| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā |
2. ஆயதனவிப⁴ங்கோ³
2. Āyatanavibhaṅgo
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
154. அஸாதா⁴ரணதோதி ஆவேணிகதோ. தங் நேஸங் அஸாதா⁴ரணபா⁴வங் விபக்க²வஸேன பதிட்டா²பேதுங் ஸாதா⁴ரணங் உதா³ஹரணவஸேன த³ஸ்ஸேதி ‘‘ஆயதனஸத்³த³த்தோ² வியா’’தி. அத² வா சக்கா²தி³அத்தோ² ஏவ சக்கா²தி³ஸத்³த³விஸேஸிதோ ஆயதனத்தோ²தி தங் தாதி³ஸங் ஆயதனத்த²ங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ஆயதனஸத்³த³த்தோ² விய அஸாதா⁴ரணதோ’’தி.
154. Asādhāraṇatoti āveṇikato. Taṃ nesaṃ asādhāraṇabhāvaṃ vipakkhavasena patiṭṭhāpetuṃ sādhāraṇaṃ udāharaṇavasena dasseti ‘‘āyatanasaddattho viyā’’ti. Atha vā cakkhādiattho eva cakkhādisaddavisesito āyatanatthoti taṃ tādisaṃ āyatanatthaṃ sandhāyāha ‘‘āyatanasaddattho viya asādhāraṇato’’ti.
யதி³ விஸயஸ்ஸாத³னத்தோ² சக்கு²-ஸத்³தோ³, ஸோதாதீ³னம்பி அயங் ஸமஞ்ஞா ஸியாதி அதிப்பஸங்க³ங் பரிஹரந்தோ ‘‘ஸதிபீ’’திஆதி³மாஹ. து³தியே அத்த²விகப்பே சக்க²தீதி விஞ்ஞாணாதி⁴ட்டி²தங் ஸமவிஸமங் ஆசிக்க²தி, ஆசிக்க²ந்தங் விய, விபா⁴வெந்தங் விய வா ஹோதீதி அத்தோ². ரூபமிவ சக்கு²விஞ்ஞெய்யங் விய ஸவிக்³க³ஹமிவ ஸபி³ம்ப³கங் விய வண்ணவாசகோ ரூப-ஸத்³தோ³ அதி⁴ப்பேதோதி ஆஹ ‘‘வித்தா²ரணங் வா ரூபஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தோ²’’தி.
Yadi visayassādanattho cakkhu-saddo, sotādīnampi ayaṃ samaññā siyāti atippasaṅgaṃ pariharanto ‘‘satipī’’tiādimāha. Dutiye atthavikappe cakkhatīti viññāṇādhiṭṭhitaṃ samavisamaṃ ācikkhati, ācikkhantaṃ viya, vibhāventaṃ viya vā hotīti attho. Rūpamiva cakkhuviññeyyaṃ viya saviggahamiva sabimbakaṃ viya vaṇṇavācako rūpa-saddo adhippetoti āha ‘‘vitthāraṇaṃ vā rūpasaddassa attho’’ti.
வசனமேவாதி ஸவிஞ்ஞத்திகஸத்³த³மேவ. க³மீயதீதி உபனீயதி. அஜ்ஜோ²ஹரணஸ்ஸ ரஸக்³க³ஹணமூலதாவசனேன ரஸஸ்ஸ பரம்பராய ஜீவிதஹேதுதங் த³ஸ்ஸேதி. ரஸனிமித்தஞ்ஹி ரஸக்³க³ஹணங், ரஸக்³க³ஹணனிமித்தங் அஜ்ஜோ²ஹரணங், தங்னிமித்தங் ஜீவிதந்தி. ரஸக்³க³ஹணமூலதா ச அஜ்ஜோ²ஹரணஸ்ஸ யேபு⁴ய்யதோ வேதி³தப்³பா³. தி³ஸ்ஸதி அபதி³ஸ்ஸதி ஏதேன ப²லந்தி தே³ஸோ, ஹேதூதி ஆஹ ‘‘உப்பத்திதே³ஸோதி உப்பத்திகாரண’’ந்தி. ததா²தி சக்கா²யதனாதி³ப்பகாரேன. மனோகோ³சரபூ⁴தாதி மனஸோ ஏவ கோ³சரபூ⁴தா. ஸாமஞ்ஞலக்க²ணேனேவாதி அனுப⁴வனாதி³விஸேஸலக்க²ணங் அக்³க³ஹெத்வா த⁴ம்மபா⁴வஸங்கா²தஸாதா⁴ரணலக்க²ணேனேவ . ஏகாயதனத்தங் உபனெத்வா வுத்தா த்³வாத³ஸ ஏகஸபா⁴வத்தா பி⁴ந்தி³த்வா வசனே பயோஜனாபா⁴வா. த்³வாராலம்ப³னவிபா⁴க³த³ஸ்ஸனத்தா² ஹி ஆயதனதே³ஸனாதி.
Vacanamevāti saviññattikasaddameva. Gamīyatīti upanīyati. Ajjhoharaṇassa rasaggahaṇamūlatāvacanena rasassa paramparāya jīvitahetutaṃ dasseti. Rasanimittañhi rasaggahaṇaṃ, rasaggahaṇanimittaṃ ajjhoharaṇaṃ, taṃnimittaṃ jīvitanti. Rasaggahaṇamūlatā ca ajjhoharaṇassa yebhuyyato veditabbā. Dissati apadissati etena phalanti deso, hetūti āha ‘‘uppattidesoti uppattikāraṇa’’nti. Tathāti cakkhāyatanādippakārena. Manogocarabhūtāti manaso eva gocarabhūtā. Sāmaññalakkhaṇenevāti anubhavanādivisesalakkhaṇaṃ aggahetvā dhammabhāvasaṅkhātasādhāraṇalakkhaṇeneva . Ekāyatanattaṃ upanetvā vuttā dvādasa ekasabhāvattā bhinditvā vacane payojanābhāvā. Dvārālambanavibhāgadassanatthā hi āyatanadesanāti.
புப்³ப³ந்ததோதி புரிமபா⁴க³தோ பாகபா⁴வதோ. பாகபா⁴வோ ஹி ஸபா⁴வத⁴ம்மானங் புப்³ப³ந்தோ, வித்³த⁴ங்ஸாபா⁴வோ அபரந்தோ.
Pubbantatoti purimabhāgato pākabhāvato. Pākabhāvo hi sabhāvadhammānaṃ pubbanto, viddhaṃsābhāvo aparanto.
நிவாஸட்டா²னாதீ³ஸு ஆயதன-ஸத்³தோ³ ந ஆயதனத்தா²தீ³ஸு விய பத³த்த²விவரணமுகே²ன பவத்தோ, அத² கோ² தஸ்மிங் தஸ்மிங் தே³வக⁴ராதி³கே நிருள்ஹதாய ஏவமத்தோ²தி ஆஹ ‘‘ருள்ஹிவஸேன ஆயதனஸத்³த³ஸ்ஸத்த²ங் வத்து’’ந்தி. மனோதி த்³வாரபூ⁴தமனோ . நிஸ்ஸயபா⁴வோதி எத்த² நிஸ்ஸயஸதி³ஸோ நிஸ்ஸயோ, ஸதி³ஸதா ச ப²லஸ்ஸ தப்படிப³த்³த⁴வுத்திதாய த³ட்ட²ப்³பா³. வசனீயத்தோ² பா⁴வத்தோ².
Nivāsaṭṭhānādīsu āyatana-saddo na āyatanatthādīsu viya padatthavivaraṇamukhena pavatto, atha kho tasmiṃ tasmiṃ devagharādike niruḷhatāya evamatthoti āha ‘‘ruḷhivasena āyatanasaddassatthaṃ vattu’’nti. Manoti dvārabhūtamano . Nissayabhāvoti ettha nissayasadiso nissayo, sadisatā ca phalassa tappaṭibaddhavuttitāya daṭṭhabbā. Vacanīyattho bhāvattho.
தாவத்வதோதி தத்தகதோ. ஊனசோத³னாதி த்³வாத³ஸதோ ஊனானி கஸ்மா ந வுத்தானீதி சோத³னா. யதி³ சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னங் அஸாதா⁴ரணங் த⁴ம்மஜாதங் த⁴ம்மாயதனங், ஏவங் ஸந்தே சக்கா²தீ³னம்பி த⁴ம்மாயதனபா⁴வோ ஸியாதி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ஸதிபீ’’திஆதி³. த்³வாராரம்மணபா⁴வேஹீதி ந ஆரம்மணபா⁴வேனேவ அஸாதா⁴ரணங், அத² கோ² த்³வாராரம்மணபா⁴வேஹி அஸாதா⁴ரணங் ஸம்ப⁴வதீதி வசனஸேஸோ.
Tāvatvatoti tattakato. Ūnacodanāti dvādasato ūnāni kasmā na vuttānīti codanā. Yadi cakkhuviññāṇādīnaṃ asādhāraṇaṃ dhammajātaṃ dhammāyatanaṃ, evaṃ sante cakkhādīnampi dhammāyatanabhāvo siyāti codanaṃ sandhāyāha ‘‘satipī’’tiādi. Dvārārammaṇabhāvehīti na ārammaṇabhāveneva asādhāraṇaṃ, atha kho dvārārammaṇabhāvehi asādhāraṇaṃ sambhavatīti vacanaseso.
யேபு⁴ய்யஸஹுப்பத்திஆதீ³ஹீதி யேபு⁴ய்யேன சக்கா²யதனாதீ³னி கஸ்ஸசி கதா³சி ஏகதோ உப்பஜ்ஜந்தி. ‘‘காமதா⁴துயா உபபத்திக்க²ணே கஸ்ஸசி ஏகாத³ஸாயதனானி உப்பஜ்ஜந்தீ’’தி ஹி வுத்தங். தஸ்மா ஆயதனானங் உப்பத்திக்கமோ தாவ ந யுஜ்ஜதி, ந பஹானக்கமோ குஸலாப்³யாகதானங் அப்பஹாதப்³ப³தோ, ந படிபத்திக்கமோ அகுஸலானங், ஏகச்சஅப்³யாகதானஞ்ச அப்படிபஜ்ஜனீயதோ, ந பூ⁴மிக்கமோ அட்³டே⁴காத³ஸன்னங் ஆயதனானங் ஏகந்தகாமாவசரத்தா, இதரேஸங் சதுபூ⁴மிபரியாபன்னத்தா, ஏகச்சஸ்ஸ லோகுத்தரபா⁴வதோ ச. ஏவங் உப்பத்திக்கமாதி³அயுத்தியோஜனா வேதி³தப்³பா³. யேஸு விஜ்ஜமானேஸு அத்தபா⁴வஸ்ஸ பஞ்ஞாபனா, தே ‘‘மய்ஹங் சக்கு²’’ந்திஆதி³னா அதி⁴கஸினேஹவத்து²பூ⁴தா சக்கா²த³யோ யதா² அஜ்ஜ²த்திகதாய, ஏவங் த³ஸ்ஸனாதி³கிச்சகரஇந்த்³ரியதா ச பதா⁴னாதி ஆஹ ‘‘அஜ்ஜ²த்திகபா⁴வேன, விஸயிபா⁴வேன சா’’தி. கா⁴னாதி³க்கமேனாதி கா⁴னங் ஜிவ்ஹா காயோதி இமினா கமேன.
Yebhuyyasahuppattiādīhīti yebhuyyena cakkhāyatanādīni kassaci kadāci ekato uppajjanti. ‘‘Kāmadhātuyā upapattikkhaṇe kassaci ekādasāyatanāni uppajjantī’’ti hi vuttaṃ. Tasmā āyatanānaṃ uppattikkamo tāva na yujjati, na pahānakkamo kusalābyākatānaṃ appahātabbato, na paṭipattikkamo akusalānaṃ, ekaccaabyākatānañca appaṭipajjanīyato, na bhūmikkamo aḍḍhekādasannaṃ āyatanānaṃ ekantakāmāvacarattā, itaresaṃ catubhūmipariyāpannattā, ekaccassa lokuttarabhāvato ca. Evaṃ uppattikkamādiayuttiyojanā veditabbā. Yesu vijjamānesu attabhāvassa paññāpanā, te ‘‘mayhaṃ cakkhu’’ntiādinā adhikasinehavatthubhūtā cakkhādayo yathā ajjhattikatāya, evaṃ dassanādikiccakaraindriyatā ca padhānāti āha ‘‘ajjhattikabhāvena, visayibhāvena cā’’ti. Ghānādikkamenāti ghānaṃ jivhā kāyoti iminā kamena.
பச்சுப்பன்னாரம்மணத்தா வா சக்கா²தீ³னி பட²மங் வுத்தானி, மனோ பன கிஞ்சி பச்சுப்பன்னாரம்மணங் , கிஞ்சி யாவனவத்தப்³பா³ரம்மணந்தி பச்சா² வுத்தங். பச்சுப்பன்னாரம்மணேஸுபி உபாதா³ரூபாரம்மணானி சத்தாரி பட²மங் வுத்தானி, ததோ பூ⁴தரூபாரம்மணங். உபாதா³ரூபாரம்மணேஸுபி தூ³ரதரே தூ³ரே, ஸீக⁴தரங் ஸீக⁴ஞ்ச ஆரம்மணஸம்படிச்ச²னதீ³பனத்த²ங் சக்கா²தீ³னங் தே³ஸனாக்கமோ. சக்கு²ஸோதத்³வயஞ்ஹி தூ³ரகோ³சரந்தி பட²மங் வுத்தங். தத்ராபி சக்கு² தூ³ரதரகோ³சரந்தி ஸப்³ப³பட²மங் வுத்தங். பஸ்ஸந்தோபி ஹி தூ³ரதரே நதி³ஸோதங் ந தஸ்ஸ ஸத்³த³ங் ஸுணாதி. கா⁴னஜிவ்ஹாஸுபி கா⁴னங் ஸீக⁴தரவுத்தீதி பட²மங் வுத்தங். புரதோ ட²பிதமத்தஸ்ஸ ஹி போ⁴ஜனஸ்ஸ க³ந்தோ⁴ க³ய்ஹதீதி. யதா²டா²னங் வா தேஸங் தே³ஸனாக்கமோ. இமஸ்மிஞ்ஹி ஸரீரே ஸப்³பு³பரி சக்கு²ஸ்ஸ அதி⁴ட்டா²னங், தஸ்ஸ அதோ⁴ ஸோதஸ்ஸ, தஸ்ஸ அதோ⁴ கா⁴னஸ்ஸ, தஸ்ஸ அதோ⁴ ஜிவ்ஹாய, ததா² காயஸ்ஸ யேபு⁴ய்யேன, மனோ பன அரூபீபா⁴வதோ ஸப்³ப³பச்சா² வுத்தோ. தங்தங்கோ³சரத்தா தஸ்ஸ தஸ்ஸானந்தரங் பா³ஹிராயதனானி வுத்தானீதி வுத்தோவாயமத்தோ²தி ஏவம்பி இமேஸங் கமோ வேதி³தப்³போ³.
Paccuppannārammaṇattā vā cakkhādīni paṭhamaṃ vuttāni, mano pana kiñci paccuppannārammaṇaṃ , kiñci yāvanavattabbārammaṇanti pacchā vuttaṃ. Paccuppannārammaṇesupi upādārūpārammaṇāni cattāri paṭhamaṃ vuttāni, tato bhūtarūpārammaṇaṃ. Upādārūpārammaṇesupi dūratare dūre, sīghataraṃ sīghañca ārammaṇasampaṭicchanadīpanatthaṃ cakkhādīnaṃ desanākkamo. Cakkhusotadvayañhi dūragocaranti paṭhamaṃ vuttaṃ. Tatrāpi cakkhu dūrataragocaranti sabbapaṭhamaṃ vuttaṃ. Passantopi hi dūratare nadisotaṃ na tassa saddaṃ suṇāti. Ghānajivhāsupi ghānaṃ sīghataravuttīti paṭhamaṃ vuttaṃ. Purato ṭhapitamattassa hi bhojanassa gandho gayhatīti. Yathāṭhānaṃ vā tesaṃ desanākkamo. Imasmiñhi sarīre sabbupari cakkhussa adhiṭṭhānaṃ, tassa adho sotassa, tassa adho ghānassa, tassa adho jivhāya, tathā kāyassa yebhuyyena, mano pana arūpībhāvato sabbapacchā vutto. Taṃtaṃgocarattā tassa tassānantaraṃ bāhirāyatanāni vuttānīti vuttovāyamatthoti evampi imesaṃ kamo veditabbo.
ததோதி ஹத³யவத்து²பே⁴த³தோ. யஞ்ஹி ஹத³யவத்து²ங் நிஸ்ஸாய ஏகங் மனோவிஞ்ஞாணங் பவத்ததி, ந ததே³வ நிஸ்ஸாய அஞ்ஞங் பவத்ததி. நித்³தே³ஸவஸேனாதி ஸங்கே²பவித்தா²ரனித்³தே³ஸவஸேன. யோஜேதப்³ப³ங் ‘‘குஸலஸமுட்டா²னங் குஸலஸமுட்டா²னஸ்ஸ ஸபா⁴க³’’ந்திஆதி³னா.
Tatoti hadayavatthubhedato. Yañhi hadayavatthuṃ nissāya ekaṃ manoviññāṇaṃ pavattati, na tadeva nissāya aññaṃ pavattati. Niddesavasenāti saṅkhepavitthāraniddesavasena. Yojetabbaṃ ‘‘kusalasamuṭṭhānaṃ kusalasamuṭṭhānassa sabhāga’’ntiādinā.
ஸபா⁴வோதி விஸயிவிஸயபா⁴வோ, தத³பி⁴னிப்³ப³த்தியஞ்ச யொக்³யதா. காரணஸமத்த²தாதி காரணபூ⁴தா ஸமத்த²தா பச்சயபா⁴வோ. த்³வாராதி³பா⁴வோதி த்³வாராரம்மணே த்³வாரவுத்திபா⁴வோ. இமஸ்மிங் அத்தே²தி அனந்தரங் வுத்தஅத்தே². யஸ்மாதி யாய த⁴ம்மதாய யேன த்³வாராதி³பா⁴வேன காரணபூ⁴தேன. ஸம்ப⁴வனவிஸேஸனந்தி கிரியாய பராமஸனமாஹ. யங் ஸம்ப⁴வனங், த⁴ம்மதாவேஸாதி அத்தோ². ரித்தகானேவாதி து⁴வாதி³பா⁴வரித்தகானேவ. விஸமாதீ³ஸு அஜ்ஜா²ஸயோ ஏதேஸந்தி விஸமாதி³அஜ்ஜா²ஸயானி, விஸமாதி³அஜ்ஜா²ஸயானி விய ஹொந்தீதி விஸமாதி³அஜ்ஜா²ஸயானி, சக்கா²தீ³னி. விஸமபா⁴வ…பே॰… வனபா⁴வேஹீதி விஸமபா⁴வாதி³ஸன்னிஸ்ஸிதஅஹிஆதி³ஸதி³ஸுபாதி³ன்னத⁴ம்மேஹி சக்கா²தீ³ஹி, வனஸன்னிஸ்ஸிதமக்கடஸதி³ஸேன சித்தேன ச அபி⁴ரமிதத்தா. வனபா⁴வோதி ஹி வனஜ்ஜா²ஸயோதி அத்தோ².
Sabhāvoti visayivisayabhāvo, tadabhinibbattiyañca yogyatā. Kāraṇasamatthatāti kāraṇabhūtā samatthatā paccayabhāvo. Dvārādibhāvoti dvārārammaṇe dvāravuttibhāvo. Imasmiṃ attheti anantaraṃ vuttaatthe. Yasmāti yāya dhammatāya yena dvārādibhāvena kāraṇabhūtena. Sambhavanavisesananti kiriyāya parāmasanamāha. Yaṃ sambhavanaṃ, dhammatāvesāti attho. Rittakānevāti dhuvādibhāvarittakāneva. Visamādīsu ajjhāsayo etesanti visamādiajjhāsayāni, visamādiajjhāsayāni viya hontīti visamādiajjhāsayāni, cakkhādīni. Visamabhāva…pe… vanabhāvehīti visamabhāvādisannissitaahiādisadisupādinnadhammehi cakkhādīhi, vanasannissitamakkaṭasadisena cittena ca abhiramitattā. Vanabhāvoti hi vanajjhāsayoti attho.
புரிமந்தவிவித்ததாதி புப்³ப³பா⁴க³விரஹோ. உப்பாத³தோ புரிமகொட்டா²ஸோ ஹி இத⁴ புரிமந்தோ. அபரந்தேதி அபரபா⁴கே³, ப⁴ங்க³தோ உத்³த⁴ந்தி அத்தோ². உத³யப்³ப³யபரிச்சி²ன்னோ ஹி ஸபா⁴வத⁴ம்மோ. யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘அனிதா⁴னக³தா ப⁴க்³கா³, புஞ்ஜோ நத்தி² அனாக³தே’’தி (மஹானி॰ 10). ஸதா³ அபா⁴வோதி ந ஸதா³ அபா⁴வபதிட்டா²பனங் ஸப்³ப³காலம்பி நத்தீ²தி, அத² கோ² உத³யப்³ப³யபரிச்சி²ன்னத்தா ஸதா³பா⁴வபடிக்கே²போதி ஆஹ ‘‘அனிச்சலக்க²ண’’ந்தி. ஸபா⁴வவிஜஹனந்தி ப⁴ங்க³ப்பத்திமாஹ . விபரிவத்தனங் உப்பாத³ஜராவத்தா²ஹி ஸந்தானங் வினா ந விகாராபத்தீதி ஆஹ ‘‘ஸந்தானவிகாராபத்தி வா’’தி.
Purimantavivittatāti pubbabhāgaviraho. Uppādato purimakoṭṭhāso hi idha purimanto. Aparanteti aparabhāge, bhaṅgato uddhanti attho. Udayabbayaparicchinno hi sabhāvadhammo. Yaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘anidhānagatā bhaggā, puñjo natthi anāgate’’ti (mahāni. 10). Sadā abhāvoti na sadā abhāvapatiṭṭhāpanaṃ sabbakālampi natthīti, atha kho udayabbayaparicchinnattā sadābhāvapaṭikkhepoti āha ‘‘aniccalakkhaṇa’’nti. Sabhāvavijahananti bhaṅgappattimāha . Viparivattanaṃ uppādajarāvatthāhi santānaṃ vinā na vikārāpattīti āha ‘‘santānavikārāpatti vā’’ti.
ஜாதித⁴ம்மதாதீ³ஹீதி ஜாதிஜராப்³யாதி⁴மரணாதி³ஸபா⁴வதாஹி. அனிட்ட²தாதி ந இட்ட²தா, து³க்க²தாதி அத்தோ². புரிமங் ஸாமஞ்ஞலக்க²ணந்தி ‘‘படிபீளனட்டே²னா’’தி புப்³பே³ ஸாமஞ்ஞதோ வுத்தங் து³க்க²லக்க²ணங். பச்சயவஸேன து³க்க²னாகாரேன பவத்தமானானங் ஸபா⁴வத⁴ம்மானங் து³க்க²னங் புக்³க³லஸ்ஸேவ வஸேன து³க்க²மதாதி ஆஹ ‘‘புக்³க³லஸ்ஸ பீளனதோ து³க்க²ம’’ந்தி. து³க்க²வசனந்தி ‘‘து³க்க²’’ந்தி ஸத்து² வசனங்.
Jātidhammatādīhīti jātijarābyādhimaraṇādisabhāvatāhi. Aniṭṭhatāti na iṭṭhatā, dukkhatāti attho. Purimaṃ sāmaññalakkhaṇanti ‘‘paṭipīḷanaṭṭhenā’’ti pubbe sāmaññato vuttaṃ dukkhalakkhaṇaṃ. Paccayavasena dukkhanākārena pavattamānānaṃ sabhāvadhammānaṃ dukkhanaṃ puggalasseva vasena dukkhamatāti āha ‘‘puggalassa pīḷanato dukkhama’’nti. Dukkhavacananti ‘‘dukkha’’nti satthu vacanaṃ.
‘‘நத்தி² ஏதஸ்ஸ வஸவத்தகோ’’தி இமினா நத்தி² ஏதஸ்ஸ அத்தாதி அனத்தாதி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி, ‘‘நாபி இத³ங் வஸவத்தக’’ந்தி இமினா பன ந அத்தாதி அனத்தாதி. அத்தனோதி நியகஜ்ஜ²த்தங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. பரஸ்மிந்தி ததோ அஞ்ஞஸ்மிங். பரஸ்ஸ ச அத்தனீதி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ. தங் ஏதஸ்ஸ நத்தீ²தி தங் யதா²வுத்தபரபரிகப்பிதங் வஸவத்தகங் ஏதஸ்ஸ சக்கா²தி³னோ நத்தி², ஏதேன சதுகோடிகஸுஞ்ஞதாய ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. ‘‘ஸுஞ்ஞங் தங் தேன வஸவத்தனாகாரேனா’’தி இமினா உப⁴யதா²பி அவஸவத்தனட்டே² த³ஸ்ஸிதப்³பே³ தத்த² தாவ ஏகங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பரஸ்ஸா’’திஆதி³ங் வத்வா புன ‘‘அத² வா’’திஆதி³னா இதரங் த³ஸ்ஸேதி. ஸாமி ஏவ ஸாமிகோ, ந ஸாமிகோ அஸ்ஸாமிகோதி ஏவங் அத்தே² க³ய்ஹமானே ‘‘அஸ்ஸாமிகதோ’’தி பத³ஸ்ஸ ஸுஞ்ஞவிஸேஸனதாய பயோஜனங் நத்தி². காமகாரியந்தி யதா²காமகரணீயங். அவஸவத்தனத்த²ங் விஸேஸெத்வா த³ஸ்ஸேதி ஸமாஸத்³வயத்த²ஸங்க³ஹதோ.
‘‘Natthi etassa vasavattako’’ti iminā natthi etassa attāti anattāti imamatthaṃ dasseti, ‘‘nāpi idaṃ vasavattaka’’nti iminā pana na attāti anattāti. Attanoti niyakajjhattaṃ sandhāya vadati. Parasminti tato aññasmiṃ. Parassa ca attanīti etthāpi eseva nayo. Taṃ etassa natthīti taṃ yathāvuttaparaparikappitaṃ vasavattakaṃ etassa cakkhādino natthi, etena catukoṭikasuññatāya saṅgaho daṭṭhabbo. ‘‘Suññaṃ taṃ tena vasavattanākārenā’’ti iminā ubhayathāpi avasavattanaṭṭhe dassitabbe tattha tāva ekaṃ dassetuṃ ‘‘parassā’’tiādiṃ vatvā puna ‘‘atha vā’’tiādinā itaraṃ dasseti. Sāmi eva sāmiko, na sāmiko assāmikoti evaṃ atthe gayhamāne ‘‘assāmikato’’ti padassa suññavisesanatāya payojanaṃ natthi. Kāmakāriyanti yathākāmakaraṇīyaṃ. Avasavattanatthaṃ visesetvā dasseti samāsadvayatthasaṅgahato.
ஸஸந்தானே த⁴ம்மானங் விஸதி³ஸுப்பத்தி இத⁴ பா⁴வஸங்கந்திக³மனங் நாமாதி ஆஹ ‘‘ஸந்ததியங் பா⁴வந்தருப்பத்தியேவா’’தி. ததா² விஸதி³ஸுப்பத்தியங் புரிமாகாரவிக³மோ பகதிபா⁴வவிஜஹனந்தி ஆஹ ‘‘ஸந்ததியா யதா²பவத்தாகாரவிஜஹன’’ந்தி. ப⁴வதீதி வா பா⁴வோ, அவத்தா²விஸேஸோ, தஸ்ஸ ஸங்கமனங் பா⁴வஸங்கந்தி. ஸபா⁴வத⁴ம்மோ ஹி உப்பாத³க்க²ணங் டி²திக்க²ணஞ்ச பத்வா பி⁴ஜ்ஜதீதி உப்பாதா³வத்தா²ய ஜராவத்த²ங், ததோ ப⁴ங்கா³வத்த²ங் ஸங்கமதீதி வுச்சதி. ததா² ஸங்கமதோ ச அத்தலாப⁴க்க²ணதோ உத்³த⁴ங் ஜராமரணேஹி தங்ஸபா⁴வபரிச்சாகோ³ பகதிபா⁴வவிஜஹனந்தி க²ணவஸேன சேதங் யோஜேதப்³ப³ங். புப்³பா³பரவஸேனாதி ச க²ணானங் புப்³பா³பரவஸேனாதி அத்தோ² ஸம்ப⁴வதி. ஏகத்த²த்தாதி ஸமானாதி⁴கரணத்தா, ந பன விஸேஸனவிஸேஸிதப்³ப³பா⁴வானங் ஏகத்தா. ‘‘சக்கு²ங் அனிச்ச’’ந்தி வுத்தே ‘‘அனிச்சங் சக்கு²’’ந்திபி வுத்தமேவ ஹோதீதி ‘‘யங் சக்கு², தங் அனிச்சங், யங் அனிச்சங், தங் சக்கு²’’ந்தி ஆபன்னமேவாதி ஆஹ ‘‘அனிச்சானங் ஸேஸத⁴ம்மானம்பி சக்கு²பா⁴வோ ஆபஜ்ஜதீ’’தி.
Sasantāne dhammānaṃ visadisuppatti idha bhāvasaṅkantigamanaṃ nāmāti āha ‘‘santatiyaṃ bhāvantaruppattiyevā’’ti. Tathā visadisuppattiyaṃ purimākāravigamo pakatibhāvavijahananti āha ‘‘santatiyā yathāpavattākāravijahana’’nti. Bhavatīti vā bhāvo, avatthāviseso, tassa saṅkamanaṃ bhāvasaṅkanti. Sabhāvadhammo hi uppādakkhaṇaṃ ṭhitikkhaṇañca patvā bhijjatīti uppādāvatthāya jarāvatthaṃ, tato bhaṅgāvatthaṃ saṅkamatīti vuccati. Tathā saṅkamato ca attalābhakkhaṇato uddhaṃ jarāmaraṇehi taṃsabhāvapariccāgo pakatibhāvavijahananti khaṇavasena cetaṃ yojetabbaṃ. Pubbāparavasenāti ca khaṇānaṃ pubbāparavasenāti attho sambhavati. Ekatthattāti samānādhikaraṇattā, na pana visesanavisesitabbabhāvānaṃ ekattā. ‘‘Cakkhuṃ anicca’’nti vutte ‘‘aniccaṃ cakkhu’’ntipi vuttameva hotīti ‘‘yaṃ cakkhu, taṃ aniccaṃ, yaṃ aniccaṃ, taṃ cakkhu’’nti āpannamevāti āha ‘‘aniccānaṃ sesadhammānampi cakkhubhāvo āpajjatī’’ti.
தேஹி ச அனிச்சது³க்க²லக்க²ணேஹி ச அனத்தலக்க²ணமேவ விஸேஸேன த³ஸ்ஸிதங் ‘‘யத³னிச்சங், தங் து³க்க²ங், யங் து³க்க²ங், தத³னத்தா’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 3.15, 45, 76, 85; 2.4.1, 2; படி॰ ம॰ 2.10) விய. தோ³ஸலக்க²ணாகாரனித³ஸ்ஸனத்தோ²தி தோ³ஸஸ்ஸ லக்கி²தப்³பா³காரனித³ஸ்ஸனத்தோ². ஏவங் து³க்கே²னாதி ஏவங் நானப்பகாரேன அக்கி²ரோகா³தி³து³க்கே²ன ஆபா³த⁴தாய. அனத்தலக்க²ணதீ³பகானந்தி அனத்ததாபஞ்ஞாபனஸ்ஸ ஜோதகானங் உபாயபூ⁴தானங். ந ஹி க⁴டபே⁴த³கண்டகவேதா⁴தி³வஸேன லப்³ப⁴மானா அனிச்சது³க்க²தா ஸத்தானங் ஏகந்ததோ அனத்ததாதி⁴க³மஹேதூ ஹொந்தி. பச்சயபடிப³த்³த⁴தாஅபி⁴ண்ஹஸம்படிபீளனாதி³வஸேன பன லப்³ப⁴மானா ஹொந்தி. ததா² ஹி சக்கா²தீ³னி கம்மாதி³மஹாபூ⁴தாதி³பச்சயபடிப³த்³த⁴வுத்தீனி, ததோ ஏவ அஹுத்வா ஸம்ப⁴வந்தி, ஹுத்வா படிவெந்தீதி அனிச்சானி, அபி⁴ண்ஹஸம்படிபீளிதத்தா து³க்கா²னி, ஏவங்பூ⁴தானி ச அவஸவத்தனதோ அனத்தகானீதி பரிக்³க³ஹே டி²தேஹி ஸமுபசிதஞாணஸம்பா⁴ரேஹி பஸ்ஸிதுங் ஸக்கா.
Tehi ca aniccadukkhalakkhaṇehi ca anattalakkhaṇameva visesena dassitaṃ ‘‘yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ, yaṃ dukkhaṃ, tadanattā’’tiādīsu (saṃ. ni. 3.15, 45, 76, 85; 2.4.1, 2; paṭi. ma. 2.10) viya. Dosalakkhaṇākāranidassanatthoti dosassa lakkhitabbākāranidassanattho. Evaṃ dukkhenāti evaṃ nānappakārena akkhirogādidukkhena ābādhatāya. Anattalakkhaṇadīpakānanti anattatāpaññāpanassa jotakānaṃ upāyabhūtānaṃ. Na hi ghaṭabhedakaṇṭakavedhādivasena labbhamānā aniccadukkhatā sattānaṃ ekantato anattatādhigamahetū honti. Paccayapaṭibaddhatāabhiṇhasampaṭipīḷanādivasena pana labbhamānā honti. Tathā hi cakkhādīni kammādimahābhūtādipaccayapaṭibaddhavuttīni, tato eva ahutvā sambhavanti, hutvā paṭiventīti aniccāni, abhiṇhasampaṭipīḷitattā dukkhāni, evaṃbhūtāni ca avasavattanato anattakānīti pariggahe ṭhitehi samupacitañāṇasambhārehi passituṃ sakkā.
கத²ங் பனேதேஸங் ஹுத்வா அபா⁴வோ ஜானிதப்³போ³தி? க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தத³ஸ்ஸனதோ. தங் கத²ங் ஞாயதீதி? யுத்திதோ. கா பனெத்த² யுத்தீதி? விஸேஸக்³க³ஹணங். யதி³ சக்கா²தீ³னங் க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தங் ந ஸியா, ப³ஹிபச்சயபே⁴தே³ யதி³த³ங் பச்சா² விஸேஸக்³க³ஹணங், தங் ந ஸியா. யஸ்ஸ ஹி தாதி³ஸங் க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தங் நத்தி², தஸ்ஸ அஸதி ப³ஹிபச்சயவிஸேஸே கத²ங் பச்சா² விஸேஸக்³க³ஹணங் ப⁴வெய்ய, ப⁴வதி ச விஸேஸக்³க³ஹணங். தஸ்மா அத்தி² நேஸங் க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தங் யங் ஸணிகங் ஸணிகங் வட்³டெ⁴ந்தங் பச்சா² பாகடதரங் ஜாயதீதி. ததா² ஹி ஸரீரஸ்ஸ தாவ ஆனாபானானங் அனவத்தா²னதோ பரிஸ்ஸமதோ ச விஸேஸக்³க³ஹணங். அனவத்தி²தா ஹி அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸா வாதா வாரேன வாரேன பவத்தனதோ. யதி³ ஹி அஸ்ஸஸிதே வா பஸ்ஸஸ்ஸிதே வா ஸரீரஸ்ஸ கோசி பச்சா² விஸேஸோ ந ஸியா, ந நேஸங் கோசி பே⁴தோ³ ஸியா, தி³ட்டோ² ச ஸோ. தஸ்மா அஸ்ஸஸிதங் ஸரீரங் அஞ்ஞதா² ஹொந்தங் கமேன தாதி³ஸங் அவத்த²ங் பாபுணாதி. யா பஸ்ஸாஸஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி, பஸ்ஸஸிதே ச புன ததே²வ அஸ்ஸாஸஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதீதி ஆனாபானானங் அனவத்தா²னதோபி ஸரீரஸ்ஸ விஸேஸக்³க³ஹணங் அஞ்ஞத²த்தஸித்³தி⁴. ததா² பரிஸ்ஸமோபி அஸதி விஸேஸே பச்சா² ஸரீரஸ்ஸ ந ஸியா, யேனாயங் இரியாபத²ந்தராதீ³னி ஸேவனேன பரிஸ்ஸமவினோத³னங் கரோதி.
Kathaṃ panetesaṃ hutvā abhāvo jānitabboti? Khaṇe khaṇe aññathattadassanato. Taṃ kathaṃ ñāyatīti? Yuttito. Kā panettha yuttīti? Visesaggahaṇaṃ. Yadi cakkhādīnaṃ khaṇe khaṇe aññathattaṃ na siyā, bahipaccayabhede yadidaṃ pacchā visesaggahaṇaṃ, taṃ na siyā. Yassa hi tādisaṃ khaṇe khaṇe aññathattaṃ natthi, tassa asati bahipaccayavisese kathaṃ pacchā visesaggahaṇaṃ bhaveyya, bhavati ca visesaggahaṇaṃ. Tasmā atthi nesaṃ khaṇe khaṇe aññathattaṃ yaṃ saṇikaṃ saṇikaṃ vaḍḍhentaṃ pacchā pākaṭataraṃ jāyatīti. Tathā hi sarīrassa tāva ānāpānānaṃ anavatthānato parissamato ca visesaggahaṇaṃ. Anavatthitā hi assāsapassāsā vātā vārena vārena pavattanato. Yadi hi assasite vā passassite vā sarīrassa koci pacchā viseso na siyā, na nesaṃ koci bhedo siyā, diṭṭho ca so. Tasmā assasitaṃ sarīraṃ aññathā hontaṃ kamena tādisaṃ avatthaṃ pāpuṇāti. Yā passāsassa paccayo hoti, passasite ca puna tatheva assāsassa paccayo hotīti ānāpānānaṃ anavatthānatopi sarīrassa visesaggahaṇaṃ aññathattasiddhi. Tathā parissamopi asati visese pacchā sarīrassa na siyā, yenāyaṃ iriyāpathantarādīni sevanena parissamavinodanaṃ karoti.
அத² வா ரூபாதி³பே⁴த³தோபி விஸேஸக்³க³ஹணங். ரூபக³ந்த⁴ரஸப²ஸ்ஸாதீ³னஞ்ஹி விஸேஸேன யோ ஸரீரே அனிந்த்³ரியப³த்³தே⁴ஸு ச கீ²ரூத³கவத்த²புப்ப²ப²லோஸதி⁴த⁴ஞ்ஞாதீ³னங் பச்சா² விஸேஸோ க³ய்ஹதி, ஸோ அஸதி ப³ஹிபச்சயவிஸேஸே நேஸங் ஜராதி³அவத்தா²ஸு வண்ணப³லாதி³பே⁴தோ³, ரஸவீரியவிபாகானுபா⁴வபே⁴தோ³ ச க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தங் வினா கத²முபலப்³பெ⁴ய்ய. யங் பன தங் த⁴ம்மதாரூபங் ஸிலாதி³, தத்த² கத²ந்தி? தஸ்ஸாபி ஸீதுண்ஹஸம்ப²ஸ்ஸபே⁴த³தோ அத்தே²வ விஸேஸக்³க³ஹணங். தங் க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தங் வினா ந யுஜ்ஜதீதி. ஸதி ச ரூபாதி³பே⁴தே³ ஸித்³தோ⁴வ தங்னிஸ்ஸயமஹாபூ⁴தபே⁴தோ³பி. ந ஹி நிஸ்ஸயமஹாபூ⁴தபே⁴தே³ன வினா நிஸ்ஸிதபே⁴தோ³ ஸம்ப⁴வதீதி. ஏவங் தாவ ரூபத⁴ம்மானங் விஸேஸக்³க³ஹணதோ க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தங், ததோ ச ஹுத்வா அபா⁴வஸித்³தி⁴.
Atha vā rūpādibhedatopi visesaggahaṇaṃ. Rūpagandharasaphassādīnañhi visesena yo sarīre anindriyabaddhesu ca khīrūdakavatthapupphaphalosadhidhaññādīnaṃ pacchā viseso gayhati, so asati bahipaccayavisese nesaṃ jarādiavatthāsu vaṇṇabalādibhedo, rasavīriyavipākānubhāvabhedo ca khaṇe khaṇe aññathattaṃ vinā kathamupalabbheyya. Yaṃ pana taṃ dhammatārūpaṃ silādi, tattha kathanti? Tassāpi sītuṇhasamphassabhedato attheva visesaggahaṇaṃ. Taṃ khaṇe khaṇe aññathattaṃ vinā na yujjatīti. Sati ca rūpādibhede siddhova taṃnissayamahābhūtabhedopi. Na hi nissayamahābhūtabhedena vinā nissitabhedo sambhavatīti. Evaṃ tāva rūpadhammānaṃ visesaggahaṇato khaṇe khaṇe aññathattaṃ, tato ca hutvā abhāvasiddhi.
அரூபத⁴ம்மானங் பன ஆரம்மணாதி³பே⁴தே³ன விஸேஸக்³க³ஹணங். யத்த² யத்த² ஹி ஆரம்மணே அரூபத⁴ம்மா உப்பஜ்ஜந்தி, தத்த² தத்தே²வ தே பி⁴ஜ்ஜந்தி, ந அஞ்ஞங் ஸங்கமந்தி, ஆரம்மணத⁴ம்மா ச யதா²ஸகங் க²ணதோ உத்³த⁴ங் ந திட்ட²ந்தீதி. ஸ்வாயமத்தோ² பதீ³பாதி³உதா³ஹரணேன வேதி³தப்³போ³. அஞ்ஞே ஏவ ஹி க²ணே க²ணே ரூபாத³யோ பதீ³பஜாலாய, ததா² கீ²ரதா⁴ராதீ³ஸு பதந்தீஸு, வாயும்ஹி ச பஹரந்தே ஸம்ப²ஸ்ஸானி. யதா² சேதேஸங் க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தங், கிமங்க³ங் பன சித்தசேதஸிகானங். கிஞ்ச ஸத்³த³பே⁴த³தோ, ஸத்³த³விஸேஸதோபி தன்னிமித்தானங் சித்தசேதஸிகானங் க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தங், ததோ விஸேஸக்³க³ஹணங். பகு³ணஞ்ஹி க³ந்த²ங் ஸீக⁴ங் பரிவத்தெந்தஸ்ஸ சித்தஸமுட்டா²னானங் ஸத்³தா³னங் பே⁴தோ³ தி³ட்டோ². ந ஹி காரணபே⁴தே³ன வினா ப²லபே⁴தோ³ அத்தி². யதா² தங் வாதி³தஸத்³தா³னங், ஏவங் ஆரம்மணபே⁴தே³ன அரூபத⁴ம்மானங் விஸேஸக்³க³ஹணங். தேனேவ நேஸங் க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தங் வேதி³தப்³ப³ங். ஜாதிபூ⁴மிஸம்பயுத்தத⁴ம்மபே⁴தே³ன விஸேஸக்³க³ஹணேபி ஏஸேவ நயோ. ஏவங் ரூபாரூபத⁴ம்மானங் விஸேஸக்³க³ஹணதோ க²ணே க²ணே அஞ்ஞத²த்தஸித்³தி⁴. யதோ ஹுத்வா அபா⁴வதோ சக்கா²தீ³னி அனிச்சானீதி ஸித்³தா⁴னி, அனிச்சத்தா ஏவ அபி⁴ண்ஹஸம்படிபீளனதோ து³க்கா²னி, ததோ ச அவஸவத்தனதோ அனத்தகானி. தேனாஹ ப⁴க³வா ‘‘யத³னிச்சங், தங் து³க்க²ங், யங் து³க்க²ங், தத³னத்தா’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.15, 45, 76, 85; 2.4.1, 2; படி॰ ம॰ 2.10).
Arūpadhammānaṃ pana ārammaṇādibhedena visesaggahaṇaṃ. Yattha yattha hi ārammaṇe arūpadhammā uppajjanti, tattha tattheva te bhijjanti, na aññaṃ saṅkamanti, ārammaṇadhammā ca yathāsakaṃ khaṇato uddhaṃ na tiṭṭhantīti. Svāyamattho padīpādiudāharaṇena veditabbo. Aññe eva hi khaṇe khaṇe rūpādayo padīpajālāya, tathā khīradhārādīsu patantīsu, vāyumhi ca paharante samphassāni. Yathā cetesaṃ khaṇe khaṇe aññathattaṃ, kimaṅgaṃ pana cittacetasikānaṃ. Kiñca saddabhedato, saddavisesatopi tannimittānaṃ cittacetasikānaṃ khaṇe khaṇe aññathattaṃ, tato visesaggahaṇaṃ. Paguṇañhi ganthaṃ sīghaṃ parivattentassa cittasamuṭṭhānānaṃ saddānaṃ bhedo diṭṭho. Na hi kāraṇabhedena vinā phalabhedo atthi. Yathā taṃ vāditasaddānaṃ, evaṃ ārammaṇabhedena arūpadhammānaṃ visesaggahaṇaṃ. Teneva nesaṃ khaṇe khaṇe aññathattaṃ veditabbaṃ. Jātibhūmisampayuttadhammabhedena visesaggahaṇepi eseva nayo. Evaṃ rūpārūpadhammānaṃ visesaggahaṇato khaṇe khaṇe aññathattasiddhi. Yato hutvā abhāvato cakkhādīni aniccānīti siddhāni, aniccattā eva abhiṇhasampaṭipīḷanato dukkhāni, tato ca avasavattanato anattakāni. Tenāha bhagavā ‘‘yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ, yaṃ dukkhaṃ, tadanattā’’ti (saṃ. ni. 3.15, 45, 76, 85; 2.4.1, 2; paṭi. ma. 2.10).
நிரந்தரங் பவத்தமானஸ்ஸாதி அபி⁴ண்ஹஸத்³த³த்த²ங் விஸேஸெத்வா வத³தி. தா⁴துமத்ததாயாதி தா⁴துமத்தபா⁴வேன. ஸமூஹதோதி ஸஸம்பா⁴ரசக்கா²தி³பிண்ட³தோ. ‘‘சக்கா²தீ³ன’’ந்தி இத³ங் ‘‘ஸமூஹதோ’’தி பத³ங் அபெக்கி²த்வா ஸம்ப³ந்தே⁴ ஸாமிவசனங், ‘‘வினிப்³பு⁴ஜன’’ந்தி பத³ங் அபெக்கி²த்வா கம்மத்தே²தி வேதி³தப்³ப³ங். சத்தாரிபி க⁴னானீதி ஸந்ததிஸமூஹகிச்சாரம்மணக⁴னானி. பவத்தரூபாதி³க்³க³ஹணதோதி ருப்பனாதி³வஸேன பவத்தஞ்ச தங் ரூபாதி³க்³க³ஹணஞ்சாதி பவத்தரூபாதி³க்³க³ஹணங், ததோதி யோஜேதப்³ப³ங். அனிச்சாதி³க்³க³ஹணஸ்ஸ ஸப்³பா⁴வாதி ரூபவேத³னாதி³ஞாணதோ பி⁴ன்னஸ்ஸ அனிச்சாதி³ஞாணஸ்ஸ லப்³ப⁴மானத்தா. தேன ஸதிபி ரூபாதி³அத்தா²னங் அனிச்சாதி³பா⁴வே ருப்பனாதி³பா⁴வதோ அனிச்சாதி³பா⁴வஸ்ஸ பே⁴த³மாஹ. இதா³னி தமேவ பே⁴த³ங் ஞாததீரணபரிஞ்ஞாவிஸயதாய பாகடங் காதுங் ‘‘ந ஹீ’’திஆதி³மாஹ. நாதிதா⁴விதுந்தி இத⁴ லக்க²ணலக்க²ணவந்தா பி⁴ன்னா வுத்தா. தத்த² லக்க²ணாரம்மணிகவிபஸ்ஸனாய க²ந்தா⁴ரம்மணதாவசனேன அபி⁴ன்னாதி அஞ்ஞமஞ்ஞவிரோதா⁴பாத³னேன அதிதா⁴விதுங் ந யுத்தங். கஸ்மாதி சே? வுத்தங் ‘‘தே பனாகாரா’’திஆதி³. அதி⁴ப்பாயோபி செத்த² லக்க²ணானங் ரூபாதி³ஆகாரமத்ததாவிபா⁴வனந்தி த³ட்ட²ப்³போ³. ‘‘அனிச்சங் து³க்க²ங் அனத்தா’’தி ஹி ஸங்கா²ரே ஸபா⁴வதோ ஸல்லக்கெ²ந்தோயேவ லக்க²ணானி ச ஸல்லக்கே²தீதி. யதா² அனிச்சாதி³தோ அனிச்சதாதீ³னங் வுத்தனயேன பே⁴தோ³, ஏவங் அனிச்சதாதீ³னம்பி ஸதிபி லக்க²ணபா⁴வஸாமஞ்ஞே நானாஞாணகோ³சரதாய, நானாபடிபக்க²தாய, நானிந்த்³ரியாதி⁴கதாய ச விமொக்க²முக²த்தயபூ⁴தானங் அஞ்ஞமஞ்ஞபே⁴தோ³தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அனிச்சந்தி ச க³ண்ஹந்தோ’’திஆதி³மாஹ. தங் ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவ.
Nirantaraṃpavattamānassāti abhiṇhasaddatthaṃ visesetvā vadati. Dhātumattatāyāti dhātumattabhāvena. Samūhatoti sasambhāracakkhādipiṇḍato. ‘‘Cakkhādīna’’nti idaṃ ‘‘samūhato’’ti padaṃ apekkhitvā sambandhe sāmivacanaṃ, ‘‘vinibbhujana’’nti padaṃ apekkhitvā kammattheti veditabbaṃ. Cattāripi ghanānīti santatisamūhakiccārammaṇaghanāni. Pavattarūpādiggahaṇatoti ruppanādivasena pavattañca taṃ rūpādiggahaṇañcāti pavattarūpādiggahaṇaṃ, tatoti yojetabbaṃ. Aniccādiggahaṇassa sabbhāvāti rūpavedanādiñāṇato bhinnassa aniccādiñāṇassa labbhamānattā. Tena satipi rūpādiatthānaṃ aniccādibhāve ruppanādibhāvato aniccādibhāvassa bhedamāha. Idāni tameva bhedaṃ ñātatīraṇapariññāvisayatāya pākaṭaṃ kātuṃ ‘‘na hī’’tiādimāha. Nātidhāvitunti idha lakkhaṇalakkhaṇavantā bhinnā vuttā. Tattha lakkhaṇārammaṇikavipassanāya khandhārammaṇatāvacanena abhinnāti aññamaññavirodhāpādanena atidhāvituṃ na yuttaṃ. Kasmāti ce? Vuttaṃ ‘‘te panākārā’’tiādi. Adhippāyopi cettha lakkhaṇānaṃ rūpādiākāramattatāvibhāvananti daṭṭhabbo. ‘‘Aniccaṃ dukkhaṃ anattā’’ti hi saṅkhāre sabhāvato sallakkhentoyeva lakkhaṇāni ca sallakkhetīti. Yathā aniccādito aniccatādīnaṃ vuttanayena bhedo, evaṃ aniccatādīnampi satipi lakkhaṇabhāvasāmaññe nānāñāṇagocaratāya, nānāpaṭipakkhatāya, nānindriyādhikatāya ca vimokkhamukhattayabhūtānaṃ aññamaññabhedoti dassento ‘‘aniccanti ca gaṇhanto’’tiādimāha. Taṃ suviññeyyameva.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
155. பச்சயயுக³ளவஸேனாதி அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரபச்சயத்³வயவஸேன. அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரவஸேன அப்³போ³காரதோதி அஜ்ஜ²த்திகவஸேன சேவ பா³ஹிரவஸேன ச அஸங்கரதோ.
155. Paccayayugaḷavasenāti ajjhattikabāhirapaccayadvayavasena. Ajjhattikabāhiravasena abbokāratoti ajjhattikavasena ceva bāhiravasena ca asaṅkarato.
167. விஸங்கா²ரனின்னஸ்ஸாதி நிப்³பா³னபோணஸ்ஸ. வினிமுத்தஸங்கா²ரஸ்ஸாதி ஸமுச்சே²த³படிபஸ்ஸத்³தி⁴விமுத்தீஹி ஸமுகே²ன, தப்படிப³த்³த⁴ச²ந்த³ராக³ப்பஹானேன ச ஸுட்டு² வினிமுத்தஸங்கா²ரஸ்ஸ பரமஸ்ஸாஸபா⁴வேன, க³திபா⁴வேன ச பதிட்டா²னபூ⁴தே. ‘‘நிப்³பா³னங் அரஹதோ க³தீ’’தி (படி॰ 339) ஹி வுத்தங். டி²திபா⁴வேனாதி ச பாடோ². தங்ஸச்சி²கரணாபா⁴வேதி தஸ்ஸ நிப்³பா³னஸ்ஸ ஸச்சி²கரணாபா⁴வே. நீதோதி பாபிதோ, பகாஸிதோதி அத்தோ².
167. Visaṅkhāraninnassāti nibbānapoṇassa. Vinimuttasaṅkhārassāti samucchedapaṭipassaddhivimuttīhi samukhena, tappaṭibaddhachandarāgappahānena ca suṭṭhu vinimuttasaṅkhārassa paramassāsabhāvena, gatibhāvena ca patiṭṭhānabhūte. ‘‘Nibbānaṃ arahato gatī’’ti (paṭi. 339) hi vuttaṃ. Ṭhitibhāvenāti ca pāṭho. Taṃsacchikaraṇābhāveti tassa nibbānassa sacchikaraṇābhāve. Nītoti pāpito, pakāsitoti attho.
சுண்ணிதந்தி பே⁴தி³தங். த்வமேவ கிங் ந ஜானாஸீதி கிங் த்வங் ந ஜானாஸியேவாதி அத்தோ². ‘‘கிங் த்வங் ஏகங் நானங் ஜானாஸி, கிங் த்வங் ந ஜானாஸி ஏவா’’தி ஏவங் விக்கே²பங் கரொந்தங் பரவாதி³ங் ‘‘நனு ஞாதே’’திஆதி³னா ஸகவாதீ³ நிப³ந்த⁴தி. விப⁴ஜித்வாதி ‘‘ராகா³தீ³னங் கீ²ணந்தே உப்பன்னத்தா’’தி பா⁴வத்த²ங் விப⁴ஜித்வா. ராகா³தீ³னங் க²யா ந ஹொந்தீதி யோஜனா. ஸஸபா⁴வதா ச நிப்³பா³னஸ்ஸ ஆபன்னா ஹோதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
Cuṇṇitanti bheditaṃ. Tvameva kiṃ na jānāsīti kiṃ tvaṃ na jānāsiyevāti attho. ‘‘Kiṃ tvaṃ ekaṃ nānaṃ jānāsi, kiṃ tvaṃ na jānāsi evā’’ti evaṃ vikkhepaṃ karontaṃ paravādiṃ ‘‘nanu ñāte’’tiādinā sakavādī nibandhati. Vibhajitvāti ‘‘rāgādīnaṃ khīṇante uppannattā’’ti bhāvatthaṃ vibhajitvā. Rāgādīnaṃ khayā na hontīti yojanā. Sasabhāvatā ca nibbānassa āpannā hotīti sambandho.
நிப்³பா³னாரம்மணகரணேன காரணபூ⁴தேன. ஹேதுஅத்தே² ஹி இத³ங் கரணவசனங். கிலேஸக்க²யமத்ததங் வா நிப்³பா³னஸ்ஸ இச்ச²தோ கிலேஸக்க²யேன ப⁴விதப்³ப³ந்தி யோஜனா.
Nibbānārammaṇakaraṇena kāraṇabhūtena. Hetuatthe hi idaṃ karaṇavacanaṃ. Kilesakkhayamattataṃ vā nibbānassa icchato kilesakkhayena bhavitabbanti yojanā.
ஏவங் கிலேஸக்க²யமத்தே நிப்³பா³னே கே²பேதப்³பா³ கிலேஸா ப³ஹுவிதா⁴ நானப்பகாரா, மக்³கோ³ ச ஓதி⁴ஸோ கிலேஸே கே²பேதி. ஸ்வாயங் ‘‘கதமங் கிலேஸக்க²யங் நிப்³பா³னங் ஆரம்மணங் கத்வா கதமே கிலேஸே கே²பேதீ’’தி புரிமபுச்சா²த்³வயமேவ வத³தி. ததே³வாதி யங் ‘‘அவிஜ்ஜாதண்ஹானங் கிஞ்சி ஏகதே³ஸமத்தம்பீ’’தி வுத்தங், ததே³வ.
Evaṃ kilesakkhayamatte nibbāne khepetabbā kilesā bahuvidhā nānappakārā, maggo ca odhiso kilese khepeti. Svāyaṃ ‘‘katamaṃ kilesakkhayaṃ nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā katame kilese khepetī’’ti purimapucchādvayameva vadati. Tadevāti yaṃ ‘‘avijjātaṇhānaṃ kiñci ekadesamattampī’’ti vuttaṃ, tadeva.
எத்த² ச யாயங் ‘‘கிலேஸக்க²யோவ நிப்³பா³ன’’ந்தி நிப்³பா³னஸ்ஸ அபா⁴வதாசோத³னா, தத்ராயங் ஆக³மதோ யுத்திதோ சஸ்ஸ பா⁴வாபா⁴வவிபா⁴வனா. தஞ்ஹி ப⁴க³வதா –
Ettha ca yāyaṃ ‘‘kilesakkhayova nibbāna’’nti nibbānassa abhāvatācodanā, tatrāyaṃ āgamato yuttito cassa bhāvābhāvavibhāvanā. Tañhi bhagavatā –
‘‘அத்தி², பி⁴க்க²வே, அஜாதங் அபூ⁴தங் அகதங் அஸங்க²த’’ந்தி (உதா³॰ 73; இதிவு॰ 43).
‘‘Atthi, bhikkhave, ajātaṃ abhūtaṃ akataṃ asaṅkhata’’nti (udā. 73; itivu. 43).
‘‘அத்தி² , பி⁴க்க²வே, ததா³யதனங், யத்த² நேவ பத²வீ ந ஆபோ ந தேஜோ ந வாயோ’’தி (உதா³॰ 71) –
‘‘Atthi , bhikkhave, tadāyatanaṃ, yattha neva pathavī na āpo na tejo na vāyo’’ti (udā. 71) –
ச ஆதி³னா, ததா² –
Ca ādinā, tathā –
‘‘க³ம்பீ⁴ரோ து³த்³த³ஸோ து³ரனுபோ³தோ⁴ ஸந்தோ பணீதோ அதக்காவசரோ நிபுணோ பண்டி³தவேத³னீயோ’’தி (ம॰ நி॰ 2.337; ஸங்॰ நி॰ 1.172; மஹாவ॰ 7-8) –
‘‘Gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo’’ti (ma. ni. 2.337; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 7-8) –
‘‘அஸங்க²தஞ்ச வோ, பி⁴க்க²வே, தே³ஸெஸ்ஸாமி அஸங்க²தகா³மினிஞ்ச படிபத³ங், அனதங், அனாஸவங், ஸச்சங், பாரங், நிபுணங், ஸுது³த்³த³ஸங், அஜஜ்ஜரங், து⁴வங், அபலோகிதங், அனித³ஸ்ஸனங், நிப்பபஞ்சங், ஸந்தங், அமதங், பணீதங், ஸிவங், கே²மங், தண்ஹாக்க²யங், அச்ச²ரியங், அப்³பு⁴தங், அனீதிகங், அனீதிகத⁴ம்மங், நிப்³பா³னங், அப்³யாப³ஜ்ஜ²ங், விராக³ங், ஸுத்³தி⁴ங், முத்திங், அனாலயங், தீ³பங், லேணங், தாணங், ஸரணங், பராயணஞ்ச வோ, பி⁴க்க²வே, தே³ஸெஸ்ஸாமி பராயணகா³மினிஞ்ச படிபத³’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 4.377) –
‘‘Asaṅkhatañca vo, bhikkhave, desessāmi asaṅkhatagāminiñca paṭipadaṃ, anataṃ, anāsavaṃ, saccaṃ, pāraṃ, nipuṇaṃ, sududdasaṃ, ajajjaraṃ, dhuvaṃ, apalokitaṃ, anidassanaṃ, nippapañcaṃ, santaṃ, amataṃ, paṇītaṃ, sivaṃ, khemaṃ, taṇhākkhayaṃ, acchariyaṃ, abbhutaṃ, anītikaṃ, anītikadhammaṃ, nibbānaṃ, abyābajjhaṃ, virāgaṃ, suddhiṃ, muttiṃ, anālayaṃ, dīpaṃ, leṇaṃ, tāṇaṃ, saraṇaṃ, parāyaṇañca vo, bhikkhave, desessāmi parāyaṇagāminiñca paṭipada’’nti (saṃ. ni. 4.377) –
ஏவமாதீ³ஹி ச ஸுத்தபதே³ஹி ‘‘அப்பச்சயா த⁴ம்மா, அஸங்க²தா த⁴ம்மா (த⁴॰ ஸ॰ து³கமாதிகா 7), ஸப்³ப³ஞ்ச ரூபங் அஸங்க²தா ச தா⁴தூ’’திஆதீ³ஹி (த⁴॰ ஸ॰ 1192, 1198, 1200) அபி⁴த⁴ம்மபதே³ஸேஹி ச பரமத்த²பா⁴வேனேவ தே³ஸிதங். ந ஹி ஸபா⁴வவிரஹிதஸ்ஸ அபா⁴வமத்தஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ராஸங்க²தாதி³பா⁴வோ அப்³யாகதத⁴ம்மாதி³பா⁴வோ ச யுத்தோ, வுத்தோ ச ஸோ. தஸ்மா ந அபா⁴வமத்தங் நிப்³பா³னங்.
Evamādīhi ca suttapadehi ‘‘appaccayā dhammā, asaṅkhatā dhammā (dha. sa. dukamātikā 7), sabbañca rūpaṃ asaṅkhatā ca dhātū’’tiādīhi (dha. sa. 1192, 1198, 1200) abhidhammapadesehi ca paramatthabhāveneva desitaṃ. Na hi sabhāvavirahitassa abhāvamattassa gambhīrāsaṅkhatādibhāvo abyākatadhammādibhāvo ca yutto, vutto ca so. Tasmā na abhāvamattaṃ nibbānaṃ.
அபி சாயங் அபா⁴வவாதீ³ ஏவங் புச்சி²தப்³போ³ – யதி³ கிலேஸாபா⁴வோ நிப்³பா³னங், ஸ்வாயமபா⁴வோ ஏகோ வா ஸியா அனேகோ வா? யதி³ ஏகோ, ஏகேனேவ மக்³கே³ன கதோ ஸச்சி²கதோ ச ஹோதீதி உபரிமானங் மக்³கா³னங் நிரத்த²கதா ஆபஜ்ஜதி. ந ஹி ஏகங் அனேகேஹி கம்மப்பவத்தேஹி ஸாதே⁴தப்³ப³ங் தி³ட்ட²ங். அத² ஸியா ஏகோவ ஸோ கிலேஸாபா⁴வோ, ந பன மக்³கே³ஹி காதப்³போ³, அத² கோ² ஸச்சி²காதப்³போ³தி. ஏவங் ஸதி ஸுட்டு²தரங் மக்³க³ஸ்ஸ நிரத்த²கதா ஆபஜ்ஜதி கிலேஸானங் அப்பஹானதோ. அகரொந்தோ ச மக்³கோ³ கிலேஸாபா⁴வங் தஸ்ஸ ஸச்சி²கிரியாய கமத்த²ங் ஸாதெ⁴ய்ய, அத² மக்³கா³னங் ஸங்யோஜனத்தயப்பஹானாதி³படினியதகிச்சதாய பஹாயகவிபா⁴கே³ன கிலேஸாபா⁴வபே⁴தோ³, ஏவங் ஸதி வினா ஸபா⁴வபே⁴த³ங் ப³ஹுபா⁴வோ நத்தீ²தி ப³ஹுபா⁴வதாபதே³ஸேனஸ்ஸ ஸஸபா⁴வதா ஆபன்னா. அதா²பி ஸியா ‘‘யேஸங் அபா⁴வோ, தேஸங் ப³ஹுபா⁴வேன ப³ஹுபா⁴வோபசாரோ’’தி, ஏவங் ஸதி யேஸங் அபா⁴வோ, தேஸங் ஸபா⁴வதாய ஸஸபா⁴வோபசாரோபி ஸியா. ததா² தேஸங் கிலேஸஸங்க²தாதி³தாய கிலேஸஸங்க²தாதி³பா⁴வா ச ஸியுங், ந சேதங் யுத்தந்தி ந தேஸங் ப³ஹுபா⁴வோபசாரோ யுத்தோ. ஏகபா⁴வோபி சஸ்ஸ அஸபா⁴வதாய ஏவ வத்துங் ந ஸக்காதி சே? ந, அபா⁴வஸாமஞ்ஞதோ, அபா⁴வஸாமஞ்ஞேன அபே⁴த³ஸமஞ்ஞாய ஏகத்தனித்³தே³ஸோ. ஸதி ச ஏகத்தே புப்³பே³ வுத்ததோ³ஸானதிவத்தி.
Api cāyaṃ abhāvavādī evaṃ pucchitabbo – yadi kilesābhāvo nibbānaṃ, svāyamabhāvo eko vā siyā aneko vā? Yadi eko, ekeneva maggena kato sacchikato ca hotīti uparimānaṃ maggānaṃ niratthakatā āpajjati. Na hi ekaṃ anekehi kammappavattehi sādhetabbaṃ diṭṭhaṃ. Atha siyā ekova so kilesābhāvo, na pana maggehi kātabbo, atha kho sacchikātabboti. Evaṃ sati suṭṭhutaraṃ maggassa niratthakatā āpajjati kilesānaṃ appahānato. Akaronto ca maggo kilesābhāvaṃ tassa sacchikiriyāya kamatthaṃ sādheyya, atha maggānaṃ saṃyojanattayappahānādipaṭiniyatakiccatāya pahāyakavibhāgena kilesābhāvabhedo, evaṃ sati vinā sabhāvabhedaṃ bahubhāvo natthīti bahubhāvatāpadesenassa sasabhāvatā āpannā. Athāpi siyā ‘‘yesaṃ abhāvo, tesaṃ bahubhāvena bahubhāvopacāro’’ti, evaṃ sati yesaṃ abhāvo, tesaṃ sabhāvatāya sasabhāvopacāropi siyā. Tathā tesaṃ kilesasaṅkhatāditāya kilesasaṅkhatādibhāvā ca siyuṃ, na cetaṃ yuttanti na tesaṃ bahubhāvopacāro yutto. Ekabhāvopi cassa asabhāvatāya eva vattuṃ na sakkāti ce? Na, abhāvasāmaññato, abhāvasāmaññena abhedasamaññāya ekattaniddeso. Sati ca ekatte pubbe vuttadosānativatti.
ப³ஹுபா⁴வே ச ஸஸபா⁴வதா ஸித்³தா⁴. யதி³பி ஸியா யதா² ப³ஹுபா⁴வோ ஸஸபா⁴வதங், ஏவங் ஸாமஞ்ஞேன ஸஸபா⁴வதா ப³ஹுபா⁴வங் ந ப்³யபி⁴சரெய்யாதி ஸஸபா⁴வபக்கே²பி நிப்³பா³னஸ்ஸ ப³ஹுபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதீதி? தங் ந, கஸ்மா? ததா² ஸாமஞ்ஞாபே⁴த³தோ. ந ஹி ஏவங் வத்துங் லப்³பா⁴ யதா² க²ரபா⁴வோ ஸஸபா⁴வதங் ந ப்³யபி⁴சரதி, ஏவங் ஸஸபா⁴வதாபி க²ரபா⁴வங் ந ப்³யபி⁴சரெய்யாதி. ஏவஞ்ஹி ஸதி தத³ஞ்ஞஸப்³ப³த⁴ம்மாபா⁴வப்பஸங்கோ³ ஸியா, தஸ்மா ப³ஹுபா⁴வோ ஸஸபா⁴வதாபெக்கோ², ந ஸஸபா⁴வதா ப³ஹுபா⁴வாபெக்கா²தி ந ஸஸபா⁴வஸ்ஸ நிப்³பா³னஸ்ஸ ப³ஹுபா⁴வாபத்தி. ‘‘ஏகஞ்ஹி ஸச்சங் ந து³தீயமத்தி² (ஸு॰ நி॰ 890; மஹானி॰ 119), ஏகா நிட்டா² ந புது²னிட்டா²’’திஆதி³வசனதோ.
Bahubhāve ca sasabhāvatā siddhā. Yadipi siyā yathā bahubhāvo sasabhāvataṃ, evaṃ sāmaññena sasabhāvatā bahubhāvaṃ na byabhicareyyāti sasabhāvapakkhepi nibbānassa bahubhāvo āpajjatīti? Taṃ na, kasmā? Tathā sāmaññābhedato. Na hi evaṃ vattuṃ labbhā yathā kharabhāvo sasabhāvataṃ na byabhicarati, evaṃ sasabhāvatāpi kharabhāvaṃ na byabhicareyyāti. Evañhi sati tadaññasabbadhammābhāvappasaṅgo siyā, tasmā bahubhāvo sasabhāvatāpekkho, na sasabhāvatā bahubhāvāpekkhāti na sasabhāvassa nibbānassa bahubhāvāpatti. ‘‘Ekañhi saccaṃ na dutīyamatthi (su. ni. 890; mahāni. 119), ekā niṭṭhā na puthuniṭṭhā’’tiādivacanato.
அபி செத்த² கிலேஸாபா⁴வோ நாம ராகா³தீ³னங் ஸமுச்சே²தோ³ அச்சந்தப்பஹானங் அனுப்பாத³னிரோதோ⁴. தஸ்ஸ ச ஏகத்தே ஏகேனேவ மக்³கே³ன ஸாதே⁴தப்³ப³தா கிச்சவிஸேஸாபா⁴வதோதி த³ஸ்ஸனாதி³மக்³க³விபா⁴கோ³ ந ஸியா. இச்சி²தோ ச ஸோ ஓதி⁴ஸோவ கிலேஸானங் பஹாதப்³ப³த்தா. ஸோ ச மக்³க³விபா⁴கோ³ ஸத்³தா⁴தீ³னங் இந்த்³ரியானங் நாதிதிக்க²திக்க²திக்க²தரதிக்க²தமபா⁴வேன ஏகஸ்மிம்பி ஸமுச்சே²த³ப்பஹானயொக்³யபா⁴வே ஸச்சி²கிரியாவிஸேஸேன ஹோதீதி நிப்³பா³னஸ்ஸ ஸஸபா⁴வதாயயேவ யுத்தோ. அபா⁴வோ பன கிலேஸானங் மக்³கே³ன காதப்³போ³ ஸியா ‘‘மா மக்³க³ஸ்ஸ நிரத்த²கதா அஹோஸீ’’தி, ந ஸச்சி²காதப்³போ³. கோ ஹி தஸ்ஸ ஸபா⁴வோ, யோ தேன ஸச்சி²கரியெய்ய. ஸோ ச கிலேஸாபா⁴வோ ஏகேனேவ மக்³கே³ன ஸாதே⁴தப்³போ³ ஸியா, ந சதூஹி ‘‘மா சதுபா⁴வனிப்³பா³னதாபத்தி, நிப்³பா³னவிஸேஸாபத்தி ச அஹோஸீ’’தி. ததோ த³ஸ்ஸனாதி³மக்³க³விபா⁴கோ³ ந ஸியாதி ஸப்³ப³ங் ஆவத்ததி.
Api cettha kilesābhāvo nāma rāgādīnaṃ samucchedo accantappahānaṃ anuppādanirodho. Tassa ca ekatte ekeneva maggena sādhetabbatā kiccavisesābhāvatoti dassanādimaggavibhāgo na siyā. Icchito ca so odhisova kilesānaṃ pahātabbattā. So ca maggavibhāgo saddhādīnaṃ indriyānaṃ nātitikkhatikkhatikkhataratikkhatamabhāvena ekasmimpi samucchedappahānayogyabhāve sacchikiriyāvisesena hotīti nibbānassa sasabhāvatāyayeva yutto. Abhāvo pana kilesānaṃ maggena kātabbo siyā ‘‘mā maggassa niratthakatā ahosī’’ti, na sacchikātabbo. Ko hi tassa sabhāvo, yo tena sacchikariyeyya. So ca kilesābhāvo ekeneva maggena sādhetabbo siyā, na catūhi ‘‘mā catubhāvanibbānatāpatti, nibbānavisesāpatti ca ahosī’’ti. Tato dassanādimaggavibhāgo na siyāti sabbaṃ āvattati.
யதி³ ச அபா⁴வோ பா⁴வஸ்ஸ ஸியாதி தஸ்ஸ பா⁴வத⁴ம்மதா இச்சி²தா, ஏவங் ஸதி யதா² ஸங்க²தத⁴ம்மஸ்ஸ தஸ்ஸ ஜராமரணாதீ³னங் விய ஸங்க²தத⁴ம்மதாபி ஆபன்னா, ஏவங் ப³ஹூனங் கிலேஸானங் த⁴ம்மஸ்ஸ தஸ்ஸ ப³ஹுபா⁴வாதி³ப்பஸங்கோ³பி து³ன்னிவாரோதி அதங்ஸபா⁴வஸ்ஸ அஸங்க²தஸ்ஸேகஸ்ஸ ஸஸபா⁴வஸ்ஸ நிப்³பா³னபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³.
Yadi ca abhāvo bhāvassa siyāti tassa bhāvadhammatā icchitā, evaṃ sati yathā saṅkhatadhammassa tassa jarāmaraṇādīnaṃ viya saṅkhatadhammatāpi āpannā, evaṃ bahūnaṃ kilesānaṃ dhammassa tassa bahubhāvādippasaṅgopi dunnivāroti ataṃsabhāvassa asaṅkhatassekassa sasabhāvassa nibbānabhāvo veditabbo.
யதி³ ஏவங் கஸ்மா ‘‘ராக³க்க²யோ தோ³ஸக்க²யோ மோஹக்க²யோ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 4.315, 330) வுத்தந்தி? க²யேன அதி⁴க³ந்தப்³ப³த்தா. க²யோ ஹி அரியமக்³கோ³. யதா²ஹ ‘‘க²யே ஞாணங், அனுப்பாதே³ ஞாண’’ந்தி (த⁴॰ ஸ॰ து³கமாதிகா 142). தேன ராகா³தி³க்க²யபரியாயேன அரியமக்³கே³ன அதி⁴க³ந்தப்³ப³தோ ‘‘பரமத்த²ங் க³ம்பீ⁴ரங் நிபுணங் து³த்³த³ஸங் து³ரனுபோ³த⁴ங் நிப்³பா³னங் ராகா³தி³க்க²யோ’’தி வுத்தங். ராகா³தி³ப்பஹானமுகே²ன வா ததா² பத்தப்³ப³தோ, யதா² அஞ்ஞத்தா²பி வுத்தங் ‘‘மத³னிம்மத்³த³னோ பிபாஸவினயோ’’திஆதி³ (அ॰ நி॰ 4.34; இதிவு॰ 90).
Yadi evaṃ kasmā ‘‘rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo’’ti (saṃ. ni. 4.315, 330) vuttanti? Khayena adhigantabbattā. Khayo hi ariyamaggo. Yathāha ‘‘khaye ñāṇaṃ, anuppāde ñāṇa’’nti (dha. sa. dukamātikā 142). Tena rāgādikkhayapariyāyena ariyamaggena adhigantabbato ‘‘paramatthaṃ gambhīraṃ nipuṇaṃ duddasaṃ duranubodhaṃ nibbānaṃ rāgādikkhayo’’ti vuttaṃ. Rāgādippahānamukhena vā tathā pattabbato, yathā aññatthāpi vuttaṃ ‘‘madanimmaddano pipāsavinayo’’tiādi (a. ni. 4.34; itivu. 90).
அபிச யதா² பரிஞ்ஞெய்யதாய ஸஉத்தரானங் காமானங் ரூபானஞ்ச படிபக்க²பூ⁴தங் தப்³பி³து⁴ரஸபா⁴வங் நிஸ்ஸரணங் பஞ்ஞாயதி, ஏவங் ஸஸபா⁴வானங் ஸப்³பே³ஸம்பி ஸங்க²தத⁴ம்மானங் படிபக்க²பூ⁴தேன தப்³பி³து⁴ரஸபா⁴வேன நிஸ்ஸரணேன ப⁴விதப்³ப³ங். யஞ்ச தன்னிஸ்ஸரணங், ஸா அஸங்க²தா தா⁴து. கிஞ்ச பி⁴ய்யோ – ஸங்க²தத⁴ம்மாரம்மணங் விபஸ்ஸனாஞாணங் அபி அனுலோமஞாணங் கிலேஸே தத³ங்க³வஸேன பஜஹதி, ந ஸமுச்சே²த³வஸேன பஜஹிதுங் ஸக்கோதி. ததா² ஸம்முதிஸச்சாரம்மணங் பட²மஜ்ஜா²னாதீ³ஸு ஞாணங் விக்க²ம்ப⁴னவஸேனேவ கிலேஸே பஜஹதி, ந ஸமுச்சே²த³வஸேன. இதி ஸங்க²தத⁴ம்மாரம்மணஸ்ஸ, ஸம்முதிஸச்சாரம்மணஸ்ஸ ச ஞாணஸ்ஸ கிலேஸானங் ஸமுச்சே²த³ப்பஹானே அஸமத்த²பா⁴வதோ தேஸங் ஸமுச்சே²த³ப்பஹானகரஸ்ஸ அரியமக்³க³ஞாணஸ்ஸ தது³ப⁴யவிபரீதஸபா⁴வேன ஆரம்மணேன ப⁴விதப்³ப³ங், ஸா அஸங்க²தா தா⁴து. ததா² ‘‘அத்தி², பி⁴க்க²வே, அஜாதங் அபூ⁴தங் அகதங் அஸங்க²த’’ந்தி (உதா³॰ 73; இதிவு॰ 43) இத³ங் நிப்³பா³னஸ்ஸ பரமத்த²தோ அத்தி²பா⁴வஜோதகங் வசனங் அவிபரீதத்த²ங் ப⁴க³வதா பா⁴ஸிதத்தா. யஞ்ஹி ப⁴க³வதா பா⁴ஸிதங், தங் அவிபரீதத்த²ங் யதா² தங் ‘‘ஸப்³பே³ ஸங்கா²ரா அனிச்சா, ஸப்³பே³ ஸங்கா²ரா து³க்கா², ஸப்³பே³ த⁴ம்மா அனத்தா’’தி (த⁴॰ ப॰ 277-279; தே²ரகா³॰ 676-678; நெத்தி॰ 5), ததா² நிப்³பா³ன-ஸத்³தோ³ கத்த²சி விஸயே யதா²பூ⁴தபரமத்த²விஸயோ உபசாரவுத்திஸப்³பா⁴வதோ ஸெய்யதா²பி ஸீஹ-ஸத்³தோ³. அத² வா அத்தே²வ பரமத்த²தோ அஸங்க²தா தா⁴து இதரதப்³பி³பரீதவிமுத்திஸபா⁴வத்தா ஸெய்யதா²பி ‘‘பத²வீதா⁴து வேத³னா சா’’தி ஏவமாதீ³ஹி நயேஹி யுத்திதோபி அஸங்க²தாய தா⁴துயா பரமத்த²தோ அத்தி²பா⁴வோ வேதி³தப்³போ³.
Apica yathā pariññeyyatāya sauttarānaṃ kāmānaṃ rūpānañca paṭipakkhabhūtaṃ tabbidhurasabhāvaṃ nissaraṇaṃ paññāyati, evaṃ sasabhāvānaṃ sabbesampi saṅkhatadhammānaṃ paṭipakkhabhūtena tabbidhurasabhāvena nissaraṇena bhavitabbaṃ. Yañca tannissaraṇaṃ, sā asaṅkhatā dhātu. Kiñca bhiyyo – saṅkhatadhammārammaṇaṃ vipassanāñāṇaṃ api anulomañāṇaṃ kilese tadaṅgavasena pajahati, na samucchedavasena pajahituṃ sakkoti. Tathā sammutisaccārammaṇaṃ paṭhamajjhānādīsu ñāṇaṃ vikkhambhanavaseneva kilese pajahati, na samucchedavasena. Iti saṅkhatadhammārammaṇassa, sammutisaccārammaṇassa ca ñāṇassa kilesānaṃ samucchedappahāne asamatthabhāvato tesaṃ samucchedappahānakarassa ariyamaggañāṇassa tadubhayaviparītasabhāvena ārammaṇena bhavitabbaṃ, sā asaṅkhatā dhātu. Tathā ‘‘atthi, bhikkhave, ajātaṃ abhūtaṃ akataṃ asaṅkhata’’nti (udā. 73; itivu. 43) idaṃ nibbānassa paramatthato atthibhāvajotakaṃ vacanaṃ aviparītatthaṃ bhagavatā bhāsitattā. Yañhi bhagavatā bhāsitaṃ, taṃ aviparītatthaṃ yathā taṃ ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe saṅkhārā dukkhā, sabbe dhammā anattā’’ti (dha. pa. 277-279; theragā. 676-678; netti. 5), tathā nibbāna-saddo katthaci visaye yathābhūtaparamatthavisayo upacāravuttisabbhāvato seyyathāpi sīha-saddo. Atha vā attheva paramatthato asaṅkhatā dhātu itaratabbiparītavimuttisabhāvattā seyyathāpi ‘‘pathavīdhātu vedanā cā’’ti evamādīhi nayehi yuttitopi asaṅkhatāya dhātuyā paramatthato atthibhāvo veditabbo.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
3. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா
3. Pañhapucchakavaṇṇanā
168. கிஞ்சீதி கிஞ்சி ஆரம்மணங். ஆலம்ப³னதோதி ஆரம்மணகரணதோ.
168. Kiñcīti kiñci ārammaṇaṃ. Ālambanatoti ārammaṇakaraṇato.
பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
ஆயதனவிப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Āyatanavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 2. ஆயதனவிப⁴ங்கோ³ • 2. Āyatanavibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
2. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
3. பஞ்ஹாபுச்ச²கவண்ணனா • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 2. ஆயதனவிப⁴ங்கோ³ • 2. Āyatanavibhaṅgo
