| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
อวิปฺปวาสสีมานุชานนกถาวณฺณนา
Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
๑๔๓. อฎฺฐารสาติ อนฺธกวินฺทวิหารมฺปิ อุปาทาย วุจฺจติฯ เนสํ สีมาติ เตสุ มหาวิหาเรสุฯ ‘‘มน’’นฺติ อิมสฺส วิวรณํ อีสกนฺติ, อีสกํ วุโฬฺหติ อโตฺถฯ อิมเมวตฺถํ ทเสฺสตุํ ‘‘อปฺปตฺตวุฬฺหภาโว อโหสี’’ติ วุตฺตํฯ อมนสิกโรโนฺตติ อิทฺธิยา อนติกฺกมสฺส การณํ วุตฺตํฯ
143.Aṭṭhārasāti andhakavindavihārampi upādāya vuccati. Nesaṃ sīmāti tesu mahāvihāresu. ‘‘Mana’’nti imassa vivaraṇaṃ īsakanti, īsakaṃ vuḷhoti attho. Imamevatthaṃ dassetuṃ ‘‘appattavuḷhabhāvo ahosī’’ti vuttaṃ. Amanasikarontoti iddhiyā anatikkamassa kāraṇaṃ vuttaṃ.
๑๔๔. โสติ ภิกฺขุนิสโงฺฆฯ เทฺวปีติ เทฺว สมานสํวาสอวิปฺปวาสาโยฯ อวิปฺปวาสสีมาติ มหาสีมํ สนฺธาย วทติฯ ตเตฺถว เยภุเยฺยน อวิปฺปวาสาติฯ
144.Soti bhikkhunisaṅgho. Dvepīti dve samānasaṃvāsaavippavāsāyo. Avippavāsasīmāti mahāsīmaṃ sandhāya vadati. Tattheva yebhuyyena avippavāsāti.
‘‘อวิปฺปวาสํ อชานนฺตาปี’’ติ อิทํ มหาสีมาย วิชฺชมานาวิชฺชมานตฺตํ, ตสฺสา พาหิรปริเจฺฉทญฺจ อชานนฺตานํ วเสน วุตฺตํฯ เอวํ อชานเนฺตหิปิ อโนฺตสีมาย ฐตฺวา กมฺมวาจาย กตาย สา สีมา สมูหตาว โหตีติ อาห ‘‘สมูหนิตุเญฺจว พนฺธิตุญฺจ สกฺขิสฺสนฺตี’’ติฯ นิราสงฺกฎฺฐาเนติ ขณฺฑสีมารหิตฎฺฐาเนฯ อิทญฺจ มหาสีมาย วิชฺชมานายปิ กมฺมกรณสุขตฺถํ ขณฺฑสีมา อิจฺฉิตาติ ตํ เจติยงฺคณาทิพหุสนฺนิปาตฎฺฐาเน น พนฺธตีติ วุตฺตํฯ ตตฺถาปิ สา พทฺธา สุพทฺธา เอว มหาสีมา วิยฯ ‘‘ปฎิพนฺธิตุํ ปน น สกฺขิสฺสเนฺตวา’’ติ อิทํ ขณฺฑสีมาย อสมูหตตฺตา, ตสฺสา อวิชฺชมานตฺตสฺส อชานนโต จ มหาสีมาพนฺธนํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ขณฺฑสีมํ ปน นิราสงฺกฎฺฐาเน พนฺธิตุํ สกฺขิสฺสเนฺตวฯ สีมาสเมฺภทํ กตฺวาติ ขณฺฑสีมาย วิชฺชมานปเกฺข สีมาย สีมํ อโชฺฌตฺถรณสเมฺภทํ กตฺวา อวิชฺชมานปเกฺขปิ สเมฺภทสงฺกาย อนิวตฺตเนน สเมฺภทสงฺกํ กตฺวาฯ อวิหารํ กเรยฺยุนฺติ สงฺฆกมฺมานารหํ กเรยฺยุํฯ ปุเพฺพ หิ เจติยงฺคณาทินิราสงฺกฎฺฐาเน กมฺมํ กาตุํ สกฺกา, อิทานิ ตมฺปิ วินาสิตนฺติ อธิปฺปาโยฯ น สมูหนิตพฺพาติ ขณฺฑสีมํ อชานเนฺตหิ น สมูหนิตพฺพาฯ อุโภปิ น ชานนฺตีติ อุภินฺนํ ปเทสนิยมํ วา ตาสํ ทฺวินฺนมฺปิ วา อญฺญตราย วา วิชฺชมานตํ วา อวิชฺชมานตํ วา น ชานนฺติ, สพฺพตฺถ สงฺกา เอว โหติฯ ‘‘เนว สมูหนิตุํ, น พนฺธิตุํ สกฺขิสฺสนฺตี’’ติ อิทํ นิราสงฺกฎฺฐาเน ฐตฺวา สมูหนิตุํ สโกฺกโนฺตปิ มหาสีมํ ปฎิพนฺธิตุํ น สโกฺกนฺตีติ อิมมตฺถํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ‘‘น จ สกฺกา…เป.… กมฺมวาจํ กาตุ’’นฺติ อิทํ สีมาพนฺธนกมฺมวาจํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ตสฺมาติ ยสฺมา พนฺธิตุํ น สกฺกา, ตสฺมา น สมูหนิตพฺพาติ อโตฺถฯ
‘‘Avippavāsaṃ ajānantāpī’’ti idaṃ mahāsīmāya vijjamānāvijjamānattaṃ, tassā bāhiraparicchedañca ajānantānaṃ vasena vuttaṃ. Evaṃ ajānantehipi antosīmāya ṭhatvā kammavācāya katāya sā sīmā samūhatāva hotīti āha ‘‘samūhanituñceva bandhituñca sakkhissantī’’ti. Nirāsaṅkaṭṭhāneti khaṇḍasīmārahitaṭṭhāne. Idañca mahāsīmāya vijjamānāyapi kammakaraṇasukhatthaṃ khaṇḍasīmā icchitāti taṃ cetiyaṅgaṇādibahusannipātaṭṭhāne na bandhatīti vuttaṃ. Tatthāpi sā baddhā subaddhā eva mahāsīmā viya. ‘‘Paṭibandhituṃ pana na sakkhissantevā’’ti idaṃ khaṇḍasīmāya asamūhatattā, tassā avijjamānattassa ajānanato ca mahāsīmābandhanaṃ sandhāya vuttaṃ. Khaṇḍasīmaṃ pana nirāsaṅkaṭṭhāne bandhituṃ sakkhissanteva. Sīmāsambhedaṃ katvāti khaṇḍasīmāya vijjamānapakkhe sīmāya sīmaṃ ajjhottharaṇasambhedaṃ katvā avijjamānapakkhepi sambhedasaṅkāya anivattanena sambhedasaṅkaṃ katvā. Avihāraṃ kareyyunti saṅghakammānārahaṃ kareyyuṃ. Pubbe hi cetiyaṅgaṇādinirāsaṅkaṭṭhāne kammaṃ kātuṃ sakkā, idāni tampi vināsitanti adhippāyo. Na samūhanitabbāti khaṇḍasīmaṃ ajānantehi na samūhanitabbā. Ubhopi na jānantīti ubhinnaṃ padesaniyamaṃ vā tāsaṃ dvinnampi vā aññatarāya vā vijjamānataṃ vā avijjamānataṃ vā na jānanti, sabbattha saṅkā eva hoti. ‘‘Neva samūhanituṃ, na bandhituṃ sakkhissantī’’ti idaṃ nirāsaṅkaṭṭhāne ṭhatvā samūhanituṃ sakkontopi mahāsīmaṃ paṭibandhituṃ na sakkontīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Na ca sakkā…pe… kammavācaṃ kātu’’nti idaṃ sīmābandhanakammavācaṃ sandhāya vuttaṃ. Tasmāti yasmā bandhituṃ na sakkā, tasmā na samūhanitabbāti attho.
เกจิ ปน ‘‘อีทิเสสุ วิหาเรสุ ฉปญฺจมเตฺต ภิกฺขู คเหตฺวา วิหารโกฎิโต ปฎฺฐาย วิหารปริเกฺขปสฺส อโนฺต จ พหิ จ สมนฺตา เลฑฺฑุปาเต สพฺพตฺถ มญฺจปฺปมาเณ โอกาเส นิรนฺตรํ ฐตฺวา ปฐมํ อวิปฺปวาสสีมํ, ตโต สมานสํวาสกสีมญฺจ สมูหนนวเสน สีมาย สมุคฺฆาเต กเต ตสฺมิํ วิหาเร ขณฺฑสีมาย, มหาสีมายปิ วา วิชฺชมานเตฺต สติ อวสฺสํ เอกสฺมิํ มญฺจฎฺฐาเน ตาสํ มชฺฌคตา เต ภิกฺขู ตา สมูหเนยฺยุํ, ตโต คามสีมา เอว อวสิเสฺสยฺยฯ น เหตฺถ สีมาย, ตปฺปริเจฺฉทสฺส วา ชานนํ องฺคํฯ สีมาย ปน อโนฺตฐานํ, ‘‘สมูหนิสฺสามา’’ติ กมฺมวาจาย กรณเญฺจตฺถ องฺคํฯ อฎฺฐกถายํ ‘ขณฺฑสีมํ ปน ชานนฺตา อวิปฺปวาสํ อชานนฺตาปิ สมูหนิตุเญฺจว พนฺธิตุญฺจ สกฺขิสฺสนฺตี’ติ เอวํ มหาสีมาย ปริเจฺฉทสฺส อชานเนปิ สมูหนสฺส วุตฺตตฺตาฯ คามสีมาย เอว จ อวสิฎฺฐาย ตตฺถ ยถารุจิ ทุวิธมฺปิ สีมํ พนฺธิตุเญฺจว อุปสมฺปทาทิกมฺมํ กาตุญฺจ วฎฺฎตี’’ติ วทนฺติ, ตํ ยุตฺตํ วิย ทิสฺสติฯ วีมํสิตฺวา คเหตพฺพํฯ
Keci pana ‘‘īdisesu vihāresu chapañcamatte bhikkhū gahetvā vihārakoṭito paṭṭhāya vihāraparikkhepassa anto ca bahi ca samantā leḍḍupāte sabbattha mañcappamāṇe okāse nirantaraṃ ṭhatvā paṭhamaṃ avippavāsasīmaṃ, tato samānasaṃvāsakasīmañca samūhananavasena sīmāya samugghāte kate tasmiṃ vihāre khaṇḍasīmāya, mahāsīmāyapi vā vijjamānatte sati avassaṃ ekasmiṃ mañcaṭṭhāne tāsaṃ majjhagatā te bhikkhū tā samūhaneyyuṃ, tato gāmasīmā eva avasisseyya. Na hettha sīmāya, tapparicchedassa vā jānanaṃ aṅgaṃ. Sīmāya pana antoṭhānaṃ, ‘‘samūhanissāmā’’ti kammavācāya karaṇañcettha aṅgaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ ‘khaṇḍasīmaṃ pana jānantā avippavāsaṃ ajānantāpi samūhanituñceva bandhituñca sakkhissantī’ti evaṃ mahāsīmāya paricchedassa ajānanepi samūhanassa vuttattā. Gāmasīmāya eva ca avasiṭṭhāya tattha yathāruci duvidhampi sīmaṃ bandhituñceva upasampadādikammaṃ kātuñca vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ yuttaṃ viya dissati. Vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
อวิปฺปวาสสีมานุชานนกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๗๔. อวิปฺปวาสสีมานุชานนา • 74. Avippavāsasīmānujānanā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / อวิปฺปวาสสีมานุชานนกถา • Avippavāsasīmānujānanakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อวิปฺปวาสสีมานุชานนกถาวณฺณนา • Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อวิปฺปวาสสีมานุชานนกถาวณฺณนา • Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๗๔. อวิปฺปวาสสีมานุชานนกถา • 74. Avippavāsasīmānujānanakathā
