| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
៤. ភោជនវគ្គោ
4. Bhojanavaggo
១. អាវសថសិក្ខាបទវណ្ណនា
1. Āvasathasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘អគិលានោ’’តិ ឯត្ថ អន្តមសោ ទ្វិគាវុតំ គន្តុំ សមត្ថោ អធិប្បេតោតិ អាហ ‘‘អទ្ធយោជនម្បិ គន្តុំ សមត្ថេនា’’តិ។ អាវសថបិណ្ឌោតិ អាវសថេ បិណ្ឌោ, សាលាទីសុ អនោទិស្ស យាវទត្ថំ បញ្ញត្តំ បញ្ចន្នំ ភោជនានំ អញ្ញតរំ ភោជនន្តិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘ឥមេសំ វា’’តិអាទិ។ តត្ថ ឥមេសំ វាតិ ឥមេសំ បាសណ្ឌានំ វា។ ឯត្តកានំ វាតិ ឥមស្មិំ បាសណ្ឌេ ឯត្តកានំ បាសណ្ឌានំ វា។ បាសណ្ឌន្តិ ឆន្នវុតិវិធំ សមណបរិព្ពាជកាទិំ។ តេ ហិ តណ្ហាបាសញ្ចេវ ទិដ្ឋិបាសញ្ច ឌេន្តិ ឱឌ្ឌេន្តីតិ បាសណ្ឌាតិ វុច្ចន្តិ។ អនោទិស្សាតិ អនុទ្ទិសិត្វា, អបរិច្ឆិន្ទិត្វាតិ អត្ថោ។ សាលាទីសុ យត្ថ កត្ថចីតិ សាលារុក្ខមូលអព្ភោកាសាទីសុ យត្ថ កត្ថចិ ឋានេសុ។ ឯកទិវសមេវ ភុញ្ជិតព្ពោតិ ឯកទិវសំ សកិំយេវ ភុញ្ជិតព្ពោ, ឯកស្មិំ ទិវសេ បុនប្បុនំ ភុញ្ជិតុំ ន វដ្ដតិ។ ទុតិយទិវសតោ បដ្ឋាយាតិ ភុត្តទិវសស្ស ទុតិយទិវសតោ បដ្ឋាយ។ អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ បាចិត្តិយន្តិ អាលោបេ អាលោបេ កពឡេ កពឡេ បាចិត្តិយំ។ នានាកុលេហិ (បាចិ. អដ្ឋ. ២០៦) បន នានាដ្ឋានេសុ បញ្ញត្តំ, ឯកស្មិំ ឋានេ ឯកទិវសំ ភុញ្ជិត្វា ទុតិយទិវសេ អញ្ញត្ថ ភុញ្ជិតុំ វដ្ដតិ, បដិបាដិំ បន ខេបេត្វា បុន អាទិតោ បដ្ឋាយ ភុញ្ជិតុំ ន វដ្ដតិ។ ឯកបូគនានាបូគឯកគាមនានាគាមេសុបិ ឯសេវ នយោ។ យោបិ ឯកកុលស្ស វា នានាកុលានំ វា ឯកតោ បញ្ញត្តោ តណ្ឌុលាទីនំ អភាវេន អន្តរន្តរា ឆិជ្ជតិ, សោបិ ន ភុញ្ជិតព្ពោ។ សចេ បន ‘‘ន សក្កោម ទាតុ’’ន្តិ ឧបច្ឆិន្ទិត្វា បុន កល្យាណចិត្តេ ឧប្បន្នេ ទាតុំ អារភន្តិ, ឯតំ បុន ឯកទិវសំ ភុញ្ជិតុំ វដ្ដតិ។
‘‘Agilāno’’ti ettha antamaso dvigāvutaṃ gantuṃ samattho adhippetoti āha ‘‘addhayojanampi gantuṃ samatthenā’’ti. Āvasathapiṇḍoti āvasathe piṇḍo, sālādīsu anodissa yāvadatthaṃ paññattaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojananti attho. Tenāha ‘‘imesaṃ vā’’tiādi. Tattha imesaṃ vāti imesaṃ pāsaṇḍānaṃ vā. Ettakānaṃ vāti imasmiṃ pāsaṇḍe ettakānaṃ pāsaṇḍānaṃ vā. Pāsaṇḍanti channavutividhaṃ samaṇaparibbājakādiṃ. Te hi taṇhāpāsañceva diṭṭhipāsañca ḍenti oḍḍentīti pāsaṇḍāti vuccanti. Anodissāti anuddisitvā, aparicchinditvāti attho. Sālādīsu yattha katthacīti sālārukkhamūlaabbhokāsādīsu yattha katthaci ṭhānesu. Ekadivasameva bhuñjitabboti ekadivasaṃ sakiṃyeva bhuñjitabbo, ekasmiṃ divase punappunaṃ bhuñjituṃ na vaṭṭati. Dutiyadivasato paṭṭhāyāti bhuttadivasassa dutiyadivasato paṭṭhāya. Ajjhohāre ajjhohāre pācittiyanti ālope ālope kabaḷe kabaḷe pācittiyaṃ. Nānākulehi (pāci. aṭṭha. 206) pana nānāṭṭhānesu paññattaṃ, ekasmiṃ ṭhāne ekadivasaṃ bhuñjitvā dutiyadivase aññattha bhuñjituṃ vaṭṭati, paṭipāṭiṃ pana khepetvā puna ādito paṭṭhāya bhuñjituṃ na vaṭṭati. Ekapūganānāpūgaekagāmanānāgāmesupi eseva nayo. Yopi ekakulassa vā nānākulānaṃ vā ekato paññatto taṇḍulādīnaṃ abhāvena antarantarā chijjati, sopi na bhuñjitabbo. Sace pana ‘‘na sakkoma dātu’’nti upacchinditvā puna kalyāṇacitte uppanne dātuṃ ārabhanti, etaṃ puna ekadivasaṃ bhuñjituṃ vaṭṭati.
តិកបាចិត្តិយន្តិ អគិលានេ អគិលានសញ្ញិវេមតិកគិលានសញ្ញីនំ វសេន តីណិ បាចិត្តិយានិ។ គិលានស្ស គិលានសញ្ញិនោតិ គិលានស្ស បន ‘‘គិលានោ អហ’’ន្តិ សញ្ញិនោ អនុវសិត្វា ភុញ្ជន្តស្ស អនាបត្តិ។ សកិំ ភុញ្ជតីតិ ឯកទិវសំ ភុញ្ជតិ។ ‘‘គច្ឆន្តោ វា’’តិ ឥទំ អទ្ធយោជនវសេន គហេតព្ពំ, តថា ‘‘បច្ចាគច្ឆន្តោ’’តិ (សារត្ថ. ដី. បាចិត្តិយ ៣.២០៨) ឥទម្បីតិ វទន្តិ។ កេនចិ ឧបទ្ទវេនាតិ នទិបូរចោរភយាទិនា កេនចិ ឧបទ្ទវេន។ អញ្ញន្តិ យាគុខជ្ជកផលាផលាទិភេទំ យំ កិញ្ចិ អញ្ញំ។ អនុវសិត្វាតិ បុន វសិត្វា។
Tikapācittiyanti agilāne agilānasaññivematikagilānasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Gilānassa gilānasaññinoti gilānassa pana ‘‘gilāno aha’’nti saññino anuvasitvā bhuñjantassa anāpatti. Sakiṃ bhuñjatīti ekadivasaṃ bhuñjati. ‘‘Gacchanto vā’’ti idaṃ addhayojanavasena gahetabbaṃ, tathā ‘‘paccāgacchanto’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.208) idampīti vadanti. Kenaci upaddavenāti nadipūracorabhayādinā kenaci upaddavena. Aññanti yāgukhajjakaphalāphalādibhedaṃ yaṃ kiñci aññaṃ. Anuvasitvāti puna vasitvā.
អាវសថសិក្ខាបទវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Āvasathasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
