| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၈. လက္ခဏသံယုတ္တံ
8. Lakkhaṇasaṃyuttaṃ
၁. ပဌမဝဂ္ဂော
1. Paṭhamavaggo
၁. အဋ္ဌိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
1. Aṭṭhisuttavaṇṇanā
၂၀၂. လက္ခဏသံယုတ္တေ ယ္ဝာယံ အာယသ္မာ စ လက္ခဏောတိ လက္ခဏတ္ထေရော ဝုတ္တော, ဧသ ဇဋိလသဟသ္သဗ္ဘန္တရေ ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒာယ ဥပသမ္ပန္နော အာဒိတ္တပရိယာယာဝသာနေ အရဟတ္တံ ပတ္တော ဧကော မဟာသာဝကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယသ္မာ ပနေသ လက္ခဏသမ္ပန္နေန သဗ္ဗာကာရပရိပူရေန ဗ္ရဟ္မသမေန အတ္တဘာဝေန သမန္နာဂတော, တသ္မာ ‘‘လက္ခဏော’’တိ သင္ခံ ဂတော။ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ပန ပဗ္ဗဇိတဒိဝသတော သတ္တမေ ဒိဝသေ အရဟတ္တံ ပတ္တော ဒုတိယော အဂ္ဂသာဝကော။
202. Lakkhaṇasaṃyutte yvāyaṃ āyasmā ca lakkhaṇoti lakkhaṇatthero vutto, esa jaṭilasahassabbhantare ehibhikkhūpasampadāya upasampanno ādittapariyāyāvasāne arahattaṃ patto eko mahāsāvakoti veditabbo. Yasmā panesa lakkhaṇasampannena sabbākāraparipūrena brahmasamena attabhāvena samannāgato, tasmā ‘‘lakkhaṇo’’ti saṅkhaṃ gato. Mahāmoggallāno pana pabbajitadivasato sattame divase arahattaṃ patto dutiyo aggasāvako.
သိတံ ပာတ္ဝာကာသီတိ မန္ဒဟသိတံ ပာတုအကာသိ, ပကာသယိ ဒသ္သေသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကိံ ပန ဒိသ္ဝာ ထေရော သိတံ ပာတ္ဝာကာသီတိ? ဥပရိ ပာဠိယံ အာဂတံ အဋ္ဌိကသင္ခလိကံ ဧကံ ပေတလောကေ နိဗ္ဗတ္တံ သတ္တံ ဒိသ္ဝာ။ တဉ္စ ခော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ, န ပသာဒစက္ခုနာ။ ပသာဒစက္ခုသ္သ ဟိ ဧတေ အတ္တဘာဝာ န အာပာထံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ဧဝရူပံ ပန အတ္တဘာဝံ ဒိသ္ဝာ ကာရုညေ ကတ္တဗ္ဗေ ကသ္မာ သိတံ ပာတ္ဝာကာသီတိ? အတ္တနော စ ဗုဒ္ဓဉာဏသ္သ စ သမ္ပတ္တိံ သမနုသ္သရဏတော။ တဉ္ဟိ ဒိသ္ဝာ ထေရော ‘‘အဒိဋ္ဌသစ္စေန နာမ ပုဂ္ဂလေန ပဋိလဘိတဗ္ဗာ ဧဝရူပာ အတ္တဘာဝာ မုတ္တော အဟံ, လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ’’တိ အတ္တနော စ သမ္ပတ္တိံ အနုသ္သရိတ္ဝာ – ‘‘အဟော ဗုဒ္ဓသ္သ ဘဂဝတော ဉာဏသမ္ပတ္တိ, ‘ယော ကမ္မဝိပာကော, ဘိက္ခဝေ, အစိန္တေယ္ယော န စိန္တေတဗ္ဗော’တိ ဒေသေသိ, ပစ္စက္ခံ ဝတ ကတ္ဝာ ဗုဒ္ဓာ ဒေသေန္တိ, သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓာ ဗုဒ္ဓာနံ ဓမ္မဓာတူ’’တိ ဧဝံ ဗုဒ္ဓဉာဏသမ္ပတ္တိဉ္စ အနုသ္သရိတ္ဝာ သိတံ ပာတ္ဝာကာသီတိ။
Sitaṃ pātvākāsīti mandahasitaṃ pātuakāsi, pakāsayi dassesīti vuttaṃ hoti. Kiṃ pana disvā thero sitaṃ pātvākāsīti? Upari pāḷiyaṃ āgataṃ aṭṭhikasaṅkhalikaṃ ekaṃ petaloke nibbattaṃ sattaṃ disvā. Tañca kho dibbena cakkhunā, na pasādacakkhunā. Pasādacakkhussa hi ete attabhāvā na āpāthaṃ āgacchanti. Evarūpaṃ pana attabhāvaṃ disvā kāruññe kattabbe kasmā sitaṃ pātvākāsīti? Attano ca buddhañāṇassa ca sampattiṃ samanussaraṇato. Tañhi disvā thero ‘‘adiṭṭhasaccena nāma puggalena paṭilabhitabbā evarūpā attabhāvā mutto ahaṃ, lābhā vata me, suladdhaṃ vata me’’ti attano ca sampattiṃ anussaritvā – ‘‘aho buddhassa bhagavato ñāṇasampatti, ‘yo kammavipāko, bhikkhave, acinteyyo na cintetabbo’ti desesi, paccakkhaṃ vata katvā buddhā desenti, suppaṭividdhā buddhānaṃ dhammadhātū’’ti evaṃ buddhañāṇasampattiñca anussaritvā sitaṃ pātvākāsīti.
အထ လက္ခဏတ္ထေရော ကသ္မာ န အဒ္ဒသ, ကိမသ္သ ဒိဗ္ဗစက္ခု နတ္ထီတိ? နော နတ္ထိ, မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ပန အာဝဇ္ဇေန္တော အဒ္ဒသ, ဣတရော ပန အနာဝဇ္ဇနေန န အဒ္ဒသ။ ယသ္မာ ပန ခီဏာသဝာ နာမ န အကာရဏာ သိတံ ကရောန္တိ, တသ္မာ တံ လက္ခဏတ္ထေရော ပုစ္ဆိ ကော နု ခော, အာဝုသော မောဂ္ဂလ္လာန, ဟေတု, ကော ပစ္စယော သိတသ္သ ပာတုကမ္မာယာတိ? ထေရော ပန ယသ္မာ ယေဟိ အယံ ဥပပတ္တိ သာမံ အဒိဋ္ဌာ, တေ ဒုသ္သဒ္ဓာပယာ ဟောန္တိ, တသ္မာ ဘဂဝန္တံ သက္ခိံ ကတ္ဝာ ဗ္ယာကာတုကာမတာယ အကာလော ခော, အာဝုသောတိအာဒိမာဟ။ တတော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပုဋ္ဌော ဣဓာဟံ, အာဝုသောတိအာဒိနာ နယေန ဗ္ယာကာသိ။
Atha lakkhaṇatthero kasmā na addasa, kimassa dibbacakkhu natthīti? No natthi, mahāmoggallāno pana āvajjento addasa, itaro pana anāvajjanena na addasa. Yasmā pana khīṇāsavā nāma na akāraṇā sitaṃ karonti, tasmā taṃ lakkhaṇatthero pucchi ko nu kho, āvuso moggallāna, hetu, ko paccayo sitassa pātukammāyāti? Thero pana yasmā yehi ayaṃ upapatti sāmaṃ adiṭṭhā, te dussaddhāpayā honti, tasmā bhagavantaṃ sakkhiṃ katvā byākātukāmatāya akālo kho, āvusotiādimāha. Tato bhagavato santike puṭṭho idhāhaṃ, āvusotiādinā nayena byākāsi.
တတ္ထ အဋ္ဌိကသင္ခလိကန္တိ သေတံ နိမ္မံသလောဟိတံ အဋ္ဌိသင္ဃာတံ။ ဂိဇ္ဈာပိ ကာကာပိ ကုလလာပီတိ ဧတေပိ ယက္ခဂိဇ္ဈာ စေဝ ယက္ခကာကာ စ ယက္ခကုလလာ စ ပစ္စေတဗ္ဗာ။ ပာကတိကာနံ ပန ဂိဇ္ဈာဒီနံ အာပာထမ္ပိ ဧတံ ရူပံ နာဂစ္ဆတိ။ အနုပတိတ္ဝာ အနုပတိတ္ဝာတိ အနုဗန္ဓိတ္ဝာ အနုဗန္ဓိတ္ဝာ။ ဝိတုဒေန္တီတိ အသိဓာရူပမေဟိ တိခိဏေဟိ လောဟတုဏ္ဍကေဟိ ဝိဇ္ဈိတ္ဝာ ဝိဇ္ဈိတ္ဝာ ဣတော စိတော စ စရန္တိ ဂစ္ဆန္တိ။ သာ သုဒံ အဋ္ဋသ္သရံ ကရောတီတိ ဧတ္ထ သုဒန္တိ နိပာတော, သာ အဋ္ဌိကသင္ခလိကာ အဋ္ဋသ္သရံ အာတုရသ္သရံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ အကုသလဝိပာကာနုဘဝနတ္ထံ ကိရ ယောဇနပ္ပမာဏာပိ တာဒိသာ အတ္တဘာဝာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ, ပသာဒုသ္သဒာ စ ဟောန္တိ ပက္ကဂဏ္ဍသဒိသာ။ တသ္မာ သာ အဋ္ဌိကသင္ခလိကာ ဗလဝဝေဒနာတုရာ တာဒိသံ သဒ္ဒမကာသီတိ။
Tattha aṭṭhikasaṅkhalikanti setaṃ nimmaṃsalohitaṃ aṭṭhisaṅghātaṃ. Gijjhāpi kākāpi kulalāpīti etepi yakkhagijjhā ceva yakkhakākā ca yakkhakulalā ca paccetabbā. Pākatikānaṃ pana gijjhādīnaṃ āpāthampi etaṃ rūpaṃ nāgacchati. Anupatitvā anupatitvāti anubandhitvā anubandhitvā. Vitudentīti asidhārūpamehi tikhiṇehi lohatuṇḍakehi vijjhitvā vijjhitvā ito cito ca caranti gacchanti. Sā sudaṃ aṭṭassaraṃ karotīti ettha sudanti nipāto, sā aṭṭhikasaṅkhalikā aṭṭassaraṃ āturassaraṃ karotīti attho. Akusalavipākānubhavanatthaṃ kira yojanappamāṇāpi tādisā attabhāvā nibbattanti, pasādussadā ca honti pakkagaṇḍasadisā. Tasmā sā aṭṭhikasaṅkhalikā balavavedanāturā tādisaṃ saddamakāsīti.
ဧဝဉ္စ ပန ဝတ္ဝာ ပုန အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ‘‘ဝဋ္ဋဂာမိသတ္တာ နာမ ဧဝရူပာ အတ္တဘာဝာ န မုစ္စန္တီ’’တိ သတ္တေသု ကာရုညံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နံ ဓမ္မသံဝေဂံ ဒသ္သေန္တော တသ္သ မယ္ဟံ, အာဝုသော, ဧတဒဟောသိ အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘောတိအာဒိမာဟ။ တတော ဘဂဝာ ထေရသ္သ အာနုဘာဝံ ပကာသေန္တော စက္ခုဘူတာ ဝတ, ဘိက္ခဝေ , သာဝကာ ဝိဟရန္တီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ စက္ခု ဘူတံ ဇာတံ ဥပ္ပန္နံ ဧတေသန္တိ စက္ခုဘူတာ, ဘူတစက္ခုကာ ဥပ္ပန္နစက္ခုကာ စက္ခုံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ ဝိဟရန္တီတိ အတ္ထော။ ဒုတိယပဒေပိ ဧသေဝ နယော။ ယတ္ရ ဟိ နာမာတိ ဧတ္ထ ယတ္ရာတိ ကာရဏဝစနံ။ တတ္ရာယံ အတ္ထယောဇနာ – ယသ္မာ နာမ သာဝကောပိ ဧဝရူပံ ဉသ္သတိ ဝာ ဒက္ခတိ ဝာ သက္ခိံ ဝာ ကရိသ္သတိ, တသ္မာ အဝောစုမ္ဟ – ‘‘စက္ခုဘူတာ ဝတ, ဘိက္ခဝေ, သာဝကာ ဝိဟရန္တိ, ဉာဏဘူတာ ဝတ, ဘိက္ခဝေ, သာဝကာ ဝိဟရန္တီ’’တိ။ ပုဗ္ဗေဝ မေ သော, ဘိက္ခဝေ, သတ္တော ဒိဋ္ဌောတိ ဗောဓိမဏ္ဍေ သဗ္ဗညုတညာဏပဋိဝေဓေန အပ္ပမာဏေသု စက္ကဝာဠေသု အပ္ပမာဏေ သတ္တနိကာယေ ဘဝဂတိယောနိဌိတိနိဝာသေ စ ပစ္စက္ခံ ကရောန္တေန မယာ ပုဗ္ဗေဝ သော သတ္တော ဒိဋ္ဌောတိ ဝဒတိ။
Evañca pana vatvā puna āyasmā mahāmoggallāno ‘‘vaṭṭagāmisattā nāma evarūpā attabhāvā na muccantī’’ti sattesu kāruññaṃ paṭicca uppannaṃ dhammasaṃvegaṃ dassento tassa mayhaṃ, āvuso, etadahosi acchariyaṃ vata bhotiādimāha. Tato bhagavā therassa ānubhāvaṃ pakāsento cakkhubhūtā vata, bhikkhave, sāvakā viharantītiādimāha. Tattha cakkhu bhūtaṃ jātaṃ uppannaṃ etesanti cakkhubhūtā, bhūtacakkhukā uppannacakkhukā cakkhuṃ uppādetvā viharantīti attho. Dutiyapadepi eseva nayo. Yatra hi nāmāti ettha yatrāti kāraṇavacanaṃ. Tatrāyaṃ atthayojanā – yasmā nāma sāvakopi evarūpaṃ ñassati vā dakkhati vā sakkhiṃ vā karissati, tasmā avocumha – ‘‘cakkhubhūtā vata, bhikkhave, sāvakā viharanti, ñāṇabhūtā vata, bhikkhave, sāvakā viharantī’’ti. Pubbeva me so, bhikkhave, satto diṭṭhoti bodhimaṇḍe sabbaññutaññāṇapaṭivedhena appamāṇesu cakkavāḷesu appamāṇe sattanikāye bhavagatiyoniṭhitinivāse ca paccakkhaṃ karontena mayā pubbeva so satto diṭṭhoti vadati.
ဂောဃာတကောတိ ဂာဝော ဝဓိတ္ဝာ အဋ္ဌိတော မံသံ မောစေတ္ဝာ ဝိက္ကိဏိတ္ဝာ ဇီဝိကံ ကပ္ပနကသတ္တော။ တသ္သေဝ ကမ္မသ္သ ဝိပာကာဝသေသေနာတိ တသ္သ နာနာစေတနာဟိ အာယူဟိတသ္သ အပရာပရိယကမ္မသ္သ။ တတ္ရ ဟိ ယာယ စေတနာယ နရကေ ပဋိသန္ဓိ ဇနိတာ, တသ္သာ ဝိပာကေ ပရိက္ခီဏေ အဝသေသကမ္မံ ဝာ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝာ အာရမ္မဏံ ကတ္ဝာ ပုန ပေတာဒီသု ပဋိသန္ဓိ နိဗ္ဗတ္တတိ, တသ္မာ သာ ပဋိသန္ဓိ ကမ္မသဘာဂတာယ အာရမ္မဏသဘာဂတာယ ဝာ ‘‘တသ္သေဝ ကမ္မသ္သ ဝိပာကာဝသေသော’’တိ ဝုစ္စတိ။ အယဉ္စ သတ္တော ဧဝံ ဥပ္ပန္နော။ တေနာဟ – ‘‘တသ္သေဝ ကမ္မသ္သ ဝိပာကာဝသေသေနာ’’တိ။ တသ္သ ကိရ နရကာ စဝနကာလေ နိမ္မံသကတာနံ ဂုန္နံ အဋ္ဌိရာသိယေဝ နိမိတ္တံ အဟောသိ။ သော ပဋိစ္ဆန္နမ္ပိ တံ ကမ္မံ ဝိညူနံ ပာကဋံ ဝိယ ကရောန္တော အဋ္ဌိသင္ခလိကပေတော ဇာတော။ ပဌမံ။
Goghātakoti gāvo vadhitvā aṭṭhito maṃsaṃ mocetvā vikkiṇitvā jīvikaṃ kappanakasatto. Tasseva kammassa vipākāvasesenāti tassa nānācetanāhi āyūhitassa aparāpariyakammassa. Tatra hi yāya cetanāya narake paṭisandhi janitā, tassā vipāke parikkhīṇe avasesakammaṃ vā kammanimittaṃ vā ārammaṇaṃ katvā puna petādīsu paṭisandhi nibbattati, tasmā sā paṭisandhi kammasabhāgatāya ārammaṇasabhāgatāya vā ‘‘tasseva kammassa vipākāvaseso’’ti vuccati. Ayañca satto evaṃ uppanno. Tenāha – ‘‘tasseva kammassa vipākāvasesenā’’ti. Tassa kira narakā cavanakāle nimmaṃsakatānaṃ gunnaṃ aṭṭhirāsiyeva nimittaṃ ahosi. So paṭicchannampi taṃ kammaṃ viññūnaṃ pākaṭaṃ viya karonto aṭṭhisaṅkhalikapeto jāto. Paṭhamaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၁. အဋ္ဌိသုတ္တံ • 1. Aṭṭhisuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၁. အဋ္ဌိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Aṭṭhisuttavaṇṇanā
