| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
(๑๕) ๕. ติกณฺฑกีวโคฺค
(15) 5. Tikaṇḍakīvaggo
๑. อวชานาติสุตฺตวณฺณนา
1. Avajānātisuttavaṇṇanā
๑๔๑. ปญฺจมสฺส ปฐเม ทตฺวา อวชานาตีติ เอตฺถ เอโก ภิกฺขุ มหาปุโญฺญ จตุปจฺจยลาภี โหติ, โส จีวราทีนิ ลภิตฺวา อญฺญํ อปฺปปุญฺญํ อาปุจฺฉติฯ โสปิ ตสฺมิํ ปุนปฺปุนํ อาปุจฺฉเนฺตปิ คณฺหาติเยวฯ อถสฺส อิตโร โถกํ กุปิโต หุตฺวา มงฺกุภาวํ อุปฺปาเทตุกาโม วทติ ‘‘อยํ อตฺตโน ธมฺมตาย จีวราทีนิ น ลภติ, อเมฺห นิสฺสาย ลภตี’’ติฯ เอวมฺปิ ทตฺวา อวชานาติ นามฯ เอโก ปน เอเกน สทฺธิํ เทฺว ตีณิ วสฺสานิ วสโนฺต ปุเพฺพ ตํ ปุคฺคลํ ครุํ กตฺวา คจฺฉเนฺต คจฺฉเนฺต กาเล จิตฺตีการํ น กโรติ, อาสนนิสินฺนฎฺฐานมฺปิ น คจฺฉติฯ อยมฺปิ ปุคฺคโล สํวาเสน อวชานาติ นามฯ อาเธยฺยมุโขติ อาทิโต เธยฺยมุโข, ปฐมวจนสฺมิํเยว ฐปิตมุโขติ อโตฺถฯ ตตฺถายํ นโย – เอโก ปุคฺคโล สารุปฺปํเยว ภิกฺขุํ ‘‘อสารุโปฺป เอโส’’ติ กเถติฯ ตํ สุตฺวา เอส นิฎฺฐํ คจฺฉติ, ปุน อเญฺญน สภาเคน ภิกฺขุนา ‘‘สารุโปฺป อย’’นฺติ วุเตฺตปิ ตสฺส วจนํ น คณฺหาติฯ อสุเกน นาม ‘‘อสารุโปฺป อย’’นฺติ อมฺหากํ กถิตนฺติ ปุริมภิกฺขุโนว กถํ คณฺหาติฯ อปโรปิสฺส ทุสฺสีลํ ‘‘สีลวา’’ติ กเถติฯ ตสฺส วจนํ สทฺทหิตฺวา ปุน อเญฺญน ‘‘อสารุโปฺป เอโส ภิกฺขุ, นายํ ตุมฺหากํ สนฺติกํ อุปสงฺกมิตุํ ยุโตฺต’’ติ วุเตฺตปิ ตสฺส วจนํ อคฺคเหตฺวา ปุริมํเยว กถํ คณฺหาติฯ อปโร วณฺณมฺปิ กถิตํ คณฺหาติ, อวณฺณมฺปิ กถิตํ คณฺหาติเยวฯ อยมฺปิ อาเธยฺยมุโขเยว นาม อาธาตพฺพมุโข, ยํ ยํ สุณาติ, ตตฺถ ตตฺถ ฐปิตมุโขติ อโตฺถฯ
141. Pañcamassa paṭhame datvā avajānātīti ettha eko bhikkhu mahāpuñño catupaccayalābhī hoti, so cīvarādīni labhitvā aññaṃ appapuññaṃ āpucchati. Sopi tasmiṃ punappunaṃ āpucchantepi gaṇhātiyeva. Athassa itaro thokaṃ kupito hutvā maṅkubhāvaṃ uppādetukāmo vadati ‘‘ayaṃ attano dhammatāya cīvarādīni na labhati, amhe nissāya labhatī’’ti. Evampi datvā avajānāti nāma. Eko pana ekena saddhiṃ dve tīṇi vassāni vasanto pubbe taṃ puggalaṃ garuṃ katvā gacchante gacchante kāle cittīkāraṃ na karoti, āsananisinnaṭṭhānampi na gacchati. Ayampi puggalo saṃvāsena avajānāti nāma. Ādheyyamukhoti ādito dheyyamukho, paṭhamavacanasmiṃyeva ṭhapitamukhoti attho. Tatthāyaṃ nayo – eko puggalo sāruppaṃyeva bhikkhuṃ ‘‘asāruppo eso’’ti katheti. Taṃ sutvā esa niṭṭhaṃ gacchati, puna aññena sabhāgena bhikkhunā ‘‘sāruppo aya’’nti vuttepi tassa vacanaṃ na gaṇhāti. Asukena nāma ‘‘asāruppo aya’’nti amhākaṃ kathitanti purimabhikkhunova kathaṃ gaṇhāti. Aparopissa dussīlaṃ ‘‘sīlavā’’ti katheti. Tassa vacanaṃ saddahitvā puna aññena ‘‘asāruppo eso bhikkhu, nāyaṃ tumhākaṃ santikaṃ upasaṅkamituṃ yutto’’ti vuttepi tassa vacanaṃ aggahetvā purimaṃyeva kathaṃ gaṇhāti. Aparo vaṇṇampi kathitaṃ gaṇhāti, avaṇṇampi kathitaṃ gaṇhātiyeva. Ayampi ādheyyamukhoyeva nāma ādhātabbamukho, yaṃ yaṃ suṇāti, tattha tattha ṭhapitamukhoti attho.
โลโลติ สทฺธาทีนํ อิตฺตรกาลปฺปติตตฺตา อสฺสทฺธิยาทีหิ ลุลิตภาเวน โลโลฯ อิตฺตรภตฺตีติอาทีสุ ปุนปฺปุนํ ภชเนน สทฺธาว ภตฺติเปมํฯ สทฺธาเปมมฺปิ เคหสฺสิตเปมมฺปิ วฎฺฎติ, ปสาโท สทฺธาปสาโทฯ เอวํ ปุคฺคโล โลโล โหตีติ เอวํ อิตฺตรสทฺธาทิตาย ปุคฺคโล โลโล นาม โหติฯ หลิทฺทิราโค วิย, ถุสราสิมฺหิ โกฎฺฎิตขานุโก วิย, อสฺสปิฎฺฐิยํ ฐปิตกุมฺภณฺฑํ วิย จ อนิพทฺธฎฺฐาเน มุหุเตฺตน กุปฺปติฯ มโนฺท โมมูโหติ อญฺญาณภาเวน มโนฺท, อวิสยตาย โมมูโห, มหามูโฬฺหติ อโตฺถฯ
Loloti saddhādīnaṃ ittarakālappatitattā assaddhiyādīhi lulitabhāvena lolo. Ittarabhattītiādīsu punappunaṃ bhajanena saddhāva bhattipemaṃ. Saddhāpemampi gehassitapemampi vaṭṭati, pasādo saddhāpasādo. Evaṃ puggalo lolo hotīti evaṃ ittarasaddhāditāya puggalo lolo nāma hoti. Haliddirāgo viya, thusarāsimhi koṭṭitakhānuko viya, assapiṭṭhiyaṃ ṭhapitakumbhaṇḍaṃ viya ca anibaddhaṭṭhāne muhuttena kuppati. Mando momūhoti aññāṇabhāvena mando, avisayatāya momūho, mahāmūḷhoti attho.
อวชานาติสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Avajānātisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑. อวชานาติสุตฺตํ • 1. Avajānātisuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๑. อวชานาติสุตฺตวณฺณนา • 1. Avajānātisuttavaṇṇanā
