| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಖುದ್ದಸಿಕ್ಖಾ-ಮೂಲಸಿಕ್ಖಾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
೪೦. ಅವೇಭಙ್ಗಿಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
40. Avebhaṅgiyaniddesavaṇṇanā
೩೨೨-೫. ಆರಾಮಾ…ಪೇ॰… ಮತ್ತಿಕಭಣ್ಡಾನೀತಿ ಏತೇ ಪಞ್ಚ ಅವಿಭಾಜಿಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ । ಪಞ್ಚಾತಿ ‘‘ಆರಾಮಾರಾಮವತ್ಥೂನಿ ಏಕ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ರಾಸಿವಸೇನ ಪಞ್ಚ, ಸರೂಪವಸೇನ ಪನೇತಾನಿ ಪಣ್ಣಂ ತಿಣೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚವೀಸತಿವಿಧಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತಥಾ ಚಾಹ –
322-5. Ārāmā…pe… mattikabhaṇḍānīti ete pañca avibhājiyāti sambandhitabbaṃ . Pañcāti ‘‘ārāmārāmavatthūni eka’’ntiādinā rāsivasena pañca, sarūpavasena panetāni paṇṇaṃ tiṇe pakkhipitvā pañcavīsatividhāni honti. Tathā cāha –
‘‘ದ್ವಿಸಙ್ಗಹಾನಿ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ, ತತಿಯಂ ಚತುಸಙ್ಗಹಂ।
‘‘Dvisaṅgahāni dve honti, tatiyaṃ catusaṅgahaṃ;
ಚತುತ್ಥಂ ನವಕೋಟ್ಠಾಸಂ, ಪಞ್ಚಮಂ ಅಟ್ಠಭೇದನಂ॥
Catutthaṃ navakoṭṭhāsaṃ, pañcamaṃ aṭṭhabhedanaṃ.
‘‘ಇತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ರಾಸೀಹಿ, ಪಞ್ಚನಿಮ್ಮಲಲೋಚನೋ।
‘‘Iti pañcahi rāsīhi, pañcanimmalalocano;
ಪಞ್ಚವೀಸವಿಧಂ ನಾಥೋ, ಗರುಭಣ್ಡಂ ಪಕಾಸಯೀ’’ತಿ॥ (ಚೂಳವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೨೧)।
Pañcavīsavidhaṃ nātho, garubhaṇḍaṃ pakāsayī’’ti. (cūḷava. aṭṭha. 321);
ತತ್ಥ ಆರಾಮೋ ನಾಮ ಪುಪ್ಫಾರಾಮೋ ವಾ ಫಲಾರಾಮೋ ವಾ। ಆರಾಮವತ್ಥು ನಾಮ ತೇಸಂಯೇವ ಪತಿಟ್ಠಾನೋಕಾಸೋ, ವಿನಟ್ಠೇಸು ವಾ ತೇಸು ಪೋರಾಣಕಭೂಮಿಭಾಗೋ। ವಿಹಾರೋ ನಾಮ ಪಾಸಾದಾದಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸೇನಾಸನಂ। ಲೋಹಕುಮ್ಭೀ ನಾಮ ಕಾಳಲೋಹೇನ ವಾ ತಮ್ಬಲೋಹೇನ ವಾ ಕತಕುಮ್ಭೀ। ಕಟಾಹಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತ್ಥ ಭಾಣಕನ್ತಿ ಅರಞ್ಜರೋ ವುಚ್ಚತಿ। ವಾರಕೋತಿ ಘಟೋ। ರಾಸಿಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಏತೇತಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗನಿದ್ದೇಸೋ। ಅವಿಭಾಜಿಯಾತಿ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜವಸೇನ ಅವೇಭಙ್ಗಿಯಾ। ಪರಿವತ್ತನವಸೇನ ಪನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯಾನಿ ಚಾತಿ ಚ-ಸದ್ದೇನ ಅವೇಭಙ್ಗಿಯಾನಿ ಚಾತಿ ಅವುತ್ತಂ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ।
Tattha ārāmo nāma pupphārāmo vā phalārāmo vā. Ārāmavatthu nāma tesaṃyeva patiṭṭhānokāso, vinaṭṭhesu vā tesu porāṇakabhūmibhāgo. Vihāro nāma pāsādādi yaṃ kiñci senāsanaṃ. Lohakumbhī nāma kāḷalohena vā tambalohena vā katakumbhī. Kaṭāhādīsupi eseva nayo. Ettha bhāṇakanti arañjaro vuccati. Vārakoti ghaṭo. Rāsiṃ apekkhitvā eteti pulliṅganiddeso. Avibhājiyāti mūlacchejjavasena avebhaṅgiyā. Parivattanavasena pana paribhuñjantassa vissajjentassa ca anāpatti. Avissajjiyāni cāti ca-saddena avebhaṅgiyāni cāti avuttaṃ sampiṇḍeti.
೩೨೬-೮. ಏಕನ್ತಗರುಭಣ್ಡತ್ತಾ ಆದಿತೋ ತಯೋ ರಾಸೀ ಠಪೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥರಾಸಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗರುಭಣ್ಡಾಗರುಭಣ್ಡೇ ವಿಭಜಿತುಂ ‘‘ವಲ್ಲೀ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ಅಡ್ಢಬಾಹುಮತ್ತಾಪಿ ವಲ್ಲಿ ಚ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಾಯತೋ ವೇಳು ಚ ಮುಟ್ಠಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ತಿಣಾದಿ ಚ ಏಕಮ್ಪಿ ಪಣ್ಣಞ್ಚ ಪಾಕತಾ ವಾ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾ ವಾ ತಾಲಪಕ್ಕಪ್ಪಮಾಣಾಪಿ ಮತ್ತಿಕಾ ಚ ತಾಲಪಕ್ಕಪ್ಪಮಾಣಾಪಿ ಸುಧಾ ಚ ತಾಲಪಕ್ಕಪ್ಪಮಾಣಾಪಿ ಕಙ್ಗುಟ್ಠಆದಿಕಾ ಚ ದಿನ್ನಾ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕಾ ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಾ ರಕ್ಖಿತಾ ಅಭಾಜಿಯಾ, ರಜ್ಜುಯೋತ್ತಾದಿ ಚ ದಿನ್ನಾ ಸಙ್ಘಿಕಾ ಅಭಾಜಿಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ವೇಳು ಪರಿಣಾಹತೋ ಪಣ್ಣಸೂಚಿದಣ್ಡಮತ್ತೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ತಿಣಂ ಮುಞ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಞ್ಚ ಆದಿಸದ್ದಸಙ್ಗಹಿತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ತಿಣಂ। ಪಣ್ಣೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣೋ ರಿತ್ತಪೋತ್ಥಕೋ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ। ಪಾಕತಾತಿ ಪಕತಿಯಾ ಜಾತಾ। ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾತಿ ರತ್ತಸೇತಾದಿಪಞ್ಚವಣ್ಣಾ। ಸುಧಾಕಙ್ಗುಟ್ಠಾದಯೋ ಮತ್ತಿಕಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಿತಾ। ಕಙ್ಗುಟ್ಠಆದಿಕಾತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಜ್ಜುರಸಜಾತಿಹಿಙ್ಗುಲಕಾದೀನಂ ಗಹಣಂ। ದಿನ್ನಾತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಾ। ತತ್ಥಜಾತಾತಿ ಸಙ್ಘಿಕಭೂಮಿಯಂ ಜಾತಾ। ರಜ್ಜುಯೋತ್ತಾದೀತಿ ಸುತ್ತಮಕಚಿವಾಕನಾಳಿಕೇರಹೀರಚಮ್ಮಮಯಾ ರಜ್ಜು ಚ ಯೋತ್ತಾದಿ ಚ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಮಕಚಿವಾಕಾದಿಕೇ ವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಕತಾ ಏಕವಟ್ಟಾ ಗಹಿತಾ। ಬ್ಯತಿರೇಕವಸೇನ ಪನೇತ್ಥ ಚತುತ್ಥರಾಸಿಮ್ಹಿ ಇತರೇ ಭಾಜಿಯಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸಙ್ಘಿಕೇ ಕಮ್ಮೇ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಕಮ್ಮೇ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಭಾಜಿಯಾತಿ ಯೋಜನೀಯಂ।
326-8. Ekantagarubhaṇḍattā ādito tayo rāsī ṭhapetvā catuttharāsito paṭṭhāya garubhaṇḍāgarubhaṇḍe vibhajituṃ ‘‘vallī’’tiādi āraddhaṃ. Aḍḍhabāhumattāpi valli ca aṭṭhaṅgulāyato veḷu ca muṭṭhimattampi tiṇādi ca ekampi paṇṇañca pākatā vā pañcavaṇṇā vā tālapakkappamāṇāpi mattikā ca tālapakkappamāṇāpi sudhā ca tālapakkappamāṇāpi kaṅguṭṭhaādikā ca dinnā vā tatthajātakā vā saṅghikā rakkhitā abhājiyā, rajjuyottādi ca dinnā saṅghikā abhājiyāti yojanā. Veḷu pariṇāhato paṇṇasūcidaṇḍamatto gahetabbo. Tiṇaṃ muñjaṃ pabbajañca ādisaddasaṅgahitaṃ ṭhapetvā avasesaṃ yaṃ kiñci tiṇaṃ. Paṇṇo aṭṭhaṅgulappamāṇo rittapotthako garubhaṇḍameva. Pākatāti pakatiyā jātā. Pañcavaṇṇāti rattasetādipañcavaṇṇā. Sudhākaṅguṭṭhādayo mattikaggahaṇena gahitā. Kaṅguṭṭhaādikāti ādi-saddena sajjurasajātihiṅgulakādīnaṃ gahaṇaṃ. Dinnāti saṅghassa dinnā. Tatthajātāti saṅghikabhūmiyaṃ jātā. Rajjuyottādīti suttamakacivākanāḷikerahīracammamayā rajju ca yottādi ca. Ādi-saddena makacivākādike vaṭṭetvā katā ekavaṭṭā gahitā. Byatirekavasena panettha catuttharāsimhi itare bhājiyāti veditabbā. Saṅghike kamme, cetiyassa vā kamme niṭṭhite bhājiyāti yojanīyaṃ.
೩೨೯. ಲೋಹಭಣ್ಡೇಸು ಭಿಕ್ಖುಸಾರುಪ್ಪಂ ಪತ್ತಾದಿ ವಾ ತಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾಕತಂ ಲೋಹಭಣ್ಡಂ ತಥಾ ಪಾದಗಣ್ಹಕಂ ವಾರಕಂ ಭಾಜಿಯನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಪತ್ತಾದೀತಿ ಅಯೋಪತ್ತೋ ಅಯಥಾಲಕಂ ತಮ್ಬಲೋಹಥಾಲಕಂ ಅಞ್ಜನಿಸಲಾಕಾ ಕಣ್ಣಮಲಹರಣೀ ಸೂಚಿ ಪಣ್ಣಸೂಚಿ ಖುದ್ದಕೋ ಪಿಪ್ಫಲಕೋ ಖುದ್ದಕಂ ಆರಕಣ್ಡಕಂ ಕುಞ್ಚಿಕಾ ತಾಳಾದಿ। ವಿಪ್ಪಕತನ್ತಿ ಅಪರಿನಿಟ್ಠಿತಂ। ಅಕತನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಅಕತಂ। ಪಾದಗಣ್ಹಕನ್ತಿ ಸೀಹಳದೀಪೇ ಪಾದಗಣ್ಹನಕಂ। ಪಾದೋ ನಾಮ ಚತುತ್ಥಂಸೋ, ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ಪಞ್ಚನಾಳಿಮತ್ತಾ। ಮಗಧನಾಳಿ ಚ ನಾಮೇಸಾ ಊನಪಞ್ಚಪಸತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಥಾ ಘಟಕೋ ತೇಲಭಾಜನಞ್ಚ। ಯಾಯ ವಾಸಿಯಾ ಠಪೇತ್ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠಚ್ಛೇದನಂ ವಾ ಉಚ್ಛುತಚ್ಛನಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಮಹಾಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಅಯಂ ಭಾಜಿಯಾ। ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿದಣ್ಡಖಣನಕಂ ಪನ ಅದಣ್ಡಕಂ ಫಲಮತ್ತಮೇವ, ಯಂ ಸಕ್ಕಾ ಸಿಪಾಟಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪರಿಹರಿತುಂ, ಅಯಂ ಭಾಜನೀಯಾ। ತಿಪುಕೋಟ್ಟಕಉಪಕರಣೇಸು ತಿಪುಚ್ಛೇದನಕಸತ್ಥಕಂ ಸುವಣ್ಣಕಾರೂಪಕರಣೇಸು ಸುವಣ್ಣಚ್ಛೇದನಕಸತ್ಥಕಂ ಚಮ್ಮಕಾರಉಪಕರಣೇಸು ಚಮ್ಮಛಿನ್ದನಕಂ ಖುದ್ದಕಸತ್ಥಂ ನಹಾಪಿತತುಣ್ಣಕಾರಉಪಕರಣೇಸು ಠಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಕತ್ತರಿಂ ಮಹಾಸಣ್ಡಾಸಞ್ಚ ಮಹಾಪಿಪ್ಫಲಕಞ್ಚ ಸಬ್ಬಾನಿ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಾನಿ। ತಥಾ ಕುಞ್ಚಿಕಾ। ವುತ್ತವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ಪನ ಲೋಹಭಣ್ಡೇ ಅಭಾಜಿಯಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
329. Lohabhaṇḍesu bhikkhusāruppaṃ pattādi vā tathā vippakatākataṃ lohabhaṇḍaṃ tathā pādagaṇhakaṃ vārakaṃ bhājiyanti yojanā. Pattādīti ayopatto ayathālakaṃ tambalohathālakaṃ añjanisalākā kaṇṇamalaharaṇī sūci paṇṇasūci khuddako pipphalako khuddakaṃ ārakaṇḍakaṃ kuñcikā tāḷādi. Vippakatanti apariniṭṭhitaṃ. Akatanti sabbaso akataṃ. Pādagaṇhakanti sīhaḷadīpe pādagaṇhanakaṃ. Pādo nāma catutthaṃso, magadhanāḷiyā pañcanāḷimattā. Magadhanāḷi ca nāmesā ūnapañcapasatā veditabbā. Tathā ghaṭako telabhājanañca. Yāya vāsiyā ṭhapetvā dantakaṭṭhacchedanaṃ vā ucchutacchanaṃ vā aññaṃ mahākammaṃ kātuṃ na sakkā, ayaṃ bhājiyā. Sammuñjanidaṇḍakhaṇanakaṃ pana adaṇḍakaṃ phalamattameva, yaṃ sakkā sipāṭikāya pakkhipitvā pariharituṃ, ayaṃ bhājanīyā. Tipukoṭṭakaupakaraṇesu tipucchedanakasatthakaṃ suvaṇṇakārūpakaraṇesu suvaṇṇacchedanakasatthakaṃ cammakāraupakaraṇesu cammachindanakaṃ khuddakasatthaṃ nahāpitatuṇṇakāraupakaraṇesu ṭhapetvā mahākattariṃ mahāsaṇḍāsañca mahāpipphalakañca sabbāni bhājanīyabhaṇḍāni. Tathā kuñcikā. Vuttavipallāsena pana lohabhaṇḍe abhājiyāti veditabbā.
೩೩೦. ‘‘ವೇಳುಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ದಾರುಭಣ್ಡಾನಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ದಾರುಭಣ್ಡೇನ ಪನ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ದಾರುವೇಳುಚಮ್ಮುಪಾಹನಾದಿವಿಕತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಛತ್ತದಣ್ಡೋ ಚ ಸಲಾಕಾ ಚಾತಿ ದ್ವನ್ದೋ। ಉಪಾಹನಾಯ ದಣ್ಡಕೋ ಉಪಾಹನದಣ್ಡಕೋ।
330.‘‘Veḷumhī’’tiādinā dārubhaṇḍāni dasseti. Dārubhaṇḍena pana saṅgahetvā sabbāpi dāruveḷucammupāhanādivikati veditabbā. Chattadaṇḍo ca salākā cāti dvando. Upāhanāya daṇḍako upāhanadaṇḍako.
೩೩೧. ಅನುಞ್ಞಾತವಾಸಿದಣ್ಡೋತಿ ಅನುಞ್ಞಾತವಾಸಿಯಾ ದಣ್ಡೋ। ಅರಣಞ್ಜನಿಸಿಙ್ಗಾದೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅಞ್ಜನಿಸಲಾಕಾ ಛತ್ತಂ ಮುಟ್ಠಿಪಣ್ಣಂ ಉಪಾಹನಾ ಧಮ್ಮಕರಣೋ ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೋ ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಆಮಲಕತುಮ್ಬಂ ಆಮಲಕಘಟೋ ಲಾಬುಕತುಮ್ಬಂ ಲಾಬುಕಘಟೋ ವಿಸಾಣತುಮ್ಬನ್ತಿ ಇದಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ।
331.Anuññātavāsidaṇḍoti anuññātavāsiyā daṇḍo. Araṇañjanisiṅgādīti ādi-saddena añjanisalākā chattaṃ muṭṭhipaṇṇaṃ upāhanā dhammakaraṇo pādagaṇhanakato anatirittaṃ āmalakatumbaṃ āmalakaghaṭo lābukatumbaṃ lābukaghaṭo visāṇatumbanti idaṃ saṅgaṇhāti.
೩೩೨. ಯಥಾವುತ್ತತೋ ಅಞ್ಞಂ ದಾರುಭಣ್ಡೇಸು ಗರುಭಣ್ಡಂ। ಮತ್ತಿಕಾಮಯೋ ಪಾದಘಟಕೋ ಭಾಜಿಯೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಾದಘಟಕೋತಿ ಪಾದಸ್ಸ ಪಹೋನಕೋ ಘಟಕೋ। ಇಮಿನಾ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಂ ಉಪಲಕ್ಖೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪತ್ತೋ ಥಾಲಕಂ ಕುಣ್ಡಿಕಾತಿ ಇಮಾನಿ ಭಾಜನೀಯಾನಿ, ವುತ್ತಾವಸೇಸಾ ಅಭಾಜಿಯಾ।
332. Yathāvuttato aññaṃ dārubhaṇḍesu garubhaṇḍaṃ. Mattikāmayo pādaghaṭako bhājiyoti yojanā. Pādaghaṭakoti pādassa pahonako ghaṭako. Iminā mattikābhaṇḍaṃ upalakkheti, tasmā patto thālakaṃ kuṇḍikāti imāni bhājanīyāni, vuttāvasesā abhājiyā.
೩೩೩-೪. ಗರುನಾ ಗರುಭಣ್ಡಞ್ಚ ಥಾವರಞ್ಚ ಪರಿವತ್ತೇಯ್ಯ, ಥಾವರೇನ ಚ ಥಾವರಮ್ಪಿ ಪರಿವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಗರುನಾ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿನಾ। ಥಾವರನ್ತಿ ಆರಾಮಾದಿ ಪಠಮರಾಸಿದ್ವಯಂ। ತಥಾ ಕತ್ವಾ ಚ ಭುಞ್ಜಿತುನ್ತಿ ಏವಞ್ಚ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ತತೋ ಆಭತಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ವಿಧಿಮ್ಹಿ ಅಯಂ ತುಂಪಚ್ಚಯೋ। ಫಾತಿಕಮ್ಮೇನ ವಲ್ಲಾದಿಂ ಗಣ್ಹೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧನೀಯಂ। ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಸಮಕಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಂ ವಾ ತದಗ್ಘನಕಂ ವಾ ವಡ್ಢಿಕಮ್ಮಂ। ಸೇಸನ್ತಿ ಪಠಮರಾಸಿತ್ತಿಕನ್ತಿ।
333-4. Garunā garubhaṇḍañca thāvarañca parivatteyya, thāvarena ca thāvarampi parivatteyyāti yojetabbaṃ. Garunā mañcapīṭhādinā. Thāvaranti ārāmādi paṭhamarāsidvayaṃ. Tathā katvā ca bhuñjitunti evañca parivattetvā tato ābhataṃ kappiyabhaṇḍaṃ paribhuñjeyyāti attho, vidhimhi ayaṃ tuṃpaccayo. Phātikammena vallādiṃ gaṇheti sambandhanīyaṃ. Phātikammaṃ nāma samakaṃ vā atirekaṃ vā tadagghanakaṃ vā vaḍḍhikammaṃ. Sesanti paṭhamarāsittikanti.
ಅವೇಭಙ್ಗಿಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Avebhaṅgiyaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
