| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೪. ಅತ್ಥಿರಾಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
೬೪. ಚತುತ್ಥೇ ಸೋತಿ ಲೋಭೋ। ರಞ್ಜನವಸೇನಾತಿ ರಙ್ಗಜಾತಂ ವಿಯ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅನುರಞ್ಜನವಸೇನ। ನನ್ದನವಸೇನಾತಿ ಸಪ್ಪೀತಿಕತಾಯ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಅಭಿನನ್ದನವಸೇನ। ತಣ್ಹಾಯನವಸೇನಾತಿ ವಿಸಯಕತ್ತುಕಾಮತಾಯ ವಸೇನ। ಏಕೋ ಏವ ಹಿ ಲೋಭೋ ಪವತ್ತಿಆಕಾರವಸೇನ ತಥಾ ವುತ್ತೋ। ಪತಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ಲದ್ಧಸಭಾವಂ। ತತ್ಥಾತಿ ವಟ್ಟೇ। ಆಹಾರೇತಿ ಕೇಚಿ। ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಂ। ವಿರುಳ್ಹನ್ತಿ ಫಲನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ ವಿರುಳ್ಹಿಪ್ಪತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಮ್ಮಂ ಜವಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಜವಾಪೇತ್ವಾತಿ ಫಲಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ। ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಹಿ ಅತ್ತನಾ ಸಹಜಾತಾನಂ ಸಹಜಾತಾದಿಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಚೇವ ಆಹಾರಪಚ್ಚಯೇನ ಚ ಪಚ್ಚಯೋ ಹುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಫಲುಪ್ಪಾದನೇ ಸಾಮತ್ಥಿಯತ್ತಾ ವಿರುಳ್ಹಿಪ್ಪತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಮ್ಮಂ ಸನ್ತಾನೇ ಲದ್ಧಭಾವಂ ವಿರುಳ್ಹಿಪ್ಪತ್ತಞ್ಚಸ್ಸ ಹೋತೀ’’ತಿ। ವಟ್ಟಕಥಾ ಏಸಾತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ಯತ್ಥಾತಿ ತೇಭೂಮಕವಟ್ಟೇ ಭುಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು। ಪುರಿಮಪದೇ ಏತಂ ಭುಮ್ಮನ್ತಿ ‘‘ಯತ್ಥ ತತ್ಥಾ’’ತಿ ಆಗತಂ ಏತಂ ಭುಮ್ಮವಚನಂ ಪುರಿಮಸ್ಮಿಂ ಪುರಿಮಸ್ಮಿಂ ಪದೇ ವಿಸಯಭೂತೇ। ತಞ್ಹಿ ಆರಬ್ಭ ಏತಂ ‘‘ಯತ್ಥ ತತ್ಥಾ’’ತಿ ಭುಮ್ಮವಚನಂ ವುತ್ತಂ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಪಾಕವಟ್ಟೇತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ವಿಪಾಕವಟ್ಟೇ। ಆಯತಿಂ ವಟ್ಟಹೇತುಕೇ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯತ್ಥ ಅತ್ಥಿ ಆಯತಿಂ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ । ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೀತಿ ಚ ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯತ್ಥ ಅತ್ಥಿ ಆಯತಿಂ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ ತತ್ಥ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣ’’ನ್ತಿ। ಜಾತೀತಿ ಚೇತ್ಥ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮನಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾರಣೇ ಸತಿ।
64. Catutthe soti lobho. Rañjanavasenāti raṅgajātaṃ viya tassa cittassa anurañjanavasena. Nandanavasenāti sappītikatāya ārammaṇassa abhinandanavasena. Taṇhāyanavasenāti visayakattukāmatāya vasena. Eko eva hi lobho pavattiākāravasena tathā vutto. Patiṭṭhitanti laddhasabhāvaṃ. Tatthāti vaṭṭe. Āhāreti keci. Viññāṇanti abhisaṅkhāraviññāṇaṃ. Viruḷhanti phalanibbattiyā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ javāpetvā’’tiādi. Tattha javāpetvāti phalaṃ gāhāpetvā. Abhisaṅkhāraviññāṇañhi attanā sahajātānaṃ sahajātādipaccayehi ceva āhārapaccayena ca paccayo hutvā tassa attano phaluppādane sāmatthiyattā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ santāne laddhabhāvaṃ viruḷhippattañcassa hotī’’ti. Vaṭṭakathā esāti katvā ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe bhumma’’nti vuttaṃ. Sabbatthāti sabbesu. Purimapade etaṃ bhummanti ‘‘yattha tatthā’’ti āgataṃ etaṃ bhummavacanaṃ purimasmiṃ purimasmiṃ pade visayabhūte. Tañhi ārabbha etaṃ ‘‘yattha tatthā’’ti bhummavacanaṃ vuttaṃ. Imasmiṃ vipākavaṭṭeti paccuppanne vipākavaṭṭe. Āyatiṃ vaṭṭahetuke saṅkhāre sandhāya vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbattī’’ti vacanato . Punabbhavābhinibbattīti ca paṭisandhi adhippetāti vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇa’’nti. Jātīti cettha mātukucchito nikkhamanaṃ adhippetaṃ. Yasmiṃ ṭhāneti yasmiṃ kāraṇe sati.
ಕಾರಣಞ್ಚೇತ್ಥ ಸಙ್ಖಾರಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತೇ ಹಿ ಆಯತಿಂ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ ಹೇತೂ, ತಣ್ಹಾಅವಿಜ್ಜಾಯೋ, ಕಾಲಗತಿಆದಯೋ ಚ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಸಮ್ಭಾರಾ। ಕೇಚಿ ಪನ ಕಿಲೇಸವಟ್ಟಕಮ್ಮಗತಿಕಾಲಾ ಚಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ‘‘ಕಾಲಗತಿಆದಯೋ ಚ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಸಮ್ಭಾರಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ತಂತಂಭವಪತ್ಥನಾಯ ತಥಾ ತಥಾ ಗತೋ ತಿವಿಧೋ ಭವೋವ ತೇಭೂಮಕವಟ್ಟಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯತ್ಥಾತಿ ತೇಭೂಮಕವಟ್ಟೇ’’ತಿ। ತಥಾ ಚಾಹ ‘‘ಸಸಮ್ಭಾರಕಕಮ್ಮಂ ಭವೇಸು ರೂಪಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತೀ’’ತಿ। ರೂಪನ್ತಿ ಅತ್ತಭಾವಂ।
Kāraṇañcettha saṅkhārā veditabbā. Te hi āyatiṃ punabbhavābhinibbattiyā hetū, taṇhāavijjāyo, kālagatiādayo ca kammassa sambhārā. Keci pana kilesavaṭṭakammagatikālā cāti adhippāyena ‘‘kālagatiādayo ca kammassa sambhārā’’ti vadanti. Taṃtaṃbhavapatthanāya tathā tathā gato tividho bhavova tebhūmakavaṭṭaṃ. Tenāha ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe’’ti. Tathā cāha ‘‘sasambhārakakammaṃ bhavesu rūpaṃ samuṭṭhāpetī’’ti. Rūpanti attabhāvaṃ.
ಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾತಿ ತೀಸು ಅಕತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಏಕಸಙ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಕೋ ಸನ್ಧೀತಿ ಏಕೋ ಹೇತುಫಲಸನ್ಧಿ। ವಿಪಾಕವಿಧಿನ್ತಿ ಸಳಾಯತನಾದಿಕಂ ವೇದನಾವಸಾನಂ ವಿಪಾಕವಿಧಿಂ। ‘‘ನಾಮರೂಪೇನ ಸದ್ಧಿ’’ನ್ತಿ ಪದಂ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ನಾಮರೂಪೇನಾತಿ ವಾ ಸಹಯೋಗೇ ಕರಣವಚನಂ। ಇಧ ಏಕೋ ಸನ್ಧೀತಿ ಏಕೋ ಹೇತುಫಲಸನ್ಧಿ। ಆಯತಿಭವಸ್ಸಾತಿ ಆಯತಿಂ ಉಪಪತ್ತಿಭವಸ್ಸ। ತೇನ ಚೇತ್ಥ ಏಕೋ ಸನ್ಧಿ ಹೇತುಫಲಸನ್ಧಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Saṅkhipitvāti tīsu akatvā viññāṇena ekasaṅkhepaṃ katvāti attho. Eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Vipākavidhinti saḷāyatanādikaṃ vedanāvasānaṃ vipākavidhiṃ. ‘‘Nāmarūpena saddhi’’nti padaṃ ānetvā sambandho. Nāmarūpenāti vā sahayoge karaṇavacanaṃ. Idha eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Āyatibhavassāti āyatiṃ upapattibhavassa. Tena cettha eko sandhi hetuphalasandhi veditabbo.
ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಾಧಿಗಮನತೋವ ಪವತ್ತಕಮ್ಮಸ್ಸ ಮಗ್ಗೇನ ಸಹಾಯವೇಕಲ್ಲಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಂ। ಸೂರಿಯರಸ್ಮಿಸಮನ್ತಿ ತತೋ ಏವ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಸೂರಿಯರಸ್ಮಿಸಮಂ। ಸಾತಿ ರಸ್ಮಿ। ಕಾಯಾದಯೋತಿ ಕಾಯದ್ವಾರಾದಯೋ। ಕತಕಮ್ಮನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಕತಭಾವಂ ಉಪಾದಾಯ ವುತ್ತಂ, ನ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಪತ್ತತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ನಾಮ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಕಿರಿಯಮತ್ತೇತಿ ಅವಿಪಾಕಧಮ್ಮತ್ತಾ ಕಾಯಿಕಾದಿಪಯೋಗಮತ್ತೇ ಠತ್ವಾ। ಅವಿಪಾಕಂ ಹೋತಿ ತೇಸಂ ಅವಿಪಾಕಧಮ್ಮತ್ತಾ।
Khīṇāsavassa aggamaggādhigamanatova pavattakammassa maggena sahāyavekallassa katattā avijjamānaṃ. Sūriyarasmisamanti tato eva vuttanayeneva appatiṭṭhitasūriyarasmisamaṃ. Sāti rasmi. Kāyādayoti kāyadvārādayo. Katakammanti paccayehi katabhāvaṃ upādāya vuttaṃ, na kammalakkhaṇapattato. Tenāha ‘‘kusalākusalaṃ nāma na hotī’’ti. Kiriyamatteti avipākadhammattā kāyikādipayogamatte ṭhatvā. Avipākaṃ hoti tesaṃ avipākadhammattā.
ಅತ್ಥಿರಾಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Atthirāgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೪. ಅತ್ಥಿರಾಗಸುತ್ತಂ • 4. Atthirāgasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಅತ್ಥಿರಾಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
