| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
2. ஆயதனவிப⁴ங்கோ³
2. Āyatanavibhaṅgo
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
152. விஸேஸதோதி ஆயதன-ஸத்³த³த்தோ² விய அஸாதா⁴ரணதோ சக்கா²தி³ஸத்³த³த்த²தோதி அத்தோ². அஸ்ஸாதே³தீதி சக்க²தி-ஸத்³தோ³ ‘‘மது⁴ங் சக்க²தி ப்³யஞ்ஜனங் சக்க²தீ’’தி ரஸஸாயனத்தோ² அத்தீ²தி தஸ்ஸ வஸேன அத்த²ங் வத³தி. ‘‘சக்கு²ங் கோ², மாக³ண்டி³ய, ரூபாராமங் ரூபரதங் ரூபஸம்முதி³த’’ந்தி (ம॰ நி॰ 2.209) வசனதோ சக்கு² ரூபங் அஸ்ஸாதே³தி. ஸதிபி ஸோதாதீ³னங் ஸத்³தா³ரம்மணாதி³ரதிபா⁴வே நிருள்ஹத்தா சக்கு²ம்ஹியேவ சக்கு²-ஸத்³தோ³ பவத்ததி பது³மாதீ³ஸு பங்கஜாதி³ஸத்³தா³ வியாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். விபா⁴வேதி சாதி ஸத்³த³லக்க²ணஸித்³த⁴ஸ்ஸ சக்க²தி-ஸத்³த³ஸ்ஸ வஸேன அத்த²ங் வத³தி. சக்க²தீதி ஹி ஆசிக்க²தி, அபி⁴ப்³யத்தங் வத³தீதி அத்தோ². நயனஸ்ஸ ச வத³ந்தஸ்ஸ விய ஸமவிஸமவிபா⁴வனமேவ ஆசிக்க²னந்தி கத்வா ஆஹ ‘‘விபா⁴வேதி சாதி அத்தோ²’’தி. அனேகத்த²த்தா வா தா⁴தூனங் விபா⁴வனத்த²தா சக்கு²-ஸத்³த³ஸ்ஸ த³ட்ட²ப்³பா³. ரத்தது³ட்டா²தி³காலேஸு ககண்டகரூபங் விய உத்³த³ரூபங் விய ச வண்ணவிகாரங் ஆபஜ்ஜமானங் ரூபங் ஹத³யங்க³தபா⁴வங் ரூபயதி ரூபமிவ பகாஸங் கரோதி, ஸவிக்³க³ஹமிவ கத்வா த³ஸ்ஸேதீதி அத்தோ². வித்தா²ரணங் வா ரூப-ஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தோ², வித்தா²ரணஞ்ச பகாஸனமேவாதி ஆஹ ‘‘பகாஸேதீ’’தி. அனேகத்த²த்தா வா தா⁴தூனங் பகாஸனத்தோ²யேவ ரூப-ஸத்³தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³, வண்ணவாசகஸ்ஸ ரூப-ஸத்³த³ஸ்ஸ ரூபயதீதி நிப்³ப³சனங், ரூபவாசகஸ்ஸ ருப்பதீதி அயங் விஸேஸோ.
152. Visesatoti āyatana-saddattho viya asādhāraṇato cakkhādisaddatthatoti attho. Assādetīti cakkhati-saddo ‘‘madhuṃ cakkhati byañjanaṃ cakkhatī’’ti rasasāyanattho atthīti tassa vasena atthaṃ vadati. ‘‘Cakkhuṃ kho, māgaṇḍiya, rūpārāmaṃ rūparataṃ rūpasammudita’’nti (ma. ni. 2.209) vacanato cakkhu rūpaṃ assādeti. Satipi sotādīnaṃ saddārammaṇādiratibhāve niruḷhattā cakkhumhiyeva cakkhu-saddo pavattati padumādīsu paṅkajādisaddā viyāti daṭṭhabbaṃ. Vibhāveti cāti saddalakkhaṇasiddhassa cakkhati-saddassa vasena atthaṃ vadati. Cakkhatīti hi ācikkhati, abhibyattaṃ vadatīti attho. Nayanassa ca vadantassa viya samavisamavibhāvanameva ācikkhananti katvā āha ‘‘vibhāveti cāti attho’’ti. Anekatthattā vā dhātūnaṃ vibhāvanatthatā cakkhu-saddassa daṭṭhabbā. Rattaduṭṭhādikālesu kakaṇṭakarūpaṃ viya uddarūpaṃ viya ca vaṇṇavikāraṃ āpajjamānaṃ rūpaṃ hadayaṅgatabhāvaṃ rūpayati rūpamiva pakāsaṃ karoti, saviggahamiva katvā dassetīti attho. Vitthāraṇaṃ vā rūpa-saddassa attho, vitthāraṇañca pakāsanamevāti āha ‘‘pakāsetī’’ti. Anekatthattā vā dhātūnaṃ pakāsanatthoyeva rūpa-saddo daṭṭhabbo, vaṇṇavācakassa rūpa-saddassa rūpayatīti nibbacanaṃ, rūpavācakassa ruppatīti ayaṃ viseso.
உதா³ஹரீயதீதி வுச்சதீதி-அத்தே² வசனமேவ க³ஹிதங் ஸியா, ந ச வசன-ஸத்³தோ³யேவ எத்த² ஸத்³தோ³, அத² கோ² ஸப்³போ³பி ஸோதவிஞ்ஞெய்யோதி ஸப்பதீதி ஸகேஹி பச்சயேஹி ஸப்பீயதி ஸோதவிஞ்ஞெய்யபா⁴வங் க³மீயதீதி அத்தோ². ஸூசயதீதி அத்தனோ வத்து²ங் க³ந்த⁴வஸேன அபாகடங் ‘‘இத³ங் ஸுக³ந்த⁴ங் து³க்³க³ந்த⁴’’ந்தி பகாஸேதி, படிச்ச²ன்னங் வா புப்பா²தி³வத்து²ங் ‘‘எத்த² புப்ப²ங் அத்தி² சம்பகாதி³, ப²லமத்தி² அம்பா³தீ³’’தி பேஸுஞ்ஞங் கரொந்தங் விய ஹோதீதி அத்தோ². ரஸக்³க³ஹணமூலகத்தா ஆஹாரஜ்ஜோ²ஹரணஸ்ஸ ஜீவிதஹேதும்ஹி ஆஹாரரஸே நின்னதாய ஜீவிதங் அவ்ஹாயதீதி ஜிவ்ஹா வுத்தா நிருத்திலக்க²ணேன. குச்சி²தானங் ஸாஸவத⁴ம்மானங் ஆயோதி விஸேஸேன காயோ வுத்தோ அனுத்தரியஹேதுபா⁴வங் அனாக³ச்ச²ந்தேஸு காமராக³னிதா³னகம்மஜனிதேஸு காமராக³ஸ்ஸ ச விஸேஸபச்சயேஸு கா⁴னஜிவ்ஹாகாயேஸு காயஸ்ஸ விஸேஸதரஸாஸவபச்சயத்தா. தேன ஹி பொ²ட்ட²ப்³ப³ங் அஸ்ஸாதெ³ந்தா ஸத்தா மேது²னம்பி ஸேவந்தி. உப்பத்திதே³ஸோதி உப்பத்திகாரணந்தி அத்தோ². காயிந்த்³ரியவத்து²கா வா சத்தாரோ க²ந்தா⁴ ப³லவகாமாஸவாதி³ஹேதுபா⁴வதோ விஸேஸேன ‘‘ஸாஸவா’’தி வுத்தா, தேஸங் உப்பஜ்ஜனட்டா²னந்தி அத்தோ². அத்தனோ லக்க²ணங் தா⁴ரயந்தீதி யே விஸேஸலக்க²ணேன ஆயதனஸத்³த³பரா வத்தப்³பா³, தே சக்கா²த³யோ ததா² வுத்தாதி அஞ்ஞே மனோகோ³சரபூ⁴தா த⁴ம்மா ஸாமஞ்ஞலக்க²ணேனேவ ஏகாயதனத்தங் உபனெத்வா வுத்தா. ஓளாரிகவத்தா²ரம்மணமனநஸங்கா²தேஹி விஸயவிஸயிபா⁴வேஹி புரிமானி பாகடானீதி ததா² அபாகடா ச அஞ்ஞே மனோகோ³சரா ந அத்தனோ ஸபா⁴வங் ந தா⁴ரெந்தீதி இமஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ தீ³பனத்தோ² த⁴ம்ம-ஸத்³தோ³தி.
Udāharīyatīti vuccatīti-atthe vacanameva gahitaṃ siyā, na ca vacana-saddoyeva ettha saddo, atha kho sabbopi sotaviññeyyoti sappatīti sakehi paccayehi sappīyati sotaviññeyyabhāvaṃ gamīyatīti attho. Sūcayatīti attano vatthuṃ gandhavasena apākaṭaṃ ‘‘idaṃ sugandhaṃ duggandha’’nti pakāseti, paṭicchannaṃ vā pupphādivatthuṃ ‘‘ettha pupphaṃ atthi campakādi, phalamatthi ambādī’’ti pesuññaṃ karontaṃ viya hotīti attho. Rasaggahaṇamūlakattā āhārajjhoharaṇassa jīvitahetumhi āhārarase ninnatāya jīvitaṃ avhāyatīti jivhā vuttā niruttilakkhaṇena. Kucchitānaṃ sāsavadhammānaṃ āyoti visesena kāyo vutto anuttariyahetubhāvaṃ anāgacchantesu kāmarāganidānakammajanitesu kāmarāgassa ca visesapaccayesu ghānajivhākāyesu kāyassa visesatarasāsavapaccayattā. Tena hi phoṭṭhabbaṃ assādentā sattā methunampi sevanti. Uppattidesoti uppattikāraṇanti attho. Kāyindriyavatthukā vā cattāro khandhā balavakāmāsavādihetubhāvato visesena ‘‘sāsavā’’ti vuttā, tesaṃ uppajjanaṭṭhānanti attho. Attano lakkhaṇaṃ dhārayantīti ye visesalakkhaṇena āyatanasaddaparā vattabbā, te cakkhādayo tathā vuttāti aññe manogocarabhūtā dhammā sāmaññalakkhaṇeneva ekāyatanattaṃ upanetvā vuttā. Oḷārikavatthārammaṇamananasaṅkhātehi visayavisayibhāvehi purimāni pākaṭānīti tathā apākaṭā ca aññe manogocarā na attano sabhāvaṃ na dhārentīti imassatthassa dīpanattho dhamma-saddoti.
வாயமந்தீதி அத்தனோ கிச்சங் கரொந்திச்சேவ அத்தோ². இமஸ்மிஞ்ச அத்தே² ஆயதந்தி எத்தா²தி ஆயதனந்தி அதி⁴கரணத்தோ² ஆயதன-ஸத்³தோ³, து³தியததியேஸு கத்துஅத்தோ². தே சாதி சித்தசேதஸிகத⁴ம்மே. தே ஹி தங்தங்த்³வாராரம்மணேஸு ஆயந்தி ஆக³ச்ச²ந்தி பவத்தந்தீதி ஆயாதி. வித்தா²ரெந்தீதி புப்³பே³ அனுப்பன்னத்தா லீனானி அபாகடானி புப்³ப³ந்ததோ உத்³த⁴ங் பஸாரெந்தி பாகடானி கரொந்தி உப்பாதெ³ந்தீதி அத்தோ².
Vāyamantīti attano kiccaṃ karonticceva attho. Imasmiñca atthe āyatanti etthāti āyatananti adhikaraṇattho āyatana-saddo, dutiyatatiyesu kattuattho. Te cāti cittacetasikadhamme. Te hi taṃtaṃdvārārammaṇesu āyanti āgacchanti pavattantīti āyāti. Vitthārentīti pubbe anuppannattā līnāni apākaṭāni pubbantato uddhaṃ pasārenti pākaṭāni karonti uppādentīti attho.
ருள்ஹீவஸேன ஆயதன-ஸத்³த³ஸ்ஸத்த²ங் வத்துங் ‘‘அபிசா’’திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தங் நிஸ்ஸிதத்தாதி எத்த² மனோ மனோவிஞ்ஞாணாதீ³னங் சித்தசேதஸிகானங் நிஸ்ஸயபச்சயோ ந ஹோதீதி தஸ்ஸ நேஸங் த்³வாரபா⁴வோ நிஸ்ஸயபா⁴வோதி த³ட்ட²ப்³போ³. அத்த²தோதி வசனத்த²தோ, ந வசனீயத்த²தோ. வசனத்தோ² ஹெத்த² வுத்தோ ‘‘சக்க²தீ’’திஆதி³னா, ந வசனீயத்தோ² ‘‘யங் சக்கு² சதுன்னங் மஹாபூ⁴தானங் உபாதா³ய பஸாதோ³’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 597) வியாதி.
Ruḷhīvasena āyatana-saddassatthaṃ vattuṃ ‘‘apicā’’tiādi āraddhaṃ. Taṃ nissitattāti ettha mano manoviññāṇādīnaṃ cittacetasikānaṃ nissayapaccayo na hotīti tassa nesaṃ dvārabhāvo nissayabhāvoti daṭṭhabbo. Atthatoti vacanatthato, na vacanīyatthato. Vacanattho hettha vutto ‘‘cakkhatī’’tiādinā, na vacanīyattho ‘‘yaṃ cakkhu catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo’’tiādinā (dha. sa. 597) viyāti.
தாவத்வதோதி அனூனாதி⁴கபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. தத்த² த்³வாத³ஸாயதனவினிமுத்தஸ்ஸ கஸ்ஸசி த⁴ம்மஸ்ஸ அபா⁴வா அதி⁴கபா⁴வதோ சோத³னா நத்தி², ஸலக்க²ணதா⁴ரணங் பன ஸப்³பே³ஸங் ஸாமஞ்ஞலக்க²ணந்தி ஊனசோத³னா ஸம்ப⁴வதீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘சக்கா²த³யோபி ஹீ’’திஆதி³. அஸாதா⁴ரணந்தி சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் அஸாதா⁴ரணங். ஸதிபி அஸாதா⁴ரணாரம்மணபா⁴வே சக்கா²தீ³னங் த்³வாரபா⁴வேன க³ஹிதத்தா த⁴ம்மாயதனே அக்³க³ஹணங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். த்³வாராரம்மணபா⁴வேஹி வா அஸாதா⁴ரணதங் ஸந்தா⁴ய ‘‘அஸாதா⁴ரண’’ந்தி வுத்தங்.
Tāvatvatoti anūnādhikabhāvaṃ dasseti. Tattha dvādasāyatanavinimuttassa kassaci dhammassa abhāvā adhikabhāvato codanā natthi, salakkhaṇadhāraṇaṃ pana sabbesaṃ sāmaññalakkhaṇanti ūnacodanā sambhavatīti dassento āha ‘‘cakkhādayopi hī’’tiādi. Asādhāraṇanti cakkhuviññāṇādīnaṃ asādhāraṇaṃ. Satipi asādhāraṇārammaṇabhāve cakkhādīnaṃ dvārabhāvena gahitattā dhammāyatane aggahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Dvārārammaṇabhāvehi vā asādhāraṇataṃ sandhāya ‘‘asādhāraṇa’’nti vuttaṃ.
யேபு⁴ய்யஸஹுப்பத்திஆதீ³ஹி உப்பத்திக்கமாதி³அயுத்தி யோஜேதப்³பா³. அஜ்ஜ²த்திகேஸு ஹீதி ஏதேன அஜ்ஜ²த்திகபா⁴வேன விஸயிபா⁴வேன ச அஜ்ஜ²த்திகானங் பட²மங் தே³ஸேதப்³ப³தங் த³ஸ்ஸேதி. தேஸு ஹி பட²மங் தே³ஸேதப்³பே³ஸு பாகடத்தா பட²மதரங் சக்கா²யதனங் தே³ஸிதந்தி. ததோ கா⁴னாயதனாதீ³னீதி எத்த² ப³ஹூபகாரத்தாபா⁴வேன சக்கு²ஸோதேஹி புரிமதரங் அதே³ஸேதப்³பா³னி ஸஹ வத்துங் அஸக்குணெய்யத்தா ஏகேன கமேன தே³ஸேதப்³பா³னீதி கா⁴னாதி³க்கமேன தே³ஸிதானீதி அதி⁴ப்பாயோ. அஞ்ஞதா²பி ஹி தே³ஸிதேஸு ந ந ஸக்கா சோதே³துங், ந ச ஸக்கா ஸோதே⁴தப்³பா³னி ந தே³ஸேதுந்தி. கோ³சரோ விஸயோ ஏதஸ்ஸாதி கோ³சரவிஸயோ, மனோ. கஸ்ஸ பன கோ³சரோ ஏதஸ்ஸ விஸயோதி? சக்கா²தீ³னங் பஞ்சன்னம்பி. விஞ்ஞாணுப்பத்திகாரணவவத்தா²னதோதி ஏதேன ச சக்கா²தி³அனந்தரங் ரூபாதி³வசனஸ்ஸ காரணமாஹ.
Yebhuyyasahuppattiādīhi uppattikkamādiayutti yojetabbā. Ajjhattikesu hīti etena ajjhattikabhāvena visayibhāvena ca ajjhattikānaṃ paṭhamaṃ desetabbataṃ dasseti. Tesu hi paṭhamaṃ desetabbesu pākaṭattā paṭhamataraṃ cakkhāyatanaṃ desitanti. Tato ghānāyatanādīnīti ettha bahūpakārattābhāvena cakkhusotehi purimataraṃ adesetabbāni saha vattuṃ asakkuṇeyyattā ekena kamena desetabbānīti ghānādikkamena desitānīti adhippāyo. Aññathāpi hi desitesu na na sakkā codetuṃ, na ca sakkā sodhetabbāni na desetunti. Gocaro visayo etassāti gocaravisayo, mano. Kassa pana gocaro etassa visayoti? Cakkhādīnaṃ pañcannampi. Viññāṇuppattikāraṇavavatthānatoti etena ca cakkhādianantaraṃ rūpādivacanassa kāraṇamāha.
பச்சயபே⁴தோ³ கம்மாதி³பே⁴தோ³. நிரயாதி³கோ அபதா³தி³க³தினானாகரணஞ்ச க³திபே⁴தோ³. ஹத்தி²அஸ்ஸாதி³கோ க²த்தியாதி³கோ ச நிகாயபே⁴தோ³. தங்தங்ஸத்தஸந்தானபே⁴தோ³ புக்³க³லபே⁴தோ³. யா ச சக்கா²தீ³னங் வத்தூ²னங் அனந்தபே⁴த³தா வுத்தா, ஸோயேவ ஹத³யவத்து²ஸ்ஸ ச பே⁴தோ³ ஹோதி. ததோ மனாயதனஸ்ஸ அனந்தப்பபே⁴த³தா யோஜேதப்³பா³ து³க்கா²படிபதா³தி³தோ ஆரம்மணாதி⁴பதிஆதி³பே⁴த³தோ ச. இமஸ்மிங் ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயே விபஸ்ஸனா வுத்தாதி விபஸ்ஸனுபக³மனஞ்ச விஞ்ஞாணங் க³ஹெத்வா ஏகாஸீதிபே⁴த³தா மனாயதனஸ்ஸ வுத்தா நித்³தே³ஸவஸேன. நீலங் நீலஸ்ஸேவ ஸபா⁴க³ங், அஞ்ஞங் விஸபா⁴க³ங், ஏவங் குஸலஸமுட்டா²னாதி³பே⁴தே³ஸு யோஜேதப்³ப³ங். தேபூ⁴மகத⁴ம்மாரம்மணவஸேனாதி புப்³பே³ வுத்தங் சக்கா²தி³வஜ்ஜங் த⁴ம்மாரம்மணங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.
Paccayabhedo kammādibhedo. Nirayādiko apadādigatinānākaraṇañca gatibhedo. Hatthiassādiko khattiyādiko ca nikāyabhedo. Taṃtaṃsattasantānabhedo puggalabhedo. Yā ca cakkhādīnaṃ vatthūnaṃ anantabhedatā vuttā, soyeva hadayavatthussa ca bhedo hoti. Tato manāyatanassa anantappabhedatā yojetabbā dukkhāpaṭipadādito ārammaṇādhipatiādibhedato ca. Imasmiṃ suttantabhājanīye vipassanā vuttāti vipassanupagamanañca viññāṇaṃ gahetvā ekāsītibhedatā manāyatanassa vuttā niddesavasena. Nīlaṃ nīlasseva sabhāgaṃ, aññaṃ visabhāgaṃ, evaṃ kusalasamuṭṭhānādibhedesu yojetabbaṃ. Tebhūmakadhammārammaṇavasenāti pubbe vuttaṃ cakkhādivajjaṃ dhammārammaṇaṃ sandhāya vuttaṃ.
ஸபரிப்ப²ந்த³கிரியாவஸேன ஈஹனங் ஈஹா. சிந்தனவஸேன ப்³யாபாரகரணங் ப்³யாபாரோ. தத்த² ப்³யாபாரங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ந ஹி சக்கு² ரூபாதீ³னங் ஏவங் ஹோதீ’’தி. ஈஹங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ந ச தானீ’’திஆதி³. உப⁴யம்பி பன ஈஹா ச ஹோதி ப்³யாபாரோ சாதி உப்படிபாடிவசனங். த⁴ம்மதாவாதி ஸபா⁴வோவ, காரணஸமத்த²தா வா. ஈஹாப்³யாபாரரஹிதானங் த்³வாராதி³பா⁴வோ த⁴ம்மதா. இமஸ்மிஞ்ச அத்தே² யந்தி ஏதஸ்ஸ யஸ்மாதி அத்தோ². புரிமஸ்மிங் ஸம்ப⁴வனவிஸேஸனங் யங்-ஸத்³தோ³. ‘‘ஸுஞ்ஞோ கா³மோதி கோ², பி⁴க்க²வே, ச²ன்னேதங் அஜ்ஜ²த்திகானங் ஆயதனானங் அதி⁴வசன’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 4.238) வசனதோ ஸுஞ்ஞகா³மோ விய த³ட்ட²ப்³பா³னி. அன்னபானஸமோஹிதந்தி க³ஹிதே ஸுஞ்ஞகா³மே யஞ்ஞதே³வ பா⁴ஜனங் பராமஸீயதி, தங் தங் ரித்தகங்யேவ பராமஸீயதி, ஏவங் து⁴வாதி³பா⁴வேன க³ஹிதானி உபபரிக்கி²யமானானி ரித்தகானேவ ஏதானி தி³ஸ்ஸந்தீதி. சக்கா²தி³த்³வாரேஸு அபி⁴ஜ்ஜா²தோ³மனஸ்ஸுப்பாத³கபா⁴வேன ரூபாதீ³னி சக்கா²தீ³னங் அபி⁴கா⁴தகானீதி வுத்தானி. அஹிஸுஸுமாரபக்கி²குக்குரஸிங்கா³லமக்கடா ச² பாணகா. விஸமபி³லாகாஸகா³மஸுஸானவனானி தேஸங் கோ³சரா. தத்த² விஸமாதி³அஜ்ஜா²ஸயேஹி சக்கா²தீ³ஹி விஸமபா⁴வபி³லாகாஸகா³மஸுஸானஸன்னிஸ்ஸிதஸதி³ஸுபாதி³ன்னத⁴ம்மவனபா⁴வேஹி அபி⁴ரமிதத்தா ரூபாதீ³னம்பி விஸமாதி³ஸதி³ஸதா யோஜேதப்³பா³.
Saparipphandakiriyāvasena īhanaṃ īhā. Cintanavasena byāpārakaraṇaṃ byāpāro. Tattha byāpāraṃ dassento āha ‘‘na hi cakkhu rūpādīnaṃ evaṃ hotī’’ti. Īhaṃ dassento āha ‘‘na ca tānī’’tiādi. Ubhayampi pana īhā ca hoti byāpāro cāti uppaṭipāṭivacanaṃ. Dhammatāvāti sabhāvova, kāraṇasamatthatā vā. Īhābyāpārarahitānaṃ dvārādibhāvo dhammatā. Imasmiñca atthe yanti etassa yasmāti attho. Purimasmiṃ sambhavanavisesanaṃ yaṃ-saddo. ‘‘Suñño gāmoti kho, bhikkhave, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacana’’nti (saṃ. ni. 4.238) vacanato suññagāmo viya daṭṭhabbāni. Annapānasamohitanti gahite suññagāme yaññadeva bhājanaṃ parāmasīyati, taṃ taṃ rittakaṃyeva parāmasīyati, evaṃ dhuvādibhāvena gahitāni upaparikkhiyamānāni rittakāneva etāni dissantīti. Cakkhādidvāresu abhijjhādomanassuppādakabhāvena rūpādīni cakkhādīnaṃ abhighātakānīti vuttāni. Ahisusumārapakkhikukkurasiṅgālamakkaṭā cha pāṇakā. Visamabilākāsagāmasusānavanāni tesaṃ gocarā. Tattha visamādiajjhāsayehi cakkhādīhi visamabhāvabilākāsagāmasusānasannissitasadisupādinnadhammavanabhāvehi abhiramitattā rūpādīnampi visamādisadisatā yojetabbā.
ஹுத்வா அபா⁴வட்டே²னாதி இத³ங் இதரேஸங் சதுன்னங் ஆகாரானங் ஸங்க³ஹகத்தா விஸுங் வுத்தங். ஹுத்வா அபா⁴வாகாரோ ஏவ ஹி உப்பாத³வயத்தாகாராத³யோதி. தத்த² ஹுத்வாதி ஏதேன புரிமந்தவிவித்ததாபுப்³ப³கங் மஜ்ஜே² விஜ்ஜமானதங் த³ஸ்ஸேதி, தங் வத்வா அபா⁴வவசனேன மஜ்ஜே² விஜ்ஜமானதாபுப்³ப³கங், அபரந்தே அவிஜ்ஜமானதங், உப⁴யேனபி ஸதா³ அபா⁴வோ அனிச்சலக்க²ணந்தி த³ஸ்ஸேதி. ஸபா⁴வவிஜஹனங் விபரிணாமோ, ஜராப⁴ங்கே³ஹி வா பரிவத்தனங், ஸந்தானவிகாராபத்தி வா. ஸதா³ அபா⁴வேபி சிரட்டா²னங் ஸியாதி தங்னிவாரணத்த²ங் ‘‘தாவகாலிகதோ’’தி ஆஹ. உப்பாத³வயஞ்ஞத²த்தரஹிதங் நிச்சங், ந இதரதா²தி நிச்சபடிக்கே²பதோ அனிச்சங், நிச்சபடிபக்க²தோதி அதி⁴ப்பாயோ.
Hutvā abhāvaṭṭhenāti idaṃ itaresaṃ catunnaṃ ākārānaṃ saṅgahakattā visuṃ vuttaṃ. Hutvā abhāvākāro eva hi uppādavayattākārādayoti. Tattha hutvāti etena purimantavivittatāpubbakaṃ majjhe vijjamānataṃ dasseti, taṃ vatvā abhāvavacanena majjhe vijjamānatāpubbakaṃ, aparante avijjamānataṃ, ubhayenapi sadā abhāvo aniccalakkhaṇanti dasseti. Sabhāvavijahanaṃ vipariṇāmo, jarābhaṅgehi vā parivattanaṃ, santānavikārāpatti vā. Sadā abhāvepi ciraṭṭhānaṃ siyāti taṃnivāraṇatthaṃ ‘‘tāvakālikato’’ti āha. Uppādavayaññathattarahitaṃ niccaṃ, na itarathāti niccapaṭikkhepato aniccaṃ, niccapaṭipakkhatoti adhippāyo.
ஜாதித⁴ம்மதாதீ³ஹி அனிட்ட²தா படிபீளனங். படிபீளனட்டே²னாதி ச யஸ்ஸ தங் பவத்ததி, தங் புக்³க³லங் படிபீளனதோ, ஸயங் வா ஜராதீ³ஹி படிபீளனத்தாதி அத்தோ². பரித்தட்டி²திகஸ்ஸபி அத்தனோ விஜ்ஜமானக்க²ணே உப்பாதா³தீ³ஹி அபி⁴ண்ஹங் ஸம்படிபீளனத்தா ‘‘அபி⁴ண்ஹஸம்படிபீளனதோ’’தி புரிமங் ஸாமஞ்ஞலக்க²ணங் விஸேஸெத்வா வத³தி, புக்³க³லஸ்ஸ பீளனதோ து³க்க²மங். ஸுக²படிபக்க²பா⁴வதோ து³க்க²ங் ஸுக²ங் படிக்கி²பதி நிவாரேதி, து³க்க²வசனங் வா அத்த²தோ ஸுக²ங் படிக்கி²பதீதி ஆஹ ‘‘ஸுக²படிக்கே²பதோ’’தி.
Jātidhammatādīhi aniṭṭhatā paṭipīḷanaṃ. Paṭipīḷanaṭṭhenāti ca yassa taṃ pavattati, taṃ puggalaṃ paṭipīḷanato, sayaṃ vā jarādīhi paṭipīḷanattāti attho. Parittaṭṭhitikassapi attano vijjamānakkhaṇe uppādādīhi abhiṇhaṃ sampaṭipīḷanattā ‘‘abhiṇhasampaṭipīḷanato’’ti purimaṃ sāmaññalakkhaṇaṃ visesetvā vadati, puggalassa pīḷanato dukkhamaṃ. Sukhapaṭipakkhabhāvato dukkhaṃ sukhaṃ paṭikkhipati nivāreti, dukkhavacanaṃ vā atthato sukhaṃ paṭikkhipatīti āha ‘‘sukhapaṭikkhepato’’ti.
நத்தி² ஏதஸ்ஸ வஸவத்தனகோ, நாபி இத³ங் வஸவத்தனகந்தி அவஸவத்தனகங், அத்தனோ பரஸ்மிங் பரஸ்ஸ ச அத்தனி வஸவத்தனபா⁴வோ வா வஸவத்தனகங், தங் ஏதஸ்ஸ நத்தீ²தி அவஸவத்தனகங், அவஸவத்தனகஸ்ஸ அவஸவத்தனகோ வா அத்தோ² ஸபா⁴வோ அவஸவத்தனகட்டோ², இத³ஞ்ச ஸாமஞ்ஞலக்க²ணங். தேனாதி பரஸ்ஸ அத்தனி வஸவத்தனாகாரேன ஸுஞ்ஞங். இமஸ்மிஞ்ச அத்தே² ஸுஞ்ஞதோதி ஏதஸ்ஸேவ விஸேஸனங் ‘‘அஸ்ஸாமிகதோ’’தி. அத² வா ‘‘யஸ்மா வா ஏதங்…பே॰… மா பாபுணாதூ’’தி ஏவங் சிந்தயமானஸ்ஸ கஸ்ஸசி தீஸு டா²னேஸு வஸவத்தனபா⁴வோ நத்தி², ஸுஞ்ஞங் தங் தேன அத்தனோயேவ வஸவத்தனாகாரேனாதி அத்தோ². ந இத³ங் கஸ்ஸசி காமகாரியங், நாபி ஏதஸ்ஸ கிஞ்சி காமகாரியங் அத்தீ²தி அகாமகாரியங். ஏதேன அவஸவத்தனத்த²ங் விஸேஸெத்வா த³ஸ்ஸேதி.
Natthi etassa vasavattanako, nāpi idaṃ vasavattanakanti avasavattanakaṃ, attano parasmiṃ parassa ca attani vasavattanabhāvo vā vasavattanakaṃ, taṃ etassa natthīti avasavattanakaṃ, avasavattanakassa avasavattanako vā attho sabhāvo avasavattanakaṭṭho, idañca sāmaññalakkhaṇaṃ. Tenāti parassa attani vasavattanākārena suññaṃ. Imasmiñca atthe suññatoti etasseva visesanaṃ ‘‘assāmikato’’ti. Atha vā ‘‘yasmā vā etaṃ…pe… mā pāpuṇātū’’ti evaṃ cintayamānassa kassaci tīsu ṭhānesu vasavattanabhāvo natthi, suññaṃ taṃ tena attanoyeva vasavattanākārenāti attho. Na idaṃ kassaci kāmakāriyaṃ, nāpi etassa kiñci kāmakāriyaṃ atthīti akāmakāriyaṃ. Etena avasavattanatthaṃ visesetvā dasseti.
விப⁴வக³தி வினாஸக³மனங். ஸந்ததியங் ப⁴வந்தருப்பத்தியேவ ப⁴வஸங்கந்திக³மனங். ஸந்ததியா யதா²பவத்தாகாரவிஜஹனங் பகதிபா⁴வவிஜஹனங். ‘‘சக்கு² அனிச்ச’’ந்தி வுத்தே சக்கு²அனிச்ச-ஸத்³தா³னங் ஏகத்த²த்தா அனிச்சானங் ஸேஸத⁴ம்மானம்பி சக்கு²பா⁴வோ ஆபஜ்ஜதீதி ஏதிஸ்ஸா சோத³னாய நிவாரணத்த²ங் விஸேஸஸாமஞ்ஞலக்க²ணவாசகானஞ்ச ஸத்³தா³னங் ஏகதே³ஸஸமுதா³யபோ³த⁴னவிஸேஸங் தீ³பேதுங் ‘‘அபிசா’’திஆதி³மாஹ.
Vibhavagati vināsagamanaṃ. Santatiyaṃ bhavantaruppattiyeva bhavasaṅkantigamanaṃ. Santatiyā yathāpavattākāravijahanaṃ pakatibhāvavijahanaṃ. ‘‘Cakkhu anicca’’nti vutte cakkhuanicca-saddānaṃ ekatthattā aniccānaṃ sesadhammānampi cakkhubhāvo āpajjatīti etissā codanāya nivāraṇatthaṃ visesasāmaññalakkhaṇavācakānañca saddānaṃ ekadesasamudāyabodhanavisesaṃ dīpetuṃ ‘‘apicā’’tiādimāha.
கிங் த³ஸ்ஸிதந்தி விபஸ்ஸனாசாரங் கதெ²ந்தேன கிங் லக்க²ணங் த³ஸ்ஸிதந்தி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘கதமா சானந்த³, அனத்தஸஞ்ஞா? இதா⁴னந்த³, பி⁴க்கு² அரஞ்ஞக³தோ வா ருக்க²மூலக³தோ வா ஸுஞ்ஞாகா³ரக³தோ வா இதி படிஸஞ்சிக்க²தி ‘சக்கு² அனத்தா’தி…பே॰… ‘த⁴ம்மா அனத்தா’தி. இதி இமேஸு ச²ஸு அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரேஸு ஆயதனேஸு அனத்தானுபஸ்ஸீ விஹரதீ’’தி (அ॰ நி॰ 10.60) அவிஸேஸேஸு ஆயதனேஸு அனத்தானுபஸ்ஸனா வுத்தாதி காரணபூ⁴தானங் சக்கா²தீ³னங், ப²லபூ⁴தானஞ்ச சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் காரணப²லமத்ததாய அனத்ததாய அனத்தலக்க²ணவிபா⁴வனத்தா²ய ஆயதனதே³ஸனாதி ஆஹ ‘‘த்³வாத³ஸன்னங்…பே॰… அனத்தலக்க²ண’’ந்தி. யதி³பி அனிச்சது³க்க²லக்க²ணானி எத்த² த³ஸ்ஸிதானி, தேஹி ச அனத்தலக்க²ணமேவ விஸேஸேன த³ஸ்ஸிதந்தி அதி⁴ப்பாயோ. வேதி சாதி எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ ஸமாபனத்தோ². இச்சஸ்ஸாதி எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ யதா²ஸமாபிதஸ்ஸ ஆரோபேதப்³ப³தோ³ஸஸ்ஸ நித³ஸ்ஸனத்தோ². ஏவந்தி ‘‘சக்கு² அத்தா’’தி ஏவங் வாதே³ ஸதீதி அத்தோ². இச்சஸ்ஸாதி வா இதி-ஸத்³தோ³ ‘‘இதி வத³ந்தஸ்ஸா’’தி பரவாதி³ஸ்ஸ தோ³ஸலக்க²ணாகாரனித³ஸ்ஸனத்தோ². ஏவந்தி தோ³ஸக³மனப்பகாரனித³ஸ்ஸனத்தோ². ரூபே அத்தனி ‘‘ஏவங் மே ரூபங் ஹோதூ’’தி அத்தனியே விய ஸாமினித்³தே³ஸாபத்தீதி சே? ந, ‘‘மம அத்தா’’தி க³ஹிதத்தா. ‘‘மம அத்தா’’தி ஹி க³ஹிதங் ரூபங் வஸவத்திதாய ‘‘ஏவங் மே ஹோதூ’’தி இச்சி²யமானஞ்ச ததே²வ ப⁴வெய்ய, இச்ச²தோபி ஹி தஸ்ஸ ரூபஸங்கா²தோ அத்தா அவஸவத்தி சாதி. ஆபா³தா⁴யாதி ஏவங் து³க்கே²ன. பஞ்ஞாபனந்தி பரேஸங் ஞாபனங். அனத்தலக்க²ணபஞ்ஞாபனஸ்ஸ அஞ்ஞேஸங் அவிஸயத்தா அனத்தலக்க²ணதீ³பகானங் அனிச்சது³க்க²லக்க²ணானஞ்ச பஞ்ஞாபனஸ்ஸ அவிஸயதா த³ஸ்ஸிதா ஹோதி.
Kiṃ dassitanti vipassanācāraṃ kathentena kiṃ lakkhaṇaṃ dassitanti adhippāyo. ‘‘Katamā cānanda, anattasaññā? Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati ‘cakkhu anattā’ti…pe… ‘dhammā anattā’ti. Iti imesu chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu anattānupassī viharatī’’ti (a. ni. 10.60) avisesesu āyatanesu anattānupassanā vuttāti kāraṇabhūtānaṃ cakkhādīnaṃ, phalabhūtānañca cakkhuviññāṇādīnaṃ kāraṇaphalamattatāya anattatāya anattalakkhaṇavibhāvanatthāya āyatanadesanāti āha ‘‘dvādasannaṃ…pe… anattalakkhaṇa’’nti. Yadipi aniccadukkhalakkhaṇāni ettha dassitāni, tehi ca anattalakkhaṇameva visesena dassitanti adhippāyo. Veti cāti ettha iti-saddo samāpanattho. Iccassāti ettha iti-saddo yathāsamāpitassa āropetabbadosassa nidassanattho. Evanti ‘‘cakkhu attā’’ti evaṃ vāde satīti attho. Iccassāti vā iti-saddo ‘‘iti vadantassā’’ti paravādissa dosalakkhaṇākāranidassanattho. Evanti dosagamanappakāranidassanattho. Rūpe attani ‘‘evaṃ me rūpaṃ hotū’’ti attaniye viya sāminiddesāpattīti ce? Na, ‘‘mama attā’’ti gahitattā. ‘‘Mama attā’’ti hi gahitaṃ rūpaṃ vasavattitāya ‘‘evaṃ me hotū’’ti icchiyamānañca tatheva bhaveyya, icchatopi hi tassa rūpasaṅkhāto attā avasavatti cāti. Ābādhāyāti evaṃ dukkhena. Paññāpananti paresaṃ ñāpanaṃ. Anattalakkhaṇapaññāpanassa aññesaṃ avisayattā anattalakkhaṇadīpakānaṃ aniccadukkhalakkhaṇānañca paññāpanassa avisayatā dassitā hoti.
ஏவங் பன து³ப்பஞ்ஞாபனதா ஏதேஸங் து³ரூபட்டா²னதாய ஹோதீதி தேஸங் அனுபட்ட²ஹனகாரணங் புச்ச²ந்தோ ஆஹ ‘‘இமானி பனா’’திஆதி³. டா²னாதீ³ஸு நிரந்தரங் பவத்தமானஸ்ஸ ஹெட்டா² வுத்தஸ்ஸ அபி⁴ண்ஹஸம்படிபீளனஸ்ஸ. தா⁴துமத்ததாய சக்கா²தீ³னங் ஸமூஹதோ வினிப்³பு⁴ஜ்ஜனங் நானாதா⁴துவினிப்³போ⁴கோ³. க⁴னேனாதி சத்தாரிபி க⁴னானி க⁴னபா⁴வேன ஏகத்தங் உபனெத்வா வத³தி. பஞ்ஞாயேவ ஸந்ததிவிகோபனாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். யாதா²வஸரஸதோதி அவிபரீதஸபா⁴வதோ. ஸபா⁴வோ ஹி ரஸியமானோ அவிரத்³த⁴படிவேதே⁴ன அஸ்ஸாதி³யமானோ ‘‘ரஸோ’’தி வுச்சதி. அனிச்சாதீ³ஹி அனிச்சலக்க²ணாதீ³னங் அஞ்ஞத்த² வசனங் ருப்பனாதி³வஸேன பவத்தரூபாதி³க்³க³ஹணதோ விஸிட்ட²ஸ்ஸ அனிச்சாதி³க்³க³ஹணஸ்ஸ ஸப்³பா⁴வா. ந ஹி நாமரூபபரிச்சே²த³மத்தேன கிச்சஸித்³தி⁴ ஹோதி, அனிச்சாத³யோ ச ரூபாதீ³னங் ஆகாரா த³ட்ட²ப்³பா³. தே பனாகாரா பரமத்த²தோ அவிஜ்ஜமானா ரூபாதீ³னங் ஆகாரமத்தாயேவாதி கத்வா அட்ட²ஸாலினியங் (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 350) லக்க²ணாரம்மணிகவிபஸ்ஸனாய க²ந்தா⁴ரம்மணதா வுத்தாதி அதி⁴ப்பாயமத்தே டா²துங் யுத்தங், நாதிதா⁴விதுங். ‘‘அனிச்ச’’ந்தி ச க³ண்ஹந்தோ ‘‘து³க்க²ங் அனத்தா’’தி ந க³ண்ஹாதி, ததா² து³க்கா²தி³க்³க³ஹணே இதரஸ்ஸாக³ஹணங். அனிச்சாதி³க்³க³ஹணானி ச நிச்சஸஞ்ஞாதி³னிவத்தனகானி ஸத்³தா⁴ஸமாதி⁴பஞ்ஞிந்த்³ரியாதி⁴கானி திவித⁴விமொக்க²முக²பூ⁴தானி. தஸ்மா ஏதேஸங் ஆகாரானங் பரிக்³க³ய்ஹமானானங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் விஸேஸோ ச அத்தீ²தி தீணி லக்க²ணானி வுத்தானி.
Evaṃ pana duppaññāpanatā etesaṃ durūpaṭṭhānatāya hotīti tesaṃ anupaṭṭhahanakāraṇaṃ pucchanto āha ‘‘imāni panā’’tiādi. Ṭhānādīsu nirantaraṃ pavattamānassa heṭṭhā vuttassa abhiṇhasampaṭipīḷanassa. Dhātumattatāya cakkhādīnaṃ samūhato vinibbhujjanaṃ nānādhātuvinibbhogo. Ghanenāti cattāripi ghanāni ghanabhāvena ekattaṃ upanetvā vadati. Paññāyeva santativikopanāti daṭṭhabbaṃ. Yāthāvasarasatoti aviparītasabhāvato. Sabhāvo hi rasiyamāno aviraddhapaṭivedhena assādiyamāno ‘‘raso’’ti vuccati. Aniccādīhi aniccalakkhaṇādīnaṃ aññattha vacanaṃ ruppanādivasena pavattarūpādiggahaṇato visiṭṭhassa aniccādiggahaṇassa sabbhāvā. Na hi nāmarūpaparicchedamattena kiccasiddhi hoti, aniccādayo ca rūpādīnaṃ ākārā daṭṭhabbā. Te panākārā paramatthato avijjamānā rūpādīnaṃ ākāramattāyevāti katvā aṭṭhasāliniyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 350) lakkhaṇārammaṇikavipassanāya khandhārammaṇatā vuttāti adhippāyamatte ṭhātuṃ yuttaṃ, nātidhāvituṃ. ‘‘Anicca’’nti ca gaṇhanto ‘‘dukkhaṃ anattā’’ti na gaṇhāti, tathā dukkhādiggahaṇe itarassāgahaṇaṃ. Aniccādiggahaṇāni ca niccasaññādinivattanakāni saddhāsamādhipaññindriyādhikāni tividhavimokkhamukhabhūtāni. Tasmā etesaṃ ākārānaṃ pariggayhamānānaṃ aññamaññaṃ viseso ca atthīti tīṇi lakkhaṇāni vuttāni.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
167. நாமரூபபரிச்சே²த³கதா² அபி⁴த⁴ம்மகதா²தி ஸுத்தந்தே விய பச்சயயுக³ளவஸேன அகதெ²த்வா அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரவஸேன அபி⁴ஞ்ஞெய்யானி ஆயதனானி அப்³போ³காரதோ அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயே கதி²தானி. ஆக³ம்மாதி ஸப்³ப³ஸங்கா²ரேஹி நிப்³பி³ந்த³ஸ்ஸ விஸங்கா²ரனின்னஸ்ஸ கொ³த்ரபு⁴னா விவட்டிதமானஸஸ்ஸ மக்³கே³ன ஸச்சி²கரணேனாதி அத்தோ². ஸச்சி²கிரியமானஞ்ஹி தங் அதி⁴க³ந்த்வா ஆரம்மணபச்சயபூ⁴தஞ்ச படிச்ச அதி⁴பதிபச்சயபூ⁴தே ச தம்ஹி பரமஸ்ஸாஸபா⁴வேன வினிமுத்தஸங்கா²ரஸ்ஸ ச க³திபா⁴வேன பதிட்டா²னபூ⁴தே பதிட்டா²ய க²யஸங்கா²தோ மக்³கோ³ ராகா³த³யோ கே²பேதீதி தங்ஸச்சி²கரணாபா⁴வே ராகா³தீ³னங் அனுப்பத்தினிரோத⁴க³மனாபா⁴வா ‘‘தங் ஆக³ம்ம ராகா³த³யோ கீ²யந்தீ’’தி வுத்தங். ஸுத்ததோ முஞ்சித்வாதி ஸுத்தபதா³னி முஞ்சித்வா. அஞ்ஞோ ஸுத்தஸ்ஸ அத்தோ² ‘‘மாதரங் பிதரங் ஹந்த்வா’’திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ப॰ 294-295) விய ஆஹரிதப்³போ³, நத்தி² ஸுத்தபதே³ஹேவ நீதோ அத்தோ²தி அத்தோ².
167. Nāmarūpaparicchedakathā abhidhammakathāti suttante viya paccayayugaḷavasena akathetvā ajjhattikabāhiravasena abhiññeyyāni āyatanāni abbokārato abhidhammabhājanīye kathitāni. Āgammāti sabbasaṅkhārehi nibbindassa visaṅkhāraninnassa gotrabhunā vivaṭṭitamānasassa maggena sacchikaraṇenāti attho. Sacchikiriyamānañhi taṃ adhigantvā ārammaṇapaccayabhūtañca paṭicca adhipatipaccayabhūte ca tamhi paramassāsabhāvena vinimuttasaṅkhārassa ca gatibhāvena patiṭṭhānabhūte patiṭṭhāya khayasaṅkhāto maggo rāgādayo khepetīti taṃsacchikaraṇābhāve rāgādīnaṃ anuppattinirodhagamanābhāvā ‘‘taṃ āgamma rāgādayo khīyantī’’ti vuttaṃ. Suttato muñcitvāti suttapadāni muñcitvā. Añño suttassa attho ‘‘mātaraṃ pitaraṃ hantvā’’tiādīsu (dha. pa. 294-295) viya āharitabbo, natthi suttapadeheva nīto atthoti attho.
ஏகங் நானந்தி சுண்ணிதங் கு²த்³த³கங் வா கரணங், சுண்ணீகரணந்தி அப³ஹுமானேன வத³தி. ந த்வங் ஏகங் நானங் ஜானாஸீதி கிங் எத்தகங் த்வமேவ ந ஜானாஸீதி அத்தோ². நனு ஞாதேதி ‘‘யதி³பி புப்³பே³ ந ஞாதங், அது⁴னாபி ஞாதே நனு ஸாது⁴ ஹோதீ’’தி அத்தனோ ஜானநங் படிச்சா²தெ³த்வா விக்கே²பங் கரொந்தங் நிப³ந்த⁴தி. விப⁴ஜித்வாதி அக்க²ரத்த²மத்தே அட்ட²த்வா லீனங் அத்த²ங் விப⁴ஜித்வா உத்³த⁴ரித்வா நீஹரித்வா கதி²தந்தி அத்தோ². ராகா³தீ³னங் க²யோ நாம அபா⁴வமத்தோ, ந ச அபா⁴வஸ்ஸ ப³ஹுபா⁴வோ அத்தி² அத்தனோ அபா⁴வத்தாதி வத³ந்தஸ்ஸ வசனபச்சி²ந்த³னத்த²ங் புச்ச²தி ‘‘ராக³க்க²யோ நாம ராக³ஸ்ஸேவ க²யோ’’திஆதி³. யதி³ ஹி ராக³க்க²யோ தோ³ஸாதீ³னங் க²யோ ந ஹோதி, தோ³ஸக்க²யாத³யோ ச ராகா³தீ³னங் க²யா, அஞ்ஞமஞ்ஞவிஸிட்டா² பி⁴ன்னா ஆபன்னா ஹொந்தீதி ப³ஹுனிப்³பா³னதா ஆபன்னா ஏவ ஹோதி, அஞ்ஞமஞ்ஞவிஸேஸோ ச நாம நிஸ்ஸபா⁴வஸ்ஸ நத்தீ²தி ஸஸபா⁴வதா ச நிப்³பா³னஸ்ஸ. நவ தண்ஹாமூலகா ‘‘தண்ஹங் படிச்ச பரியேஸனா’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.103; 3.359; அ॰ நி॰ 9.23; விப⁴॰ 963) ஆத³யோ, தேஸு பரியேஸனாத³யோ ச பரியேஸனாதி³கரகிலேஸா த³ட்ட²ப்³பா³. தி³யட்³ட⁴கிலேஸஸஹஸ்ஸங் நிதா³னகதா²யங் வுத்தங்.
Ekaṃ nānanti cuṇṇitaṃ khuddakaṃ vā karaṇaṃ, cuṇṇīkaraṇanti abahumānena vadati. Na tvaṃ ekaṃ nānaṃ jānāsīti kiṃ ettakaṃ tvameva na jānāsīti attho. Nanu ñāteti ‘‘yadipi pubbe na ñātaṃ, adhunāpi ñāte nanu sādhu hotī’’ti attano jānanaṃ paṭicchādetvā vikkhepaṃ karontaṃ nibandhati. Vibhajitvāti akkharatthamatte aṭṭhatvā līnaṃ atthaṃ vibhajitvā uddharitvā nīharitvā kathitanti attho. Rāgādīnaṃ khayo nāma abhāvamatto, na ca abhāvassa bahubhāvo atthi attano abhāvattāti vadantassa vacanapacchindanatthaṃ pucchati ‘‘rāgakkhayo nāma rāgasseva khayo’’tiādi. Yadi hi rāgakkhayo dosādīnaṃ khayo na hoti, dosakkhayādayo ca rāgādīnaṃ khayā, aññamaññavisiṭṭhā bhinnā āpannā hontīti bahunibbānatā āpannā eva hoti, aññamaññaviseso ca nāma nissabhāvassa natthīti sasabhāvatā ca nibbānassa. Nava taṇhāmūlakā ‘‘taṇhaṃ paṭicca pariyesanā’’ti (dī. ni. 2.103; 3.359; a. ni. 9.23; vibha. 963) ādayo, tesu pariyesanādayo ca pariyesanādikarakilesā daṭṭhabbā. Diyaḍḍhakilesasahassaṃ nidānakathāyaṃ vuttaṃ.
ஓளாரிகதாய காரேதப்³போ³தி அதிஸுகு²மஸ்ஸ நிப்³பா³னஸ்ஸ ஓளாரிகபா⁴வதோ³ஸாபத்தியா போ³தே⁴தப்³போ³, நிக்³க³ஹேதப்³போ³ வா. வத்து²ந்தி உபாதி³ன்னகபொ²ட்ட²ப்³ப³ங் மேது²னங். அச்சா²தீ³னம்பி நிப்³பா³னப்பத்தி கஸ்மா வுத்தா, நனு ‘‘கிலேஸானங் அச்சந்தங் அனுப்பத்தினிரோதோ⁴ நிப்³பா³ன’’ந்தி இச்ச²ந்தஸ்ஸ கிலேஸானங் வினாஸோ கஞ்சி காலங் அப்பவத்தி நிப்³பா³னங் ந ஹோதீதி? ந, அபா⁴வஸாமஞ்ஞதோ. அச்சந்தாபவத்தி ஹி கஞ்சி காலஞ்ச அப்பவத்தி அபா⁴வோயேவாதி நத்தி² விஸேஸோ. ஸவிஸேஸங் வா வத³ந்தஸ்ஸ அபா⁴வதா ஆபஜ்ஜதீதி. திரச்சா²னக³தேஹிபி பாபுணிதப்³ப³த்தா தேஸம்பி பாகடங் பிளந்த⁴னங் விய ஓளாரிகங் தூ²லங். கேவலங் பன கண்ணே பிளந்தி⁴துங் ந ஸக்கோதி, பிளந்த⁴னதோபி வா தூ²லத்தா ந ஸக்காதி உப்பண்டெ³ந்தோ விய நிக்³க³ண்ஹாதி.
Oḷārikatāya kāretabboti atisukhumassa nibbānassa oḷārikabhāvadosāpattiyā bodhetabbo, niggahetabbo vā. Vatthunti upādinnakaphoṭṭhabbaṃ methunaṃ. Acchādīnampi nibbānappatti kasmā vuttā, nanu ‘‘kilesānaṃ accantaṃ anuppattinirodho nibbāna’’nti icchantassa kilesānaṃ vināso kañci kālaṃ appavatti nibbānaṃ na hotīti? Na, abhāvasāmaññato. Accantāpavatti hi kañci kālañca appavatti abhāvoyevāti natthi viseso. Savisesaṃ vā vadantassa abhāvatā āpajjatīti. Tiracchānagatehipi pāpuṇitabbattā tesampi pākaṭaṃ piḷandhanaṃ viya oḷārikaṃ thūlaṃ. Kevalaṃ pana kaṇṇe piḷandhituṃ na sakkoti, piḷandhanatopi vā thūlattā na sakkāti uppaṇḍento viya niggaṇhāti.
நிப்³பா³னாரம்மணகரணேன கொ³த்ரபு⁴க்க²ணே கிலேஸக்க²யப்பத்தி பனஸ்ஸ ஆபன்னாதி மஞ்ஞமானோ ஆஹ ‘‘த்வங் அகீ²ணேஸுயேவா’’திஆதி³. நனு ஆரம்மணகரணமத்தேன கிலேஸக்க²யோ அனுப்பத்தோதி ந ஸக்கா வத்துங். சித்தஞ்ஹி அதீதானாக³தாதி³ஸப்³ப³ங் ஆலம்பே³தி, ந நிப்ப²ன்னமேவாதி கொ³த்ரபு⁴பி மக்³கே³ன கிலேஸானங் யா அனுப்பத்தித⁴ம்மதா காதப்³பா³, தங் ஆரப்³ப⁴ பவத்திஸ்ஸதீதி? ந, அப்பத்தனிப்³பா³னஸ்ஸ நிப்³பா³னாரம்மணஞாணாபா⁴வதோ. ந ஹி அஞ்ஞத⁴ம்மா விய நிப்³பா³னங், தங் பன அதிக³ம்பீ⁴ரத்தா அப்பத்தேன ஆலம்பி³துங் ந ஸக்கா. தஸ்மா தேன கொ³த்ரபு⁴னா பத்தப்³பே³ன திகாலிகஸபா⁴வாதிக்கந்தக³ம்பீ⁴ரபா⁴வேன ப⁴விதப்³ப³ங், கிலேஸக்க²யமத்ததங் வா இச்ச²தோ கொ³த்ரபு⁴தோ புரேதரங் நிப்ப²ன்னேன கிலேஸக்க²யேன. தேனாஹ ‘‘த்வங் அகீ²ணேஸுயேவ கிலேஸேஸு கிலேஸக்க²யங் நிப்³பா³னங் பஞ்ஞபேஸீ’’தி. அப்பத்தகிலேஸக்க²யாரம்மணகரணே ஹி ஸதி கொ³த்ரபு⁴தோ புரேதரசித்தானிபி ஆலம்பெ³ய்யுந்தி.
Nibbānārammaṇakaraṇena gotrabhukkhaṇe kilesakkhayappatti panassa āpannāti maññamāno āha ‘‘tvaṃ akhīṇesuyevā’’tiādi. Nanu ārammaṇakaraṇamattena kilesakkhayo anuppattoti na sakkā vattuṃ. Cittañhi atītānāgatādisabbaṃ ālambeti, na nipphannamevāti gotrabhupi maggena kilesānaṃ yā anuppattidhammatā kātabbā, taṃ ārabbha pavattissatīti? Na, appattanibbānassa nibbānārammaṇañāṇābhāvato. Na hi aññadhammā viya nibbānaṃ, taṃ pana atigambhīrattā appattena ālambituṃ na sakkā. Tasmā tena gotrabhunā pattabbena tikālikasabhāvātikkantagambhīrabhāvena bhavitabbaṃ, kilesakkhayamattataṃ vā icchato gotrabhuto puretaraṃ nipphannena kilesakkhayena. Tenāha ‘‘tvaṃ akhīṇesuyeva kilesesu kilesakkhayaṃ nibbānaṃ paññapesī’’ti. Appattakilesakkhayārammaṇakaraṇe hi sati gotrabhuto puretaracittānipi ālambeyyunti.
மக்³க³ஸ்ஸ கிலேஸக்க²யங் நிப்³பா³னந்தி மக்³க³ஸ்ஸ ஆரம்மணபூ⁴தங் நிப்³பா³னங் கதமந்தி அத்தோ². மக்³கோ³திஆதி³னா புரிமபுச்சா²த்³வயமேவ விவரதி.
Maggassa kilesakkhayaṃ nibbānanti maggassa ārammaṇabhūtaṃ nibbānaṃ katamanti attho. Maggotiādinā purimapucchādvayameva vivarati.
ந ச கிஞ்சீதி ரூபாதீ³ஸு நிப்³பா³னங் கிஞ்சி ந ஹோதி, ந ச கதா³சி ஹோதி, அதீதாதி³பா⁴வேன ந வத்தப்³ப³ந்தி வத³ந்தி, தங் ஆக³ம்ம அவிஜ்ஜாதண்ஹானங் கிஞ்சி ஏகதே³ஸமத்தம்பி ந ஹோதி, ததே³வ தங் ஆக³ம்ம கதா³சி ந ச ஹோதீதி அத்தோ² யுத்தோ.
Na ca kiñcīti rūpādīsu nibbānaṃ kiñci na hoti, na ca kadāci hoti, atītādibhāvena na vattabbanti vadanti, taṃ āgamma avijjātaṇhānaṃ kiñci ekadesamattampi na hoti, tadeva taṃ āgamma kadāci na ca hotīti attho yutto.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
3. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா
3. Pañhapucchakavaṇṇanā
168. ந…பே॰… நவத்தப்³ப³த⁴ம்மாரம்மணத்தாதி யதா² ஸாரம்மணா பரித்தாதி³பா⁴வேன நவத்தப்³ப³ங் கிஞ்சி ஆரம்மணங் கரொந்தி, ஏவங் கிஞ்சி ஆலம்ப³னதோ ந நவத்தப்³ப³கொட்டா²ஸங் ப⁴ஜதீதி அத்தோ².
168. Na…pe… navattabbadhammārammaṇattāti yathā sārammaṇā parittādibhāvena navattabbaṃ kiñci ārammaṇaṃ karonti, evaṃ kiñci ālambanato na navattabbakoṭṭhāsaṃ bhajatīti attho.
பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
ஆயதனவிப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Āyatanavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi
1. க²ந்த⁴விப⁴ங்கோ³ • 1. Khandhavibhaṅgo
2. ஆயதனவிப⁴ங்கோ³ • 2. Āyatanavibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
3. பஞ்ஹாபுச்ச²கவண்ணனா • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 2. ஆயதனவிப⁴ங்கோ³ • 2. Āyatanavibhaṅgo
