Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
൪. അവിജ്ജാനീവരണസുത്തവണ്ണനാ
4. Avijjānīvaraṇasuttavaṇṇanā
൧൪. ചതുത്ഥേ – ‘‘നാഹം, ഭിക്ഖവേ’’തിആദീസു ന-കാരോ പടിസേധത്ഥോ. അഹന്തി ഭഗവാ അത്താനം നിദ്ദിസതി. അഞ്ഞന്തി ഇദാനി വത്തബ്ബഅവിജ്ജാനീവരണതോ അഞ്ഞം. ഏകനീവരണമ്പീതി ഏകനീവരണധമ്മമ്പി. സമനുപസ്സാമീതി ദ്വേ സമനുപസ്സനാ – ദിട്ഠിസമനുപസ്സനാ ച ഞാണസമനുപസ്സനാ ച. തത്ഥ ‘‘രൂപം അത്തതോ സമനുപസ്സതീ’’തിആദിനാ (അ॰ നി॰ ൪.൨൦൦; പടി॰ മ॰ ൧.൧൩൦) ആഗതാ അയം ദിട്ഠിസമനുപസ്സനാ നാമ. ‘‘അനിച്ചതോ സമനുപസ്സതി, നോ നിച്ചതോ’’തിആദിനാ (പടി॰ മ॰ ൩.൩൫) പന ആഗതാ അയം ഞാണസമനുപസ്സനാ നാമ. ഇധാപി ഞാണസമനുപസ്സനാവ അധിപ്പേതാ. ‘‘സമനുപസ്സാമീ’’തി ച പദസ്സ ന-കാരേന സമ്ബന്ധോ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – ‘‘അഹം, ഭിക്ഖവേ, സബ്ബഞ്ഞുതഞ്ഞാണസങ്ഖാതേന സമന്തചക്ഖുനാ സബ്ബധമ്മേ ഹത്ഥാമലകം വിയ ഓലോകേന്തോപി അഞ്ഞം ഏകനീവരണമ്പി ന സമനുപസ്സാമീ’’തി.
14. Catutthe – ‘‘nāhaṃ, bhikkhave’’tiādīsu na-kāro paṭisedhattho. Ahanti bhagavā attānaṃ niddisati. Aññanti idāni vattabbaavijjānīvaraṇato aññaṃ. Ekanīvaraṇampīti ekanīvaraṇadhammampi. Samanupassāmīti dve samanupassanā – diṭṭhisamanupassanā ca ñāṇasamanupassanā ca. Tattha ‘‘rūpaṃ attato samanupassatī’’tiādinā (a. ni. 4.200; paṭi. ma. 1.130) āgatā ayaṃ diṭṭhisamanupassanā nāma. ‘‘Aniccato samanupassati, no niccato’’tiādinā (paṭi. ma. 3.35) pana āgatā ayaṃ ñāṇasamanupassanā nāma. Idhāpi ñāṇasamanupassanāva adhippetā. ‘‘Samanupassāmī’’ti ca padassa na-kārena sambandho. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘ahaṃ, bhikkhave, sabbaññutaññāṇasaṅkhātena samantacakkhunā sabbadhamme hatthāmalakaṃ viya olokentopi aññaṃ ekanīvaraṇampi na samanupassāmī’’ti.
യേന നീവരണേന നിവുതാ പജാ ദീഘരത്തം സന്ധാവന്തി സംസരന്തീതി യേന നീവരണകസഭാവത്താ നീവരണേന ധമ്മസഭാവം ജാനിതും പസ്സിതും പടിവിജ്ഝിതും അദത്വാ ഛാദേത്വാ പരിയോനന്ധിത്വാ ഠാനേന അന്ധകാരേന നിവുതാ സത്താ അനാദിമതസംസാരേ അപരിമാണേ കപ്പേ മഹന്തേസു ചേവ ഖുദ്ദകേസു ച ഭവാദീസു അപരാപരുപ്പത്തിവസേന സബ്ബതോ ധാവന്തി ചേവ സംസരന്തി, ച. ആരമ്മണന്തരസങ്കമനവസേന വാ സന്ധാവനം, ഭവന്തരസങ്കമനവസേന സംസരണം. കിലേസാനം ബലവഭാവേന വാ സന്ധാവനം, ദുബ്ബലഭാവേന സംസരണം. ഖണികമരണവസേന വാ ഏകജാതിയം സന്ധാവനം, വോഹാരമരണവസേന അനേകാസു ജാതീസു സംസരണം. ചിത്തവസേന വാ സന്ധാവനം, ‘‘ചിത്തമസ്സ വിധാവതീ’’തി ഹി വുത്തം, കമ്മവസേന സംസരണം. ഏവം സന്ധാവനസംസരണാനം വിസേസോ വേദിതബ്ബോ.
Yena nīvaraṇena nivutā pajā dīgharattaṃ sandhāvanti saṃsarantīti yena nīvaraṇakasabhāvattā nīvaraṇena dhammasabhāvaṃ jānituṃ passituṃ paṭivijjhituṃ adatvā chādetvā pariyonandhitvā ṭhānena andhakārena nivutā sattā anādimatasaṃsāre aparimāṇe kappe mahantesu ceva khuddakesu ca bhavādīsu aparāparuppattivasena sabbato dhāvanti ceva saṃsaranti, ca. Ārammaṇantarasaṅkamanavasena vā sandhāvanaṃ, bhavantarasaṅkamanavasena saṃsaraṇaṃ. Kilesānaṃ balavabhāvena vā sandhāvanaṃ, dubbalabhāvena saṃsaraṇaṃ. Khaṇikamaraṇavasena vā ekajātiyaṃ sandhāvanaṃ, vohāramaraṇavasena anekāsu jātīsu saṃsaraṇaṃ. Cittavasena vā sandhāvanaṃ, ‘‘cittamassa vidhāvatī’’ti hi vuttaṃ, kammavasena saṃsaraṇaṃ. Evaṃ sandhāvanasaṃsaraṇānaṃ viseso veditabbo.
യഥയിദന്തി യഥാ ഇദം. യ-കാരോ പദസന്ധികരോ, സന്ധിവസേന രസ്സത്തം. അവിജ്ജാനീവരണന്തി ഏത്ഥ പൂരേതും അയുത്തട്ഠേന കായദുച്ചരിതാദി അവിന്ദിയം നാമ, അലദ്ധബ്ബന്തി അത്ഥോ. തം അവിന്ദിയം വിന്ദതീതി അവിജ്ജാ. വിപരീതതോ കായസുചരിതാദി വിന്ദിയം നാമ, തം വിന്ദിയം ന വിന്ദതീതി അവിജ്ജാ. ഖന്ധാനം രാസട്ഠം, ആയതനാനം ആയതനട്ഠം, ധാതൂനം സുഞ്ഞട്ഠം, ഇന്ദ്രിയാനം ആധിപതേയ്യട്ഠം, സച്ചാനം തഥട്ഠം ദുക്ഖാദീനം പീളനാദിവസേന വുത്തം ചതുബ്ബിധം അത്ഥം അവിദിതം കരോതീതിപി അവിജ്ജാ. അന്തവിരഹിതേ സംസാരേ സത്തേ ജവാപേതീതി വാ അവിജ്ജാ, പരമത്ഥതോ വാ അവിജ്ജമാനേസു ഇത്ഥിപുരിസാദീസു ജവതി പവത്തതി, വിജ്ജമാനേസു ഖന്ധാദീസു ന ജവതി, ന പവത്തതീതി അവിജ്ജാ. അപിച ചക്ഖുവിഞ്ഞാണാദീനം വത്ഥാരമ്മണാനം പടിച്ചസമുപ്പാദപടിച്ചസമുപ്പന്നാനഞ്ച ധമ്മാനം ഛാദനതോപി അവിജ്ജാ. അവിജ്ജാവ നീവരണന്തി അവിജ്ജാനീവരണം.
Yathayidanti yathā idaṃ. Ya-kāro padasandhikaro, sandhivasena rassattaṃ. Avijjānīvaraṇanti ettha pūretuṃ ayuttaṭṭhena kāyaduccaritādi avindiyaṃ nāma, aladdhabbanti attho. Taṃ avindiyaṃ vindatīti avijjā. Viparītato kāyasucaritādi vindiyaṃ nāma, taṃ vindiyaṃ na vindatīti avijjā. Khandhānaṃ rāsaṭṭhaṃ, āyatanānaṃ āyatanaṭṭhaṃ, dhātūnaṃ suññaṭṭhaṃ, indriyānaṃ ādhipateyyaṭṭhaṃ, saccānaṃ tathaṭṭhaṃ dukkhādīnaṃ pīḷanādivasena vuttaṃ catubbidhaṃ atthaṃ aviditaṃ karotītipi avijjā. Antavirahite saṃsāre satte javāpetīti vā avijjā, paramatthato vā avijjamānesu itthipurisādīsu javati pavattati, vijjamānesu khandhādīsu na javati, na pavattatīti avijjā. Apica cakkhuviññāṇādīnaṃ vatthārammaṇānaṃ paṭiccasamuppādapaṭiccasamuppannānañca dhammānaṃ chādanatopi avijjā. Avijjāva nīvaraṇanti avijjānīvaraṇaṃ.
അവിജ്ജാനീവരണേന ഹി, ഭിക്ഖവേ, നിവുതാ പജാ ദീഘരത്തം സന്ധാവന്തി സംസരന്തീതി ഇദം പുരിമസ്സേവ ദള്ഹീകരണത്ഥം വുത്തം. പുരിമം വാ – ‘‘യഥയിദം, ഭിക്ഖവേ, അവിജ്ജാനീവരണ’’ന്തി ഏവം ഓപമ്മദസ്സനവസേന വുത്തം, ഇദം നീവരണാനുഭാവദസ്സനവസേന. കസ്മാ പനേത്ഥ അവിജ്ജാവ ഏവം വുത്താ, ന അഞ്ഞേ ധമ്മാതി? ആദീനവപടിച്ഛാദനേന കാമച്ഛന്ദാദീനം വിസേസപ്പച്ചയഭാവതോ. തഥാ ഹി തായ പടിച്ഛാദിതാദീനവേ വിസയേ കാമച്ഛന്ദാദയോ പവത്തന്തി.
Avijjānīvaraṇena hi, bhikkhave, nivutā pajā dīgharattaṃ sandhāvanti saṃsarantīti idaṃ purimasseva daḷhīkaraṇatthaṃ vuttaṃ. Purimaṃ vā – ‘‘yathayidaṃ, bhikkhave, avijjānīvaraṇa’’nti evaṃ opammadassanavasena vuttaṃ, idaṃ nīvaraṇānubhāvadassanavasena. Kasmā panettha avijjāva evaṃ vuttā, na aññe dhammāti? Ādīnavapaṭicchādanena kāmacchandādīnaṃ visesappaccayabhāvato. Tathā hi tāya paṭicchāditādīnave visaye kāmacchandādayo pavattanti.
നത്ഥഞ്ഞോതി ആദികാ ഗാഥാ വുത്തസ്സ അവുത്തസ്സ ച അത്ഥസ്സ സങ്ഗണ്ഹനവസേന ഭാസിതാ. തത്ഥ നിവുതാതി നിവാരിതാ പലിഗുണ്ഠിതാ, പടിച്ഛാദിതാതി അത്ഥോ. അഹോരത്തന്തി ദിവാ ചേവ രത്തിഞ്ച, സബ്ബകാലന്തി വുത്തം ഹോതി. യഥാ മോഹേന ആവുതാതി യേന പകാരേന അവിജ്ജാനീവരണസങ്ഖാതേന മോഹേന ആവുതാ പടിച്ഛാദിതാ സുവിഞ്ഞേയ്യമ്പി അജാനന്തിയോ പജാ സംസാരേ സംസരന്തി, തഥാരൂപോ അഞ്ഞോ ഏകധമ്മോപി ഏകനീവരണമ്പി നത്ഥീതി യോജേതബ്ബം. യേ ച മോഹം പഹന്ത്വാന, തമോഖന്ധം പദാലയുന്തി യേ പന അരിയസാവകാ പുബ്ബഭാഗേ തദങ്ഗാദിപ്പഹാനവസേന, ഹേട്ഠിമമഗ്ഗേഹി വാ തംതംമഗ്ഗവജ്ഝം മോഹം പജഹിത്വാ അഗ്ഗമഗ്ഗേന വജിരൂപമഞാണേന മോഹസങ്ഖാതമേവ തമോരാസിം പദാലയിംസു, അനവസേസതോ സമുച്ഛിന്ദിംസു. ന തേ പുന സംസരന്തീതി തേ അരഹന്തോ –
Natthaññoti ādikā gāthā vuttassa avuttassa ca atthassa saṅgaṇhanavasena bhāsitā. Tattha nivutāti nivāritā paliguṇṭhitā, paṭicchāditāti attho. Ahorattanti divā ceva rattiñca, sabbakālanti vuttaṃ hoti. Yathāmohena āvutāti yena pakārena avijjānīvaraṇasaṅkhātena mohena āvutā paṭicchāditā suviññeyyampi ajānantiyo pajā saṃsāre saṃsaranti, tathārūpo añño ekadhammopi ekanīvaraṇampi natthīti yojetabbaṃ. Ye ca mohaṃ pahantvāna, tamokhandhaṃ padālayunti ye pana ariyasāvakā pubbabhāge tadaṅgādippahānavasena, heṭṭhimamaggehi vā taṃtaṃmaggavajjhaṃ mohaṃ pajahitvā aggamaggena vajirūpamañāṇena mohasaṅkhātameva tamorāsiṃ padālayiṃsu, anavasesato samucchindiṃsu. Na te puna saṃsarantīti te arahanto –
‘‘ഖന്ധാനഞ്ച പടിപാടി, ധാതുആയതനാന ച;
‘‘Khandhānañca paṭipāṭi, dhātuāyatanāna ca;
അബ്ബോച്ഛിന്നം വത്തമാനാ, സംസാരോതി പവുച്ചതീ’’തി. –
Abbocchinnaṃ vattamānā, saṃsāroti pavuccatī’’ti. –
ഏവം വുത്തേ ഇമസ്മിം സംസാരേ ന സംസരന്തി ന പരിബ്ഭമന്തി. കിം കാരണാ? ഹേതു തേസം ന വിജ്ജതി , യസ്മാ സംസാരസ്സ ഹേതു മൂലകാരണം അവിജ്ജാ, സാ തേസം ന വിജ്ജതി, സബ്ബസോ നത്ഥി സമുച്ഛിന്നത്താതി.
Evaṃ vutte imasmiṃ saṃsāre na saṃsaranti na paribbhamanti. Kiṃ kāraṇā? Hetu tesaṃ na vijjati, yasmā saṃsārassa hetu mūlakāraṇaṃ avijjā, sā tesaṃ na vijjati, sabbaso natthi samucchinnattāti.
ചതുത്ഥസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൪. അവിജ്ജാനീവരണസുത്തം • 4. Avijjānīvaraṇasuttaṃ