| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੪. ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ
4. Bhojanavaggo
੧. ਆવਸਥਪਿਣ੍ਡਸਿਕ੍ਖਾਪਦ-ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ
1. Āvasathapiṇḍasikkhāpada-atthayojanā
੨੦੩. ਭੋਜਨવਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਆવਸਥੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਪਿਣ੍ਡੋ ਆવਸਥਪਿਣ੍ਡੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿવੁਤਂ ਆવਸਥਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਦ੍ਧਂ ਪਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਦ੍ਧਿਕਾ। ਗਿਲਾਯਨ੍ਤਿ ਰੁਜਨ੍ਤੀਤਿ ਗਿਲਾਨਾ। ਗਬ੍ਭੋ ਕੁਚ੍ਛਿਟ੍ਠਸਤ੍ਤੋ ਏਤਾਸਨ੍ਤਿ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯੋ। ਮਲਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਤੇਸਂ ਯਥਾਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮਞ੍ਚਪੀਠੋ, ਤਂ। ਅਨੇਕਗਬ੍ਭਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਅਨੇਕਪਮੁਖਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਆવਸਥਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਆવਸਥੇ। ਤੇਸਂ ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਧਿਕਾਦੀਨਂ। ਹਿਯ੍ਯੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤੀਤਾਨਨ੍ਤਰਾਹਸ੍ਸ ਚ ਅਨਾਗਤਾਨਨ੍ਤਰਾਹਸ੍ਸ ਚ વਾਚਕਤ੍ਤਾ ਇਧ ਅਨਾਗਤਾਨਨ੍ਤਰਾਹવਾਚਕੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸ੍વੇਪੀ’’ਤਿ। ਕੁਹਿਂ ਗਤਾ ਇਤਿ વੁਤ੍ਤੇਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਨਾਮਧਾਤੁਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ।
203. Bhojanavaggassa paṭhame āvasathe paññatto piṇḍo āvasathapiṇḍoti dassento āha ‘‘samantā’’tiādi. Parikkhittanti parivutaṃ āvasathanti sambandho. Addhaṃ pathaṃ gacchantīti addhikā. Gilāyanti rujantīti gilānā. Gabbho kucchiṭṭhasatto etāsanti gabbhiniyo. Malaṃ pabbājentīti pabbajitā, tesaṃ yathānurūpanti sambandho. Paññattāni mañcapīṭhāni etthāti paññattamañcapīṭho, taṃ. Anekagabbhaparicchedaṃ anekapamukhaparicchedaṃ āvasathaṃ katvāti yojanā. Tatthāti āvasathe. Tesaṃ tesanti addhikādīnaṃ. Hiyyosaddassa atītānantarāhassa ca anāgatānantarāhassa ca vācakattā idha anāgatānantarāhavācakoti āha ‘‘svepī’’ti. Kuhiṃ gatā iti vutteti yojanā. ‘‘Kukkuccāyanto’’tipadassa nāmadhātuṃ dassento āha ‘‘kukkuccaṃ karonto’’ti.
੨੦੬. ‘‘ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਂ વਾ ਯੋਜਨਂ વਾ’’ਤਿਇਮਿਨਾ ‘‘ਪਕ੍ਕਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿਇਮਿਨਾ ਕਮੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਦવਿਕ੍ਖੇਪਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਅਨੋਦਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਤ੍વਾਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਨੁਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਾਸਂ ਡੇਤੀਤਿ ਪਾਸਣ੍ਡੋ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਪਾਸਂ ਖਿਪਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਥ વਾ ਤਣ੍ਹਾਪਾਸਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਾਸਞ੍ਚ ਡੇਤਿ ਉਡ੍ਡੇਤੀਤਿ ਪਾਸਣ੍ਡੋ, ਤਂ ਪਾਸਣ੍ਡਂ। ਯਾવਤਤ੍ਥੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਯਾવਤਾ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤਾવਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ‘‘ਯਾવਦਤ੍ਥੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਯਮੇવਤ੍ਥੋ। ਦਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ। ਸਕਿਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਕਿਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਕਦਿવਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ।
206. ‘‘Addhayojanaṃ vā yojanaṃ vā’’tiiminā ‘‘pakkamitu’’ntipadassa kammaṃ dasseti. ‘‘Gantu’’ntiiminā kamusaddassa padavikkhepatthaṃ dasseti. ‘‘Anodissā’’tipadassa tvāpaccayantabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘anuddisitvā’’ti vuttaṃ. Pāsaṃ ḍetīti pāsaṇḍo, sattānaṃ cittesu diṭṭhipāsaṃ khipatīti attho. Atha vā taṇhāpāsaṃ, diṭṭhipāsañca ḍeti uḍḍetīti pāsaṇḍo, taṃ pāsaṇḍaṃ. Yāvatattho paññatto hotīti yāvatā attho hoti, tāvatā paññatto hotīti yojanā. ‘‘Yāvadattho’’tipi pāṭho, ayamevattho. Dakāro padasandhikaro. Sakiṃ bhuñjitabbanti ekadivasaṃ sakiṃ bhuñjitabbanti attho. Tenāha ‘‘ekadivasaṃ bhuñjitabba’’nti.
ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ। ਏਕਕੁਲੇਨ વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਨਾਨਾਕੁਲੇਹਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਨਾਨਾਕੁਲਾਨਿ ਏਕਤੋ ਅਹੁਤ੍વਾ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਯੋਪਿ ਪਿਣ੍ਡੋ ਛਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾਤਿ ਅਸਦ੍ਧਿਯਾਦਿਪਾਪਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ।
Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. Ekakulena vā paññattanti sambandho. Bhuñjituṃ na vaṭṭati ekato hutvā paññattattāti adhippāyo. Nānākulehi paññattaṃ piṇḍanti yojanā. Bhuñjituṃ vaṭṭati nānākulāni ekato ahutvā visuṃ visuṃ paññattattāti adhippāyo. Yopi piṇḍo chijjatīti sambandho. Upacchinditvāti asaddhiyādipāpacittattā upacchinditvā.
੨੦੮. ਅਨੁવਸਿਤ੍વਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਸਿਤ੍વਾ। ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਤਾવ ਯੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੁ, ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ਗਮਿਤਤ੍ਤਾ ਕਥਂ? ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸਮੀਪੋਪਿ ਅਤੀਤੋ ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਯੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਕੁਤੋ ਨੁ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੩੦) વਿਯ। ਤਂਸਮੀਪੋਪਿ ਹਿ ਤਾਦਿਸੋ। ਨਾਨਾਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਨਾਨਾਕੁਲਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕੇ ਪਕਤਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਭਾવਤੋ ਨਾਨਾਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਏਕਕੁਲਸ੍ਸੇવ ਸਨ੍ਤਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਆਰਦ੍ਧਸ੍ਸ વਿਚ੍ਛੇਦਤ੍ਤਾ ‘‘ਪੁਨ ਏਕਦਿવਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਓਦਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ વੁਤ੍ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਯੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂਯੇવਾ’’ਤਿ। ਪਠਮਂ।
208.Anuvasitvāti punappunaṃ vasitvā. Antarāmagge gacchantattā ‘‘gacchanto bhuñjatī’’ti idaṃ tāva yuttaṃ hotu, gataṭṭhāne pana gamitattā kathaṃ? Paccuppannasamīpopi atīto tena saṅgahitattā yuttaṃ. ‘‘Kuto nu tvaṃ bhikkhu āgacchasī’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.130) viya. Taṃsamīpopi hi tādiso. Nānāṭṭhānesu nānākulānaṃ santake pakatiyā anāpattibhāvato nānāṭṭhānesu ekakulasseva santakaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘anāpattī’’ti. Āraddhassa vicchedattā ‘‘puna ekadivasaṃ bhuñjituṃ labhatī’’ti vuttaṃ. ‘‘Odissā’’ti sāmaññato vuttepi bhikkhūyeva gahetabbāti āha ‘‘bhikkhūnaṃyevā’’ti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੪. ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ • 4. Bhojanavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੧. ਆવਸਥਪਿਣ੍ਡਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੧. ਆવਸਥਪਿਣ੍ਡਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੧. ਆવਸਥਪਿਣ੍ਡਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੧. ਆવਸਥਪਿਣ੍ਡਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
