| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
੪. ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ
4. Bhojanavaggo
੧. ਆવਸਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
1. Āvasathasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘ਅਗਿਲਾਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਦ੍વਿਗਾવੁਤਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੇਨਾ’’ਤਿ। ਆવਸਥਪਿਣ੍ਡੋਤਿ ਆવਸਥੇ ਪਿਣ੍ਡੋ, ਸਾਲਾਦੀਸੁ ਅਨੋਦਿਸ੍ਸ ਯਾવਦਤ੍ਥਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਇਮੇਸਂ વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਇਮੇਸਂ વਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਾਸਣ੍ਡਾਨਂ વਾ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਂ વਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਾਸਣ੍ਡੇ ਏਤ੍ਤਕਾਨਂ ਪਾਸਣ੍ਡਾਨਂ વਾ। ਪਾਸਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਨવੁਤਿવਿਧਂ ਸਮਣਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਦਿਂ। ਤੇ ਹਿ ਤਣ੍ਹਾਪਾਸਞ੍ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਪਾਸਞ੍ਚ ਡੇਨ੍ਤਿ ਓਡ੍ਡੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਸਣ੍ਡਾਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਅਨੋਦਿਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨੁਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ, ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਾਲਾਦੀਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚੀਤਿ ਸਾਲਾਰੁਕ੍ਖਮੂਲਅਬ੍ਭੋਕਾਸਾਦੀਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਠਾਨੇਸੁ। ਏਕਦਿવਸਮੇવ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਕਿਂਯੇવ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿવਸੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਦੁਤਿਯਦਿવਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਭੁਤ੍ਤਦਿવਸਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਦਿવਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ। ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇ ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਆਲੋਪੇ ਆਲੋਪੇ ਕਬਲ਼ੇ ਕਬਲ਼ੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਨਾਨਾਕੁਲੇਹਿ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੦੬) ਪਨ ਨਾਨਾਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਏਕਦਿવਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਦਿવਸੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਪਟਿਪਾਟਿਂ ਪਨ ਖੇਪੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਏਕਪੂਗਨਾਨਾਪੂਗਏਕਗਾਮਨਾਨਾਗਾਮੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਯੋਪਿ ਏਕਕੁਲਸ੍ਸ વਾ ਨਾਨਾਕੁਲਾਨਂ વਾ ਏਕਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਂ ਅਭਾવੇਨ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਸੋਪਿ ਨ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ। ਸਚੇ ਪਨ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕੋਮ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਕਲ੍ਯਾਣਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਦਾਤੁਂ ਆਰਭਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਪੁਨ ਏਕਦਿવਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
‘‘Agilāno’’ti ettha antamaso dvigāvutaṃ gantuṃ samattho adhippetoti āha ‘‘addhayojanampi gantuṃ samatthenā’’ti. Āvasathapiṇḍoti āvasathe piṇḍo, sālādīsu anodissa yāvadatthaṃ paññattaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojananti attho. Tenāha ‘‘imesaṃ vā’’tiādi. Tattha imesaṃ vāti imesaṃ pāsaṇḍānaṃ vā. Ettakānaṃ vāti imasmiṃ pāsaṇḍe ettakānaṃ pāsaṇḍānaṃ vā. Pāsaṇḍanti channavutividhaṃ samaṇaparibbājakādiṃ. Te hi taṇhāpāsañceva diṭṭhipāsañca ḍenti oḍḍentīti pāsaṇḍāti vuccanti. Anodissāti anuddisitvā, aparicchinditvāti attho. Sālādīsu yattha katthacīti sālārukkhamūlaabbhokāsādīsu yattha katthaci ṭhānesu. Ekadivasameva bhuñjitabboti ekadivasaṃ sakiṃyeva bhuñjitabbo, ekasmiṃ divase punappunaṃ bhuñjituṃ na vaṭṭati. Dutiyadivasato paṭṭhāyāti bhuttadivasassa dutiyadivasato paṭṭhāya. Ajjhohāre ajjhohāre pācittiyanti ālope ālope kabaḷe kabaḷe pācittiyaṃ. Nānākulehi (pāci. aṭṭha. 206) pana nānāṭṭhānesu paññattaṃ, ekasmiṃ ṭhāne ekadivasaṃ bhuñjitvā dutiyadivase aññattha bhuñjituṃ vaṭṭati, paṭipāṭiṃ pana khepetvā puna ādito paṭṭhāya bhuñjituṃ na vaṭṭati. Ekapūganānāpūgaekagāmanānāgāmesupi eseva nayo. Yopi ekakulassa vā nānākulānaṃ vā ekato paññatto taṇḍulādīnaṃ abhāvena antarantarā chijjati, sopi na bhuñjitabbo. Sace pana ‘‘na sakkoma dātu’’nti upacchinditvā puna kalyāṇacitte uppanne dātuṃ ārabhanti, etaṃ puna ekadivasaṃ bhuñjituṃ vaṭṭati.
ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਗਿਲਾਨੇ ਅਗਿਲਾਨਸਞ੍ਞਿવੇਮਤਿਕਗਿਲਾਨਸਞ੍ਞੀਨਂ વਸੇਨ ਤੀਣਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ। ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋਤਿ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਗਿਲਾਨੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਅਨੁવਸਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਸਕਿਂ ਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਏਕਦਿવਸਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ। ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ વਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਦ੍ਧਯੋਜਨવਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ‘‘ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੨੦੮) ਇਦਮ੍ਪੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕੇਨਚਿ ਉਪਦ੍ਦવੇਨਾਤਿ ਨਦਿਪੂਰਚੋਰਭਯਾਦਿਨਾ ਕੇਨਚਿ ਉਪਦ੍ਦવੇਨ। ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਫਲਾਫਲਾਦਿਭੇਦਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਞ੍ਞਂ। ਅਨੁવਸਿਤ੍વਾਤਿ ਪੁਨ વਸਿਤ੍વਾ।
Tikapācittiyanti agilāne agilānasaññivematikagilānasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Gilānassa gilānasaññinoti gilānassa pana ‘‘gilāno aha’’nti saññino anuvasitvā bhuñjantassa anāpatti. Sakiṃ bhuñjatīti ekadivasaṃ bhuñjati. ‘‘Gacchanto vā’’ti idaṃ addhayojanavasena gahetabbaṃ, tathā ‘‘paccāgacchanto’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.208) idampīti vadanti. Kenaci upaddavenāti nadipūracorabhayādinā kenaci upaddavena. Aññanti yāgukhajjakaphalāphalādibhedaṃ yaṃ kiñci aññaṃ. Anuvasitvāti puna vasitvā.
ਆવਸਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Āvasathasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
