| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
4. භොජනවග්‌ගො
4. Bhojanavaggo
1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
203. භොජනවග්‌ගස්‌ස පඨමසික්‌ඛාපදෙ – ආවසථපිණ්‌ඩොති ආවසථෙ පිණ්‌ඩො. සමන්‌තා පරික්‌ඛිත්‌තං අද්‌ධිකගිලානගබ්‌භිනිපබ්‌බජිතානං යථානුරූපං පඤ්‌ඤත්‌තමඤ්‌චපීඨං අනෙකගබ්‌භපමුඛපරිච්‌ඡෙදං ආවසථං කත්‌වා තත්‌ථ පුඤ්‌ඤකාමතාය පිණ්‌ඩො පඤ්‌ඤත්‌තො හොති, යාගුභත්‌තභෙසජ්‌ජාදි සබ්‌බං තෙසං තෙසං දානත්‌ථාය ඨපිතං හොතීති අත්‌ථො. හිය්‍යොපීති ස්‌වෙපි. අපසක්‌කන්‌තීති අපගච්‌ඡන්‌ති. මනුස්‌සා උජ්‌ඣායන්‌තීති තිත්‌ථියෙ අපස්‌සන්‌තා ‘‘තිත්‌ථියා කුහිං ගතා’’‘‘ඉමෙ පස්‌සිත්‌වා පක්‌කන්‌තා’’ති සුත්‌වා උජ්‌ඣායන්‌ති. කුක්‌කුච්‌චායන්‌තොති කුක්‌කුච්‌චං කරොන්‌තො, අකප්‌පියසඤ්‌ඤං උප්‌පාදෙන්‌තොති අත්‌ථො.
203. Bhojanavaggassa paṭhamasikkhāpade – āvasathapiṇḍoti āvasathe piṇḍo. Samantā parikkhittaṃ addhikagilānagabbhinipabbajitānaṃ yathānurūpaṃ paññattamañcapīṭhaṃ anekagabbhapamukhaparicchedaṃ āvasathaṃ katvā tattha puññakāmatāya piṇḍo paññatto hoti, yāgubhattabhesajjādi sabbaṃ tesaṃ tesaṃ dānatthāya ṭhapitaṃ hotīti attho. Hiyyopīti svepi. Apasakkantīti apagacchanti. Manussā ujjhāyantīti titthiye apassantā ‘‘titthiyā kuhiṃ gatā’’‘‘ime passitvā pakkantā’’ti sutvā ujjhāyanti. Kukkuccāyantoti kukkuccaṃ karonto, akappiyasaññaṃ uppādentoti attho.
206. සක්‌කොති තම්‌හා ආවසථා පක්‌කමිතුන්‌ති අද්‌ධයොජනං වා යොජනං වා ගන්‌තුං සක්‌කොති. න සක්‌කොතීති එත්‌තකමෙව න සක්‌කොති. අනොදිස්‌සාති ඉමෙසංයෙව වා එත්‌තකානංයෙව වාති එකං පාසණ්‌ඩං අනුද්‌දිසිත්‌වා සබ්‌බෙසං පඤ්‌ඤත්‌තො හොති. යාවදත්‌ථොති භොජනම්‌පි එත්‌තකන්‌ති අපරිච්‌ඡින්‌දිත්‌වා යාවදත්‌ථො පඤ්‌ඤත්‌තො හොති. සකිං භුඤ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති එකදිවසං භුඤ්‌ජිතබ්‌බං, දුතියදිවසතො පට්‌ඨාය පටිග්‌ගහණෙ දුක්‌කටං, අජ්‌ඣොහාරෙ අජ්‌ඣොහාරෙ පාචිත්‌තියං.
206.Sakkoti tamhā āvasathā pakkamitunti addhayojanaṃ vā yojanaṃ vā gantuṃ sakkoti. Na sakkotīti ettakameva na sakkoti. Anodissāti imesaṃyeva vā ettakānaṃyeva vāti ekaṃ pāsaṇḍaṃ anuddisitvā sabbesaṃ paññatto hoti. Yāvadatthoti bhojanampi ettakanti aparicchinditvā yāvadattho paññatto hoti. Sakiṃ bhuñjitabbanti ekadivasaṃ bhuñjitabbaṃ, dutiyadivasato paṭṭhāya paṭiggahaṇe dukkaṭaṃ, ajjhohāre ajjhohāre pācittiyaṃ.
අයං පනෙත්‌ථ විනිච්‌ඡයො – එකකුලෙන වා නානාකුලෙහි වා එකතො හුත්‌වා එකස්‌මිං ඨානෙ වා නානාඨානෙසු වා ‘‘අජ්‌ජ එකස්‌මිං; ස්‌වෙ එකස්‌මි’’න්‌ති එවං අනියමිතට්‌ඨානෙ වා පඤ්‌ඤත්‌තං එකස්‌මිං ඨානෙ එකදිවසං භුඤ්‌ජිත්‌වා දුතියදිවසෙ තස්‌මිං ඨානෙ අඤ්‌ඤස්‌මිං වා භුඤ්‌ජිතුං න වට්‌ටති. නානාකුලෙහි පන නානාඨානෙසු පඤ්‌ඤත්‌තං එකස්‌මිං ඨානෙ එකදිවසං භුඤ්‌ජිත්‌වා දුතියදිවසෙ අඤ්‌ඤත්‌ථ භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටති. පටිපාටිං පන ඛෙපෙත්‌වා පුන ආදිතො පට්‌ඨාය භුඤ්‌ජිතුං න වට්‌ටතීති මහාපච්‌චරියං වුත්‌තං. එකපූගනානාපූගඑකගාමනානාගාමෙසුපි එසෙව නයො. යොපි එකකුලස්‌ස වා නානාකුලානං වා එකතො පඤ්‌ඤත්‌තො තණ්‌ඩුලාදීනං අභාවෙන අන්‌තරන්‌තරා ඡිජ්‌ජති, සොපි න භුඤ්‌ජිතබ්‌බො. සචෙ පන ‘‘න සක්‌කොම දාතු’’න්‌ති උපච්‌ඡින්‌දිත්‌වා පුන කල්‍යාණචිත්‌තෙ උප්‌පන්‌නෙ දාතුං ආරභන්‌ති, එතං පුන එකදිවසං භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටතීති මහාපච්‌චරියං වුත්‌තං.
Ayaṃ panettha vinicchayo – ekakulena vā nānākulehi vā ekato hutvā ekasmiṃ ṭhāne vā nānāṭhānesu vā ‘‘ajja ekasmiṃ; sve ekasmi’’nti evaṃ aniyamitaṭṭhāne vā paññattaṃ ekasmiṃ ṭhāne ekadivasaṃ bhuñjitvā dutiyadivase tasmiṃ ṭhāne aññasmiṃ vā bhuñjituṃ na vaṭṭati. Nānākulehi pana nānāṭhānesu paññattaṃ ekasmiṃ ṭhāne ekadivasaṃ bhuñjitvā dutiyadivase aññattha bhuñjituṃ vaṭṭati. Paṭipāṭiṃ pana khepetvā puna ādito paṭṭhāya bhuñjituṃ na vaṭṭatīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Ekapūganānāpūgaekagāmanānāgāmesupi eseva nayo. Yopi ekakulassa vā nānākulānaṃ vā ekato paññatto taṇḍulādīnaṃ abhāvena antarantarā chijjati, sopi na bhuñjitabbo. Sace pana ‘‘na sakkoma dātu’’nti upacchinditvā puna kalyāṇacitte uppanne dātuṃ ārabhanti, etaṃ puna ekadivasaṃ bhuñjituṃ vaṭṭatīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ.
208. අනාපත්‌ති ගිලානස්‌සාති ගිලානස්‌ස අනුවසිත්‌වා භුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති. ගච්‌ඡන්‌තො වාති යො ගච්‌ඡන්‌තො අන්‌තරාමග්‌ගෙ එකදිවසං ගතට්‌ඨානෙ ච එකදිවසං භුඤ්‌ජති, තස්‌සාපි අනාපත්‌ති. ආගච්‌ඡන්‌තෙපි එසෙව නයො. ගන්‌ත්‌වා පච්‌චාගච්‌ඡන්‌තොපි අන්‌තරාමග්‌ගෙ එකදිවසං ආගතට්‌ඨානෙ ච එකදිවසං භුඤ්‌ජිතුං ලභති. ගච්‌ඡිස්‌සාමීති භුඤ්‌ජිත්‌වා නික්‌ඛන්‌තස්‌ස නදී වා පූරති චොරාදිභයං වා හොති, සො නිවත්‌තිත්‌වා ඛෙමභාවං ඤත්‌වා ගච්‌ඡන්‌තො පුන එකදිවසං භුඤ්‌ජිතුං ලභතීති සබ්‌බමිදං මහාපච්‌චරියාදීසු වුත්‌තං . ඔදිස්‌ස පඤ්‌ඤත්‌තො හොතීති භික්‌ඛූනංයෙව අත්‌ථාය උද්‌දිසිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තො හොති. න යාවදත්‌ථොති යාවදත්‌ථං පඤ්‌ඤත්‌තො න හොති, ථොකං ථොකං ලබ්‌භති, තාදිසං නිච්‌චම්‌පි භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටති. පඤ්‌ච භොජනානි ඨපෙත්‌වා සබ්‌බත්‌ථාති යාගුඛජ්‌ජකඵලාඵලාදිභෙදෙ සබ්‌බත්‌ථ අනාපත්‌ති. යාගුආදීනි හි නිච්‌චම්‌පි භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටති. සෙසං උත්‌තානමෙව. එළකලොමසමුට්‌ඨානං – කායතො ච කායචිත්‌තතො ච සමුට්‌ඨාති, කිරියං, නොසඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, අචිත්‌තකං, පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං, කායකම්‌මං තිචිත්‌තං, තිවෙදනන්‌ති.
208.Anāpatti gilānassāti gilānassa anuvasitvā bhuñjantassa anāpatti. Gacchanto vāti yo gacchanto antarāmagge ekadivasaṃ gataṭṭhāne ca ekadivasaṃ bhuñjati, tassāpi anāpatti. Āgacchantepi eseva nayo. Gantvā paccāgacchantopi antarāmagge ekadivasaṃ āgataṭṭhāne ca ekadivasaṃ bhuñjituṃ labhati. Gacchissāmīti bhuñjitvā nikkhantassa nadī vā pūrati corādibhayaṃ vā hoti, so nivattitvā khemabhāvaṃ ñatvā gacchanto puna ekadivasaṃ bhuñjituṃ labhatīti sabbamidaṃ mahāpaccariyādīsu vuttaṃ . Odissa paññatto hotīti bhikkhūnaṃyeva atthāya uddisitvā paññatto hoti. Na yāvadatthoti yāvadatthaṃ paññatto na hoti, thokaṃ thokaṃ labbhati, tādisaṃ niccampi bhuñjituṃ vaṭṭati. Pañca bhojanāni ṭhapetvā sabbatthāti yāgukhajjakaphalāphalādibhede sabbattha anāpatti. Yāguādīni hi niccampi bhuñjituṃ vaṭṭati. Sesaṃ uttānameva. Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ – kāyato ca kāyacittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ ticittaṃ, tivedananti.
ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපදං පඨමං.
Āvasathapiṇḍasikkhāpadaṃ paṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 1. ආවසථපිණ්‌ඩසික්‌ඛාපද-අත්‌ථයොජනා • 1. Āvasathapiṇḍasikkhāpada-atthayojanā
