੧. ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਉਦ੍ਦੇਸવਾਰવਣ੍ਣਨਾ

1. Paṇṇattiuddesavāravaṇṇanā

੧-੯. ਇਦਾਨਿ ਮੂਲਯਮਕੇ ਦੇਸਿਤੇਯੇવ ਕੁਸਲਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਆਯਤਨવਸੇਨਾਪਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਖਨ੍ਧਯਮਕਾਨਨ੍ਤਰਂ ਦੇਸਿਤਸ੍ਸ ਆਯਤਨਯਮਕਸ੍ਸ વਣ੍ਣਨਾ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਯਮਕੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਪਾਲ਼ਿવવਤ੍ਥਾਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਯਥੇવ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਾਰੋ, ਪવਤ੍ਤਿવਾਰੋ, ਪਰਿਞ੍ਞਾવਾਰੋਤਿ ਤਯੋ ਮਹਾવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ। વਚਨਤ੍ਥੋਪਿ ਨੇਸਂ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਧਾਪਿ ਚ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਾਰੋ ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸવਸੇਨ ਦ੍વਿਧਾ વવਤ੍ਥਿਤੋ। ਇਤਰੇ ਨਿਦ੍ਦੇਸવਸੇਨੇવ। ‘ਤਤ੍ਥ ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨਾਨੀ’ਤਿ ਪਦਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾવ ਨਾਯਤਨਾ ਨ ਮਨੋਤਿ, ਤਾવ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਾਰਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸવਾਰੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਤ੍ਥ ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨਾਨੀਤਿ ਅਯਂ ਯਮਕવਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸੋ। ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਞ੍ਞੇવ ਪਭੇਦਤੋ ਨਾਮવવਤ੍ਥਾਨਂ। ਯਮਕવਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾਸੁਖਤ੍ਥਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰੂਪਾਯਤਨਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਪਚ੍ਛਾ ਬਾਹਿਰਰੂਪਾਯਤਨਾਨਿ। ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਮਨਾਯਤਨਧਮ੍ਮਾਯਤਨਾਨਿ।

1-9. Idāni mūlayamake desiteyeva kusalādidhamme āyatanavasenāpi saṅgaṇhitvā khandhayamakānantaraṃ desitassa āyatanayamakassa vaṇṇanā hoti. Tattha khandhayamake vuttanayeneva pāḷivavatthānaṃ veditabbaṃ. Yatheva hi tattha paṇṇattivāro, pavattivāro, pariññāvāroti tayo mahāvārā honti, tathā idhāpi. Vacanatthopi nesaṃ tattha vuttanayeneva veditabbo. Idhāpi ca paṇṇattivāro uddesaniddesavasena dvidhā vavatthito. Itare niddesavaseneva. ‘Tattha dvādasāyatanānī’ti padaṃ ādiṃ katvā yāva nāyatanā na manoti, tāva paṇṇattivārassa uddesavāro veditabbo. Tattha dvādasāyatanānīti ayaṃ yamakavasena pucchitabbānaṃ āyatanānaṃ uddeso. Cakkhāyatanaṃ…pe… dhammāyatananti tesaññeva pabhedato nāmavavatthānaṃ. Yamakavasena pucchāsukhatthañcettha paṭhamaṃ paṭipāṭiyā ajjhattarūpāyatanāni vuttāni. Pacchā bāhirarūpāyatanāni. Pariyosāne manāyatanadhammāyatanāni.

ਯਥਾ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਖਨ੍ਧવਸੇਨ, ਏવਮਿਧ ਇਮੇਸਂ ਆਯਤਨਾਨਂ વਸੇਨ ਪਦਸੋਧਨવਾਰੋ, ਪਦਸੋਧਨਮੂਲਚਕ੍ਕવਾਰੋ, ਸੁਦ੍ਧਾਯਤਨવਾਰੋ, ਸੁਦ੍ਧਾਯਤਨਮੂਲਚਕ੍ਕવਾਰੋਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋવ ਨਯવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕੇਕੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮવਸੇਨ ਦੁવਿਧੋਯੇવ। ਤੇਸਮਤ੍ਥੋ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯਥਾ ਪਨ ਖਨ੍ਧਯਮਕੇ ਪਦਸੋਧਨવਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮવਾਰੇ ‘ਰੂਪਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਰੂਪ’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਯਮਕਾਨਿ, ਤਥਾ ਇਧ ‘ਚਕ੍ਖੁ, ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ; ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ; ਚਕ੍ਖੂ’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦ੍વਾਦਸ। ਪਟਿਲੋਮવਾਰੇਪਿ ‘ਨ ਚਕ੍ਖੁ, ਨ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ; ਨ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ, ਨ ਚਕ੍ਖੂ’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦ੍વਾਦਸ , ਪਦਸੋਧਨਮੂਲਚਕ੍ਕવਾਰਸ੍ਸ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨੁਲੋਮવਾਰੇ ਏਕੇਕਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਏਕਾਦਸ ਏਕਾਦਸ ਕਤ੍વਾ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਸਤਂ ਯਮਕਾਨਿ। ਪਟਿਲੋਮવਾਰੇਪਿ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਸਤਮੇવ। ਸੁਦ੍ਧਾਯਤਨવਾਰਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨੁਲੋਮવਾਰੇ ਦ੍વਾਦਸ, ਪਟਿਲੋਮવਾਰੇ ਦ੍વਾਦਸ, ਸੁਦ੍ਧਾਯਤਨਮੂਲਚਕ੍ਕવਾਰਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨੁਲੋਮવਾਰੇ ਏਕੇਕਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਏਕਾਦਸ ਏਕਾਦਸ ਕਤ੍વਾ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਸਤਂ ਯਮਕਾਨਿ। ਪਟਿਲੋਮવਾਰੇਪਿ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਸਤਮੇવਾਤਿ ਏવਮਿਧ ਛਸਤ੍ਤਤਾਧਿਕੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਯਮਕਸਤੇਹਿ, ਦ੍વਿਪਞ੍ਞਾਸਾਧਿਕੇਹਿ ਏਕਾਦਸਹਿ ਪੁਚ੍ਛਾਸਤੇਹਿ, ਚਤੁਰਾਧਿਕੇਹਿ ਤੇવੀਸਾਯ ਅਤ੍ਥਸਤੇਹਿ ਚ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਾਰਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸવਾਰੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।

Yathā pana heṭṭhā khandhavasena, evamidha imesaṃ āyatanānaṃ vasena padasodhanavāro, padasodhanamūlacakkavāro, suddhāyatanavāro, suddhāyatanamūlacakkavāroti, cattārova nayavārā honti. Ekeko cettha anulomapaṭilomavasena duvidhoyeva. Tesamattho tattha vuttanayeneva veditabbo. Yathā pana khandhayamake padasodhanavārassa anulomavāre ‘rūpaṃ rūpakkhandho, rūpakkhandho rūpa’ntiādīni pañca yamakāni, tathā idha ‘cakkhu, cakkhāyatanaṃ; cakkhāyatanaṃ; cakkhū’tiādīni dvādasa. Paṭilomavārepi ‘na cakkhu, na cakkhāyatanaṃ; na cakkhāyatanaṃ, na cakkhū’tiādīni dvādasa , padasodhanamūlacakkavārassa panettha anulomavāre ekekāyatanamūlakāni ekādasa ekādasa katvā dvattiṃsasataṃ yamakāni. Paṭilomavārepi dvattiṃsasatameva. Suddhāyatanavārassāpi anulomavāre dvādasa, paṭilomavāre dvādasa, suddhāyatanamūlacakkavārassāpi anulomavāre ekekāyatanamūlakāni ekādasa ekādasa katvā dvattiṃsasataṃ yamakāni. Paṭilomavārepi dvattiṃsasatamevāti evamidha chasattatādhikehi pañcahi yamakasatehi, dvipaññāsādhikehi ekādasahi pucchāsatehi, caturādhikehi tevīsāya atthasatehi ca paṭimaṇḍito paṇṇattivārassa uddesavāro veditabbo.

ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਉਦ੍ਦੇਸવਾਰવਣ੍ਣਨਾ।

Paṇṇattiuddesavāravaṇṇanā.

੧. ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰવਣ੍ਣਨਾ

1. Paṇṇattiniddesavāravaṇṇanā

੧੦-੧੭. ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰੇ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਖਨ੍ਧਯਮਕਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ વਿਸੇਸਾ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ વਿਸੇਸੋ – ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੂਤਿ ਦੁਤਿਯવਿਜ੍ਜਾਞਾਣਂ। ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੂਤਿ ਤਤਿਯવਿਜ੍ਜਾਞਾਣਂ। ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਨ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਅਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣਂ। ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾવ। ਅવਸੇਸੋ ਕਾਯੋਤਿ ਨਾਮਕਾਯੋ, ਰੂਪਕਾਯੋ, ਹਤ੍ਥਿਕਾਯੋ, ਅਸ੍ਸਕਾਯੋਤਿ ਏવਮਾਦਿ। ਅવਸੇਸਂ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਯਤਨਤੋ ਸੇਸਂ ਭੂਤੁਪਾਦਾਯਰੂਪਞ੍ਚੇવ ਪਿਯਰੂਪਸਾਤਰੂਪਞ੍ਚ। ਸੀਲਗਨ੍ਧੋਤਿਆਦੀਨਿ વਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਾਦੀਨਂਯੇવ ਨਾਮਾਨਿ। ਅਤ੍ਥਰਸੋਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਸਾਧੁਮਧੁਰਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਥਾਦੀਨਞ੍ਞੇવ ਨਾਮਾਨਿ। ਅવਸੇਸੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਾਦਿਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ વਿਸੇਸੋ।

10-17. Niddesavāre pana heṭṭhā khandhayamakassa paṇṇattivāraniddese vuttanayeneva attho veditabbo. Aññatra visesā. Tatrāyaṃ viseso – dibbacakkhūti dutiyavijjāñāṇaṃ. Paññācakkhūti tatiyavijjāñāṇaṃ. Dibbasotanti dutiyaabhiññāñāṇaṃ. Taṇhāsotanti taṇhāva. Avaseso kāyoti nāmakāyo, rūpakāyo, hatthikāyo, assakāyoti evamādi. Avasesaṃ rūpanti rūpāyatanato sesaṃ bhūtupādāyarūpañceva piyarūpasātarūpañca. Sīlagandhotiādīni vāyanaṭṭhena sīlādīnaṃyeva nāmāni. Attharasotiādīnipi sādhumadhuraṭṭhena atthādīnaññeva nāmāni. Avaseso dhammoti pariyattidhammādianekappabhedoti ayamettha viseso.

ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰવਣ੍ਣਨਾ।

Paṇṇattiniddesavāravaṇṇanā.

੨. ਪવਤ੍ਤਿવਾਰવਣ੍ਣਨਾ

2. Pavattivāravaṇṇanā

੧੮-੨੧. ਇਧਾਪਿ ਚ ਪવਤ੍ਤਿવਾਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦવਾਰਾਦੀਸੁ ਤੀਸੁ ਅਨ੍ਤਰવਾਰੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਛਲ਼ੇવ ਕਾਲਭੇਦਾ। ਤੇਸਂ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਪੁਗ੍ਗਲવਾਰਾਦਯੋ ਤਯੋ વਾਰਾ। ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਨਯવਸੇਨ ਦੁવਿਧਾવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪੁਗ੍ਗਲવਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਨਯੇ ਯਥਾ ਖਨ੍ਧਯਮਕੇ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਮੂਲਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਮੂਲਕਾਨਿ ਤੀਣਿ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਮੂਲਕਾਨਿ ਦ੍વੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਮੂਲਕਂ ਏਕਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਦਸ ਯਮਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੋਤਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ; ਯਸ੍ਸ વਾ ਪਨ ਸੋਤਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ; ਯਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਘਾਣਾਯਤਨਂ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਂ, ਕਾਯਾਯਤਨਂ, ਰੂਪਾਯਤਨਂ, ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਂ, ਗਨ੍ਧਾਯਤਨਂ, ਰਸਾਯਤਨਂ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ, ਮਨਾਯਤਨਂ, ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ; ਯਸ੍ਸ વਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਏਕਾਦਸ। ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸੋਤਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਘਾਨਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੋਤਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਦਸ; ਘਾਨਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਨવ, ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਅਟ੍ਠ; ਕਾਯਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤ; ਰੂਪਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਛ; ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚ; ਗਨ੍ਧਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ; ਰਸਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਤੀਣਿ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਦ੍વੇ; ਮਨਾਯਤਨਮੂਲਕਂ ਏਕਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਛਸਟ੍ਠਿ ਯਮਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।

18-21. Idhāpi ca pavattivārassa uppādavārādīsu tīsu antaravāresu ekekasmiṃ chaḷeva kālabhedā. Tesaṃ ekekasmiṃ kāle puggalavārādayo tayo vārā. Te sabbepi anulomapaṭilomanayavasena duvidhāva honti. Tattha paccuppannakāle puggalavārassa anulomanaye yathā khandhayamake rūpakkhandhamūlakāni cattāri, vedanākkhandhamūlakāni tīṇi, saññākkhandhamūlakāni dve, saṅkhārakkhandhamūlakaṃ ekanti aggahitaggahaṇena dasa yamakāni honti. Evaṃ ‘‘yassa cakkhāyatanaṃ uppajjati, tassa sotāyatanaṃ uppajjati; yassa vā pana sotāyatanaṃ uppajjati, tassa cakkhāyatanaṃ uppajjati; yassa cakkhāyatanaṃ uppajjati, tassa ghāṇāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, rūpāyatanaṃ, saddāyatanaṃ, gandhāyatanaṃ, rasāyatanaṃ, phoṭṭhabbāyatanaṃ, manāyatanaṃ, dhammāyatanaṃ, uppajjati; yassa vā pana dhammāyatanaṃ uppajjati, tassa cakkhāyatanaṃ uppajjatī’’ti evaṃ cakkhāyatanamūlakāni ekādasa. ‘‘Yassa sotāyatanaṃ uppajjati, tassa ghānāyatanaṃ uppajjatī’’tiādinā nayena sotāyatanamūlakāni dasa; ghānāyatanamūlakāni nava, jivhāyatanamūlakāni aṭṭha; kāyāyatanamūlakāni satta; rūpāyatanamūlakāni cha; saddāyatanamūlakāni pañca; gandhāyatanamūlakāni cattāri; rasāyatanamūlakāni tīṇi; phoṭṭhabbāyatanamūlakāni dve; manāyatanamūlakaṃ ekanti aggahitaggahaṇena chasaṭṭhi yamakāni honti.

ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਮੂਲਕੇਸੁ ਏਕਾਦਸਸੁ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੋਤਾਯਤਨਂ, ਘਾਨਾਯਤਨਂ, ਰੂਪਾਯਤਨਂ, ਮਨਾਯਤਨਂ, ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚੇવ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾਨਿ। ਤੇਸੁ ਪਠਮਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਂ ਤਾવ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ। ਦੁਤਿਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਠਮੇਨ ਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਾਯਤਨਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ਘਾਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਨ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਤੋ ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਿਮਤਿਨਿવਾਰਣਤ੍ਥਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ। ਰੂਪਾਯਤਨਮਨਾਯਤਨਧਮ੍ਮਾਯਤਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੀਣਿ ਯਮਕਾਨਿ ਅਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਤਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾਨਿ। ਸੇਸੇਸੁ ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਕਾਯਾਯਤਨੇਹਿ ਤਾવ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍વੇ ਯਮਕਾਨਿ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਦ੍વੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ। ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯਮਕਸ੍ਸ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ। ਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨੇਹਿਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੀਣਿ ਯਮਕਾਨਿ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਦ੍વੀਹਿ ਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨੇવ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਲਹੁਭਾવਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ। ਸੋਤਾਯਤਨਮੂਲਕੇਸੁ ਯਂ ਲਬ੍ਭਤਿ , ਤਂ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਮੇવਾਤਿ ਏਕਮ੍ਪਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਨਾਰੁਲ਼੍ਹਂ। ਘਾਨਾਯਤਨਮੂਲਕੇਸੁ ਰੂਪਾਯਤਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਂ, ਮਨਾਯਤਨਧਮ੍ਮਾਯਤਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍વੇਤਿ ਤੀਣਿ ਯਮਕਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹਾਨਿ। ਸੇਸਾਨਿ ਘਾਨਾਯਤਨਯਮਕੇਨ ਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਤਾ ਨਾਰੁਲ਼੍ਹਾਨਿ। ਤਥਾ ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਕਾਯਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ। ਰੂਪਾਯਤਨਮੂਲਕੇਸੁ ਮਨਾਯਤਨਧਮ੍ਮਾਯਤਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍વੇਯੇવ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾਨਿ। ਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਹਿ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੀਣਿ ਰੂਪਾਯਤਨਮਨਾਯਤਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ। ਯਥੇવ ਹੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਰੂਪਕਾਨਂ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ‘‘ਸਰੂਪਕਾਨਂ ਅਗਨ੍ਧਕਾਨਂ, ਅਰਸਕਾਨਂ ਅਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਗਨ੍ਧਾਦੀਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਆਯਤਨਭੂਤਾਨੇવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਰੂਪਕਾਨਂ ਸਗਨ੍ਧਾਯਤਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਯਤਨવਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।

Tattha cakkhāyatanamūlakesu ekādasasu ‘‘yassa cakkhāyatanaṃ uppajjati, tassa sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, rūpāyatanaṃ, manāyatanaṃ, dhammāyatanaṃ uppajjatī’’ti imāni pañceva vissajjitāni. Tesu paṭhamaṃ vissajjetabbaṃ tāva vissajjitaṃ. Dutiyaṃ kiñcāpi paṭhamena sadisavissajjanaṃ, cakkhusotāyatanānaṃ pavattiṭṭhāne pana ghānāyatanassa na ekantena pavattito ‘‘kathaṃ nu kho etaṃ vissajjetabba’’nti vimatinivāraṇatthaṃ vissajjitaṃ. Rūpāyatanamanāyatanadhammāyatanehi saddhiṃ tīṇi yamakāni asadisavissajjanattā vissajjitāni. Sesesu jivhāyatanakāyāyatanehi tāva saddhiṃ dve yamakāni purimehi dvīhi saddhiṃ sadisavissajjanāni. Saddāyatanassa paṭisandhikkhaṇe anuppattito tena saddhiṃ yamakassa vissajjanameva natthi. Gandharasaphoṭṭhabbāyatanehipi saddhiṃ tīṇi yamakāni purimehi dvīhi sadisavissajjanāneva hontīti tantiyā lahubhāvatthaṃ saṅkhittāni. Sotāyatanamūlakesu yaṃ labbhati , taṃ purimehi sadisavissajjanamevāti ekampi pāḷiṃ nāruḷhaṃ. Ghānāyatanamūlakesu rūpāyatanena saddhiṃ ekaṃ, manāyatanadhammāyatanehi saddhiṃ dveti tīṇi yamakāni pāḷiṃ āruḷhāni. Sesāni ghānāyatanayamakena sadisavissajjanattā nāruḷhāni. Tathā jivhāyatanakāyāyatanamūlakāni. Rūpāyatanamūlakesu manāyatanadhammāyatanehi saddhiṃ dveyeva vissajjitāni. Gandharasaphoṭṭhabbehi pana saddhiṃ tīṇi rūpāyatanamanāyatanehi saddhiṃ sadisavissajjanāni. Yatheva hettha ‘‘sarūpakānaṃ acittakāna’’ntiādi vuttaṃ, tathā idhāpi ‘‘sarūpakānaṃ agandhakānaṃ, arasakānaṃ aphoṭṭhabbakāna’’nti yojanā veditabbā. Gandhādīni cettha āyatanabhūtāneva adhippetāni. Tasmā ‘‘sarūpakānaṃ sagandhāyatanāna’’nti āyatanavasenettha attho daṭṭhabbo.

ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਮੂਲਕਾਨਿ ਅਤ੍ਥਾਭਾવਤੋ ਪਾਲ਼ਿਂ ਨਾਰੁਲ਼੍ਹਾਨੇવ। ਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਮੂਲਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਤੀਣਿ ਦ੍વੇ ਚ ਹੇਟ੍ਠਿਮੇਹਿ ਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਤਾ ਪਾਲ਼ਿਂ ਨਾਰੁਲ਼੍ਹਾਨਿ। ਮਨਾਯਤਨਮੂਲਕਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਮੇવਾਤਿ ਏવਮੇਤਾਨਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪੁਗ੍ਗਲવਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਨਯੇ ਕਤਿਪਯਯਮਕવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨੇવ ਛਸਟ੍ਠਿਯਮਕਾਨਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਯਥਾ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲવਾਰੇ, ਏવਂ ਓਕਾਸવਾਰੇਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋਕਾਸવਾਰੇਪਿ ਛਸਟ੍ਠੀਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਤੀਸੁ વਾਰੇਸੁ ਅਨੁਲੋਮਨਯੇ ਅਟ੍ਠਨવੁਤਿਸਤਂ ਯਮਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯਥਾ ਚ ਅਨੁਲੋਮਨਯੇ, ਏવਂ ਪਟਿਲੋਮਨਯੇਪੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਛਨ੍ਨવੁਤਾਧਿਕਾਨਿ ਤੀਣਿ ਯਮਕਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਸੁ ਦ੍વਾਨવੁਤਾਧਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਪੁਚ੍ਛਾਸਤਾਨਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਾਧਿਕਾਨਿ ਚ ਪਨ੍ਨਰਸ ਅਤ੍ਥਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਏવਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਲਭੇਦੇਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਛਸਤ੍ਤਤਾਧਿਕਾਨਿ ਤੇવੀਸਤਿ ਯਮਕਸਤਾਨਿ। ਤਤੋ ਦਿਗੁਣਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਤਤੋ ਦਿਗੁਣਾ ਅਤ੍ਥਾਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਾਦવਾਰੇ ਪਾਲ਼ਿવવਤ੍ਥਾਨਂ। ਨਿਰੋਧવਾਰਉਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧવਾਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ। ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪવਤ੍ਤਿવਾਰੇ ਅਟ੍ਠવੀਸਾਨਿ ਏਕਸਤ੍ਤਤਿ ਯਮਕਸਤਾਨਿ। ਤਤੋ ਦਿਗੁਣਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਤਤੋ ਦਿਗੁਣਾ ਅਤ੍ਥਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਪਾਲ਼ਿ ਪਨ ਮਨਾਯਤਨਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਞ੍ਚ ਏਕਸਦਿਸਂ, ਨਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਉਪਰਿ ਪਨ ‘‘વਾਰਸਙ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੇਹਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ।

Saddāyatanamūlakāni atthābhāvato pāḷiṃ nāruḷhāneva. Gandharasaphoṭṭhabbamūlakāni cattāri tīṇi dve ca heṭṭhimehi sadisavissajjanattā pāḷiṃ nāruḷhāni. Manāyatanamūlakaṃ vissajjitamevāti evametāni paccuppannakāle puggalavārassa anulomanaye katipayayamakavissajjaneneva chasaṭṭhiyamakāni vissajjitāni nāma hontīti veditabbāni. Yathā ca puggalavāre, evaṃ okāsavārepi puggalokāsavārepi chasaṭṭhīti paccuppannakāle tīsu vāresu anulomanaye aṭṭhanavutisataṃ yamakāni honti. Yathā ca anulomanaye, evaṃ paṭilomanayepīti sabbānipi paccuppannakāle channavutādhikāni tīṇi yamakasatāni honti. Tesu dvānavutādhikāni satta pucchāsatāni, caturāsītādhikāni ca pannarasa atthasatāni hontīti veditabbāni. Evaṃ sesesupi pañcasu kālabhedesūti sabbānipi chasattatādhikāni tevīsati yamakasatāni. Tato diguṇā pucchā, tato diguṇā atthāti idamettha uppādavāre pāḷivavatthānaṃ. Nirodhavārauppādanirodhavāresupi eseva nayoti. Sabbasmimpi pavattivāre aṭṭhavīsāni ekasattati yamakasatāni. Tato diguṇā pucchā, tato diguṇā atthā veditabbā. Pāḷi pana manāyatanaṃ dhammāyatanañca ekasadisaṃ, nānaṃ natthi. Upari pana ‘‘vārasaṅkhepo hotī’’tiādīni vatvā tattha tattha saṅkhittā. Tasmā yaṃ tattha tattha saṅkhittaṃ, taṃ sabbaṃ asammuyhantehi sallakkhetabbaṃ.

ਅਤ੍ਥવਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ਇਦਂ ਨਯਮੁਖਂ। ਸਚਕ੍ਖੁਕਾਨਂ ਅਸੋਤਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯੇ ਜਾਤਿਬਧਿਰਓਪਪਾਤਿਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੋ ਹਿ ਸਚਕ੍ਖੁਕੋ ਅਸੋਤਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਯਥਾਹ – ‘‘ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਪਰਾਨਿ ਦਸਾਯਤਨਾਨਿ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤਿ। ਓਪਪਾਤਿਕਾਨਂ ਪੇਤਾਨਂ , ਓਪਪਾਤਿਕਾਨਂ ਅਸੁਰਾਨਂ, ਓਪਪਾਤਿਕਾਨਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ, ਓਪਪਾਤਿਕਾਨਂ ਨੇਰਯਿਕਾਨਂ; ਜਚ੍ਚਬਧਿਰਾਨਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਦਸਾਯਤਨਾਨਿ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਰੂਪਘਾਨਗਨ੍ਧਜਿવ੍ਹਾਰਸਕਾਯਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ ਮਨਾਯਤਨਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਚਕ੍ਖੁਕਾਨਂ ਸਸੋਤਕਾਨਨ੍ਤਿ ਸੁਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤੀਸੁ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਤਨੇ ਚ ਓਪਪਾਤਿਕੇ ਰੂਪੀਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇ ਹਿ ਸਚਕ੍ਖੁਕਾ ਸਸੋਤਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਯਥਾਹ – ‘‘ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਏਕਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤਿ; ਕਾਮਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ, ਪਠਮਕਪ੍ਪਿਕਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਓਪਪਾਤਿਕਾਨਂ ਪੇਤਾਨਂ, ਓਪਪਾਤਿਕਾਨਂ ਅਸੁਰਾਨਂ, ਓਪਪਾਤਿਕਾਨਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ, ਓਪਪਾਤਿਕਾਨਂ ਨੇਰਯਿਕਾਨਂ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਤਨਾਨਂ। ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਾਯਤਨਾਨਿ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਰੂਪਸੋਤਮਨਾਯਤਨਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿ।

Atthavinicchaye panettha idaṃ nayamukhaṃ. Sacakkhukānaṃ asotakānanti apāye jātibadhiraopapātikaṃ sandhāya vuttaṃ. So hi sacakkhuko asotako hutvā upapajjati. Yathāha – ‘‘kāmadhātuyā upapattikkhaṇe kassaci aparāni dasāyatanāni pātubhavanti. Opapātikānaṃ petānaṃ , opapātikānaṃ asurānaṃ, opapātikānaṃ tiracchānagatānaṃ, opapātikānaṃ nerayikānaṃ; jaccabadhirānaṃ upapattikkhaṇe dasāyatanāni pātubhavanti, cakkhāyatanaṃ rūpaghānagandhajivhārasakāyaphoṭṭhabbāyatanaṃ manāyatanaṃ dhammāyatana’’nti. Sacakkhukānaṃ sasotakānanti sugatiduggatīsu paripuṇṇāyatane ca opapātike rūpībrahmāno ca sandhāya vuttaṃ. Te hi sacakkhukā sasotakā hutvā upapajjanti. Yathāha – ‘‘kāmadhātuyā upapattikkhaṇe kassaci ekādasāyatanāni pātubhavanti; kāmāvacarānaṃ devānaṃ, paṭhamakappikānaṃ manussānaṃ, opapātikānaṃ petānaṃ, opapātikānaṃ asurānaṃ, opapātikānaṃ tiracchānagatānaṃ, opapātikānaṃ nerayikānaṃ, paripuṇṇāyatanānaṃ. Rūpadhātuyā upapattikkhaṇe pañcāyatanāni pātubhavanti, cakkhāyatanaṃ rūpasotamanāyatanaṃ dhammāyatana’’nti.

ਅਘਾਨਕਾਨਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾਦਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇ ਹਿ ਸਚਕ੍ਖੁਕਾ ਅਘਾਨਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਕਾਮਧਾਤੁਯਂ ਪਨ ਅਘਾਨਕੋ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਯਦਿ ਭવੇਯ੍ਯ ‘‘ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਟ੍ਠਾਯਤਨਾਨਿ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੇਦਯ੍ਯ। ਯੋ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਕੋ ਪਨ ਅਘਾਨਕੋ ਸਿਯਾ, ਸੋ ‘‘ਸਚਕ੍ਖੁਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਤੋ ਇਧ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਸਚਕ੍ਖੁਕਾਨਂ ਸਘਾਨਕਾਨਨ੍ਤਿ ਜਚ੍ਚਬਧਿਰਮ੍ਪਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਤਨਮ੍ਪਿ ਓਪਪਾਤਿਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਘਾਨਕਾਨਂ ਅਚਕ੍ਖੁਕਾਨਨ੍ਤਿ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਮ੍ਪਿ ਜਚ੍ਚਬਧਿਰਮ੍ਪਿ ਓਪਪਾਤਿਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਮੇવ। ਸਘਾਨਕਾਨਂ ਸਚਕ੍ਖੁਕਾਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਤਨਮੇવ ਓਪਪਾਤਿਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।

Aghānakānanti brahmapārisajjādayo sandhāya vuttaṃ. Te hi sacakkhukā aghānakā hutvā upapajjanti. Kāmadhātuyaṃ pana aghānako opapātiko natthi. Yadi bhaveyya ‘‘kassaci aṭṭhāyatanāni pātubhavantī’’ti vedayya. Yo gabbhaseyyako pana aghānako siyā, so ‘‘sacakkhukāna’’nti vacanato idha anadhippeto. Sacakkhukānaṃ saghānakānanti jaccabadhirampi paripuṇṇāyatanampi opapātikaṃ sandhāya vuttaṃ. Saghānakānaṃ acakkhukānanti jaccandhampi jaccabadhirampi opapātikaṃ sandhāya vuttameva. Saghānakānaṃ sacakkhukānanti paripuṇṇāyatanameva opapātikaṃ sandhāya vuttaṃ.

ਸਰੂਪਕਾਨਂ ਅਚਕ੍ਖੁਕਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਜਚ੍ਚਬਧਿਰਓਪਪਾਤਿਕੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋਪਿ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਕੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇવ। ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਅਚਕ੍ਖੁਕਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤੇਹਿ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਤੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਰੂਪਿਨੋਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਅਚਕ੍ਖੁਕਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਪਦੇ વੁਤ੍ਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਸਰੂਪਕਾਨਂ ਅਘਾਨਕਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਕਾ ਚ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾ ਚ ਸੇਸਰੂਪੀਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਅਘਾਨਕਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਕਾ ਚ ਰੂਪਾਰੂਪਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਅਰੂਪਕਾਨਨ੍ਤਿਪਦੇਸੁ ਪਨ ਏਕવੋਕਾਰਚਤੁવੋਕਾਰਸਤ੍ਤਾવ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪੁਗ੍ਗਲવਾਰੇਸੁ ਪੁਗ੍ਗਲવਿਭਾਗੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।

Sarūpakānaṃ acakkhukānanti ettha jaccandhajaccabadhiraopapātikesu aññataropi gabbhaseyyakopi labbhatiyeva. Sacittakānaṃ acakkhukānanti ettha heṭṭhā vuttehi jaccandhādīhi tīhi saddhiṃ arūpinopi labbhanti. Acakkhukānanti ettha purimapade vuttehi catūhi saddhiṃ asaññasattāpi labbhanti. Sarūpakānaṃ aghānakānanti ettha gabbhaseyyakā ca asaññasattā ca sesarūpībrahmāno ca labbhanti. Sacittakānaṃ aghānakānanti ettha gabbhaseyyakā ca rūpārūpabrahmāno ca labbhanti. Acittakānaṃ arūpakānantipadesu pana ekavokāracatuvokārasattāva labbhantīti iminā nayena sabbesu puggalavāresu puggalavibhāgo veditabbo.

੨੨-੨੫੪. ਓਕਾਸવਾਰੇ ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਰੂਪੀਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਤੇਨੇવ ਆਮਨ੍ਤਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ । ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਤਲੇ ਨਿਯਮਤੋ ਤਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨਯਮੁਖਂ। ਇਮਿਨਾ ਨਯਮੁਖੇਨ ਸਕਲੇਪਿ ਪવਤ੍ਤਿવਾਰੇ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪਰਿਞ੍ਞਾવਾਰੋ ਖਨ੍ਧਯਮਕੇ વੁਤ੍ਤਨਯੋਯੇવਾਤਿ।

22-254. Okāsavāre yattha cakkhāyatananti rūpībrahmalokaṃ pucchati. Teneva āmantāti vuttaṃ . Tasmiñhi tale niyamato tāni āyatanāni paṭisandhiyaṃ uppajjanti. Idamettha nayamukhaṃ. Iminā nayamukhena sakalepi pavattivāre attho veditabbo. Pariññāvāro khandhayamake vuttanayoyevāti.

ਪવਤ੍ਤਿવਾਰવਣ੍ਣਨਾ।

Pavattivāravaṇṇanā.

ਆਯਤਨਯਮਕવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

Āyatanayamakavaṇṇanā niṭṭhitā.

Next: ੪. ਧਾਤੁਯਮਕਂ • 4. Dhātuyamakaṃ

Related texts:

ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਯਮਕਪਾਲ਼ਿ • Yamakapāḷi / ੩. ਆਯਤਨਯਮਕਂ • 3. Āyatanayamakaṃ

ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੩. ਆਯਤਨਯਮਕਂ • 3. Āyatanayamakaṃ

ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੩. ਆਯਤਨਯਮਕਂ • 3. Āyatanayamakaṃ

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact