| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(१५) ५. तिकण्डकीवग्गो
(15) 5. Tikaṇḍakīvaggo
१. अवजानातिसुत्तवण्णना
1. Avajānātisuttavaṇṇanā
१४१. पञ्चमस्स पठमे संवासेनाति एकतोवासेन। आदेय्यमुखोति आदियनमुखो, गहणमुखोति अत्थो। तमेनं दत्वा अवजानातीति ‘‘अयं दिन्नं पटिग्गहेतुमेव जानाती’’ति एवं अवमञ्ञति। तमेनं संवासेन अवजानातीति अप्पमत्तके किस्मिञ्चिदेव कुज्झित्वा ‘‘जानामहं तया कतकम्मं, एत्तकं अद्धानं अहं किं करोन्तो वसिं, ननु तुय्हमेव कताकतं वीमंसन्तो’’तिआदीनि वत्ता होति। अथ इतरो ‘‘अद्धा कोचि मय्हं दोसो भविस्सती’’ति किञ्चि पटिप्फरितुं न सक्कोति। तं खिप्पञ्ञेव अधिमुच्चिता होतीति तं वण्णं वा अवण्णं वा सीघमेव सद्दहति। सद्दहनट्ठेन हि आदानेन एस आदियनमुखोति वुत्तो। आधेय्यमुखोति पाळिया पन ठपितमुखोति अत्थो। मग्गे खटआवाटो विय आगतागतं उदकं वण्णं वा अवण्णं वा सद्दहनवसेन सम्पटिच्छितुं ठपितमुखोति वुत्तं होति।
141. Pañcamassa paṭhame saṃvāsenāti ekatovāsena. Ādeyyamukhoti ādiyanamukho, gahaṇamukhoti attho. Tamenaṃ datvā avajānātīti ‘‘ayaṃ dinnaṃ paṭiggahetumeva jānātī’’ti evaṃ avamaññati. Tamenaṃ saṃvāsena avajānātīti appamattake kismiñcideva kujjhitvā ‘‘jānāmahaṃ tayā katakammaṃ, ettakaṃ addhānaṃ ahaṃ kiṃ karonto vasiṃ, nanu tuyhameva katākataṃ vīmaṃsanto’’tiādīni vattā hoti. Atha itaro ‘‘addhā koci mayhaṃ doso bhavissatī’’ti kiñci paṭippharituṃ na sakkoti. Taṃ khippaññeva adhimuccitā hotīti taṃ vaṇṇaṃ vā avaṇṇaṃ vā sīghameva saddahati. Saddahanaṭṭhena hi ādānena esa ādiyanamukhoti vutto. Ādheyyamukhoti pāḷiyā pana ṭhapitamukhoti attho. Magge khaṭaāvāṭo viya āgatāgataṃ udakaṃ vaṇṇaṃ vā avaṇṇaṃ vā saddahanavasena sampaṭicchituṃ ṭhapitamukhoti vuttaṃ hoti.
इत्तरसद्धोति परित्तकसद्धो। कुसलाकुसले धम्मे न जानातीतिआदीसु कुसले धम्मे ‘‘इमे कुसला’’ति न जानाति, अकुसले धम्मे ‘‘इमे अकुसला’’ति न जानाति। तथा सावज्जे सदोसधम्मे ‘‘इमे सावज्जा’’ति, अनवज्जे च निद्दोसधम्मे ‘‘इमे अनवज्जा’’ति, हीने हीनाति, पणीते पणीताति। कण्हसुक्कसप्पटिभागेति ‘‘इमे कण्हा सुक्के पटिबाहेत्वा ठितत्ता सप्पटिभागा नाम, इमे च सुक्का कण्हे पटिबाहित्वा ठितत्ता सप्पटिभागा’’ति न जानाति।
Ittarasaddhoti parittakasaddho. Kusalākusale dhamme na jānātītiādīsu kusale dhamme ‘‘ime kusalā’’ti na jānāti, akusale dhamme ‘‘ime akusalā’’ti na jānāti. Tathā sāvajje sadosadhamme ‘‘ime sāvajjā’’ti, anavajje ca niddosadhamme ‘‘ime anavajjā’’ti, hīne hīnāti, paṇīte paṇītāti. Kaṇhasukkasappaṭibhāgeti ‘‘ime kaṇhā sukke paṭibāhetvā ṭhitattā sappaṭibhāgā nāma, ime ca sukkā kaṇhe paṭibāhitvā ṭhitattā sappaṭibhāgā’’ti na jānāti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १. अवजानातिसुत्तं • 1. Avajānātisuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १. अवजानातिसुत्तवण्णना • 1. Avajānātisuttavaṇṇanā
