयोजनानं खेपनाति अरहत्तफलेनेव देसनाय कूटं गण्हि।
Sasattakkhattuṃ paramaṃ, sandhāvitvāna puggaloti so evaṃ catusaccadassāvī ariyapuggalo sotāpanno sabbamudindriyo samāno sattavāraparamaṃyeva bhavādīsu aparāparuppattivasena sandhāvitvā saṃsaritvā. Ekabījī, kolaṃkolo, sattakkhattuparamoti indriyānaṃ tikkhamajjhimamudubhāvena tayo hi sotāpannā. Tesu sabbamudindriyassa vasenidaṃ vuttaṃ ‘‘sa sattakkhattuṃ paramaṃ, sandhāvitvānā’’ti . Dukkhassantakaro hotīti vaṭṭadukkhassa antakaro pariyosānakaro hoti. Kathaṃ? Sabbasaṃyojanakkhayā anupubbena aggamaggaṃ adhigantvā niravasesānaṃ saṃyojanānaṃ khepanāti arahattaphaleneva desanāya kūṭaṃ gaṇhi.
चतुत्थसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi / ४. अट्ठिपुञ्जसुत्तं • 4. Aṭṭhipuñjasuttaṃ
