| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៤. អត្ថិរាគសុត្តវណ្ណនា
4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
៦៤. ចតុត្ថេ សោតិ លោភោ។ រញ្ជនវសេនាតិ រង្គជាតំ វិយ តស្ស ចិត្តស្ស អនុរញ្ជនវសេន។ នន្ទនវសេនាតិ សប្បីតិកតាយ អារម្មណស្ស អភិនន្ទនវសេន។ តណ្ហាយនវសេនាតិ វិសយកត្តុកាមតាយ វសេន។ ឯកោ ឯវ ហិ លោភោ បវត្តិអាការវសេន តថា វុត្តោ។ បតិដ្ឋិតន្តិ លទ្ធសភាវំ។ តត្ថាតិ វដ្ដេ។ អាហារេតិ កេចិ។ វិញ្ញាណន្តិ អភិសង្ខារវិញ្ញាណំ។ វិរុឡ្ហន្តិ ផលនិព្ពត្តិយា វិរុឡ្ហិប្បត្តំ។ តេនាហ ‘‘កម្មំ ជវាបេត្វា’’តិអាទិ។ តត្ថ ជវាបេត្វាតិ ផលំ គាហាបេត្វា។ អភិសង្ខារវិញ្ញាណញ្ហិ អត្តនា សហជាតានំ សហជាតាទិបច្ចយេហិ ចេវ អាហារបច្ចយេន ច បច្ចយោ ហុត្វា តស្ស អត្តនោ ផលុប្បាទនេ សាមត្ថិយត្តា វិរុឡ្ហិប្បត្តំ។ តេនាហ ‘‘កម្មំ សន្តានេ លទ្ធភាវំ វិរុឡ្ហិប្បត្តញ្ចស្ស ហោតី’’តិ។ វដ្ដកថា ឯសាតិ កត្វា ‘‘យត្ថាតិ តេភូមកវដ្ដេ ភុម្ម’’ន្តិ វុត្តំ។ សព្ពត្ថាតិ សព្ពេសុ។ បុរិមបទេ ឯតំ ភុម្មន្តិ ‘‘យត្ថ តត្ថា’’តិ អាគតំ ឯតំ ភុម្មវចនំ បុរិមស្មិំ បុរិមស្មិំ បទេ វិសយភូតេ។ តញ្ហិ អារព្ភ ឯតំ ‘‘យត្ថ តត្ថា’’តិ ភុម្មវចនំ វុត្តំ។ ឥមស្មិំ វិបាកវដ្ដេតិ បច្ចុប្បន្នេ វិបាកវដ្ដេ។ អាយតិំ វដ្ដហេតុកេ សង្ខារេ សន្ធាយ វុត្តំ ‘‘យត្ថ អត្ថិ អាយតិំ បុនព្ភវាភិនិព្ពត្តី’’តិ វចនតោ ។ បុនព្ភវាភិនិព្ពត្តីតិ ច បដិសន្ធិ អធិប្បេតាតិ វុត្តំ ‘‘យត្ថ អត្ថិ អាយតិំ បុនព្ភវាភិនិព្ពត្តិ, អត្ថិ តត្ថ អាយតិំ ជាតិជរាមរណ’’ន្តិ។ ជាតីតិ ចេត្ថ មាតុកុច្ឆិតោ និក្ខមនំ អធិប្បេតំ។ យស្មិំ ឋានេតិ យស្មិំ ការណេ សតិ។
64. Catutthe soti lobho. Rañjanavasenāti raṅgajātaṃ viya tassa cittassa anurañjanavasena. Nandanavasenāti sappītikatāya ārammaṇassa abhinandanavasena. Taṇhāyanavasenāti visayakattukāmatāya vasena. Eko eva hi lobho pavattiākāravasena tathā vutto. Patiṭṭhitanti laddhasabhāvaṃ. Tatthāti vaṭṭe. Āhāreti keci. Viññāṇanti abhisaṅkhāraviññāṇaṃ. Viruḷhanti phalanibbattiyā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ javāpetvā’’tiādi. Tattha javāpetvāti phalaṃ gāhāpetvā. Abhisaṅkhāraviññāṇañhi attanā sahajātānaṃ sahajātādipaccayehi ceva āhārapaccayena ca paccayo hutvā tassa attano phaluppādane sāmatthiyattā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ santāne laddhabhāvaṃ viruḷhippattañcassa hotī’’ti. Vaṭṭakathā esāti katvā ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe bhumma’’nti vuttaṃ. Sabbatthāti sabbesu. Purimapade etaṃ bhummanti ‘‘yattha tatthā’’ti āgataṃ etaṃ bhummavacanaṃ purimasmiṃ purimasmiṃ pade visayabhūte. Tañhi ārabbha etaṃ ‘‘yattha tatthā’’ti bhummavacanaṃ vuttaṃ. Imasmiṃ vipākavaṭṭeti paccuppanne vipākavaṭṭe. Āyatiṃ vaṭṭahetuke saṅkhāre sandhāya vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbattī’’ti vacanato . Punabbhavābhinibbattīti ca paṭisandhi adhippetāti vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇa’’nti. Jātīti cettha mātukucchito nikkhamanaṃ adhippetaṃ. Yasmiṃ ṭhāneti yasmiṃ kāraṇe sati.
ការណញ្ចេត្ថ សង្ខារា វេទិតព្ពា។ តេ ហិ អាយតិំ បុនព្ភវាភិនិព្ពត្តិយា ហេតូ, តណ្ហាអវិជ្ជាយោ, កាលគតិអាទយោ ច កម្មស្ស សម្ភារា។ កេចិ បន កិលេសវដ្ដកម្មគតិកាលា ចាតិ អធិប្បាយេន ‘‘កាលគតិអាទយោ ច កម្មស្ស សម្ភារា’’តិ វទន្តិ។ តំតំភវបត្ថនាយ តថា តថា គតោ តិវិធោ ភវោវ តេភូមកវដ្ដំ។ តេនាហ ‘‘យត្ថាតិ តេភូមកវដ្ដេ’’តិ។ តថា ចាហ ‘‘សសម្ភារកកម្មំ ភវេសុ រូបំ សមុដ្ឋាបេតី’’តិ។ រូបន្តិ អត្តភាវំ។
Kāraṇañcettha saṅkhārā veditabbā. Te hi āyatiṃ punabbhavābhinibbattiyā hetū, taṇhāavijjāyo, kālagatiādayo ca kammassa sambhārā. Keci pana kilesavaṭṭakammagatikālā cāti adhippāyena ‘‘kālagatiādayo ca kammassa sambhārā’’ti vadanti. Taṃtaṃbhavapatthanāya tathā tathā gato tividho bhavova tebhūmakavaṭṭaṃ. Tenāha ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe’’ti. Tathā cāha ‘‘sasambhārakakammaṃ bhavesu rūpaṃ samuṭṭhāpetī’’ti. Rūpanti attabhāvaṃ.
សង្ខិបិត្វាតិ តីសុ អកត្វា វិញ្ញាណេន ឯកសង្ខេបំ កត្វាតិ អត្ថោ។ ឯកោ សន្ធីតិ ឯកោ ហេតុផលសន្ធិ។ វិបាកវិធិន្តិ សឡាយតនាទិកំ វេទនាវសានំ វិបាកវិធិំ។ ‘‘នាមរូបេន សទ្ធិ’’ន្តិ បទំ អានេត្វា សម្ពន្ធោ។ នាមរូបេនាតិ វា សហយោគេ ករណវចនំ។ ឥធ ឯកោ សន្ធីតិ ឯកោ ហេតុផលសន្ធិ។ អាយតិភវស្សាតិ អាយតិំ ឧបបត្តិភវស្ស។ តេន ចេត្ថ ឯកោ សន្ធិ ហេតុផលសន្ធិ វេទិតព្ពោ។
Saṅkhipitvāti tīsu akatvā viññāṇena ekasaṅkhepaṃ katvāti attho. Eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Vipākavidhinti saḷāyatanādikaṃ vedanāvasānaṃ vipākavidhiṃ. ‘‘Nāmarūpena saddhi’’nti padaṃ ānetvā sambandho. Nāmarūpenāti vā sahayoge karaṇavacanaṃ. Idha eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Āyatibhavassāti āyatiṃ upapattibhavassa. Tena cettha eko sandhi hetuphalasandhi veditabbo.
ខីណាសវស្ស អគ្គមគ្គាធិគមនតោវ បវត្តកម្មស្ស មគ្គេន សហាយវេកល្លស្ស កតត្តា អវិជ្ជមានំ។ សូរិយរស្មិសមន្តិ តតោ ឯវ វុត្តនយេនេវ អប្បតិដ្ឋិតសូរិយរស្មិសមំ។ សាតិ រស្មិ។ កាយាទយោតិ កាយទ្វារាទយោ។ កតកម្មន្តិ បច្ចយេហិ កតភាវំ ឧបាទាយ វុត្តំ, ន កម្មលក្ខណបត្តតោ។ តេនាហ ‘‘កុសលាកុសលំ នាម ន ហោតី’’តិ។ កិរិយមត្តេតិ អវិបាកធម្មត្តា កាយិកាទិបយោគមត្តេ ឋត្វា។ អវិបាកំ ហោតិ តេសំ អវិបាកធម្មត្តា។
Khīṇāsavassa aggamaggādhigamanatova pavattakammassa maggena sahāyavekallassa katattā avijjamānaṃ. Sūriyarasmisamanti tato eva vuttanayeneva appatiṭṭhitasūriyarasmisamaṃ. Sāti rasmi. Kāyādayoti kāyadvārādayo. Katakammanti paccayehi katabhāvaṃ upādāya vuttaṃ, na kammalakkhaṇapattato. Tenāha ‘‘kusalākusalaṃ nāma na hotī’’ti. Kiriyamatteti avipākadhammattā kāyikādipayogamatte ṭhatvā. Avipākaṃ hoti tesaṃ avipākadhammattā.
អត្ថិរាគសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Atthirāgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៤. អត្ថិរាគសុត្តំ • 4. Atthirāgasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៤. អត្ថិរាគសុត្តវណ្ណនា • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
