| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[១៩] ៩. អាយាចិតភត្តជាតកវណ្ណនា
[19] 9. Āyācitabhattajātakavaṇṇanā
សចេ មុច្ចេ បេច្ច មុច្ចេតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ទេវតានំ អាយាចនពលិកម្មំ អារព្ភ កថេសិ។ តទា កិរ មនុស្សា វណិជ្ជាយ គច្ឆន្តា បាណេ វធិត្វា ទេវតានំ ពលិកម្មំ កត្វា ‘‘មយំ អនន្តរាយេន អត្ថសិទ្ធិំ បត្វា អាគន្ត្វា បុន តុម្ហាកំ ពលិកម្មំ ករិស្សាមា’’តិ អាយាចិត្វា គច្ឆន្តិ។ តត្ថានន្តរាយេន អត្ថសិទ្ធិំ បត្វា អាគតា ‘‘ទេវតានុភាវេន ឥទំ ជាត’’ន្តិ មញ្ញមានា ពហូ បាណេ វធិត្វា អាយាចនតោ មុច្ចិតុំ ពលិកម្មំ ករោន្តិ, តំ ទិស្វា ភិក្ខូ ‘‘អត្ថិ នុ ខោ, ភន្តេ, ឯត្ថ អត្ថោ’’តិ ភគវន្តំ បុច្ឆិំសុ។ ភគវា អតីតំ អាហរិ។
Sacemucce pecca mucceti idaṃ satthā jetavane viharanto devatānaṃ āyācanabalikammaṃ ārabbha kathesi. Tadā kira manussā vaṇijjāya gacchantā pāṇe vadhitvā devatānaṃ balikammaṃ katvā ‘‘mayaṃ anantarāyena atthasiddhiṃ patvā āgantvā puna tumhākaṃ balikammaṃ karissāmā’’ti āyācitvā gacchanti. Tatthānantarāyena atthasiddhiṃ patvā āgatā ‘‘devatānubhāvena idaṃ jāta’’nti maññamānā bahū pāṇe vadhitvā āyācanato muccituṃ balikammaṃ karonti, taṃ disvā bhikkhū ‘‘atthi nu kho, bhante, ettha attho’’ti bhagavantaṃ pucchiṃsu. Bhagavā atītaṃ āhari.
អតីតេ កាសិរដ្ឋេ ឯកស្មិំ គាមកេ កុដុម្ពិកោ គាមទ្វារេ ឋិតនិគ្រោធរុក្ខេ ទេវតាយ ពលិកម្មំ បដិជានិត្វា អនន្តរាយេន អាគន្ត្វា ពហូ បាណេ វធិត្វា ‘‘អាយាចនតោ មុច្ចិស្សាមី’’តិ រុក្ខមូលំ គតោ។ រុក្ខទេវតា ខន្ធវិដបេ ឋត្វា ឥមំ គាថមាហ –
Atīte kāsiraṭṭhe ekasmiṃ gāmake kuṭumbiko gāmadvāre ṭhitanigrodharukkhe devatāya balikammaṃ paṭijānitvā anantarāyena āgantvā bahū pāṇe vadhitvā ‘‘āyācanato muccissāmī’’ti rukkhamūlaṃ gato. Rukkhadevatā khandhaviṭape ṭhatvā imaṃ gāthamāha –
១៩.
19.
‘‘សចេ មុច្ចេ បេច្ច មុច្ចេ, មុច្ចមានោ ហិ ពជ្ឈតិ;
‘‘Sace mucce pecca mucce, muccamāno hi bajjhati;
ន ហេវំ ធីរា មុច្ចន្តិ, មុត្តិ ពាលស្ស ពន្ធន’’ន្តិ។
Na hevaṃ dhīrā muccanti, mutti bālassa bandhana’’nti.
តត្ថ សចេ មុច្ចេ បេច្ច មុច្ចេតិ ភោ បុរិស, ត្វំ សចេ មុច្ចេ យទិ មុច្ចិតុកាមោសិ។ បេច្ច មុច្ចេតិ យថា បរលោកេ ន ពជ្ឈសិ, ឯវំ មុច្ចាហិ។ មុច្ចមានោ ហិ ពជ្ឈតីតិ យថា បន ត្វំ បាណំ វធិត្វា មុច្ចិតុំ ឥច្ឆសិ, ឯវំ មុច្ចមានោ ហិ បាបកម្មេន ពជ្ឈតិ។ តស្មា ន ហេវំ ធីរា មុច្ចន្តីតិ យេ បណ្ឌិតបុរិសា, តេ ឯវំ បដិស្សវតោ ន មុច្ចន្តិ។ កិំការណា? ឯវរូបា ហិ មុត្តិ ពាលស្ស ពន្ធនំ, ឯសា បាណាតិបាតំ កត្វា មុត្តិ នាម ពាលស្ស ពន្ធនមេវ ហោតីតិ ធម្មំ ទេសេសិ។ តតោ បដ្ឋាយ មនុស្សា ឯវរូបា បាណាតិបាតកម្មា វិរតា ធម្មំ ចរិត្វា ទេវនគរំ បូរយិំសុ។
Tattha sace mucce pecca mucceti bho purisa, tvaṃ sace mucce yadi muccitukāmosi. Pecca mucceti yathā paraloke na bajjhasi, evaṃ muccāhi. Muccamāno hi bajjhatīti yathā pana tvaṃ pāṇaṃ vadhitvā muccituṃ icchasi, evaṃ muccamāno hi pāpakammena bajjhati. Tasmā na hevaṃ dhīrā muccantīti ye paṇḍitapurisā, te evaṃ paṭissavato na muccanti. Kiṃkāraṇā? Evarūpā hi mutti bālassa bandhanaṃ, esā pāṇātipātaṃ katvā mutti nāma bālassa bandhanameva hotīti dhammaṃ desesi. Tato paṭṭhāya manussā evarūpā pāṇātipātakammā viratā dhammaṃ caritvā devanagaraṃ pūrayiṃsu.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា អនុសន្ធិំ ឃដេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ ‘‘អហំ តេន សមយេន រុក្ខទេវតា អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi ‘‘ahaṃ tena samayena rukkhadevatā ahosi’’nti.
អាយាចិតភត្តជាតកវណ្ណនា នវមា។
Āyācitabhattajātakavaṇṇanā navamā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ១៩. អាយាចិតភត្តជាតកំ • 19. Āyācitabhattajātakaṃ
