| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੪. ਅਤ੍ਥਿਰਾਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
੬੪. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਸੋਤਿ ਲੋਭੋ। ਰਞ੍ਜਨવਸੇਨਾਤਿ ਰਙ੍ਗਜਾਤਂ વਿਯ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਰਞ੍ਜਨવਸੇਨ। ਨਨ੍ਦਨવਸੇਨਾਤਿ ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਤਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨવਸੇਨ। ਤਣ੍ਹਾਯਨવਸੇਨਾਤਿ વਿਸਯਕਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ વਸੇਨ। ਏਕੋ ਏવ ਹਿ ਲੋਭੋ ਪવਤ੍ਤਿਆਕਾਰવਸੇਨ ਤਥਾ વੁਤ੍ਤੋ। ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਸਭਾવਂ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ વਟ੍ਟੇ। ਆਹਾਰੇਤਿ ਕੇਚਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਂ। વਿਰੁਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ વਿਰੁਲ਼੍ਹਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਜવਾਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਜવਾਪੇਤ੍વਾਤਿ ਫਲਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ। ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਸਹਜਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਚੇવ ਆਹਾਰਪਚ੍ਚਯੇਨ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੁਪ੍ਪਾਦਨੇ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਤ੍ਤਾ વਿਰੁਲ਼੍ਹਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਲਦ੍ਧਭਾવਂ વਿਰੁਲ਼੍ਹਿਪ੍ਪਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। વਟ੍ਟਕਥਾ ਏਸਾਤਿ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਭੂਮਕવਟ੍ਟੇ ਭੁਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ। ਪੁਰਿਮਪਦੇ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਗਤਂ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮવਚਨਂ ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇ વਿਸਯਭੂਤੇ। ਤਞ੍ਹਿ ਆਰਬ੍ਭ ਏਤਂ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਭੁਮ੍ਮવਚਨਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਿਪਾਕવਟ੍ਟੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ વਿਪਾਕવਟ੍ਟੇ। ਆਯਤਿਂ વਟ੍ਟਹੇਤੁਕੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿ ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀ’’ਤਿ વਚਨਤੋ । ਪੁਨਬ੍ਭવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀਤਿ ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿ ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਤਤ੍ਥ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਜਾਤੀਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਰਣੇ ਸਤਿ।
64. Catutthe soti lobho. Rañjanavasenāti raṅgajātaṃ viya tassa cittassa anurañjanavasena. Nandanavasenāti sappītikatāya ārammaṇassa abhinandanavasena. Taṇhāyanavasenāti visayakattukāmatāya vasena. Eko eva hi lobho pavattiākāravasena tathā vutto. Patiṭṭhitanti laddhasabhāvaṃ. Tatthāti vaṭṭe. Āhāreti keci. Viññāṇanti abhisaṅkhāraviññāṇaṃ. Viruḷhanti phalanibbattiyā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ javāpetvā’’tiādi. Tattha javāpetvāti phalaṃ gāhāpetvā. Abhisaṅkhāraviññāṇañhi attanā sahajātānaṃ sahajātādipaccayehi ceva āhārapaccayena ca paccayo hutvā tassa attano phaluppādane sāmatthiyattā viruḷhippattaṃ. Tenāha ‘‘kammaṃ santāne laddhabhāvaṃ viruḷhippattañcassa hotī’’ti. Vaṭṭakathā esāti katvā ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe bhumma’’nti vuttaṃ. Sabbatthāti sabbesu. Purimapade etaṃ bhummanti ‘‘yattha tatthā’’ti āgataṃ etaṃ bhummavacanaṃ purimasmiṃ purimasmiṃ pade visayabhūte. Tañhi ārabbha etaṃ ‘‘yattha tatthā’’ti bhummavacanaṃ vuttaṃ. Imasmiṃ vipākavaṭṭeti paccuppanne vipākavaṭṭe. Āyatiṃ vaṭṭahetuke saṅkhāre sandhāya vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbattī’’ti vacanato . Punabbhavābhinibbattīti ca paṭisandhi adhippetāti vuttaṃ ‘‘yattha atthi āyatiṃ punabbhavābhinibbatti, atthi tattha āyatiṃ jātijarāmaraṇa’’nti. Jātīti cettha mātukucchito nikkhamanaṃ adhippetaṃ. Yasmiṃ ṭhāneti yasmiṃ kāraṇe sati.
ਕਾਰਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਾਰਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਤੇ ਹਿ ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੂ, ਤਣ੍ਹਾਅવਿਜ੍ਜਾਯੋ, ਕਾਲਗਤਿਆਦਯੋ ਚ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਾਰਾ। ਕੇਚਿ ਪਨ ਕਿਲੇਸવਟ੍ਟਕਮ੍ਮਗਤਿਕਾਲਾ ਚਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਕਾਲਗਤਿਆਦਯੋ ਚ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਾਰਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਂਤਂਭવਪਤ੍ਥਨਾਯ ਤਥਾ ਤਥਾ ਗਤੋ ਤਿવਿਧੋ ਭવੋવ ਤੇਭੂਮਕવਟ੍ਟਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਭੂਮਕવਟ੍ਟੇ’’ਤਿ। ਤਥਾ ਚਾਹ ‘‘ਸਸਮ੍ਭਾਰਕਕਮ੍ਮਂ ਭવੇਸੁ ਰੂਪਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀ’’ਤਿ। ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ।
Kāraṇañcettha saṅkhārā veditabbā. Te hi āyatiṃ punabbhavābhinibbattiyā hetū, taṇhāavijjāyo, kālagatiādayo ca kammassa sambhārā. Keci pana kilesavaṭṭakammagatikālā cāti adhippāyena ‘‘kālagatiādayo ca kammassa sambhārā’’ti vadanti. Taṃtaṃbhavapatthanāya tathā tathā gato tividho bhavova tebhūmakavaṭṭaṃ. Tenāha ‘‘yatthāti tebhūmakavaṭṭe’’ti. Tathā cāha ‘‘sasambhārakakammaṃ bhavesu rūpaṃ samuṭṭhāpetī’’ti. Rūpanti attabhāvaṃ.
ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾਤਿ ਤੀਸੁ ਅਕਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਏਕਸਙ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਕੋ ਸਨ੍ਧੀਤਿ ਏਕੋ ਹੇਤੁਫਲਸਨ੍ਧਿ। વਿਪਾਕવਿਧਿਨ੍ਤਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨਾਦਿਕਂ વੇਦਨਾવਸਾਨਂ વਿਪਾਕવਿਧਿਂ। ‘‘ਨਾਮਰੂਪੇਨ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਨਾਮਰੂਪੇਨਾਤਿ વਾ ਸਹਯੋਗੇ ਕਰਣવਚਨਂ। ਇਧ ਏਕੋ ਸਨ੍ਧੀਤਿ ਏਕੋ ਹੇਤੁਫਲਸਨ੍ਧਿ। ਆਯਤਿਭવਸ੍ਸਾਤਿ ਆਯਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭવਸ੍ਸ। ਤੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਏਕੋ ਸਨ੍ਧਿ ਹੇਤੁਫਲਸਨ੍ਧਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Saṅkhipitvāti tīsu akatvā viññāṇena ekasaṅkhepaṃ katvāti attho. Eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Vipākavidhinti saḷāyatanādikaṃ vedanāvasānaṃ vipākavidhiṃ. ‘‘Nāmarūpena saddhi’’nti padaṃ ānetvā sambandho. Nāmarūpenāti vā sahayoge karaṇavacanaṃ. Idha eko sandhīti eko hetuphalasandhi. Āyatibhavassāti āyatiṃ upapattibhavassa. Tena cettha eko sandhi hetuphalasandhi veditabbo.
ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਨਤੋવ ਪવਤ੍ਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਹਾਯવੇਕਲ੍ਲਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਂ। ਸੂਰਿਯਰਸ੍ਮਿਸਮਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਏવ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸੂਰਿਯਰਸ੍ਮਿਸਮਂ। ਸਾਤਿ ਰਸ੍ਮਿ। ਕਾਯਾਦਯੋਤਿ ਕਾਯਦ੍વਾਰਾਦਯੋ। ਕਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਕਤਭਾવਂ ਉਪਾਦਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਪਤ੍ਤਤੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਕਿਰਿਯਮਤ੍ਤੇਤਿ ਅવਿਪਾਕਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਕਾਯਿਕਾਦਿਪਯੋਗਮਤ੍ਤੇ ਠਤ੍વਾ। ਅવਿਪਾਕਂ ਹੋਤਿ ਤੇਸਂ ਅવਿਪਾਕਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ।
Khīṇāsavassa aggamaggādhigamanatova pavattakammassa maggena sahāyavekallassa katattā avijjamānaṃ. Sūriyarasmisamanti tato eva vuttanayeneva appatiṭṭhitasūriyarasmisamaṃ. Sāti rasmi. Kāyādayoti kāyadvārādayo. Katakammanti paccayehi katabhāvaṃ upādāya vuttaṃ, na kammalakkhaṇapattato. Tenāha ‘‘kusalākusalaṃ nāma na hotī’’ti. Kiriyamatteti avipākadhammattā kāyikādipayogamatte ṭhatvā. Avipākaṃ hoti tesaṃ avipākadhammattā.
ਅਤ੍ਥਿਰਾਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Atthirāgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੪. ਅਤ੍ਥਿਰਾਗਸੁਤ੍ਤਂ • 4. Atthirāgasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੪. ਅਤ੍ਥਿਰਾਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Atthirāgasuttavaṇṇanā
