| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
अविप्पवाससीमानुजाननकथा
Avippavāsasīmānujānanakathā
१४३. अन्धकविन्दाति राजगहतो गावुतत्तये अन्धकविन्दं नाम, तं उपनिस्साय थेरो वसति; ततो राजगहं उपोसथं आगच्छन्तो। राजगहञ्हि परिक्खिपित्वा अट्ठारस महाविहारा सब्बे एकसीमा, धम्मसेनापतिना नेसं सीमा बद्धा, तस्मा वेळुवने सङ्घस्स सामग्गीदानत्थं आगच्छन्तोति अत्थो। नदिं तरन्तोति सिप्पिनियं नाम नदिं अतिक्कमन्तो। मनं वुळ्हो अहोसीति ईसकं अप्पत्तवुळ्हभावो अहोसि। सा किर नदी गिज्झकूटतो ओतरित्वा चण्डेन सोतेन वहति। तत्थ वेगेन आगच्छन्तं उदकं अमनसिकरोन्तो थेरो मनं वुळ्हो अहोसि, न पन वुळ्हो, उदकब्भाहतानिस्स चीवरानि अल्लानि जातानि।
143.Andhakavindāti rājagahato gāvutattaye andhakavindaṃ nāma, taṃ upanissāya thero vasati; tato rājagahaṃ uposathaṃ āgacchanto. Rājagahañhi parikkhipitvā aṭṭhārasa mahāvihārā sabbe ekasīmā, dhammasenāpatinā nesaṃ sīmā baddhā, tasmā veḷuvane saṅghassa sāmaggīdānatthaṃ āgacchantoti attho. Nadiṃ tarantoti sippiniyaṃ nāma nadiṃ atikkamanto. Manaṃ vuḷho ahosīti īsakaṃ appattavuḷhabhāvo ahosi. Sā kira nadī gijjhakūṭato otaritvā caṇḍena sotena vahati. Tattha vegena āgacchantaṃ udakaṃ amanasikaronto thero manaṃ vuḷho ahosi, na pana vuḷho, udakabbhāhatānissa cīvarāni allāni jātāni.
१४४. सम्मता सा सीमा सङ्घेन तिचीवरेन अविप्पवासा ठपेत्वा गामञ्च गामूपचारञ्चाति इमिस्सा कम्मवाचाय उप्पन्नकालतो पट्ठाय भिक्खूनं पुरिमकम्मवाचा न वट्टति। अयमेव हि थावरा होति। भिक्खुनीनं पन अयं न वट्टति, पुरिमायेव वट्टति। कस्मा? भिक्खुनिसङ्घो हि अन्तोगामे वसति। यदि एवं सिया, सो एताय कम्मवाचाय तिचीवरपरिहारं न लभेय्य, अत्थि चस्स परिहारो, तस्मा पुरिमायेव वट्टति। भिक्खुनिसङ्घस्स हि द्वेपि सीमायो लब्भन्ति। तत्थ भिक्खूनं सीमं अज्झोत्थरित्वापि तस्सा अन्तोपि भिक्खुनीनं सीमं सम्मन्नितुं वट्टति। भिक्खूनम्पि भिक्खुनिसीमाय एसेव नयो। न हि ते अञ्ञमञ्ञस्स कम्मे गणपूरका होन्ति, न कम्मवाचं वग्गं करोन्ति। एत्थ च निगमनगरानम्पि गामेनेव सङ्गहो वेदितब्बो।
144.Sammatā sā sīmā saṅghena ticīvarena avippavāsā ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañcāti imissā kammavācāya uppannakālato paṭṭhāya bhikkhūnaṃ purimakammavācā na vaṭṭati. Ayameva hi thāvarā hoti. Bhikkhunīnaṃ pana ayaṃ na vaṭṭati, purimāyeva vaṭṭati. Kasmā? Bhikkhunisaṅgho hi antogāme vasati. Yadi evaṃ siyā, so etāya kammavācāya ticīvaraparihāraṃ na labheyya, atthi cassa parihāro, tasmā purimāyeva vaṭṭati. Bhikkhunisaṅghassa hi dvepi sīmāyo labbhanti. Tattha bhikkhūnaṃ sīmaṃ ajjhottharitvāpi tassā antopi bhikkhunīnaṃ sīmaṃ sammannituṃ vaṭṭati. Bhikkhūnampi bhikkhunisīmāya eseva nayo. Na hi te aññamaññassa kamme gaṇapūrakā honti, na kammavācaṃ vaggaṃ karonti. Ettha ca nigamanagarānampi gāmeneva saṅgaho veditabbo.
गामूपचारोति परिक्खित्तस्स परिक्खेपो, अपरिक्खित्तस्स परिक्खेपोकासो। तेसु अधिट्ठिततेचीवरिको भिक्खु परिहारं न लभति। इति भिक्खूनं अविप्पवाससीमा गामञ्च गामूपचारञ्च न ओत्थरति, समानसंवासकसीमाव ओत्थरति। समानसंवासकसीमा चेत्थ अत्तनो धम्मताय गच्छति। अविप्पवाससीमा पन यत्थ समानसंवासकसीमा, तत्थेव गच्छति। न हि तस्सा विसुं निमित्तकित्तनं अत्थि, तत्थ सचे अविप्पवासाय सम्मुतिकाले गामो अत्थि, तं सा न ओत्थरति। सचे पन सम्मताय सीमाय पच्छा गामो निविसति, सोपि सीमासङ्ख्यमेव गच्छति। यथा च पच्छा निविट्ठो, एवं पठमं निविट्ठस्स पच्छा वड्ढितप्पदेसोपि सीमासङ्ख्यमेव गच्छति। सचेपि सीमासम्मुतिकाले गेहानि कतानि, पविसिस्सामाति आलयोपि अत्थि, मनुस्सा पन अप्पविट्ठा, पोराणकगामं वा सगेहमेव छड्डेत्वा अञ्ञत्थ गता, अगामोयेव एस, सीमा ओत्थरति । सचे पन एकम्पि कुलं पविट्ठं वा आगतं वा अत्थि, गामोयेव सीमा न ओत्थरति।
Gāmūpacāroti parikkhittassa parikkhepo, aparikkhittassa parikkhepokāso. Tesu adhiṭṭhitatecīvariko bhikkhu parihāraṃ na labhati. Iti bhikkhūnaṃ avippavāsasīmā gāmañca gāmūpacārañca na ottharati, samānasaṃvāsakasīmāva ottharati. Samānasaṃvāsakasīmā cettha attano dhammatāya gacchati. Avippavāsasīmā pana yattha samānasaṃvāsakasīmā, tattheva gacchati. Na hi tassā visuṃ nimittakittanaṃ atthi, tattha sace avippavāsāya sammutikāle gāmo atthi, taṃ sā na ottharati. Sace pana sammatāya sīmāya pacchā gāmo nivisati, sopi sīmāsaṅkhyameva gacchati. Yathā ca pacchā niviṭṭho, evaṃ paṭhamaṃ niviṭṭhassa pacchā vaḍḍhitappadesopi sīmāsaṅkhyameva gacchati. Sacepi sīmāsammutikāle gehāni katāni, pavisissāmāti ālayopi atthi, manussā pana appaviṭṭhā, porāṇakagāmaṃ vā sagehameva chaḍḍetvā aññattha gatā, agāmoyeva esa, sīmā ottharati . Sace pana ekampi kulaṃ paviṭṭhaṃ vā āgataṃ vā atthi, gāmoyeva sīmā na ottharati.
एवञ्च पन भिक्खवे तिचीवरेन अविप्पवासो समूहन्तब्बोति एत्थ समूहनन्तेन भिक्खुना वत्तं जानितब्बं। तत्रिदं वत्तं – खण्डसीमाय ठत्वा अविप्पवाससीमा न समूहन्तब्बा, तथा अविप्पवाससीमाय ठत्वा खण्डसीमापि। खण्डसीमायं पन ठितेन खण्डसीमाव समूहनितब्बा, तथा इतराय ठितेन इतरा। सीमं नाम द्वीहि कारणेहि समूहनन्ति पकतिया खुद्दकं पुन आवासवड्ढनत्थाय महतिं वा कातुं; पकतिया महतिं पुन अञ्ञेसं विहारोकासदानत्थाय खुद्दकं वा कातुं। तत्थ सचे खण्डसीमञ्च अविप्पवाससीमञ्च जानन्ति, समूहनितुञ्चेव बन्धितुञ्च सक्खिस्सन्ति। खण्डसीमं पन जानन्ता अविप्पवासं अजानन्तापि समूहनितुञ्चेव बन्धितुञ्च सक्खिस्सन्ति। खण्डसीमं अजानन्ता अविप्पवासंयेव जानन्ता चेतियङ्गणबोधियङ्गणउपोसथागारादीसु निरासङ्कट्ठानेसु ठत्वा अप्पेव नाम समूहनितुं सक्खिस्सन्ति, पटिबन्धितुं पन न सक्खिस्सन्तेव। सचे बन्धेय्युं, सीमासम्भेदं कत्वा विहारं अविहारं करेय्युं, तस्मा न समूहनितब्बा। ये पन उभोपि न जानन्ति, तेनेव समूहनितुं न बन्धितुं सक्खिस्सन्ति। अयञ्हि सीमा नाम कम्मवाचाय वा असीमा होति सासनन्तरधानेन वा, न च सक्का सीमं अजानन्तेहि कम्मवाचा कातुं, तस्मा न समूहनितब्बा। साधुकं पन ञत्वायेव समूहनितब्बा च बन्धितब्बा चाति।
Evañca pana bhikkhave ticīvarena avippavāso samūhantabboti ettha samūhanantena bhikkhunā vattaṃ jānitabbaṃ. Tatridaṃ vattaṃ – khaṇḍasīmāya ṭhatvā avippavāsasīmā na samūhantabbā, tathā avippavāsasīmāya ṭhatvā khaṇḍasīmāpi. Khaṇḍasīmāyaṃ pana ṭhitena khaṇḍasīmāva samūhanitabbā, tathā itarāya ṭhitena itarā. Sīmaṃ nāma dvīhi kāraṇehi samūhananti pakatiyā khuddakaṃ puna āvāsavaḍḍhanatthāya mahatiṃ vā kātuṃ; pakatiyā mahatiṃ puna aññesaṃ vihārokāsadānatthāya khuddakaṃ vā kātuṃ. Tattha sace khaṇḍasīmañca avippavāsasīmañca jānanti, samūhanituñceva bandhituñca sakkhissanti. Khaṇḍasīmaṃ pana jānantā avippavāsaṃ ajānantāpi samūhanituñceva bandhituñca sakkhissanti. Khaṇḍasīmaṃ ajānantā avippavāsaṃyeva jānantā cetiyaṅgaṇabodhiyaṅgaṇauposathāgārādīsu nirāsaṅkaṭṭhānesu ṭhatvā appeva nāma samūhanituṃ sakkhissanti, paṭibandhituṃ pana na sakkhissanteva. Sace bandheyyuṃ, sīmāsambhedaṃ katvā vihāraṃ avihāraṃ kareyyuṃ, tasmā na samūhanitabbā. Ye pana ubhopi na jānanti, teneva samūhanituṃ na bandhituṃ sakkhissanti. Ayañhi sīmā nāma kammavācāya vā asīmā hoti sāsanantaradhānena vā, na ca sakkā sīmaṃ ajānantehi kammavācā kātuṃ, tasmā na samūhanitabbā. Sādhukaṃ pana ñatvāyeva samūhanitabbā ca bandhitabbā cāti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / ७४. अविप्पवाससीमानुजानना • 74. Avippavāsasīmānujānanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / अविप्पवाससीमानुजाननकथावण्णना • Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / अविप्पवाससीमानुजाननकथावण्णना • Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / अविप्पवाससीमानुजाननकथावण्णना • Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ७४. अविप्पवाससीमानुजाननकथा • 74. Avippavāsasīmānujānanakathā
