| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၄. အတ္ထိရာဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
၆၄. စတုတ္ထေ သောတိ လောဘော။ ရဉ္ဇနဝသေနာတိ ရင္ဂဇာတံ ဝိယ တသ္သ စိတ္တသ္သ အနုရဉ္ဇနဝသေန။ နန္ဒနဝသေနာတိ သပ္ပီတိကတာယ အာရမ္မဏသ္သ အဘိနန္ဒနဝသေန။ တဏ္ဟာယနဝသေနာတိ ဝိသယကတ္တုကာမတာယ ဝသေန။ ဧကော ဧဝ ဟိ လောဘော ပဝတ္တိအာကာရဝသေန တထာ ဝုတ္တော။ ပတိဋ္ဌိတန္တိ လဒ္ဓသဘာဝံ။ တတ္ထာတိ ဝဋ္ဋေ။ အာဟာရေတိ ကေစိ။ ဝိညာဏန္တိ အဘိသင္ခာရဝိညာဏံ။ ဝိရုဠ္ဟန္တိ ဖလနိဗ္ဗတ္တိယာ ဝိရုဠ္ဟိပ္ပတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ကမ္မံ ဇဝာပေတ္ဝာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဇဝာပေတ္ဝာတိ ဖလံ ဂာဟာပေတ္ဝာ။ အဘိသင္ခာရဝိညာဏဉ္ဟိ အတ္တနာ သဟဇာတာနံ သဟဇာတာဒိပစ္စယေဟိ စေဝ အာဟာရပစ္စယေန စ ပစ္စယော ဟုတ္ဝာ တသ္သ အတ္တနော ဖလုပ္ပာဒနေ သာမတ္ထိယတ္တာ ဝိရုဠ္ဟိပ္ပတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ကမ္မံ သန္တာနေ လဒ္ဓဘာဝံ ဝိရုဠ္ဟိပ္ပတ္တဉ္စသ္သ ဟောတီ’’တိ။ ဝဋ္ဋကထာ ဧသာတိ ကတ္ဝာ ‘‘ယတ္ထာတိ တေဘူမကဝဋ္ဋေ ဘုမ္မ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု။ ပုရိမပဒေ ဧတံ ဘုမ္မန္တိ ‘‘ယတ္ထ တတ္ထာ’’တိ အာဂတံ ဧတံ ဘုမ္မဝစနံ ပုရိမသ္မိံ ပုရိမသ္မိံ ပဒေ ဝိသယဘူတေ။ တဉ္ဟိ အာရဗ္ဘ ဧတံ ‘‘ယတ္ထ တတ္ထာ’’တိ ဘုမ္မဝစနံ ဝုတ္တံ။ ဣမသ္မိံ ဝိပာကဝဋ္ဋေတိ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဝိပာကဝဋ္ဋေ။ အာယတိံ ဝဋ္ဋဟေတုကေ သင္ခာရေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တီ’’တိ ဝစနတော ။ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တီတိ စ ပဋိသန္ဓိ အဓိပ္ပေတာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ယတ္ထ အတ္ထိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိ, အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏ’’န္တိ။ ဇာတီတိ စေတ္ထ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမနံ အဓိပ္ပေတံ။ ယသ္မိံ ဌာနေတိ ယသ္မိံ ကာရဏေ သတိ။
64. Catutthe soti lobho. Rañjanavasenāti raṅgajātaṃ viya tassa cittassa anurañjanavasena. Nandanavasenāti sappītikatāya ārammaṇassa abhinandanavasena. Taṇhāyanavasenāti visayakattukāmatāya vasena. Eko eva hi lobho pavattiākāravasena tathā vutto. Patiṭṭhitanti laddhasabhāvaṃ. Tatthāti vaṭṭe. Āhāreti keci. Viññāṇanti abhisaṅkhāraviññāṇaṃ. Viruḷhanti phalanibbattiyā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ javāpetvā’’tiādi. Tattha javāpetvāti phalaṃ gāhāpetvā. Abhisaṅkhāraviññāṇañhi attanā sahajātānaṃ sahajātādipaccayehi ceva āhārapaccayena ca paccayo hutvā tassa attano phaluppādane sāmatthiyattā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ santāne laddhabhāvaṃ viruḷhippattañcassa hotī’’ti. Vaṭṭakathā esāti katvā ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe bhumma’’nti vuttaṃ. Sabbatthāti sabbesu. Purimapade etaṃ bhummanti ‘‘yattha tatthā’’ti āgataṃ etaṃ bhummavacanaṃ purimasmiṃ purimasmiṃ pade visayabhūte. Tañhi ārabbha etaṃ ‘‘yattha tatthā’’ti bhummavacanaṃ vuttaṃ. Imasmiṃ vipākavaṭṭeti paccuppanne vipākavaṭṭe. Āyatiṃ vaṭṭahetuke saṅkhāre sandhāya vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbattī’’ti vacanato . Punabbhavābhinibbattīti ca paṭisandhi adhippetāti vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇa’’nti. Jātīti cettha mātukucchito nikkhamanaṃ adhippetaṃ. Yasmiṃ ṭhāneti yasmiṃ kāraṇe sati.
ကာရဏဉ္စေတ္ထ သင္ခာရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေ ဟိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ ဟေတူ, တဏ္ဟာအဝိဇ္ဇာယော, ကာလဂတိအာဒယော စ ကမ္မသ္သ သမ္ဘာရာ။ ကေစိ ပန ကိလေသဝဋ္ဋကမ္မဂတိကာလာ စာတိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ကာလဂတိအာဒယော စ ကမ္မသ္သ သမ္ဘာရာ’’တိ ဝဒန္တိ။ တံတံဘဝပတ္ထနာယ တထာ တထာ ဂတော တိဝိဓော ဘဝောဝ တေဘူမကဝဋ္ဋံ။ တေနာဟ ‘‘ယတ္ထာတိ တေဘူမကဝဋ္ဋေ’’တိ။ တထာ စာဟ ‘‘သသမ္ဘာရကကမ္မံ ဘဝေသု ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတီ’’တိ။ ရူပန္တိ အတ္တဘာဝံ။
Kāraṇañcettha saṅkhārā veditabbā. Te hi āyatiṃ punabbhavābhinibbattiyā hetū, taṇhāavijjāyo, kālagatiādayo ca kammassa sambhārā. Keci pana kilesavaṭṭakammagatikālā cāti adhippāyena ‘‘kālagatiādayo ca kammassa sambhārā’’ti vadanti. Taṃtaṃbhavapatthanāya tathā tathā gato tividho bhavova tebhūmakavaṭṭaṃ. Tenāha ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe’’ti. Tathā cāha ‘‘sasambhārakakammaṃ bhavesu rūpaṃ samuṭṭhāpetī’’ti. Rūpanti attabhāvaṃ.
သင္ခိပိတ္ဝာတိ တီသု အကတ္ဝာ ဝိညာဏေန ဧကသင္ခေပံ ကတ္ဝာတိ အတ္ထော။ ဧကော သန္ဓီတိ ဧကော ဟေတုဖလသန္ဓိ။ ဝိပာကဝိဓိန္တိ သဠာယတနာဒိကံ ဝေဒနာဝသာနံ ဝိပာကဝိဓိံ။ ‘‘နာမရူပေန သဒ္ဓိ’’န္တိ ပဒံ အာနေတ္ဝာ သမ္ဗန္ဓော။ နာမရူပေနာတိ ဝာ သဟယောဂေ ကရဏဝစနံ။ ဣဓ ဧကော သန္ဓီတိ ဧကော ဟေတုဖလသန္ဓိ။ အာယတိဘဝသ္သာတိ အာယတိံ ဥပပတ္တိဘဝသ္သ။ တေန စေတ္ထ ဧကော သန္ဓိ ဟေတုဖလသန္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
Saṅkhipitvāti tīsu akatvā viññāṇena ekasaṅkhepaṃ katvāti attho. Eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Vipākavidhinti saḷāyatanādikaṃ vedanāvasānaṃ vipākavidhiṃ. ‘‘Nāmarūpena saddhi’’nti padaṃ ānetvā sambandho. Nāmarūpenāti vā sahayoge karaṇavacanaṃ. Idha eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Āyatibhavassāti āyatiṃ upapattibhavassa. Tena cettha eko sandhi hetuphalasandhi veditabbo.
ခီဏာသဝသ္သ အဂ္ဂမဂ္ဂာဓိဂမနတောဝ ပဝတ္တကမ္မသ္သ မဂ္ဂေန သဟာယဝေကလ္လသ္သ ကတတ္တာ အဝိဇ္ဇမာနံ။ သူရိယရသ္မိသမန္တိ တတော ဧဝ ဝုတ္တနယေနေဝ အပ္ပတိဋ္ဌိတသူရိယရသ္မိသမံ။ သာတိ ရသ္မိ။ ကာယာဒယောတိ ကာယဒ္ဝာရာဒယော။ ကတကမ္မန္တိ ပစ္စယေဟိ ကတဘာဝံ ဥပာဒာယ ဝုတ္တံ, န ကမ္မလက္ခဏပတ္တတော။ တေနာဟ ‘‘ကုသလာကုသလံ နာမ န ဟောတီ’’တိ။ ကိရိယမတ္တေတိ အဝိပာကဓမ္မတ္တာ ကာယိကာဒိပယောဂမတ္တေ ဌတ္ဝာ။ အဝိပာကံ ဟောတိ တေသံ အဝိပာကဓမ္မတ္တာ။
Khīṇāsavassa aggamaggādhigamanatova pavattakammassa maggena sahāyavekallassa katattā avijjamānaṃ. Sūriyarasmisamanti tato eva vuttanayeneva appatiṭṭhitasūriyarasmisamaṃ. Sāti rasmi. Kāyādayoti kāyadvārādayo. Katakammanti paccayehi katabhāvaṃ upādāya vuttaṃ, na kammalakkhaṇapattato. Tenāha ‘‘kusalākusalaṃ nāma na hotī’’ti. Kiriyamatteti avipākadhammattā kāyikādipayogamatte ṭhatvā. Avipākaṃ hoti tesaṃ avipākadhammattā.
အတ္ထိရာဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Atthirāgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၄. အတ္ထိရာဂသုတ္တံ • 4. Atthirāgasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၄. အတ္ထိရာဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
