| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi |
६. अवुट्ठिकसुत्तं
6. Avuṭṭhikasuttaṃ
७५. वुत्तञ्हेतं भगवता, वुत्तमरहताति मे सुतं –
75. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘तयोमे, भिक्खवे, पुग्गला सन्तो संविज्जमाना लोकस्मिं। कतमे तयो? अवुट्ठिकसमो , पदेसवस्सी, सब्बत्थाभिवस्सी।
‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo? Avuṭṭhikasamo , padesavassī, sabbatthābhivassī.
‘‘कथञ्च , भिक्खवे, पुग्गलो अवुट्ठिकसमो होति? इध, भिक्खवे, एकच्चो पुग्गलो सब्बेसञ्ञेव न दाता होति, समणब्राह्मणकपणद्धिकवनिब्बकयाचकानं 1 अन्नं पानं वत्थं यानं मालागन्धविलेपनं सेय्यावसथपदीपेय्यं। एवं खो, भिक्खवे, पुग्गलो अवुट्ठिकसमो होति।
‘‘Kathañca , bhikkhave, puggalo avuṭṭhikasamo hoti? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sabbesaññeva na dātā hoti, samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavanibbakayācakānaṃ 2 annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo avuṭṭhikasamo hoti.
‘‘कथञ्च, भिक्खवे, पुग्गलो पदेसवस्सी होति? इध, भिक्खवे, एकच्चो पुग्गलो एकच्चानं दाता (होति) 3, एकच्चानं न दाता होति समणब्राह्मणकपणद्धिकवनिब्बकयाचकानं अन्नं पानं वत्थं यानं मालागन्धविलेपनं सेय्यावसथपदीपेय्यं। एवं खो, भिक्खवे, पुग्गलो पदेसवस्सी होति।
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo padesavassī hoti? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ekaccānaṃ dātā (hoti) 4, ekaccānaṃ na dātā hoti samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavanibbakayācakānaṃ annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo padesavassī hoti.
‘‘कथञ्च, भिक्खवे, पुग्गलो सब्बत्थाभिवस्सी होति? इध, भिक्खवे, एकच्चो पुग्गलो सब्बेसंव देति, समणब्राह्मणकपणद्धिकवनिब्बकयाचकानं अन्नं पानं वत्थं यानं मालागन्धविलेपनं सेय्यावसथपदीपेय्यं। एवं खो, भिक्खवे, पुग्गलो सब्बत्थाभिवस्सी होति। इमे खो, भिक्खवे, तयो पुग्गला सन्तो संविज्जमाना लोकस्मि’’न्ति। एतमत्थं भगवा अवोच। तत्थेतं इति वुच्चति –
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo sabbatthābhivassī hoti? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sabbesaṃva deti, samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavanibbakayācakānaṃ annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo sabbatthābhivassī hoti. Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘न समणे न ब्राह्मणे, न कपणद्धिकवनिब्बके।
‘‘Na samaṇe na brāhmaṇe, na kapaṇaddhikavanibbake;
लद्धान संविभाजेति, अन्नं पानञ्च भोजनं।
Laddhāna saṃvibhājeti, annaṃ pānañca bhojanaṃ;
तं वे अवुट्ठिकसमोति, आहु नं पुरिसाधमं॥
Taṃ ve avuṭṭhikasamoti, āhu naṃ purisādhamaṃ.
‘‘एकच्चानं न ददाति, एकच्चानं पवेच्छति।
‘‘Ekaccānaṃ na dadāti, ekaccānaṃ pavecchati;
तं वे पदेसवस्सीति, आहु मेधाविनो जना॥
Taṃ ve padesavassīti, āhu medhāvino janā.
‘‘सुभिक्खवाचो पुरिसो, सब्बभूतानुकम्पको।
‘‘Subhikkhavāco puriso, sabbabhūtānukampako;
आमोदमानो पकिरेति, देथ देथाति भासति॥
Āmodamāno pakireti, detha dethāti bhāsati.
‘‘यथापि मेघो थनयित्वा, गज्जयित्वा पवस्सति।
‘‘Yathāpi megho thanayitvā, gajjayitvā pavassati;
‘‘एवमेव इधेकच्चो, पुग्गलो होति तादिसो।
‘‘Evameva idhekacco, puggalo hoti tādiso;
धम्मेन संहरित्वान, उट्ठानाधिगतं धनं।
Dhammena saṃharitvāna, uṭṭhānādhigataṃ dhanaṃ;
तप्पेति अन्नपानेन, सम्मा पत्ते वनिब्बके’’ति॥
Tappeti annapānena, sammā patte vanibbake’’ti.
अयम्पि अत्थो वुत्तो भगवता, इति मे सुतन्ति। छट्ठं।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ६. अवुट्ठिकसुत्तवण्णना • 6. Avuṭṭhikasuttavaṇṇanā
