| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(੧੨) ੨. ਆਯਾਚਨવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
(12) 2. Āyācanavaggavaṇṇanā
੧੩੧. ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਏવਂ ਸਮ੍ਮਾ ਆਯਾਚਮਾਨੋ ਆਯਾਚੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ‘‘ਯਾਦਿਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸੋ ਹੋਮਿ। ਯਾਦਿਸੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਇਦ੍ਧਿਯਾ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਆਯਾਚਨ੍ਤੋ ਪਿਹੇਨ੍ਤੋ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਯਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸੇવ ਪਤ੍ਥਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾ ਪਤ੍ਥੇਯ੍ਯ ਨਾਮ। ਇਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਤ੍ਥੇਯ੍ਯ। ਏવਰੂਪਾ ਹਿ ਪਤ੍ਥਨਾ ਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਿਤਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਤ੍ਥਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੁਲਾ ਏਤਂ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਹਿ ਸੁવਣ੍ਣਂ વਾ ਹਿਰਞ੍ਞਂ વਾ ਤੁਲੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੁਲਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ, ਧਞ੍ਞਂ ਮਿਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਤੁਲਨੇ ਤੁਲਾ, ਮਿਨਨੇ ਚ ਮਾਨਂ ਪਮਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਸਾ ਤੁਲਾ ਏਤਂ ਪਮਾਣਂ ਯਦਿਦਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ। ਤੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਞਾਣੇਨ વਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ વਾ ਏਤਮ੍ਪਮਾਣੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਤੁਲੇਤੁਂ વਾ ਪਮਾਣੇਤੁਂ વਾ ਸਕ੍ਕਾ, ਨ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ।
131. Dutiyassa paṭhame evaṃ sammā āyācamāno āyāceyyāti saddho bhikkhu uṭṭhahitvā ‘‘yādiso sāriputtatthero paññāya, ahampi tādiso homi. Yādiso mahāmoggallānatthero iddhiyā, ahampi tādiso homī’’ti evaṃ āyācanto pihento patthento yaṃ atthi, tasseva patthitattā sammā pattheyya nāma. Ito uttari patthento micchā pattheyya. Evarūpā hi patthanā yaṃ natthi, tassa patthitattā micchāpatthanā nāma hoti. Kiṃ kāraṇā? Esā, bhikkhave, tulā etaṃ pamāṇanti yathā hi suvaṇṇaṃ vā hiraññaṃ vā tulentassa tulā icchitabbā, dhaññaṃ minantassa mānanti tulane tulā, minane ca mānaṃ pamāṇaṃ hoti, evameva mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ esā tulā etaṃ pamāṇaṃ yadidaṃ sāriputtamoggallānā. Te gahetvā ‘‘ahampi ñāṇena vā iddhiyā vā etampamāṇo homī’’ti attānaṃ tuletuṃ vā pamāṇetuṃ vā sakkā, na ito aññathā.
੧੩੨. ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ વਿਸੇਸਮਤ੍ਤਂ – ਖੇਮਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾ ਚਾਤਿ ਏਤਾਸੁ ਹਿ ਖੇਮਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਗ੍ਗਾ, ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯ વਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ વਾ ਏਤਾਦਿਸੀ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਯਾਚਮਾਨਾ ਆਯਾਚੇਯ੍ਯ। ਤਥਾ ਚਿਤ੍ਤੋ ਗਹਪਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਗ੍ਗੋ, ਹਤ੍ਥਕੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾਯ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯ વਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ વਾ ਏਦਿਸੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਯਾਚਮਾਨੋ ਆਯਾਚੇਯ੍ਯ। ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਾਪਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਤਾਯ ਅਗ੍ਗਾ, ਨਨ੍ਦਮਾਤਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾਯ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯ વਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ વਾ ਏਤਾਦਿਸੀ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਯਾਚਮਾਨਾ ਆਯਾਚੇਯ੍ਯ।
132. Dutiyādīsupi eseva nayo. Idaṃ panettha visesamattaṃ – khemā ca bhikkhunī uppalavaṇṇā cāti etāsu hi khemā paññāya aggā, uppalavaṇṇā iddhiyā. Tasmā ‘‘paññāya vā iddhiyā vā etādisī homī’’ti sammā āyācamānā āyāceyya. Tathā citto gahapati paññāya aggo, hatthako rājakumāro mahiddhikatāya. Tasmā ‘‘paññāya vā iddhiyā vā ediso homī’’ti sammā āyācamāno āyāceyya. Khujjuttarāpi mahāpaññatāya aggā, nandamātā mahiddhikatāya. Tasmā ‘‘paññāya vā iddhiyā vā etādisī homī’’ti sammā āyācamānā āyāceyya.
੧੩੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਖਤਨ੍ਤਿ ਗੁਣਾਨਂ ਖਤਤ੍ਤਾ ਖਤਂ। ਉਪਹਤਨ੍ਤਿ ਗੁਣਾਨਂ ਉਪਹਤਤ੍ਤਾ ਉਪਹਤਂ, ਛਿਨ੍ਨਗੁਣਂ ਨਟ੍ਠਗੁਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤੀਤਿ ਨਿਗ੍ਗੁਣਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਜਗ੍ਗਤਿ ਗੋਪਾਯਤਿ। ਸਾવਜ੍ਜੋਤਿ ਸਦੋਸੋ। ਸਾਨੁવਜ੍ਜੋਤਿ ਸਉਪવਾਦੋ। ਪਸવਤੀਤਿ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਅਨਨੁવਿਚ੍ਚਾਤਿ ਅਜਾਨਿਤ੍વਾ ਅવਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ। ਅਪਰਿਯੋਗਾਹੇਤ੍વਾਤਿ ਅਨਨੁਪવਿਸਿਤ੍વਾ। ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਅવਣ੍ਣਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸ੍ਸ વਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਸ੍ਸ વਾ। વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਏਸ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਗੁਣਂ ਕਥੇਤਿ। વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ। ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ‘‘ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਏਸ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਅਗੁਣਂ ਕਥੇਤਿ। ਅવਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕਾਨਂ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਇਤਿਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਅવਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ। વਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾવਕਾਨਂ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਇਤਿਪਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ।
135. Pañcame khatanti guṇānaṃ khatattā khataṃ. Upahatanti guṇānaṃ upahatattā upahataṃ, chinnaguṇaṃ naṭṭhaguṇanti attho. Attānaṃ pariharatīti nigguṇaṃ attānaṃ jaggati gopāyati. Sāvajjoti sadoso. Sānuvajjoti saupavādo. Pasavatīti paṭilabhati. Ananuviccāti ajānitvā avinicchinitvā. Apariyogāhetvāti ananupavisitvā. Avaṇṇārahassāti avaṇṇayuttassa micchāpaṭipannassa titthiyassa vā titthiyasāvakassa vā. Vaṇṇaṃ bhāsatīti ‘‘suppaṭipanno esa sammāpaṭipanno’’ti guṇaṃ katheti. Vaṇṇārahassāti buddhādīsu aññatarassa sammāpaṭipannassa. Avaṇṇaṃ bhāsatīti ‘‘duppaṭipanno esa micchāpaṭipanno’’ti aguṇaṃ katheti. Avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsatīti idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ ‘‘itipi duppaṭipannā itipi micchāpaṭipannā’’ti avaṇṇaṃ bhāsati. Vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsatīti suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ ‘‘itipi suppaṭipannā itipi sammāpaṭipannā’’ti vaṇṇaṃ bhāsati.
੧੩੬. ਛਟ੍ਠੇ ਅਪ੍ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਠਾਨੇਤਿ ਅਪ੍ਪਸਾਦਕਾਰਣੇ। ਪਸਾਦਂ ਉਪਦਂਸੇਤੀਤਿ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਦਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾਯ ‘‘ਅਯਂ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਦਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ। ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਸਾਦਨ੍ਤਿ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਦਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾਯ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਦਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤੀਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ।
136. Chaṭṭhe appasādanīye ṭhāneti appasādakāraṇe. Pasādaṃupadaṃsetīti duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya ‘‘ayaṃ suppaṭipadā sammāpaṭipadā’’ti pasādaṃ janeti. Pasādanīye ṭhāne appasādanti suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya ‘‘ayaṃ duppaṭipadā micchāpaṭipadā’’ti appasādaṃ janetīti. Sesamettha uttānameva.
੧੩੭. ਸਤ੍ਤਮੇ ਦ੍વੀਸੂਤਿ ਦ੍વੀਸੁ ਓਕਾਸੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ ਕਾਰਣੇਸੁ। ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ। ਮਾਤਰਿ ਚ ਪਿਤਰਿ ਚਾਤਿ ਮਿਤ੍ਤવਿਨ੍ਦਕੋ વਿਯ ਮਾਤਰਿ, ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ વਿਯ ਪਿਤਰਿ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
137.Sattame dvīsūti dvīsu okāsesu dvīsu kāraṇesu. Micchāpaṭipajjamānoti micchāpaṭipattiṃ paṭipajjamāno. Mātari ca pitari cāti mittavindako viya mātari, ajātasattu viya pitari. Sukkapakkho vuttanayeneva veditabbo.
੧੩੮. ਅਟ੍ਠਮੇ ਤਥਾਗਤੇ ਚ ਤਥਾਗਤਸਾવਕੇ ਚਾਤਿ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ વਿਯ ਤਥਾਗਤੇ, ਕੋਕਾਲਿਕੋ વਿਯ ਚ ਤਥਾਗਤਸਾવਕੇ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ વਿਯ ਤਥਾਗਤੇ, ਨਨ੍ਦਗੋਪਾਲਕਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ વਿਯ ਚ ਤਥਾਗਤਸਾવਕੇ।
138. Aṭṭhame tathāgate ca tathāgatasāvake cāti devadatto viya tathāgate, kokāliko viya ca tathāgatasāvake. Sukkapakkhe ānandatthero viya tathāgate, nandagopālakaseṭṭhiputto viya ca tathāgatasāvake.
੧੩੯. ਨવਮੇ ਸਚਿਤ੍ਤવੋਦਾਨਨ੍ਤਿ ਸਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਂ, ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਏਤਂ ਨਾਮਂ। ਨ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿ ਲੋਕੇ ਚ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਨ ਪਰਾਮਸਤਿ। ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਨੁਪਾਦਾਨਂ ਨਾਮ ਦੁਤਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ ਹੋਤਿ। ਦਸਮੇਕਾਦਸਮਾਨਿ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨੇવਾਤਿ।
139. Navame sacittavodānanti sakacittassa vodānaṃ, aṭṭhannaṃ samāpattīnaṃ etaṃ nāmaṃ. Na ca kiñci loke upādiyatīti loke ca rūpādīsu dhammesu kiñci ekaṃ dhammampi na gaṇhāti na parāmasati. Evamettha anupādānaṃ nāma dutiyo dhammo hoti. Dasamekādasamāni uttānatthānevāti.
ਆਯਾਚਨવਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ।
Āyācanavaggo dutiyo.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / (੧੨) ੨. ਆਯਾਚਨવਗ੍ਗੋ • (12) 2. Āyācanavaggo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / (੧੨) ੨. ਆਯਾਚਨવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • (12) 2. Āyācanavaggavaṇṇanā
