| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อิติวุตฺตกปาฬิ • Itivuttakapāḷi |
๖. อวุฎฺฐิกสุตฺตํ
6. Avuṭṭhikasuttaṃ
๗๕. วุตฺตเญฺหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –
75. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ตโยเม, ภิกฺขเว, ปุคฺคลา สโนฺต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิํฯ กตเม ตโย? อวุฎฺฐิกสโม , ปเทสวสฺสี, สพฺพตฺถาภิวสฺสีฯ
‘‘Tayome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo? Avuṭṭhikasamo , padesavassī, sabbatthābhivassī.
‘‘กถญฺจ , ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อวุฎฺฐิกสโม โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล สเพฺพสเญฺญว น ทาตา โหติ, สมณพฺราหฺมณกปณทฺธิกวนิพฺพกยาจกานํ 1 อนฺนํ ปานํ วตฺถํ ยานํ มาลาคนฺธวิเลปนํ เสยฺยาวสถปทีเปยฺยํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล อวุฎฺฐิกสโม โหติฯ
‘‘Kathañca , bhikkhave, puggalo avuṭṭhikasamo hoti? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sabbesaññeva na dātā hoti, samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavanibbakayācakānaṃ 2 annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo avuṭṭhikasamo hoti.
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล ปเทสวสฺสี โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล เอกจฺจานํ ทาตา (โหติ) 3, เอกจฺจานํ น ทาตา โหติ สมณพฺราหฺมณกปณทฺธิกวนิพฺพกยาจกานํ อนฺนํ ปานํ วตฺถํ ยานํ มาลาคนฺธวิเลปนํ เสยฺยาวสถปทีเปยฺยํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล ปเทสวสฺสี โหติฯ
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo padesavassī hoti? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ekaccānaṃ dātā (hoti) 4, ekaccānaṃ na dātā hoti samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavanibbakayācakānaṃ annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo padesavassī hoti.
‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล สพฺพตฺถาภิวสฺสี โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกโจฺจ ปุคฺคโล สเพฺพสํว เทติ, สมณพฺราหฺมณกปณทฺธิกวนิพฺพกยาจกานํ อนฺนํ ปานํ วตฺถํ ยานํ มาลาคนฺธวิเลปนํ เสยฺยาวสถปทีเปยฺยํฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปุคฺคโล สพฺพตฺถาภิวสฺสี โหติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ตโย ปุคฺคลา สโนฺต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิ’’นฺติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตเตฺถตํ อิติ วุจฺจติ –
‘‘Kathañca, bhikkhave, puggalo sabbatthābhivassī hoti? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo sabbesaṃva deti, samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavanibbakayācakānaṃ annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, puggalo sabbatthābhivassī hoti. Ime kho, bhikkhave, tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘น สมเณ น พฺราหฺมเณ, น กปณทฺธิกวนิพฺพเก;
‘‘Na samaṇe na brāhmaṇe, na kapaṇaddhikavanibbake;
ลทฺธาน สํวิภาเชติ, อนฺนํ ปานญฺจ โภชนํ;
Laddhāna saṃvibhājeti, annaṃ pānañca bhojanaṃ;
ตํ เว อวุฎฺฐิกสโมติ, อาหุ นํ ปุริสาธมํฯ
Taṃ ve avuṭṭhikasamoti, āhu naṃ purisādhamaṃ.
‘‘เอกจฺจานํ น ททาติ, เอกจฺจานํ ปเวจฺฉติ;
‘‘Ekaccānaṃ na dadāti, ekaccānaṃ pavecchati;
ตํ เว ปเทสวสฺสีติ, อาหุ เมธาวิโน ชนาฯ
Taṃ ve padesavassīti, āhu medhāvino janā.
‘‘สุภิกฺขวาโจ ปุริโส, สพฺพภูตานุกมฺปโก;
‘‘Subhikkhavāco puriso, sabbabhūtānukampako;
อาโมทมาโน ปกิเรติ, เทถ เทถาติ ภาสติฯ
Āmodamāno pakireti, detha dethāti bhāsati.
‘‘ยถาปิ เมโฆ ถนยิตฺวา, คชฺชยิตฺวา ปวสฺสติ;
‘‘Yathāpi megho thanayitvā, gajjayitvā pavassati;
‘‘เอวเมว อิเธกโจฺจ, ปุคฺคโล โหติ ตาทิโส;
‘‘Evameva idhekacco, puggalo hoti tādiso;
ธเมฺมน สํหริตฺวาน, อุฎฺฐานาธิคตํ ธนํ;
Dhammena saṃharitvāna, uṭṭhānādhigataṃ dhanaṃ;
ตเปฺปติ อนฺนปาเนน, สมฺมา ปเตฺต วนิพฺพเก’’ติฯ
Tappeti annapānena, sammā patte vanibbake’’ti.
อยมฺปิ อโตฺถ วุโตฺต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ ฉฎฺฐํฯ
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อิติวุตฺตก-อฎฺฐกถา • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ๖. อวุฎฺฐิกสุตฺตวณฺณนา • 6. Avuṭṭhikasuttavaṇṇanā
