| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā |
६. छक्कनिपातो
6. Chakkanipāto
१. अवारियवग्गो
1. Avāriyavaggo
[३७६] १. अवारियजातकवण्णना
[376] 1. Avāriyajātakavaṇṇanā
मासु कुज्झ भूमिपतीति इदं सत्था जेतवने विहरन्तो एकं तित्थनाविकं आरब्भ कथेसि। सो किर बालो अहोसि अञ्ञाणो, नेव सो बुद्धादीनं रतनानं, न अञ्ञेसं पुग्गलानं गुणं जानाति, चण्डो फरुसो साहसिको। अथेको जानपदो भिक्खु ‘‘बुद्धुपट्ठानं करिस्सामी’’ति आगच्छन्तो सायं अचिरवतीतित्थं पत्वा तं एवमाह ‘‘उपासक, परतीरं गमिस्सामि, नावं मे देही’’ति। ‘‘भन्ते, इदानि अकालो, एकस्मिं ठाने वसस्सू’’ति। ‘‘उपासक, इध कुहिं वसिस्सामि, मं गण्हित्वा गच्छा’’ति। सो कुज्झित्वा ‘‘एहि रे समण, वहामी’’ति थेरं नावं आरोपेत्वा उजुकं अगन्त्वा हेट्ठा नावं नेत्वा उल्लोळं कत्वा तस्स पत्तचीवरं तेमेत्वा किलमेत्वा तीरं पत्वा अन्धकारवेलायं उय्योजेसि। अथ सो विहारं गन्त्वा तं दिवसं बुद्धुपट्ठानस्स ओकासं अलभित्वा पुनदिवसे सत्थारं उपसङ्कमित्वा वन्दित्वा एकमन्तं निसीदित्वा सत्थारा कतपटिसन्थारो ‘‘कदा आगतोसी’’ति वुत्ते ‘‘हिय्यो, भन्ते’’ति वत्वा ‘‘अथ कस्मा अज्ज बुद्धुपट्ठानं आगतोसी’’ति वुत्ते तमत्थं आरोचेसि। तं सुत्वा सत्था ‘‘न खो भिक्खु इदानेव, पुब्बेपेस चण्डो फरुसो साहसिको, इदानि पन तेन त्वं किलमितो, पुब्बेपेस पण्डिते किलमेसी’’ति वत्वा तेन याचितो अतीतं आहरि।
Māsukujjha bhūmipatīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ titthanāvikaṃ ārabbha kathesi. So kira bālo ahosi aññāṇo, neva so buddhādīnaṃ ratanānaṃ, na aññesaṃ puggalānaṃ guṇaṃ jānāti, caṇḍo pharuso sāhasiko. Atheko jānapado bhikkhu ‘‘buddhupaṭṭhānaṃ karissāmī’’ti āgacchanto sāyaṃ aciravatītitthaṃ patvā taṃ evamāha ‘‘upāsaka, paratīraṃ gamissāmi, nāvaṃ me dehī’’ti. ‘‘Bhante, idāni akālo, ekasmiṃ ṭhāne vasassū’’ti. ‘‘Upāsaka, idha kuhiṃ vasissāmi, maṃ gaṇhitvā gacchā’’ti. So kujjhitvā ‘‘ehi re samaṇa, vahāmī’’ti theraṃ nāvaṃ āropetvā ujukaṃ agantvā heṭṭhā nāvaṃ netvā ulloḷaṃ katvā tassa pattacīvaraṃ temetvā kilametvā tīraṃ patvā andhakāravelāyaṃ uyyojesi. Atha so vihāraṃ gantvā taṃ divasaṃ buddhupaṭṭhānassa okāsaṃ alabhitvā punadivase satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisīditvā satthārā katapaṭisanthāro ‘‘kadā āgatosī’’ti vutte ‘‘hiyyo, bhante’’ti vatvā ‘‘atha kasmā ajja buddhupaṭṭhānaṃ āgatosī’’ti vutte tamatthaṃ ārocesi. Taṃ sutvā satthā ‘‘na kho bhikkhu idāneva, pubbepesa caṇḍo pharuso sāhasiko, idāni pana tena tvaṃ kilamito, pubbepesa paṇḍite kilamesī’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
अतीते बाराणसियं ब्रह्मदत्ते रज्जं कारेन्ते बोधिसत्तो ब्राह्मणकुले निब्बत्तित्वा वयप्पत्तो तक्कसिलायं सब्बसिप्पानि उग्गण्हित्वा इसिपब्बज्जं पब्बजित्वा दीघमद्धानं हिमवन्ते फलाफलेन यापेत्वा लोणम्बिलसेवनत्थाय बाराणसिं पत्वा राजुय्याने वसित्वा पुनदिवसे नगरं भिक्खाय पाविसि। अथ नं राजङ्गणप्पत्तं राजा दिस्वा तस्स इरियापथे पसीदित्वा अन्तेपुरं आनेत्वा भोजेत्वा पटिञ्ञं गहेत्वा राजुय्याने वसापेसि, देवसिकं उपट्ठानं अगमासि। तमेनं बोधिसत्तो ‘‘रञ्ञा नाम, महाराज, चत्तारि अगतिगमनानि वज्जेत्वा अप्पमत्तेन खन्तिमेत्तानुद्दयसम्पन्नेन हुत्वा धम्मेन रज्जं कारेतब्ब’’न्ति वत्वा देवसिकं ओवदन्तो –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ sabbasippāni uggaṇhitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā dīghamaddhānaṃ himavante phalāphalena yāpetvā loṇambilasevanatthāya bārāṇasiṃ patvā rājuyyāne vasitvā punadivase nagaraṃ bhikkhāya pāvisi. Atha naṃ rājaṅgaṇappattaṃ rājā disvā tassa iriyāpathe pasīditvā antepuraṃ ānetvā bhojetvā paṭiññaṃ gahetvā rājuyyāne vasāpesi, devasikaṃ upaṭṭhānaṃ agamāsi. Tamenaṃ bodhisatto ‘‘raññā nāma, mahārāja, cattāri agatigamanāni vajjetvā appamattena khantimettānuddayasampannena hutvā dhammena rajjaṃ kāretabba’’nti vatvā devasikaṃ ovadanto –
१.
1.
‘‘मासु कुज्झ भूमिपति, मासु कुज्झ रथेसभ।
‘‘Māsu kujjha bhūmipati, māsu kujjha rathesabha;
कुद्धं अप्पटिकुज्झन्तो, राजा रट्ठस्स पूजितो॥
Kuddhaṃ appaṭikujjhanto, rājā raṭṭhassa pūjito.
२.
2.
‘‘गामे वा यदि वारञ्ञे, निन्ने वा यदि वा थले।
‘‘Gāme vā yadi vāraññe, ninne vā yadi vā thale;
सब्बत्थ अनुसासामि, मासु कुज्झ रथेसभा’’ति॥ – द्वे गाथा अभासि।
Sabbattha anusāsāmi, māsu kujjha rathesabhā’’ti. – dve gāthā abhāsi;
तत्थ रट्ठस्स पूजितोति एवरूपो राजा रट्ठस्स पूजनीयो होतीति अत्थो। सब्बत्थ अनुसासामीति एतेसु गामादीसु यत्थ कत्थचि वसन्तोपाहं महाराज, इमाय एव अनुसिट्ठिया तमनुसासामि, एतेसु वा गामादीसु यत्थ कत्थचि एकस्मिम्पि एकसत्तेपि अनुसासामि। मासु कुज्झ रथेसभाति एवमेवाहं तं अनुसासामि, रञ्ञा नाम कुज्झतुं न वट्टति। किंकारणा? राजानो नाम वाचावुधा, तेसं कुद्धानं वचनमत्तेनेव बहू जीवितक्खयं पापुणन्तीति।
Tattha raṭṭhassa pūjitoti evarūpo rājā raṭṭhassa pūjanīyo hotīti attho. Sabbattha anusāsāmīti etesu gāmādīsu yattha katthaci vasantopāhaṃ mahārāja, imāya eva anusiṭṭhiyā tamanusāsāmi, etesu vā gāmādīsu yattha katthaci ekasmimpi ekasattepi anusāsāmi. Māsu kujjha rathesabhāti evamevāhaṃ taṃ anusāsāmi, raññā nāma kujjhatuṃ na vaṭṭati. Kiṃkāraṇā? Rājāno nāma vācāvudhā, tesaṃ kuddhānaṃ vacanamatteneva bahū jīvitakkhayaṃ pāpuṇantīti.
एवं बोधिसत्तो रञ्ञो आगतागतदिवसे इमा द्वे गाथा अभासि। राजा अनुसिट्ठिया पसन्नचित्तो महासत्तस्स सतसहस्सुट्ठानकं एकं गामवरं अदासि, बोधिसत्तो पटिक्खिपि। इति सो तत्थेव द्वादससंवच्छरं वसित्वा ‘‘अतिचिरं निवुत्थोम्हि, जनपदचारिकं ताव चरित्वा आगमिस्सामी’’ति रञ्ञो अकथेत्वाव उय्यानपालं आमन्तेत्वा ‘‘तात, उक्कण्ठितरूपोस्मि, जनपदं चरित्वा आगमिस्सामि, त्वं रञ्ञो कथेय्यासी’’ति वत्वा पक्कन्तो गङ्गाय नावातित्थं पापुणि। तत्थ अवारियपिता नाम नाविको अहोसि। सो बालो नेव गुणवन्तानं गुणं जानाति, न अत्तनो आयापायं जानाति, सो गङ्गं तरितुकामं जनं पठमं तारेत्वा पच्छा वेतनं याचति, वेतनं अदेन्तेहि सद्धिं कलहं करोन्तो अक्कोसप्पहारेयेव बहू लभति, अप्पं लाभं, एवरूपो अन्धबालो। तं सन्धाय सत्था अभिसम्बुद्धो हुत्वा ततियं गाथमाह –
Evaṃ bodhisatto rañño āgatāgatadivase imā dve gāthā abhāsi. Rājā anusiṭṭhiyā pasannacitto mahāsattassa satasahassuṭṭhānakaṃ ekaṃ gāmavaraṃ adāsi, bodhisatto paṭikkhipi. Iti so tattheva dvādasasaṃvaccharaṃ vasitvā ‘‘aticiraṃ nivutthomhi, janapadacārikaṃ tāva caritvā āgamissāmī’’ti rañño akathetvāva uyyānapālaṃ āmantetvā ‘‘tāta, ukkaṇṭhitarūposmi, janapadaṃ caritvā āgamissāmi, tvaṃ rañño katheyyāsī’’ti vatvā pakkanto gaṅgāya nāvātitthaṃ pāpuṇi. Tattha avāriyapitā nāma nāviko ahosi. So bālo neva guṇavantānaṃ guṇaṃ jānāti, na attano āyāpāyaṃ jānāti, so gaṅgaṃ taritukāmaṃ janaṃ paṭhamaṃ tāretvā pacchā vetanaṃ yācati, vetanaṃ adentehi saddhiṃ kalahaṃ karonto akkosappahāreyeva bahū labhati, appaṃ lābhaṃ, evarūpo andhabālo. Taṃ sandhāya satthā abhisambuddho hutvā tatiyaṃ gāthamāha –
३.
3.
‘‘अवारियपिता नाम, अहु गङ्गाय नाविको।
‘‘Avāriyapitā nāma, ahu gaṅgāya nāviko;
पुब्बे जनं तारेत्वान, पच्छा याचति वेतनं।
Pubbe janaṃ tāretvāna, pacchā yācati vetanaṃ;
तेनस्स भण्डनं होति, न च भोगेहि वड्ढती’’ति॥
Tenassa bhaṇḍanaṃ hoti, na ca bhogehi vaḍḍhatī’’ti.
तत्थ अवारियपिता नामाति अवारिया नाम तस्स धीता, तस्सा वसेन अवारियपिता नाम जातो। तेनस्स भण्डनन्ति तेन कारणेन, तेन वा पच्छा याचियमानेन जनेन सद्धिं तस्स भण्डनं होति।
Tattha avāriyapitā nāmāti avāriyā nāma tassa dhītā, tassā vasena avāriyapitā nāma jāto. Tenassa bhaṇḍananti tena kāraṇena, tena vā pacchā yāciyamānena janena saddhiṃ tassa bhaṇḍanaṃ hoti.
बोधिसत्तो तं नाविकं उपसङ्कमित्वा ‘‘आवुसो, परतीरं मं नेही’’ति आह। तं सुत्वा सो आह ‘‘समण, किं मे नावावेतनं दस्ससी’’ति? ‘‘आवुसो, अहं भोगवड्ढिं अत्थवड्ढिं धम्मवड्ढिं नाम ते कथेस्सामी’’ति। तं सुत्वा नाविको ‘‘धुवं एस मय्हं किञ्चि दस्सती’’ति तं परतीरं नेत्वा ‘‘देहि मे नावाय वेतन’’न्ति आह। सो तस्स ‘‘साधु, आवुसो’’ति पठमं भोगवड्ढिं कथेन्तो –
Bodhisatto taṃ nāvikaṃ upasaṅkamitvā ‘‘āvuso, paratīraṃ maṃ nehī’’ti āha. Taṃ sutvā so āha ‘‘samaṇa, kiṃ me nāvāvetanaṃ dassasī’’ti? ‘‘Āvuso, ahaṃ bhogavaḍḍhiṃ atthavaḍḍhiṃ dhammavaḍḍhiṃ nāma te kathessāmī’’ti. Taṃ sutvā nāviko ‘‘dhuvaṃ esa mayhaṃ kiñci dassatī’’ti taṃ paratīraṃ netvā ‘‘dehi me nāvāya vetana’’nti āha. So tassa ‘‘sādhu, āvuso’’ti paṭhamaṃ bhogavaḍḍhiṃ kathento –
४.
4.
‘‘अतिण्णंयेव याचस्सु, अपारं तात नाविक।
‘‘Atiṇṇaṃyeva yācassu, apāraṃ tāta nāvika;
अञ्ञो हि तिण्णस्स मनो, अञ्ञो होति पारेसिनो’’ति॥ – गाथमाह।
Añño hi tiṇṇassa mano, añño hoti pāresino’’ti. – gāthamāha;
तत्थ अपारन्ति तात, नाविक परतीरं अतिण्णमेव जनं ओरिमतीरे ठितञ्ञेव वेतनं याचस्सु, ततो लद्धञ्च गहेत्वा गुत्तट्ठाने ठपेत्वा पच्छा मनुस्से परतीरं नेय्यासि, एवं ते भोगवड्ढि भविस्सति। अञ्ञो हि तिण्णस्स मनोति तात नाविक, परतीरं गतस्स अञ्ञो मनो भवति, अदत्वाव गन्तुकामो होति। यो पनेस पारेसी नाम परतीरं एसति, परतीरं गन्तुकामो होति, सो अतिरेकम्पि दत्वा गन्तुकामो होति, इति पारेसिनो अञ्ञो मनो होति, तस्मा त्वं अतिण्णमेव याचेय्यासि, अयं ताव ते भोगानं वड्ढि नामाति।
Tattha apāranti tāta, nāvika paratīraṃ atiṇṇameva janaṃ orimatīre ṭhitaññeva vetanaṃ yācassu, tato laddhañca gahetvā guttaṭṭhāne ṭhapetvā pacchā manusse paratīraṃ neyyāsi, evaṃ te bhogavaḍḍhi bhavissati. Añño hi tiṇṇassa manoti tāta nāvika, paratīraṃ gatassa añño mano bhavati, adatvāva gantukāmo hoti. Yo panesa pāresī nāma paratīraṃ esati, paratīraṃ gantukāmo hoti, so atirekampi datvā gantukāmo hoti, iti pāresino añño mano hoti, tasmā tvaṃ atiṇṇameva yāceyyāsi, ayaṃ tāva te bhogānaṃ vaḍḍhi nāmāti.
तं सुत्वा नाविको चिन्तेसि ‘‘अयं ताव मे ओवादो भविस्सति, इदानि पनेस अञ्ञं किञ्चि मय्हं दस्सती’’ति। अथ नं बोधिसत्तो ‘‘अयं ताव ते, आवुसो, भोगवड्ढि, इदानि अत्थधम्मवड्ढिं सुणाही’’ति वत्वा ओवदन्तो –
Taṃ sutvā nāviko cintesi ‘‘ayaṃ tāva me ovādo bhavissati, idāni panesa aññaṃ kiñci mayhaṃ dassatī’’ti. Atha naṃ bodhisatto ‘‘ayaṃ tāva te, āvuso, bhogavaḍḍhi, idāni atthadhammavaḍḍhiṃ suṇāhī’’ti vatvā ovadanto –
५.
5.
‘‘गामे वा यदि वारञ्ञे, निन्ने वा यदि वा थले।
‘‘Gāme vā yadi vāraññe, ninne vā yadi vā thale;
सब्बत्थ अनुसासामि, मासु कुज्झित्थ नाविका’’ति॥ – गाथमाह।
Sabbattha anusāsāmi, māsu kujjhittha nāvikā’’ti. – gāthamāha;
इतिस्स इमाय गाथाय अत्थधम्मवड्ढिं कथेत्वा ‘‘अयं ते अत्थवड्ढि च धम्मवड्ढि चा’’ति आह। सो पन दन्धपुरिसो तं ओवादं न किञ्चि मञ्ञमानो ‘‘इदं, समण, तया मय्हं दिन्नं नावावेतन’’न्ति आह। ‘‘आमावुसो’’ति। ‘‘मय्हं इमिना कम्मं नत्थि, अञ्ञं मे देही’’ति। ‘‘आवुसो, इदं ठपेत्वा मय्हं अञ्ञं नत्थी’’ति। ‘‘अथ त्वं कस्मा मम नावं आरुळ्होसी’’ति तापसं गङ्गातीरे पातेत्वा उरे निसीदित्वा मुखमेवस्स पोथेसि।
Itissa imāya gāthāya atthadhammavaḍḍhiṃ kathetvā ‘‘ayaṃ te atthavaḍḍhi ca dhammavaḍḍhi cā’’ti āha. So pana dandhapuriso taṃ ovādaṃ na kiñci maññamāno ‘‘idaṃ, samaṇa, tayā mayhaṃ dinnaṃ nāvāvetana’’nti āha. ‘‘Āmāvuso’’ti. ‘‘Mayhaṃ iminā kammaṃ natthi, aññaṃ me dehī’’ti. ‘‘Āvuso, idaṃ ṭhapetvā mayhaṃ aññaṃ natthī’’ti. ‘‘Atha tvaṃ kasmā mama nāvaṃ āruḷhosī’’ti tāpasaṃ gaṅgātīre pātetvā ure nisīditvā mukhamevassa pothesi.
सत्था ‘‘इति सो, भिक्खवे, तापसो यं ओवादं दत्वा रञ्ञो सन्तिका गामवरं लभि, तमेव ओवादं अन्धबालस्स नाविकस्स कथेत्वा मुखपोथनं पापुणि, तस्मा ओवादं देन्तेन युत्तजनस्सेव दातब्बो, न अयुत्तजनस्सा’’ति वत्वा अभिसम्बुद्धो हुत्वा तदनन्तरं गाथमाह –
Satthā ‘‘iti so, bhikkhave, tāpaso yaṃ ovādaṃ datvā rañño santikā gāmavaraṃ labhi, tameva ovādaṃ andhabālassa nāvikassa kathetvā mukhapothanaṃ pāpuṇi, tasmā ovādaṃ dentena yuttajanasseva dātabbo, na ayuttajanassā’’ti vatvā abhisambuddho hutvā tadanantaraṃ gāthamāha –
६.
6.
‘‘यायेवानुसासनिया, राजा गामवरं अदा।
‘‘Yāyevānusāsaniyā, rājā gāmavaraṃ adā;
तायेवानुसासनिया, नाविको पहरी मुख’’न्ति॥
Tāyevānusāsaniyā, nāviko paharī mukha’’nti.
तस्स तं पहरन्तस्सेव भरिया भत्तं गहेत्वा आगता पापपुरिसं दिस्वा ‘‘सामि, अयं तापसो नाम राजकुलूपको, मा पहरी’’ति आह। सो कुज्झित्वा ‘‘त्वं मे इमं कूटतापसं पहरितुं न देसी’’ति उट्ठाय तं पहरित्वा पातेसि। अथ भत्तपाति पतित्वा भिज्जि, तस्सा च पन गरुगब्भाय गब्भो भूमियं पति। अथ नं मनुस्सा सम्परिवारेत्वा ‘‘पुरिसघातकचोरो’’ति गहेत्वा बन्धित्वा रञ्ञो दस्सेसुं। राजा विनिच्छिनित्वा तस्स राजाणं कारेसि। सत्था अभिसम्बुद्धो हुत्वा तमत्थं पकासेन्तो ओसानगाथमाह –
Tassa taṃ paharantasseva bhariyā bhattaṃ gahetvā āgatā pāpapurisaṃ disvā ‘‘sāmi, ayaṃ tāpaso nāma rājakulūpako, mā paharī’’ti āha. So kujjhitvā ‘‘tvaṃ me imaṃ kūṭatāpasaṃ paharituṃ na desī’’ti uṭṭhāya taṃ paharitvā pātesi. Atha bhattapāti patitvā bhijji, tassā ca pana garugabbhāya gabbho bhūmiyaṃ pati. Atha naṃ manussā samparivāretvā ‘‘purisaghātakacoro’’ti gahetvā bandhitvā rañño dassesuṃ. Rājā vinicchinitvā tassa rājāṇaṃ kāresi. Satthā abhisambuddho hutvā tamatthaṃ pakāsento osānagāthamāha –
७.
7.
‘‘भत्तं भिन्नं हता भरिया, गब्भो च पतितो छमा।
‘‘Bhattaṃ bhinnaṃ hatā bhariyā, gabbho ca patito chamā;
मिगोव जातरूपेन, न तेनत्थं अबन्धि सू’’ति॥
Migova jātarūpena, na tenatthaṃ abandhi sū’’ti.
तत्थ भत्तं भिन्नन्ति भत्तपाति भिन्ना। हताति पहता। छमाति भूमियं। मिगोव जातरूपेनाति यथा मिगो सुवण्णं वा हिरञ्ञं वा मुत्तामणिआदीनि वा मद्दित्वा गच्छन्तोपि अत्थरित्वा निपज्जन्तोपि तेन जातरूपेन अत्तनो अत्थं वड्ढेतुं निब्बत्तेतुं न सक्कोति, एवमेव सो अन्धबालो पण्डितेहि दिन्नं ओवादं सुत्वापि अत्तनो अत्थं वड्ढेतुं निब्बत्तेतुं नासक्खीति वुत्तं होति। अबन्धि सूति एत्थ अबन्धि सोति एवमत्थो दट्ठब्बो। स-ओइति इमेसं पदानञ्हि सूति सन्धि होति।
Tattha bhattaṃ bhinnanti bhattapāti bhinnā. Hatāti pahatā. Chamāti bhūmiyaṃ. Migova jātarūpenāti yathā migo suvaṇṇaṃ vā hiraññaṃ vā muttāmaṇiādīni vā madditvā gacchantopi attharitvā nipajjantopi tena jātarūpena attano atthaṃ vaḍḍhetuṃ nibbattetuṃ na sakkoti, evameva so andhabālo paṇḍitehi dinnaṃ ovādaṃ sutvāpi attano atthaṃ vaḍḍhetuṃ nibbattetuṃ nāsakkhīti vuttaṃ hoti. Abandhi sūti ettha abandhi soti evamattho daṭṭhabbo. Sa-oiti imesaṃ padānañhi sūti sandhi hoti.
सत्था इमं धम्मदेसनं आहरित्वा सच्चानि पकासेत्वा जातकं समोधानेसि, सच्चपरियोसाने सो भिक्खु सोतापत्तिफले पतिट्ठहि। तदा नाविको इदानि नाविकोव अहोसि, राजा आनन्दो, तापसो पन अहमेव अहोसिन्ति।
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne so bhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā nāviko idāni nāvikova ahosi, rājā ānando, tāpaso pana ahameva ahosinti.
अवारियजातकवण्णना पठमा।
Avāriyajātakavaṇṇanā paṭhamā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / जातकपाळि • Jātakapāḷi / ३७६. अवारियजातकं • 376. Avāriyajātakaṃ
