| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೮. ಲಕ್ಖಣಸಂಯುತ್ತಂ
8. Lakkhaṇasaṃyuttaṃ
೧. ಪಠಮವಗ್ಗೋ
1. Paṭhamavaggo
೧. ಅಟ್ಠಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Aṭṭhisuttavaṇṇanā
೨೦೨. ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಲಕ್ಖಣೋತಿಆದೀಸು ‘‘ಕೋ ನಾಮಾಯಸ್ಮಾ ಲಕ್ಖಣೋ, ಕಸ್ಮಾ ಚ ‘ಲಕ್ಖಣೋ’ತಿ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ, ಕೋ ಚಾಯಸ್ಮಾ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ, ಕಸ್ಮಾ ಚ ಸಿತಂ ಪಾತ್ವಾಕಾಸೀ’’ತಿ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಕಾಸೇತುಂ ‘‘ಯ್ವಾಯ’’ನ್ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನೇನಾತಿ ಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನೇನ।
202.Āyasmāca lakkhaṇotiādīsu ‘‘ko nāmāyasmā lakkhaṇo, kasmā ca ‘lakkhaṇo’ti nāmaṃ ahosi, ko cāyasmā moggallāno, kasmā ca sitaṃ pātvākāsī’’ti taṃ sabbaṃ pakāsetuṃ ‘‘yvāya’’ntiādi āraddhaṃ. Lakkhaṇasampannenāti purisalakkhaṇasampannena.
ಈಸಂ ಹಸಿತಂ ‘‘ಸಿತ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಮನ್ದಹಸಿತ’’ನ್ತಿ। ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಖಲಿಕನ್ತಿ ನಯಿದಂ ಅವಿಞ್ಞಾಣಕಂ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಖಲಿಕಮತ್ತಂ, ಅಥ ಖೋ ಏಕೋ ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪೇತಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಏತೇ ಅತ್ತಭಾವಾತಿ ಪೇತತ್ತಭಾವಾ। ನ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ದೇವತ್ತಭಾವಾ ವಿಯ ನ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ ಪಕತಿಯಾ। ತೇಸಂ ಪನ ರುಚಿಯಾ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ। ದುಕ್ಖಾಭಿಭೂತಾನಂ ಅನಾಥಭಾವದಸ್ಸನಪದಟ್ಠಾನಾ ಕರುಣಾತಿ ಆಹ ‘‘ಕಾರುಞ್ಞೇ ಕತ್ತಬ್ಬೇ’’ತಿ। ಅತ್ತನೋ ಚ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಬುದ್ಧಞಾಣಸ್ಸ ಚ ಸಮ್ಪತ್ತಿನ್ತಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಸದ್ದೋ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ತದುಭಯಂ ವಿಭಾವೇತುಂ ‘‘ತಂ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಸಿತಂ ಪಾತ್ವಾಕಾಸೀತಿ ಪದಂ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ಧಮ್ಮಧಾತೂತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಧಮ್ಮಧಾತೂತಿ ವಾ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಭಾವೋ।
Īsaṃ hasitaṃ ‘‘sita’’nti vuccatīti āha ‘‘mandahasita’’nti. Aṭṭhisaṅkhalikanti nayidaṃ aviññāṇakaṃ aṭṭhisaṅkhalikamattaṃ, atha kho eko petoti āha ‘‘petaloke nibbatta’’nti. Ete attabhāvāti petattabhāvā. Na āpāthaṃ āgacchantīti devattabhāvā viya na āpāthaṃ āgacchanti pakatiyā. Tesaṃ pana ruciyā āpāthaṃ āgaccheyyuṃ manussānaṃ. Dukkhābhibhūtānaṃ anāthabhāvadassanapadaṭṭhānā karuṇāti āha ‘‘kāruññe kattabbe’’ti. Attano ca sampattiṃ buddhañāṇassa ca sampattinti paccekaṃ sampattisaddo yojetabbo. Tadubhayaṃ vibhāvetuṃ ‘‘taṃ hī’’tiādi vuttaṃ. Tattha attano sampattiṃ anussaritvā sitaṃ pātvākāsīti padaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ. Dhammadhātūti sabbaññutaññāṇaṃ sandhāya vadati. Dhammadhātūti vā dhammānaṃ sabhāvo.
ಇತರೋತಿ ಲಕ್ಖಣತ್ಥೇರೋ। ಉಪಪತ್ತೀತಿ ಜಾತಿ। ಉಪಪತ್ತಿಸೀಸೇನ ಹಿ ತಥಾರೂಪಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ವದತಿ। ಲೋಹತುಣ್ಡಕೇಹೀತಿ ಲೋಹಮಯೇಹೇವ ತುಣ್ಡಕೇಹಿ। ಚರನ್ತೀತಿ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತಾತಿ ಗರಹಚ್ಛರಿಯಂ ನಾಮೇತಂ। ಚಕ್ಖುಭೂತಾತಿ ಸಮ್ಪತ್ತದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಾ, ಲೋಕಸ್ಸ ಚಕ್ಖುಭೂತಾತಿ ಏವಂ ವಾ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Itaroti lakkhaṇatthero. Upapattīti jāti. Upapattisīsena hi tathārūpaṃ attabhāvaṃ vadati. Lohatuṇḍakehīti lohamayeheva tuṇḍakehi. Carantīti ākāsena gacchanti. Acchariyaṃ vatāti garahacchariyaṃ nāmetaṃ. Cakkhubhūtāti sampattadibbacakkhukā, lokassa cakkhubhūtāti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo.
ಯತ್ರಾತಿ ಹೇತುಅತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯತ್ರಾತಿ ಕಾರಣವಚನ’’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಹಿ ‘‘ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮಾ’’ತಿ ಅತ್ಥೋ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಪ್ಪಮಾಣೇ ಸತ್ತನಿಕಾಯೇ ತೇ ಚ ಖೋ ವಿಭಾಗೇನ ಕಾಮಭವಾದಿಭೇದೇ ಭವೇ, ನಿರಯಾದಿಭೇದಾ ಗತಿಯೋ, ನಾನತ್ತಕಾಯನಾನತ್ತಸಞ್ಞಿಆದಿವಿಞ್ಞಾಣಟ್ಠಿತಿಯೋ, ತಥಾರೂಪೇ ಸತ್ತಾವಾಸೇ ಚ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಞ್ಚ ಮೇ ಉಪನೇತುಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕರೋನ್ತೇನ।
Yatrāti hetuatthe nipātoti āha ‘‘yatrāti kāraṇavacana’’nti. Aññatra hi ‘‘yatra hi nāmā’’ti attho vuccati. Appamāṇe sattanikāye te ca kho vibhāgena kāmabhavādibhede bhave, nirayādibhedā gatiyo, nānattakāyanānattasaññiādiviññāṇaṭṭhitiyo, tathārūpe sattāvāse ca sabbaññutaññāṇañca me upanetuṃ paccakkhaṃ karontena.
ಗೋಘಾತಕೋತಿ ಗುನ್ನಂ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಹನನಕೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ವಧಿತ್ವಾ ವಧಿತ್ವಾ’’ತಿ। ತಸ್ಸಾತಿ ಗುನ್ನಂ ವಧಕಕಮ್ಮಸ್ಸ। ಅಪರಾಪರಿಯಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಅಪರಾಪರಿಯವೇದನೀಯಕಮ್ಮಸ್ಸ। ಬಲವತಾ ಗೋಘಾತಕಕಮ್ಮೇನ ವಿಪಾಕೇ ದೀಯಮಾನೇ ಅಲದ್ಧೋಕಾಸಂ ಅಪರಾಪರಿಯವೇದನೀಯಂ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಪಕ್ಕವಿಪಾಕೇ ಇದಾನಿ ಲದ್ಧೋಕಾಸಂ ‘‘ಅವಸೇಸಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪಟಿಸನ್ಧೀತಿ ಪಾಪಕಮ್ಮಜನಿತಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿ। ಕಮ್ಮಸಭಾಗತಾಯಾತಿ ಕಮ್ಮಸದಿಸಭಾವೇನ। ಆರಮ್ಮಣಸಭಾಗತಾಯಾತಿ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಸಭಾಗಭಾವೇನ ಸದಿಸಭಾವೇನ। ಯಾದಿಸೇ ಹಿ ಆರಮ್ಮಣೇ ಪುಬ್ಬೇ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ತಸ್ಸ ಚ ವಿಪಾಕೋ ಪವತ್ತೋ, ತಾದಿಸೇಯೇವ ಆರಮ್ಮಣೇ ಇದಂ ಕಮ್ಮಂ ಇಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ ಚ ಪವತ್ತೋತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಾವಸೇಸೇನಾ’’ತಿ। ಭವತಿ ಹಿ ತಂಸದಿಸೇಪಿ ತಬ್ಬೋಹಾರೋ ಯಥಾ ‘‘ಸೋ ಏವ ತಿತ್ತಿರೋ, ತಾನಿಯೇವ ಓಸಧಾನೀ’’ತಿ। ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಹೋಸೀತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕತೂಪಚಿತಸ್ಸ ಪೇತೂಪಪತ್ತಿನಿಬ್ಬತ್ತನವಸೇನ ಕತೋಕಾಸಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಮಿತ್ತಭೂತಂ ಇದಾನಿ ತಥಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಂ ತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಸ್ಸ ನಿಮಿತ್ತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋತಿ ಗೋಘಾತಕೋ। ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಖಲಿಕಪೇತೋ ಜಾತೋ ಕಮ್ಮಸರಿಕ್ಖಕವಿಪಾಕತಾವಸೇನ।
Goghātakoti gunnaṃ abhiṇhaṃ hananako. Tenāha ‘‘vadhitvā vadhitvā’’ti. Tassāti gunnaṃ vadhakakammassa. Aparāpariyakammassāti aparāpariyavedanīyakammassa. Balavatā goghātakakammena vipāke dīyamāne aladdhokāsaṃ aparāpariyavedanīyaṃ tasmiṃ vipakkavipāke idāni laddhokāsaṃ ‘‘avasesakamma’’nti vuttaṃ. Paṭisandhīti pāpakammajanitā paṭisandhi. Kammasabhāgatāyāti kammasadisabhāvena. Ārammaṇasabhāgatāyāti ārammaṇassa sabhāgabhāvena sadisabhāvena. Yādise hi ārammaṇe pubbe taṃ kammaṃ tassa ca vipāko pavatto, tādiseyeva ārammaṇe idaṃ kammaṃ imassa vipāko ca pavattoti katvā vuttaṃ ‘‘tasseva kammassa vipākāvasesenā’’ti. Bhavati hi taṃsadisepi tabbohāro yathā ‘‘so eva tittiro, tāniyeva osadhānī’’ti. Nimittaṃ ahosīti pubbe katūpacitassa petūpapattinibbattanavasena katokāsassa tassa kammassa nimittabhūtaṃ idāni tathā upaṭṭhahantaṃ tassa vipākassa nimittaṃ ārammaṇaṃ ahosi. Soti goghātako. Aṭṭhisaṅkhalikapeto jāto kammasarikkhakavipākatāvasena.
ಅಟ್ಠಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Aṭṭhisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧. ಅಟ್ಠಿಸುತ್ತಂ • 1. Aṭṭhisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಅಟ್ಠಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Aṭṭhisuttavaṇṇanā
