Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
౪. భోజనవగ్గో
4. Bhojanavaggo
౧. ఆవసథసిక్ఖాపదవణ్ణనా
1. Āvasathasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘అగిలానో’’తి ఏత్థ అన్తమసో ద్విగావుతం గన్తుం సమత్థో అధిప్పేతోతి ఆహ ‘‘అద్ధయోజనమ్పి గన్తుం సమత్థేనా’’తి. ఆవసథపిణ్డోతి ఆవసథే పిణ్డో, సాలాదీసు అనోదిస్స యావదత్థం పఞ్ఞత్తం పఞ్చన్నం భోజనానం అఞ్ఞతరం భోజనన్తి అత్థో. తేనాహ ‘‘ఇమేసం వా’’తిఆది. తత్థ ఇమేసం వాతి ఇమేసం పాసణ్డానం వా. ఏత్తకానం వాతి ఇమస్మిం పాసణ్డే ఏత్తకానం పాసణ్డానం వా. పాసణ్డన్తి ఛన్నవుతివిధం సమణపరిబ్బాజకాదిం. తే హి తణ్హాపాసఞ్చేవ దిట్ఠిపాసఞ్చ డేన్తి ఓడ్డేన్తీతి పాసణ్డాతి వుచ్చన్తి. అనోదిస్సాతి అనుద్దిసిత్వా, అపరిచ్ఛిన్దిత్వాతి అత్థో. సాలాదీసు యత్థ కత్థచీతి సాలారుక్ఖమూలఅబ్భోకాసాదీసు యత్థ కత్థచి ఠానేసు. ఏకదివసమేవ భుఞ్జితబ్బోతి ఏకదివసం సకింయేవ భుఞ్జితబ్బో, ఏకస్మిం దివసే పునప్పునం భుఞ్జితుం న వట్టతి. దుతియదివసతో పట్ఠాయాతి భుత్తదివసస్స దుతియదివసతో పట్ఠాయ. అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే పాచిత్తియన్తి ఆలోపే ఆలోపే కబళే కబళే పాచిత్తియం. నానాకులేహి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౨౦౬) పన నానాట్ఠానేసు పఞ్ఞత్తం, ఏకస్మిం ఠానే ఏకదివసం భుఞ్జిత్వా దుతియదివసే అఞ్ఞత్థ భుఞ్జితుం వట్టతి, పటిపాటిం పన ఖేపేత్వా పున ఆదితో పట్ఠాయ భుఞ్జితుం న వట్టతి. ఏకపూగనానాపూగఏకగామనానాగామేసుపి ఏసేవ నయో. యోపి ఏకకులస్స వా నానాకులానం వా ఏకతో పఞ్ఞత్తో తణ్డులాదీనం అభావేన అన్తరన్తరా ఛిజ్జతి, సోపి న భుఞ్జితబ్బో. సచే పన ‘‘న సక్కోమ దాతు’’న్తి ఉపచ్ఛిన్దిత్వా పున కల్యాణచిత్తే ఉప్పన్నే దాతుం ఆరభన్తి, ఏతం పున ఏకదివసం భుఞ్జితుం వట్టతి.
‘‘Agilāno’’ti ettha antamaso dvigāvutaṃ gantuṃ samattho adhippetoti āha ‘‘addhayojanampi gantuṃ samatthenā’’ti. Āvasathapiṇḍoti āvasathe piṇḍo, sālādīsu anodissa yāvadatthaṃ paññattaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojananti attho. Tenāha ‘‘imesaṃ vā’’tiādi. Tattha imesaṃ vāti imesaṃ pāsaṇḍānaṃ vā. Ettakānaṃ vāti imasmiṃ pāsaṇḍe ettakānaṃ pāsaṇḍānaṃ vā. Pāsaṇḍanti channavutividhaṃ samaṇaparibbājakādiṃ. Te hi taṇhāpāsañceva diṭṭhipāsañca ḍenti oḍḍentīti pāsaṇḍāti vuccanti. Anodissāti anuddisitvā, aparicchinditvāti attho. Sālādīsu yattha katthacīti sālārukkhamūlaabbhokāsādīsu yattha katthaci ṭhānesu. Ekadivasameva bhuñjitabboti ekadivasaṃ sakiṃyeva bhuñjitabbo, ekasmiṃ divase punappunaṃ bhuñjituṃ na vaṭṭati. Dutiyadivasato paṭṭhāyāti bhuttadivasassa dutiyadivasato paṭṭhāya. Ajjhohāre ajjhohāre pācittiyanti ālope ālope kabaḷe kabaḷe pācittiyaṃ. Nānākulehi (pāci. aṭṭha. 206) pana nānāṭṭhānesu paññattaṃ, ekasmiṃ ṭhāne ekadivasaṃ bhuñjitvā dutiyadivase aññattha bhuñjituṃ vaṭṭati, paṭipāṭiṃ pana khepetvā puna ādito paṭṭhāya bhuñjituṃ na vaṭṭati. Ekapūganānāpūgaekagāmanānāgāmesupi eseva nayo. Yopi ekakulassa vā nānākulānaṃ vā ekato paññatto taṇḍulādīnaṃ abhāvena antarantarā chijjati, sopi na bhuñjitabbo. Sace pana ‘‘na sakkoma dātu’’nti upacchinditvā puna kalyāṇacitte uppanne dātuṃ ārabhanti, etaṃ puna ekadivasaṃ bhuñjituṃ vaṭṭati.
తికపాచిత్తియన్తి అగిలానే అగిలానసఞ్ఞివేమతికగిలానసఞ్ఞీనం వసేన తీణి పాచిత్తియాని. గిలానస్స గిలానసఞ్ఞినోతి గిలానస్స పన ‘‘గిలానో అహ’’న్తి సఞ్ఞినో అనువసిత్వా భుఞ్జన్తస్స అనాపత్తి. సకిం భుఞ్జతీతి ఏకదివసం భుఞ్జతి. ‘‘గచ్ఛన్తో వా’’తి ఇదం అద్ధయోజనవసేన గహేతబ్బం, తథా ‘‘పచ్చాగచ్ఛన్తో’’తి (సారత్థ॰ టీ॰ పాచిత్తియ ౩.౨౦౮) ఇదమ్పీతి వదన్తి. కేనచి ఉపద్దవేనాతి నదిపూరచోరభయాదినా కేనచి ఉపద్దవేన. అఞ్ఞన్తి యాగుఖజ్జకఫలాఫలాదిభేదం యం కిఞ్చి అఞ్ఞం. అనువసిత్వాతి పున వసిత్వా.
Tikapācittiyanti agilāne agilānasaññivematikagilānasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Gilānassa gilānasaññinoti gilānassa pana ‘‘gilāno aha’’nti saññino anuvasitvā bhuñjantassa anāpatti. Sakiṃ bhuñjatīti ekadivasaṃ bhuñjati. ‘‘Gacchanto vā’’ti idaṃ addhayojanavasena gahetabbaṃ, tathā ‘‘paccāgacchanto’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.208) idampīti vadanti. Kenaci upaddavenāti nadipūracorabhayādinā kenaci upaddavena. Aññanti yāgukhajjakaphalāphalādibhedaṃ yaṃ kiñci aññaṃ. Anuvasitvāti puna vasitvā.
ఆవసథసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Āvasathasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.