| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi |
५१०. अयोघरजातकं (१४)
510. Ayogharajātakaṃ (14)
३६३.
363.
यमेकरत्तिं पठमं, गब्भे वसति माणवो।
Yamekarattiṃ paṭhamaṃ, gabbhe vasati māṇavo;
३६४.
364.
न युज्झमाना न बलेनवस्सिता, नरा न जीरन्ति न चापि मिय्यरे।
Na yujjhamānā na balenavassitā, narā na jīranti na cāpi miyyare;
सब्बं हिदं 3 जातिजरायुपद्दुतं, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Sabbaṃ hidaṃ 4 jātijarāyupaddutaṃ, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३६५.
365.
चतुरङ्गिनिं सेनं सुभिंसरूपं, जयन्ति रट्ठाधिपती पसय्ह।
Caturaṅginiṃ senaṃ subhiṃsarūpaṃ, jayanti raṭṭhādhipatī pasayha;
न मच्चुनो जयितुमुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno jayitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३६६.
366.
हत्थीहि अस्सेहि रथेहि पत्तिभि, परिवारिता मुच्चरे एकच्चेय्या 5।
Hatthīhi assehi rathehi pattibhi, parivāritā muccare ekacceyyā 6;
न मच्चुनो 7 मुच्चितुमुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno 8 muccitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३६७.
367.
हत्थीहि अस्सेहि रथेहि पत्तिभि, सूरा 9 पभञ्जन्ति पधंसयन्ति।
Hatthīhi assehi rathehi pattibhi, sūrā 10 pabhañjanti padhaṃsayanti;
न मच्चुनो भञ्जितुमुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno bhañjitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३६८.
368.
मत्ता गजा भिन्नगळा 11 पभिन्ना, नगरानि मद्दन्ति जनं हनन्ति।
Mattā gajā bhinnagaḷā 12 pabhinnā, nagarāni maddanti janaṃ hananti;
न मच्चुनो मद्दितुमुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno madditumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३६९.
369.
न मच्चुनो विज्झितुमुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno vijjhitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७०.
370.
सरानि खीयन्ति ससेलकानना, सब्बं हिदं 17 खीयति दीघमन्तरं।
Sarāni khīyanti saselakānanā, sabbaṃ hidaṃ 18 khīyati dīghamantaraṃ;
सब्बं हिदं 19 भञ्जरे कालपरियायं, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Sabbaṃ hidaṃ 20 bhañjare kālapariyāyaṃ, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७१.
371.
सब्बे समेवं हि नराननारिनं 21, चलाचलं पाणभुनोध जीवितं।
Sabbe samevaṃ hi narānanārinaṃ 22, calācalaṃ pāṇabhunodha jīvitaṃ;
पटोव धुत्तस्स दुमोव कूलजो, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Paṭova dhuttassa dumova kūlajo, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७२.
372.
दुमप्फलानेव पतन्ति माणवा, दहरा च वुद्धा च सरीरभेदा।
Dumapphalāneva patanti māṇavā, daharā ca vuddhā ca sarīrabhedā;
नारियो नरा मज्झिमपोरिसा च, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Nāriyo narā majjhimaporisā ca, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७३.
373.
नायं वयो तारकराजसन्निभो, यदब्भतीतं गतमेव दानि तं।
Nāyaṃ vayo tārakarājasannibho, yadabbhatītaṃ gatameva dāni taṃ;
जिण्णस्स ही नत्थि रती कुतो सुखं, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Jiṇṇassa hī natthi ratī kuto sukhaṃ, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७४.
374.
यक्खा पिसाचा अथवापि पेता, कुपिताते 23 अस्ससन्ति मनुस्से।
Yakkhā pisācā athavāpi petā, kupitāte 24 assasanti manusse;
न मच्चुनो अस्ससितुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno assasitussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७५.
375.
यक्खे पिसाचे अथवापि पेते, कुपितेपि ते निज्झपनं करोन्ति।
Yakkhe pisāce athavāpi pete, kupitepi te nijjhapanaṃ karonti;
न मच्चुनो निज्झपनं करोन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno nijjhapanaṃ karonti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७६.
376.
अपराधके दूसके हेठके च, राजानो दण्डेन्ति विदित्वान दोसं।
Aparādhake dūsake heṭhake ca, rājāno daṇḍenti viditvāna dosaṃ;
न मच्चुनो दण्डयितुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno daṇḍayitussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७७.
377.
अपराधका दूसका हेट्ठका च, लभन्ति ते राजिनो निज्झपेतुं।
Aparādhakā dūsakā heṭṭhakā ca, labhanti te rājino nijjhapetuṃ;
न मच्चुनो निज्झपनं करोन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno nijjhapanaṃ karonti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७८.
378.
न खत्तियोति न च ब्राह्मणोति, न अड्ढका बलवा तेजवापि।
Na khattiyoti na ca brāhmaṇoti, na aḍḍhakā balavā tejavāpi;
न मच्चुराजस्स अपेक्खमत्थि, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccurājassa apekkhamatthi, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३७९.
379.
सीहा च ब्यग्घा च अथोपि दीपियो, पसय्ह खादन्ति विप्फन्दमानं।
Sīhā ca byagghā ca athopi dīpiyo, pasayha khādanti vipphandamānaṃ;
न मच्चुनो खादितुमुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno khāditumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३८०.
380.
मायाकारा रङ्गमज्झे करोन्ता, मोहेन्ति चक्खूनि जनस्स तावदे।
Māyākārā raṅgamajjhe karontā, mohenti cakkhūni janassa tāvade;
न मच्चुनो मोहयितुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno mohayitussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३८१.
381.
आसीविसा कुपिता उग्गतेजा, डंसन्ति मारेन्तिपि ते मनुस्से।
Āsīvisā kupitā uggatejā, ḍaṃsanti mārentipi te manusse;
न मच्चुनो डंसितुमुस्सहन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno ḍaṃsitumussahanti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३८२.
382.
आसीविसा कुपिता यं डंसन्ति, तिकिच्छका तेस विसं हनन्ति।
Āsīvisā kupitā yaṃ ḍaṃsanti, tikicchakā tesa visaṃ hananti;
न मच्चुनो दट्ठविसं 25 हनन्ति, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccuno daṭṭhavisaṃ 26 hananti, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३८३.
383.
धम्मन्तरी वेत्तरणी 27 च भोजो, विसानि हन्त्वान भुजङ्गमानं।
Dhammantarī vettaraṇī 28 ca bhojo, visāni hantvāna bhujaṅgamānaṃ;
सुय्यन्ति ते कालकता तथेव, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Suyyanti te kālakatā tatheva, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३८४.
384.
विज्जाधरा घोरमधीयमाना, अदस्सनं ओसधेहि वजन्ति।
Vijjādharā ghoramadhīyamānā, adassanaṃ osadhehi vajanti;
न मच्चुराजस्स वजन्तदस्सनं 29, तं मे मती होति चरामि धम्मं॥
Na maccurājassa vajantadassanaṃ 30, taṃ me matī hoti carāmi dhammaṃ.
३८५.
385.
धम्मो हवे रक्खति धम्मचारिं, धम्मो सुचिण्णो सुखमावहाति।
Dhammo have rakkhati dhammacāriṃ, dhammo suciṇṇo sukhamāvahāti;
एसानिसंसो धम्मे सुचिण्णे, न दुग्गतिं गच्छति धम्मचारी॥
Esānisaṃso dhamme suciṇṇe, na duggatiṃ gacchati dhammacārī.
३८६.
386.
न हि धम्मो अधम्मो च, उभो समविपाकिनो।
Na hi dhammo adhammo ca, ubho samavipākino;
अधम्मो निरयं नेति, धम्मो पापेति सुग्गतिन्ति॥
Adhammo nirayaṃ neti, dhammo pāpeti suggatinti.
अयोघरजातकं चुद्दसमं।
Ayogharajātakaṃ cuddasamaṃ.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
मातङ्ग सम्भूत सिवि सिरिमन्तो, रोहण हंस सत्तिगुम्बो भल्लातिय।
Mātaṅga sambhūta sivi sirimanto, rohaṇa haṃsa sattigumbo bhallātiya;
सोमनस्स चम्पेय्य ब्रह्म पञ्च-पण्डित चिरस्संवत अयोघराति॥
Somanassa campeyya brahma pañca-paṇḍita cirassaṃvata ayogharāti.
वीसतिनिपातं निट्ठितं।
Vīsatinipātaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५१०] १४. अयोघरजातकवण्णना • [510] 14. Ayogharajātakavaṇṇanā
