Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
අවිප්පවාසසීමානුජානනකථාවණ්ණනා
Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
143-4. ‘‘මනම්හි වූළ්හො’’ති වා පාඨො. තත්ථ මනම්හි වූළ්හොති මනං වූළ්හො අම්හීති අත්ථො. ඨපෙත්වා ගාමඤ්ච ගාමූපචාරඤ්චාති අන්තරඝරසඞ්ඛාතං ගාමඤ්ච ගාමූපචාරඤ්ච ඨපෙත්වා. කෙචි ‘‘පරික්ඛිත්තං ගාමං සන්ධාය ‘ගාම’න්ති වුත්තං, අපරික්ඛිත්තං සන්ධාය ‘ගාමූපචාර’’න්ති වදන්ති, තං පන අට්ඨකථාය විරුජ්ඣති. තස්මා නිවෙසනරච්ඡාදයො සන්ධාය ගාමං, පරික්ඛෙපාරහට්ඨානානි සන්ධාය ‘‘ගාමූපචාර’’න්ති ච වුත්තං. එත්ථ පන අනෙකධා පඨන්ති. කිං තෙන, පාළිඤ්ච අට්ඨකථඤ්ච සුට්ඨු උපපරික්ඛිත්වා යථා සමෙන්ති, තථා ගහෙතබ්බං. භික්ඛූනං පුරිමකම්මවාචා න වට්ටතීති ගාමගාමූපචාරෙ අන්තොකත්වා සමානසංවාසකසීමාය සම්මතාය උපරි අවිප්පවාසසීමාසම්මුතියං යුජ්ජති. යත්ථ පන කෙවලං අරඤ්ඤංයෙව සම්මතං, තත්ථ කථං න වට්ටතීති. තත්ථ ‘‘ඨපෙත්වා ගාමඤ්ච ගාමූපචාරඤ්චා’’ති වචනං න සාත්ථකන්ති චෙ? වුච්චතෙ – එවමෙතං, කින්තු අනුස්සාවනහානිප්පසඞ්ගතො තං වචනං වත්තබ්බමෙවාති ඉමිනාව අධිප්පායෙන ‘‘පුරිමකම්මවාචා න වට්ටතී’’ති වුත්තං සියා. එකස්මිං වා අත්ථෙ කම්මවාචාද්වයආභාවතොති වුත්තං. ‘‘න හි තෙ අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස කම්මෙ ගණපූරකා හොන්තී’’ති වුත්තත්තා උභින්නං නානාසංවාසකසඞ්ඝානම්පි අයමෙව විධි ආපජ්ජෙය්යාති චෙ? නාපජ්ජති පටිග්ගහසන්නිධීනං අනුඤ්ඤාතත්තා, ඔමසනාදිපච්චයා අවිසෙසතො, කම්මපටිප්පස්සද්ධිමත්තාපෙක්ඛතාය ච. තස්සාති භික්ඛුනිසඞ්ඝස්ස. න කම්මවාචං වග්ගං කරොන්තීති කම්මං න කොපෙන්තීති අත්ථො. එත්ථාති ඨපෙත්වා ගාමන්ති එත්ථ. ‘‘යදි භික්ඛූනං අවිප්පවාසසීමා ගාමඤ්ච ගාමූපචාරඤ්ච න ඔතරති, අථ කස්මා ගාමෙ සීමාබන්ධනකාලෙ අවිප්පවාසං සම්මන්නන්තීති චෙ? ආචිණ්ණකප්පෙන, න තතො අඤ්ඤං කඤ්චි අත්ථං අපෙක්ඛිත්වා’’ති ලිඛිතං. ‘‘අත්ථතො හි සා බහිද්ධාපි අබද්ධා එව හොතී’’ති වුත්තං. අන්තරගාමෙ බද්ධා සමානසංවාසසීමා යස්මා ගාමසඞ්ඛ්යං න ගච්ඡති, තස්මාති එකෙ. සොපි සීමාසඞ්ඛ්යමෙව ගච්ඡතීති අවිප්පවාසසීමාසඞ්ඛ්යං ගච්ඡතීති අත්ථො. ඉදං පනෙත්ථ විචාරෙතබ්බං – ගාමං අන්තොකත්වා බද්ධාය සීමාය පුන අවිප්පවාසසම්මුතියං අරඤ්ඤපදෙසෙ ඨත්වා අවිප්පවාසකම්මවාචා කාතබ්බා, උදාහු ගාමෙ ඨත්වාති? ගාමෙ ඨත්වා කතායපි කප්පියභූමියා ඵරතීති. බහිසීමෙ ඨිතසම්මතදොසානුලොමත්තා අකප්පියභූමියං ඨත්වා න කාතබ්බාති නො තක්කො, එස නයො සමූහනනෙපීති ආචරියො. ඛණ්ඩසීමායං ඨත්වා අවිප්පවාසසීමාතිආදීසු මහාසීමා කිර ‘‘අවිප්පවාසසීමා’’ති වුත්තා.
143-4. ‘‘Manamhi vūḷho’’ti vā pāṭho. Tattha manamhi vūḷhoti manaṃ vūḷho amhīti attho. Ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañcāti antaragharasaṅkhātaṃ gāmañca gāmūpacārañca ṭhapetvā. Keci ‘‘parikkhittaṃ gāmaṃ sandhāya ‘gāma’nti vuttaṃ, aparikkhittaṃ sandhāya ‘gāmūpacāra’’nti vadanti, taṃ pana aṭṭhakathāya virujjhati. Tasmā nivesanaracchādayo sandhāya gāmaṃ, parikkhepārahaṭṭhānāni sandhāya ‘‘gāmūpacāra’’nti ca vuttaṃ. Ettha pana anekadhā paṭhanti. Kiṃ tena, pāḷiñca aṭṭhakathañca suṭṭhu upaparikkhitvā yathā samenti, tathā gahetabbaṃ. Bhikkhūnaṃ purimakammavācā na vaṭṭatīti gāmagāmūpacāre antokatvā samānasaṃvāsakasīmāya sammatāya upari avippavāsasīmāsammutiyaṃ yujjati. Yattha pana kevalaṃ araññaṃyeva sammataṃ, tattha kathaṃ na vaṭṭatīti. Tattha ‘‘ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañcā’’ti vacanaṃ na sātthakanti ce? Vuccate – evametaṃ, kintu anussāvanahānippasaṅgato taṃ vacanaṃ vattabbamevāti imināva adhippāyena ‘‘purimakammavācā na vaṭṭatī’’ti vuttaṃ siyā. Ekasmiṃ vā atthe kammavācādvayaābhāvatoti vuttaṃ. ‘‘Na hi te aññamaññassa kamme gaṇapūrakā hontī’’ti vuttattā ubhinnaṃ nānāsaṃvāsakasaṅghānampi ayameva vidhi āpajjeyyāti ce? Nāpajjati paṭiggahasannidhīnaṃ anuññātattā, omasanādipaccayā avisesato, kammapaṭippassaddhimattāpekkhatāya ca. Tassāti bhikkhunisaṅghassa. Na kammavācaṃ vaggaṃ karontīti kammaṃ na kopentīti attho. Etthāti ṭhapetvā gāmanti ettha. ‘‘Yadi bhikkhūnaṃ avippavāsasīmā gāmañca gāmūpacārañca na otarati, atha kasmā gāme sīmābandhanakāle avippavāsaṃ sammannantīti ce? Āciṇṇakappena, na tato aññaṃ kañci atthaṃ apekkhitvā’’ti likhitaṃ. ‘‘Atthato hi sā bahiddhāpi abaddhā eva hotī’’ti vuttaṃ. Antaragāme baddhā samānasaṃvāsasīmā yasmā gāmasaṅkhyaṃ na gacchati, tasmāti eke. Sopi sīmāsaṅkhyameva gacchatīti avippavāsasīmāsaṅkhyaṃ gacchatīti attho. Idaṃ panettha vicāretabbaṃ – gāmaṃ antokatvā baddhāya sīmāya puna avippavāsasammutiyaṃ araññapadese ṭhatvā avippavāsakammavācā kātabbā, udāhu gāme ṭhatvāti? Gāme ṭhatvā katāyapi kappiyabhūmiyā pharatīti. Bahisīme ṭhitasammatadosānulomattā akappiyabhūmiyaṃ ṭhatvā na kātabbāti no takko, esa nayo samūhananepīti ācariyo. Khaṇḍasīmāyaṃ ṭhatvā avippavāsasīmātiādīsu mahāsīmā kira ‘‘avippavāsasīmā’’ti vuttā.
146. ‘‘යස්සායස්මතො ඛමති එතිස්සා සීමාය සමානසංවාසාය එකූපොසථාය සමුග්ඝාතො, සො තුණ්හස්සා’’ති අන්ධකපොත්ථකෙ, සීහළපොත්ථකෙසු ච කෙසුචි පාඨො අත්ථි. කෙසුචි ‘‘සමුග්ඝාතො එතිස්සා සීමායා’’ති පඨමං ලිඛන්ති, කෙසුචි ‘‘එතිස්සා සීමාය සමුග්ඝාතො’’ති ච.
146. ‘‘Yassāyasmato khamati etissā sīmāya samānasaṃvāsāya ekūposathāya samugghāto, so tuṇhassā’’ti andhakapotthake, sīhaḷapotthakesu ca kesuci pāṭho atthi. Kesuci ‘‘samugghāto etissā sīmāyā’’ti paṭhamaṃ likhanti, kesuci ‘‘etissā sīmāya samugghāto’’ti ca.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
74. අවිප්පවාසසීමානුජානනා • 74. Avippavāsasīmānujānanā
75. සීමාසමූහනන • 75. Sīmāsamūhanana
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්ග-අට්ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / අවිප්පවාසසීමානුජානනකථා • Avippavāsasīmānujānanakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අවිප්පවාසසීමානුජානනකථාවණ්ණනා • Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / අවිප්පවාසසීමානුජානනකථාවණ්ණනා • Avippavāsasīmānujānanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 74. අවිප්පවාසසීමානුජානනකථා • 74. Avippavāsasīmānujānanakathā