| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
(೪) ಅವನ್ದನೀಯಪುಗ್ಗಲಾದಿವಣ್ಣನಾ
(4) Avandanīyapuggalādivaṇṇanā
೪೭೭. ತೇಸನ್ತಿ ದಸನ್ನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ। ‘‘ಸದ್ಧಿ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಾಮೀಚೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಸಹತ್ಥೇ ಕರಣವಚನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸಾಮೀಚೇನಾತಿ ಚ ಸಾಮೀಚಿನಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಸಾಮೀಚಂ ಕಮ್ಮಂ, ತೇನ ಸಾಮೀಚೇನ। ದಸ ಚೀವರಧಾರಣಾತಿ ಪದಸ್ಸ ಸಮಾಸಭಾವಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ದಸ ದಿವಸಾನಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರಸ್ಸ ಧಾರಣಾ’’ತಿ।
477.Tesanti dasannaṃ puggalānaṃ. ‘‘Saddhi’’nti iminā sāmīcenāti ettha sahatthe karaṇavacananti dasseti. Sāmīcenāti ca sāmīcinā kattabbaṃ sāmīcaṃ kammaṃ, tena sāmīcena. Dasa cīvaradhāraṇāti padassa samāsabhāvaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘dasa divasāni atirekacīvarassa dhāraṇā’’ti.
ಕತಿಸತನ್ತಿಆದೀಸು ದ್ವೀಸು ಗಾಥಾಪಾದೇಸು ಚತೂಸು ವಿಭತ್ಯನ್ತಪದೇಸು ಪುರಿಮಂ ಪುರಿಮೇನ, ಪಚ್ಛಿಮಞ್ಚ ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಕತಿಸತಂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ರತ್ತಿಸತಂ ಛಾದಯಿತ್ವಾನಾ’’ತಿ। ಪಚ್ಛಿಮಗಾಥಾಯ ಪುಬ್ಬಡ್ಢೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಯಂ ಹೀತಿ ಅಯಂ ಏವ ವಕ್ಖಮಾನೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಗಾಥಾಯಂ। ಯೋತಿ ಭಿಕ್ಖು, ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇತೀತಿ ಅಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ।
Katisatantiādīsu dvīsu gāthāpādesu catūsu vibhatyantapadesu purimaṃ purimena, pacchimañca pacchimena yathākkamaṃ yojetabbanti dassento āha ‘‘katisataṃ āpattiyo rattisataṃ chādayitvānā’’ti. Pacchimagāthāya pubbaḍḍhepi eseva nayo. Ayaṃ hīti ayaṃ eva vakkhamāno. Etthāti gāthāyaṃ. Yoti bhikkhu, paṭicchādetīti sambandho. Itīti ayaṃ saṅkhepattho.
ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೇಸು ಚತೂಸು ಚತುಕ್ಕೇಸು ಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ದ್ವಾದಸ ಕಮ್ಮದೋಸಾ ವುತ್ತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅಧಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗಕಮ್ಮಂ, ಅಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಕಮ್ಮನ್ತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।
Heṭṭhā vuttesu catūsu catukkesu dhammena samaggaṃ apanetvā dvādasa kammadosā vuttāti daṭṭhabbaṃ. Adhammena vaggakammaṃ, adhammena samaggakammanti yojetabbaṃ.
ಏತ್ಥಾತಿ ಛಸು ಕಮ್ಮೇಸು। ಏತದೇವಾತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಕಮ್ಮಮೇವ।
Etthāti chasu kammesu. Etadevāti dhammena samaggakammameva.
ಯಂ ದೇಸಿತಾತಿ ಏತ್ಥ ಯಂಸದ್ದೋ ವಚನವಿಪಲ್ಲಾಸೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯಾನಿ ದೇಸಿತಾನೀ’’ತಿ। ‘‘ದೇಸಿತಾನೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ದೇಸಿತಾತಿ ಏತ್ಥ ನಿಕಾರಸ್ಸ ಆಕಾರಾದೇಸಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ಪರಿಯನ್ತಪರಿಚ್ಛೇದಭಾವರಹಿತತ್ತಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನತ್ಥಿ ಅನ್ತಂ ಪರಿಯನ್ತಮೇತಸ್ಸಾತಿ ಅನನ್ತನ್ತಿ ವಚನತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಜಿತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕೇನ ಕಂ ಕಿನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ಜಿತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಭಗವತಾ ಕಿಲೇಸಗಣಂ ಅಭಿಮದ್ದಿತ್ವಾ’’ತಿ। ಕೇನ ಕಂ ಕಿನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ಕಿಂ ಜಿತಂ ವಿಯಾತಿ ಆಹ ‘‘ರಞ್ಞಾ ಸಪತ್ತಗಣಂ ಅಭಿಮದ್ದಿತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ವಿಯಾ’’ತಿ। ತತ್ಥ ‘‘ರಞ್ಞಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಕೇನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ‘‘ಸಪತ್ತಗಣ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಕ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ‘‘ಅಭಿಮದ್ದಿತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಕಿನ್ತಿ ಕತ್ವಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ‘‘ರಜ್ಜ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ಕಿ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ಸಪತ್ತಗಣನ್ತಿ ವೇರಿಗಣಂ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಯೋಜನಾ – ರಞ್ಞಾ ಸಪತ್ತಗಣಂ ಅಭಿಮದ್ದಿತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ರಾಜಭಾವಂ ಜಿತಂ ವಿಯ, ಭಗವತಾ ಕಿಲೇಸಗಣಂ ಅಭಿಮದ್ದಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಜಿತನ್ತಿ। ಸ್ವೇವಾತಿ ಭಗವಾ ಏವ। ‘‘ನಿಬ್ಬಿಕಾರತಾಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ತಾದಿಸದ್ದೋ ನಿಬ್ಬಿಕಾರತ್ಥವಾಚಕೋ ಅನಿಪ್ಫನ್ನಪಾಟಿಪದಿಕೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ವಿವೇಕಪಞ್ಚಕ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಕಾಯಚಿತ್ತಉಪಧಿವಸೇನ ವಿವೇಕತ್ತಯಮ್ಪಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ವಿವೇಕಭಾವೇನ ಸಮಾನತ್ತಾ। ತೇನ ಭಗವತಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ‘‘ಯಾನಿ ಸತ್ತ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಏಕೇತ್ಥಾತಿ ಏತ್ಥ ಏಕಸದ್ದಸ್ಸ ವಿಸಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ಥಾತಿ ಸತ್ತಸು ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇಸು। ಏತ್ಥ ಪನಾತಿ ಸಮಥೇಸು ಪನ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸ್ಸ। ಅಟ್ಠಕಥಾಸೂತಿ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು। ಮಯಂ ಪನಾತಿ ಸಙ್ಗಹಕಾರಕಾ ಅಮ್ಹೇ ಪನ, ಬುದ್ಧಘೋಸನಾಮಕಾ ಮಯಂ ಪನಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ರೋಚಯಾಮಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಸ್ಸ ಕಿಮತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ರೋಚೇಸೀತಿ ಆಹ ‘‘ವಿನಾತಿ ನಿಪಾತಸ್ಸ ಪಟಿಸೇಧನಮತ್ಥಮತ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ವಿನಾತಿ ನಿಪಾತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪದಂ ‘‘ಅತ್ಥಮತ್ತ’’ನ್ತಿ ಪದೇ ವಾಚಕಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅತ್ತನೋ ಸಾಧ್ಯವಚನಂ ಬುದ್ಧವಚನಸಙ್ಖಾತೇನ ಸಾಧಕವಚನೇನ ಸಾಧೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತ’’ನ್ತಿಆದಿ।
Yaṃ desitāti ettha yaṃsaddo vacanavipallāsoti āha ‘‘yāni desitānī’’ti. ‘‘Desitānī’’ti iminā desitāti ettha nikārassa ākārādesabhāvaṃ dasseti. ‘‘Pariyantaparicchedabhāvarahitattā’’ti iminā natthi antaṃ pariyantametassāti anantanti vacanatthaṃ dasseti. Tanti nibbānaṃ, jitanti sambandho. Kena kaṃ kinti katvā jitanti āha ‘‘bhagavatā kilesagaṇaṃ abhimadditvā’’ti. Kena kaṃ kinti katvā kiṃ jitaṃ viyāti āha ‘‘raññā sapattagaṇaṃ abhimadditvā rajjaṃ viyā’’ti. Tattha ‘‘raññā’’ti iminā ‘‘kenā’’ti pucchaṃ vissajjesi. ‘‘Sapattagaṇa’’nti iminā ‘‘ka’’nti pucchaṃ vissajjesi. ‘‘Abhimadditvā’’ti iminā ‘‘kinti katvā’’ti pucchaṃ vissajjesi. ‘‘Rajja’’nti iminā ‘‘ki’’nti pucchaṃ vissajjesi. Sapattagaṇanti verigaṇaṃ. Ayaṃ panettha yojanā – raññā sapattagaṇaṃ abhimadditvā rajjaṃ rājabhāvaṃ jitaṃ viya, bhagavatā kilesagaṇaṃ abhimadditvā nibbānaṃ jitanti. Svevāti bhagavā eva. ‘‘Nibbikāratāyā’’ti iminā tādisaddo nibbikāratthavācako anipphannapāṭipadikoti dasseti. ‘‘Vivekapañcaka’’nti iminā kāyacittaupadhivasena vivekattayampi gahetabbaṃ vivekabhāvena samānattā. Tena bhagavatāti sambandho. ‘‘Yāni satta āpattikkhandhānī’’ti iminā eketthāti ettha ekasaddassa visayaṃ dasseti. Tatthāti sattasu āpattikkhandhesu. Ettha panāti samathesu pana. Hīti saccaṃ. Tassāti sammukhāvinayassa. Aṭṭhakathāsūti sabbaaṭṭhakathāsu. Mayaṃ panāti saṅgahakārakā amhe pana, buddhaghosanāmakā mayaṃ panāti attho, rocayāmāti sambandho. Kassa kimatthaṃ gahetvā rocesīti āha ‘‘vināti nipātassa paṭisedhanamatthamatta’’nti. ‘‘Vināti nipātassā’’ti padaṃ ‘‘atthamatta’’nti pade vācakasambandho. Attano sādhyavacanaṃ buddhavacanasaṅkhātena sādhakavacanena sādhento āha ‘‘vuttampi ceta’’ntiādi.
ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಟ್ಠಕಾನೀತಿ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಭೇದ, ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಭೇದ, ವೇಮತಿಕಭೇದೇಸು ತೀಸು ಏಕಮೇಕಂ ಮೂಲಂ ಕತ್ವಾ ತಯೋ ತಯೋ ಮೂಲಿಂ ಕತ್ವಾ ನವ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಭೇದೇಸು ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿಭೇದಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಹೋನ್ತಿ, ತಾನಿ ಅಟ್ಠಾರಸ ಭೇದಕರವತ್ಥೂಸು ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಟ್ಠಕಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಛಊನದಿಯಡ್ಢಸತನ್ತಿ ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸಾಧಿಕಂ ಸತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Aṭṭhārasa aṭṭhakānīti adhammadiṭṭhibheda, dhammadiṭṭhibheda, vematikabhedesu tīsu ekamekaṃ mūlaṃ katvā tayo tayo mūliṃ katvā nava honti, tesu dhammadiṭṭhibhedesu dhammadiṭṭhibhedaṃ apanetvā aṭṭha honti, tāni aṭṭhārasa bhedakaravatthūsu yojetvā aṭṭhārasa aṭṭhakāni hontīti daṭṭhabbaṃ. Chaūnadiyaḍḍhasatanti catucattālīsādhikaṃ satanti vuttaṃ hoti.
ಏಕೇಕವತ್ಥುಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅಟ್ಠಾರಸಸು ಭೇದಕರವತ್ಥೂಸು ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ।
Ekekavatthusminti aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu ekekasmiṃ vatthusmiṃ.
ಇತಿ ಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕವಣ್ಣನಾಯ ಯೋಜನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Iti gāthāsaṅgaṇikavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಪರಿವಾರಪಾಳಿ • Parivārapāḷi / ೪. ಅವನ್ದನೀಯಪುಗ್ಗಲಾದಿ • 4. Avandanīyapuggalādi
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Parivāra-aṭṭhakathā / (೪) ಅವನ್ದನೀಯಪುಗ್ಗಲಾದಿವಣ್ಣನಾ • (4) Avandanīyapuggalādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಅವನ್ದನೀಯಪುಗ್ಗಲಾದಿವಣ್ಣನಾ • Avandanīyapuggalādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಅವನ್ದನೀಯಪುಗ್ಗಲಾದಿವಣ್ಣನಾ • Avandanīyapuggalādivaṇṇanā
