| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. อวกุชฺชสุตฺตวณฺณนา
10. Avakujjasuttavaṇṇanā
๓๐. ทสเม อวกุชฺชปโญฺญติ อโธมุขปโญฺญฯ อุจฺฉงฺคปโญฺญติ อุจฺฉงฺคสทิสปโญฺญฯ ปุถุปโญฺญติ วิตฺถาริกปโญฺญฯ อาทิกลฺยาณนฺติอาทีสุ อาทีติ ปุพฺพปฎฺฐปนาฯ มชฺฌนฺติ กถาเวมชฺฌํฯ ปริโยสานนฺติ สนฺนิฎฺฐานํฯ อิติสฺส เต ธมฺมํ กเถนฺตา ปุพฺพปฎฺฐปเนปิ กลฺยาณํ ภทฺทกํ อนวชฺชเมว กตฺวา กเถนฺติ, เวมเชฺฌปิ ปริโยสาเนปิฯ เอตฺถ จ อตฺถิ เทสนาย อาทิมชฺฌปริโยสานานิ, อตฺถิ สาสนสฺสฯ ตตฺถ เทสนาย ตาว จตุปฺปทิกคาถาย ปฐมปทํ อาทิ, เทฺว ปทานิ มชฺฌํ, อวสานปทํ ปริโยสานํฯ เอกานุสนฺธิกสฺส สุตฺตสฺส นิทานํ อาทิ, อนุสนฺธิ มชฺฌํ, อิทมโวจาติ อปฺปนา ปริโยสานํฯ อเนกานุสนฺธิกสฺส ปฐโม อนุสนฺธิ อาทิ, ตโต ปรํ เอโก วา อเนเก วา มชฺฌํ, ปจฺฉิโม ปริโยสานํฯ อยํ ตาว เทสนาย นโยฯ สาสนสฺส ปน สีลํ อาทิ, สมาธิ มชฺฌํ, วิปสฺสนา ปริโยสานํฯ สมาธิ วา อาทิ, วิปสฺสนา มชฺฌํ, มโคฺค ปริโยสานํฯ วิปสฺสนา วา อาทิ, มโคฺค มชฺฌํ, ผลํ ปริโยสานํฯ มโคฺค วา อาทิ, ผลํ มชฺฌํ, นิพฺพานํ ปริโยสานํฯ เทฺว เทฺว วา กยิรมาเน สีลสมาธโย อาทิ, วิปสฺสนามคฺคา มชฺฌํ, ผลนิพฺพานานิ ปริโยสานํฯ
30. Dasame avakujjapaññoti adhomukhapañño. Ucchaṅgapaññoti ucchaṅgasadisapañño. Puthupaññoti vitthārikapañño. Ādikalyāṇantiādīsu ādīti pubbapaṭṭhapanā. Majjhanti kathāvemajjhaṃ. Pariyosānanti sanniṭṭhānaṃ. Itissa te dhammaṃ kathentā pubbapaṭṭhapanepi kalyāṇaṃ bhaddakaṃ anavajjameva katvā kathenti, vemajjhepi pariyosānepi. Ettha ca atthi desanāya ādimajjhapariyosānāni, atthi sāsanassa. Tattha desanāya tāva catuppadikagāthāya paṭhamapadaṃ ādi, dve padāni majjhaṃ, avasānapadaṃ pariyosānaṃ. Ekānusandhikassa suttassa nidānaṃ ādi, anusandhi majjhaṃ, idamavocāti appanā pariyosānaṃ. Anekānusandhikassa paṭhamo anusandhi ādi, tato paraṃ eko vā aneke vā majjhaṃ, pacchimo pariyosānaṃ. Ayaṃ tāva desanāya nayo. Sāsanassa pana sīlaṃ ādi, samādhi majjhaṃ, vipassanā pariyosānaṃ. Samādhi vā ādi, vipassanā majjhaṃ, maggo pariyosānaṃ. Vipassanā vā ādi, maggo majjhaṃ, phalaṃ pariyosānaṃ. Maggo vā ādi, phalaṃ majjhaṃ, nibbānaṃ pariyosānaṃ. Dve dve vā kayiramāne sīlasamādhayo ādi, vipassanāmaggā majjhaṃ, phalanibbānāni pariyosānaṃ.
สาตฺถนฺติ สาตฺถกํ กตฺวา เทเสนฺติฯ สพฺยญฺชนนฺติ อกฺขรปาริปูริํ กตฺวา เทเสนฺติฯ เกวลปริปุณฺณนฺติ สกลปริปุณฺณํ อนูนํ กตฺวา เทเสนฺติฯ ปริสุทฺธนฺติ ปริสุทฺธํ นิชฺชฎํ นิคฺคณฺฐิํ กตฺวา เทเสนฺติฯ พฺรหฺมจริยํ ปกาเสนฺตีติ เอวํ เทเสนฺตา จ เสฎฺฐจริยภูตํ สิกฺขตฺตยสงฺคหิตํ อริยํ อฎฺฐงฺคิกํ มคฺคํ ปกาเสนฺติฯ เนว อาทิํ มนสิ กโรตีติ เนว ปุพฺพปฎฺฐปนํ มนสิ กโรติฯ
Sātthanti sātthakaṃ katvā desenti. Sabyañjananti akkharapāripūriṃ katvā desenti. Kevalaparipuṇṇanti sakalaparipuṇṇaṃ anūnaṃ katvā desenti. Parisuddhanti parisuddhaṃ nijjaṭaṃ niggaṇṭhiṃ katvā desenti. Brahmacariyaṃ pakāsentīti evaṃ desentā ca seṭṭhacariyabhūtaṃ sikkhattayasaṅgahitaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ pakāsenti. Neva ādiṃ manasi karotīti neva pubbapaṭṭhapanaṃ manasi karoti.
กุโมฺภติ ฆโฎฯ นิกุโชฺชติ อโธมุโข ฐปิโตฯ เอวเมว โขติ เอตฺถ กุโมฺภ นิกุโชฺช วิย อวกุชฺชปโญฺญ ปุคฺคโล ทฎฺฐโพฺพ, อุทกาสิญฺจนกาโล วิย ธมฺมเทสนาย ลทฺธกาโล, อุทกสฺส วิวฎฺฎนกาโล วิย ตสฺมิํ อาสเน นิสินฺนสฺส อุคฺคเหตุํ อสมตฺถกาโล, อุทกสฺส อสณฺฐานกาโล วิย วุฎฺฐหิตฺวา อสลฺลกฺขณกาโล เวทิตโพฺพฯ
Kumbhoti ghaṭo. Nikujjoti adhomukho ṭhapito. Evameva khoti ettha kumbho nikujjo viya avakujjapañño puggalo daṭṭhabbo, udakāsiñcanakālo viya dhammadesanāya laddhakālo, udakassa vivaṭṭanakālo viya tasmiṃ āsane nisinnassa uggahetuṃ asamatthakālo, udakassa asaṇṭhānakālo viya vuṭṭhahitvā asallakkhaṇakālo veditabbo.
อากิณฺณานีติ ปกฺขิตฺตานิฯ สติสโมฺมสาย ปกิเรยฺยาติ มุฎฺฐสฺสติตาย วิกิเรยฺยฯ เอวเมว โขติ เอตฺถ อุจฺฉโงฺค วิย อุจฺฉงฺคปโญฺญ ปุคฺคโล ทฎฺฐโพฺพ, นานาขชฺชกานิ วิย นานปฺปการํ พุทฺธวจนํ, อุจฺฉเงฺค นานาขชฺชกานิ ขาทนฺตสฺส นิสินฺนกาโล วิย ตสฺมิํ อาสเน นิสินฺนสฺส อุคฺคณฺหนกาโล, วุฎฺฐหนฺตสฺส สติสโมฺมสา ปกิรณกาโล วิย ตสฺมา อาสนา วุฎฺฐาย คจฺฉนฺตสฺส อสลฺลกฺขณกาโล เวทิตโพฺพฯ
Ākiṇṇānīti pakkhittāni. Satisammosāya pakireyyāti muṭṭhassatitāya vikireyya. Evameva khoti ettha ucchaṅgo viya ucchaṅgapañño puggalo daṭṭhabbo, nānākhajjakāni viya nānappakāraṃ buddhavacanaṃ, ucchaṅge nānākhajjakāni khādantassa nisinnakālo viya tasmiṃ āsane nisinnassa uggaṇhanakālo, vuṭṭhahantassa satisammosā pakiraṇakālo viya tasmā āsanā vuṭṭhāya gacchantassa asallakkhaṇakālo veditabbo.
อุกฺกุโชฺชติ อุปริมุโข ฐปิโตฯ สณฺฐาตีติ ปติฎฺฐหติฯ เอวเมว โขติ เอตฺถ อุปริมุโข ฐปิโต กุโมฺภ วิย ปุถุปโญฺญ ปุคฺคโล ทฎฺฐโพฺพ, อุทกสฺส อาสิตฺตกาโล วิย เทสนาย ลทฺธกาโล, อุทกสฺส สณฺฐานกาโล วิย ตตฺถ นิสินฺนสฺส อุคฺคณฺหนกาโล, โน วิวฎฺฎนกาโล วิย วุฎฺฐาย คจฺฉนฺตสฺส สลฺลกฺขณกาโล เวทิตโพฺพฯ
Ukkujjoti uparimukho ṭhapito. Saṇṭhātīti patiṭṭhahati. Evameva khoti ettha uparimukho ṭhapito kumbho viya puthupañño puggalo daṭṭhabbo, udakassa āsittakālo viya desanāya laddhakālo, udakassa saṇṭhānakālo viya tattha nisinnassa uggaṇhanakālo, no vivaṭṭanakālo viya vuṭṭhāya gacchantassa sallakkhaṇakālo veditabbo.
ทุเมฺมโธติ นิปฺปโญฺญฯ อวิจกฺขโณติ สํวิทหนปญฺญาย รหิโตฯ คนฺตาติ คมนสีโลฯ เสโยฺย เอเตน วุจฺจตีติ เอตสฺมา ปุคฺคลา อุตฺตริตโรติ วุจฺจติฯ ธมฺมานุธมฺมปฺปฎิปโนฺนติ นวโลกุตฺตรธมฺมสฺส อนุธมฺมํ สห สีเลน ปุพฺพภาคปฎิปทํ ปฎิปโนฺนฯ ทุกฺขสฺสาติ วฎฺฎทุกฺขสฺสฯ อนฺตกโร สิยาติ โกฎิกโร ปริเจฺฉทกโร ปริวฎุมกโร ภเวยฺยาติฯ
Dummedhoti nippañño. Avicakkhaṇoti saṃvidahanapaññāya rahito. Gantāti gamanasīlo. Seyyo etena vuccatīti etasmā puggalā uttaritaroti vuccati. Dhammānudhammappaṭipannoti navalokuttaradhammassa anudhammaṃ saha sīlena pubbabhāgapaṭipadaṃ paṭipanno. Dukkhassāti vaṭṭadukkhassa. Antakaro siyāti koṭikaro paricchedakaro parivaṭumakaro bhaveyyāti.
ปุคฺคลวโคฺค ตติโยฯ
Puggalavaggo tatiyo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๐. อวกุชฺชสุตฺตํ • 10. Avakujjasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. อวกุชฺชสุตฺตวณฺณนา • 10. Avakujjasuttavaṇṇanā
