| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೪. ಭೋಜನವಗ್ಗೋ
4. Bhojanavaggo
೧. ಆವಸಥಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
1. Āvasathasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘ಅಗಿಲಾನೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅನ್ತಮಸೋ ದ್ವಿಗಾವುತಂ ಗನ್ತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅದ್ಧಯೋಜನಮ್ಪಿ ಗನ್ತುಂ ಸಮತ್ಥೇನಾ’’ತಿ। ಆವಸಥಪಿಣ್ಡೋತಿ ಆವಸಥೇ ಪಿಣ್ಡೋ, ಸಾಲಾದೀಸು ಅನೋದಿಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಭೋಜನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇಮೇಸಂ ವಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಇಮೇಸಂ ವಾತಿ ಇಮೇಸಂ ಪಾಸಣ್ಡಾನಂ ವಾ। ಏತ್ತಕಾನಂ ವಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಾಸಣ್ಡೇ ಏತ್ತಕಾನಂ ಪಾಸಣ್ಡಾನಂ ವಾ। ಪಾಸಣ್ಡನ್ತಿ ಛನ್ನವುತಿವಿಧಂ ಸಮಣಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾದಿಂ। ತೇ ಹಿ ತಣ್ಹಾಪಾಸಞ್ಚೇವ ದಿಟ್ಠಿಪಾಸಞ್ಚ ಡೇನ್ತಿ ಓಡ್ಡೇನ್ತೀತಿ ಪಾಸಣ್ಡಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಅನೋದಿಸ್ಸಾತಿ ಅನುದ್ದಿಸಿತ್ವಾ, ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಾಲಾದೀಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚೀತಿ ಸಾಲಾರುಕ್ಖಮೂಲಅಬ್ಭೋಕಾಸಾದೀಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಠಾನೇಸು। ಏಕದಿವಸಮೇವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋತಿ ಏಕದಿವಸಂ ಸಕಿಂಯೇವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ದುತಿಯದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಭುತ್ತದಿವಸಸ್ಸ ದುತಿಯದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಆಲೋಪೇ ಆಲೋಪೇ ಕಬಳೇ ಕಬಳೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ನಾನಾಕುಲೇಹಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೦೬) ಪನ ನಾನಾಟ್ಠಾನೇಸು ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಏಕದಿವಸಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪಟಿಪಾಟಿಂ ಪನ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಏಕಪೂಗನಾನಾಪೂಗಏಕಗಾಮನಾನಾಗಾಮೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯೋಪಿ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ವಾ ನಾನಾಕುಲಾನಂ ವಾ ಏಕತೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಂ ಅಭಾವೇನ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಛಿಜ್ಜತಿ, ಸೋಪಿ ನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ನ ಸಕ್ಕೋಮ ದಾತು’’ನ್ತಿ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪುನ ಕಲ್ಯಾಣಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ದಾತುಂ ಆರಭನ್ತಿ, ಏತಂ ಪುನ ಏಕದಿವಸಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
‘‘Agilāno’’ti ettha antamaso dvigāvutaṃ gantuṃ samattho adhippetoti āha ‘‘addhayojanampi gantuṃ samatthenā’’ti. Āvasathapiṇḍoti āvasathe piṇḍo, sālādīsu anodissa yāvadatthaṃ paññattaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojananti attho. Tenāha ‘‘imesaṃ vā’’tiādi. Tattha imesaṃ vāti imesaṃ pāsaṇḍānaṃ vā. Ettakānaṃ vāti imasmiṃ pāsaṇḍe ettakānaṃ pāsaṇḍānaṃ vā. Pāsaṇḍanti channavutividhaṃ samaṇaparibbājakādiṃ. Te hi taṇhāpāsañceva diṭṭhipāsañca ḍenti oḍḍentīti pāsaṇḍāti vuccanti. Anodissāti anuddisitvā, aparicchinditvāti attho. Sālādīsu yattha katthacīti sālārukkhamūlaabbhokāsādīsu yattha katthaci ṭhānesu. Ekadivasameva bhuñjitabboti ekadivasaṃ sakiṃyeva bhuñjitabbo, ekasmiṃ divase punappunaṃ bhuñjituṃ na vaṭṭati. Dutiyadivasato paṭṭhāyāti bhuttadivasassa dutiyadivasato paṭṭhāya. Ajjhohāre ajjhohāre pācittiyanti ālope ālope kabaḷe kabaḷe pācittiyaṃ. Nānākulehi (pāci. aṭṭha. 206) pana nānāṭṭhānesu paññattaṃ, ekasmiṃ ṭhāne ekadivasaṃ bhuñjitvā dutiyadivase aññattha bhuñjituṃ vaṭṭati, paṭipāṭiṃ pana khepetvā puna ādito paṭṭhāya bhuñjituṃ na vaṭṭati. Ekapūganānāpūgaekagāmanānāgāmesupi eseva nayo. Yopi ekakulassa vā nānākulānaṃ vā ekato paññatto taṇḍulādīnaṃ abhāvena antarantarā chijjati, sopi na bhuñjitabbo. Sace pana ‘‘na sakkoma dātu’’nti upacchinditvā puna kalyāṇacitte uppanne dātuṃ ārabhanti, etaṃ puna ekadivasaṃ bhuñjituṃ vaṭṭati.
ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅಗಿಲಾನೇ ಅಗಿಲಾನಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಗಿಲಾನಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತೀಣಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ। ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಗಿಲಾನಸಞ್ಞಿನೋತಿ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಪನ ‘‘ಗಿಲಾನೋ ಅಹ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಿನೋ ಅನುವಸಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಕಿಂ ಭುಞ್ಜತೀತಿ ಏಕದಿವಸಂ ಭುಞ್ಜತಿ। ‘‘ಗಚ್ಛನ್ತೋ ವಾ’’ತಿ ಇದಂ ಅದ್ಧಯೋಜನವಸೇನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ತಥಾ ‘‘ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛನ್ತೋ’’ತಿ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ ೩.೨೦೮) ಇದಮ್ಪೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಕೇನಚಿ ಉಪದ್ದವೇನಾತಿ ನದಿಪೂರಚೋರಭಯಾದಿನಾ ಕೇನಚಿ ಉಪದ್ದವೇನ। ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಫಲಾಫಲಾದಿಭೇದಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಞ್ಞಂ। ಅನುವಸಿತ್ವಾತಿ ಪುನ ವಸಿತ್ವಾ।
Tikapācittiyanti agilāne agilānasaññivematikagilānasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Gilānassa gilānasaññinoti gilānassa pana ‘‘gilāno aha’’nti saññino anuvasitvā bhuñjantassa anāpatti. Sakiṃ bhuñjatīti ekadivasaṃ bhuñjati. ‘‘Gacchanto vā’’ti idaṃ addhayojanavasena gahetabbaṃ, tathā ‘‘paccāgacchanto’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.208) idampīti vadanti. Kenaci upaddavenāti nadipūracorabhayādinā kenaci upaddavena. Aññanti yāgukhajjakaphalāphalādibhedaṃ yaṃ kiñci aññaṃ. Anuvasitvāti puna vasitvā.
ಆವಸಥಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Āvasathasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
