| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
4. භොජනවග්‌ගො
4. Bhojanavaggo
1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපද-අත්‌ථයොජනා
1. Āvasathapiṇḍasikkhāpada-atthayojanā
203. භොජනවග්‌ගස්‌ස පඨමෙ ආවසථෙ පඤ්‌ඤත්‌තො පිණ්‌ඩො ආවසථපිණ්‌ඩොති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘සමන්‌තා’’තිආදි. පරික්‌ඛිත්‌තන්‌ති පරිවුතං ආවසථන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. අද්‌ධං පථං ගච්‌ඡන්‌තීති අද්‌ධිකා. ගිලායන්‌ති රුජන්‌තීති ගිලානා. ගබ්‌භො කුච්‌ඡිට්‌ඨසත්‌තො එතාසන්‌ති ගබ්‌භිනියො. මලං පබ්‌බාජෙන්‌තීති පබ්‌බජිතා, තෙසං යථානුරූපන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. පඤ්‌ඤත්‌තානි මඤ්‌චපීඨානි එත්‌ථාති පඤ්‌ඤත්‌තමඤ්‌චපීඨො, තං. අනෙකගබ්‌භපරිච්‌ඡෙදං අනෙකපමුඛපරිච්‌ඡෙදං ආවසථං කත්‌වාති යොජනා. තත්‌ථාති ආවසථෙ. තෙසං තෙසන්‌ති අද්‌ධිකාදීනං. හිය්‍යොසද්‌දස්‌ස අතීතානන්‌තරාහස්‌ස ච අනාගතානන්‌තරාහස්‌ස ච වාචකත්‌තා ඉධ අනාගතානන්‌තරාහවාචකොති ආහ ‘‘ස්‌වෙපී’’ති. කුහිං ගතා ඉති වුත්‌තෙති යොජනා. ‘‘කුක්‌කුච්‌චායන්‌තො’’තිපදස්‌ස නාමධාතුං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘කුක්‌කුච්‌චං කරොන්‌තො’’ති.
203. Bhojanavaggassa paṭhame āvasathe paññatto piṇḍo āvasathapiṇḍoti dassento āha ‘‘samantā’’tiādi. Parikkhittanti parivutaṃ āvasathanti sambandho. Addhaṃ pathaṃ gacchantīti addhikā. Gilāyanti rujantīti gilānā. Gabbho kucchiṭṭhasatto etāsanti gabbhiniyo. Malaṃ pabbājentīti pabbajitā, tesaṃ yathānurūpanti sambandho. Paññattāni mañcapīṭhāni etthāti paññattamañcapīṭho, taṃ. Anekagabbhaparicchedaṃ anekapamukhaparicchedaṃ āvasathaṃ katvāti yojanā. Tatthāti āvasathe. Tesaṃ tesanti addhikādīnaṃ. Hiyyosaddassa atītānantarāhassa ca anāgatānantarāhassa ca vācakattā idha anāgatānantarāhavācakoti āha ‘‘svepī’’ti. Kuhiṃ gatā iti vutteti yojanā. ‘‘Kukkuccāyanto’’tipadassa nāmadhātuṃ dassento āha ‘‘kukkuccaṃ karonto’’ti.
206. ‘‘අද්‌ධයොජනං වා යොජනං වා’’තිඉමිනා ‘‘පක්‌කමිතු’’න්‌තිපදස්‌ස කම්‌මං දස්‌සෙති. ‘‘ගන්‌තු’’න්‌තිඉමිනා කමුසද්‌දස්‌ස පදවික්‌ඛෙපත්‌ථං දස්‌සෙති. ‘‘අනොදිස්‌සා’’තිපදස්‌ස ත්‌වාපච්‌චයන්‌තභාවං දස්‌සෙතුං ‘‘අනුද්‌දිසිත්‌වා’’ති වුත්‌තං. පාසං ඩෙතීති පාසණ්‌ඩො, සත්‌තානං චිත්‌තෙසු දිට්‌ඨිපාසං ඛිපතීති අත්‌ථො. අථ වා තණ්‌හාපාසං, දිට්‌ඨිපාසඤ්‌ච ඩෙති උඩ්‌ඩෙතීති පාසණ්‌ඩො, තං පාසණ්‌ඩං. යාවතත්‌ථො පඤ්‌ඤත්‌තො හොතීති යාවතා අත්‌ථො හොති, තාවතා පඤ්‌ඤත්‌තො හොතීති යොජනා. ‘‘යාවදත්‌ථො’’තිපි පාඨො, අයමෙවත්‌ථො. දකාරො පදසන්‌ධිකරො. සකිං භුඤ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති එකදිවසං සකිං භුඤ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘එකදිවසං භුඤ්‌ජිතබ්‌බ’’න්‌ති.
206. ‘‘Addhayojanaṃ vā yojanaṃ vā’’tiiminā ‘‘pakkamitu’’ntipadassa kammaṃ dasseti. ‘‘Gantu’’ntiiminā kamusaddassa padavikkhepatthaṃ dasseti. ‘‘Anodissā’’tipadassa tvāpaccayantabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘anuddisitvā’’ti vuttaṃ. Pāsaṃ ḍetīti pāsaṇḍo, sattānaṃ cittesu diṭṭhipāsaṃ khipatīti attho. Atha vā taṇhāpāsaṃ, diṭṭhipāsañca ḍeti uḍḍetīti pāsaṇḍo, taṃ pāsaṇḍaṃ. Yāvatattho paññatto hotīti yāvatā attho hoti, tāvatā paññatto hotīti yojanā. ‘‘Yāvadattho’’tipi pāṭho, ayamevattho. Dakāro padasandhikaro. Sakiṃ bhuñjitabbanti ekadivasaṃ sakiṃ bhuñjitabbanti attho. Tenāha ‘‘ekadivasaṃ bhuñjitabba’’nti.
එත්‌ථාති ඉමස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ. එකකුලෙන වා පඤ්‌ඤත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. භුඤ්‌ජිතුං න වට්‌ටති එකතො හුත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තත්‌තාති අධිප්‌පායො. නානාකුලෙහි පඤ්‌ඤත්‌තං පිණ්‌ඩන්‌ති යොජනා. භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටති නානාකුලානි එකතො අහුත්‌වා විසුං විසුං පඤ්‌ඤත්‌තත්‌තාති අධිප්‌පායො. යොපි පිණ්‌ඩො ඡිජ්‌ජතීති සම්‌බන්‌ධො. උපච්‌ඡින්‌දිත්‌වාති අසද්‌ධියාදිපාපචිත්‌තත්‌තා උපච්‌ඡින්‌දිත්‌වා.
Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. Ekakulena vā paññattanti sambandho. Bhuñjituṃ na vaṭṭati ekato hutvā paññattattāti adhippāyo. Nānākulehi paññattaṃ piṇḍanti yojanā. Bhuñjituṃ vaṭṭati nānākulāni ekato ahutvā visuṃ visuṃ paññattattāti adhippāyo. Yopi piṇḍo chijjatīti sambandho. Upacchinditvāti asaddhiyādipāpacittattā upacchinditvā.
208. අනුවසිත්‌වාති පුනප්‌පුනං වසිත්‌වා. අන්‌තරාමග්‌ගෙ ගච්‌ඡන්‌තත්‌තා ‘‘ගච්‌ඡන්‌තො භුඤ්‌ජතී’’ති ඉදං තාව යුත්‌තං හොතු, ගතට්‌ඨානෙ පන ගමිතත්‌තා කථං? පච්‌චුප්‌පන්‌නසමීපොපි අතීතො තෙන සඞ්‌ගහිතත්‌තා යුත්‌තං. ‘‘කුතො නු ත්‌වං භික්‌ඛු ආගච්‌ඡසී’’තිආදීසු (සං. නි. 1.130) විය. තංසමීපොපි හි තාදිසො. නානාට්‌ඨානෙසු නානාකුලානං සන්‌තකෙ පකතියා අනාපත්‌තිභාවතො නානාට්‌ඨානෙසු එකකුලස්‌සෙව සන්‌තකං සන්‌ධාය වුත්‌තං ‘‘අනාපත්‌තී’’ති. ආරද්‌ධස්‌ස විච්‌ඡෙදත්‌තා ‘‘පුන එකදිවසං භුඤ්‌ජිතුං ලභතී’’ති වුත්‌තං. ‘‘ඔදිස්‌සා’’ති සාමඤ්‌ඤතො වුත්‌තෙපි භික්‌ඛූයෙව ගහෙතබ්‌බාති ආහ ‘‘භික්‌ඛූනංයෙවා’’ති. පඨමං.
208.Anuvasitvāti punappunaṃ vasitvā. Antarāmagge gacchantattā ‘‘gacchanto bhuñjatī’’ti idaṃ tāva yuttaṃ hotu, gataṭṭhāne pana gamitattā kathaṃ? Paccuppannasamīpopi atīto tena saṅgahitattā yuttaṃ. ‘‘Kuto nu tvaṃ bhikkhu āgacchasī’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.130) viya. Taṃsamīpopi hi tādiso. Nānāṭṭhānesu nānākulānaṃ santake pakatiyā anāpattibhāvato nānāṭṭhānesu ekakulasseva santakaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘anāpattī’’ti. Āraddhassa vicchedattā ‘‘puna ekadivasaṃ bhuñjituṃ labhatī’’ti vuttaṃ. ‘‘Odissā’’ti sāmaññato vuttepi bhikkhūyeva gahetabbāti āha ‘‘bhikkhūnaṃyevā’’ti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
